ازهر بن قیس بن راشد: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ازهر بن قیس بن راشد در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
هَوزَن<ref>به معنای غبار: سمعانی، ج۵، ص۶۵۶.</ref> شاخه‌ای از [[ذوالکلاع]] از [[قبیله]] [[حمیر]] است که در [[شام]] ساکن شدند<ref>سمعانی، ج۵، ص۶۵۶.</ref>. در برخی منابع، [[ازهر بن راشد]] به حذف نام [[پدر]] و انتساب به جد آمده است<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۱۳؛ مزی، ج۵، ص۵۶۹.</ref>؛ چنان که [[ولید بن أزهر]] نیز که تلفیقی از [[کنیه]] و نام اوست در برخی موارد ضبط شده است<ref>ابن ابی حاتم، ج۷، ص۱۹.</ref>. | هَوزَن<ref>به معنای غبار: سمعانی، ج۵، ص۶۵۶.</ref> شاخه‌ای از [[ذوالکلاع]] از [[قبیله]] [[حمیر]] است که در [[شام]] ساکن شدند<ref>سمعانی، ج۵، ص۶۵۶.</ref>. در برخی منابع، [[ازهر بن راشد]] به حذف نام [[پدر]] و انتساب به جد آمده است<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۱۳؛ مزی، ج۵، ص۵۶۹.</ref>؛ چنان که [[ولید بن أزهر]] نیز که تلفیقی از [[کنیه]] و نام اوست در برخی موارد ضبط شده است<ref>ابن ابی حاتم، ج۷، ص۱۹.</ref>. | ||
از [[علمای شیعه]]، [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۲۵.</ref> و به تبع او [[تفرشی]]<ref>تفرشی، ج۱، ص۱۸۶.</ref>، [[سید علی بروجردی]]<ref>بروجردی، ج۲، ص۱۲۳.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]]<ref>خویی، ۳، ص۱۸۲.</ref> و از علمای [[اهل سنت]]، [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵.</ref>، [[ابن شاهین]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref>، [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و به تبع آنان [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۳.</ref> او را از [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} دانسته‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref> با رد مستندات آنان، این مطلب را توهمی بیش ندانسته و افزوده است که اساساً چنین شخصی با این نام وجود خارجی ندارد. | از [[علمای شیعه]]، [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۲۵.</ref> و به تبع او [[تفرشی]]<ref>تفرشی، ج۱، ص۱۸۶.</ref>، [[سید علی بروجردی]]<ref>بروجردی، ج۲، ص۱۲۳.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]]<ref>خویی، ۳، ص۱۸۲.</ref> و از علمای [[اهل سنت]]، [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵.</ref>، [[ابن شاهین]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref>، [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و به تبع آنان [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۳.</ref> او را از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} دانسته‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref> با رد مستندات آنان، این مطلب را توهمی بیش ندانسته و افزوده است که اساساً چنین شخصی با این نام وجود خارجی ندارد. | ||
ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref>، خود را تنها کسی دانسته که به این [[اشتباه]] پی برده است و گوید: تنها دلیل [[صحابی]] بودن [[ازهر بن قیس]]، روایتی است که [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵.</ref> از [[حریز بن عثمان]] از اَزهر نقل کرده که در آن وی با عنوان صاحب النبی{{صل}} معرفی شده است. عبارت [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۱، ص۱۷۲.</ref> نیز غلط‌انداز است. آنجا که در شرح حال [[ازهر بن راشد هوزنی]] گوید: وی از [[عصمة بن قیس]] [[روایت]] کرده و افزوده: {{عربی|"و له صحبة"}}؛ که خواننده [[گمان]] می‌کند عبارت یاد شده، وصفی عنوان، یعنی ازهر بن راشد هوزنی است، در حالی که چنین نیست. منشأ اشتباه، بیان بغوی است که در نقل [[سند روایت]]، حذف و تلفیقی صورت گرفته است؛ بدین صورت که ازهر بن راشد ابوولید هوزنی، روایت را از [[عصمة بن قیس]] که از او به «صاحب [[رسول الله]]» یاد شده نقل کرده است. [[شاهد]] اینکه [[بخاری]]<ref>بخاری، ج۱، ص۴۵۹.</ref> برای معرفی [[ابو الولید]] هوزنی، همین روایت او را از [[عصمة بن قیس]] بیان و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۰۰.</ref> نیز همین مطلب را تکرار کرده است. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۴، ص۳۹.</ref> برای معرفی ابوولید هوزنی می‌گوید: او از مردی که از [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} است [[روایت]] می‌کند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۷.</ref> از [[ابن عبدالبر]] [[تعجب]] کرده که ذیل شرح حال عصمة بن قیس<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۷۸.</ref> روایت ازهر را از او نقل کرده است. | ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref>، خود را تنها کسی دانسته که به این [[اشتباه]] پی برده است و گوید: تنها دلیل [[صحابی]] بودن [[ازهر بن قیس]]، روایتی است که [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵.</ref> از [[حریز بن عثمان]] از اَزهر نقل کرده که در آن وی با عنوان صاحب النبی {{صل}} معرفی شده است. عبارت [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۱، ص۱۷۲.</ref> نیز غلط‌انداز است. آنجا که در شرح حال [[ازهر بن راشد هوزنی]] گوید: وی از [[عصمة بن قیس]] [[روایت]] کرده و افزوده: {{عربی|"و له صحبة"}}؛ که خواننده [[گمان]] می‌کند عبارت یاد شده، وصفی عنوان، یعنی ازهر بن راشد هوزنی است، در حالی که چنین نیست. منشأ اشتباه، بیان بغوی است که در نقل [[سند روایت]]، حذف و تلفیقی صورت گرفته است؛ بدین صورت که ازهر بن راشد ابوولید هوزنی، روایت را از [[عصمة بن قیس]] که از او به «صاحب [[رسول الله]]» یاد شده نقل کرده است. [[شاهد]] اینکه [[بخاری]]<ref>بخاری، ج۱، ص۴۵۹.</ref> برای معرفی [[ابو الولید]] هوزنی، همین روایت او را از [[عصمة بن قیس]] بیان و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۰۰.</ref> نیز همین مطلب را تکرار کرده است. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۴، ص۳۹.</ref> برای معرفی ابوولید هوزنی می‌گوید: او از مردی که از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} است [[روایت]] می‌کند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۳۶۷.</ref> از [[ابن عبدالبر]] [[تعجب]] کرده که ذیل شرح حال عصمة بن قیس<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۷۸.</ref> روایت ازهر را از او نقل کرده است. | ||
براساس نقل دیگری، ازهر روایت {{متن حدیث|انْهَ كَانَ يَتَعَوَّذَ فِي صَلَاتِهِ مِنَ فِتْنَةِ الْمَغْرِبِ}}؛ را از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل کرده است<ref>طبرانی، ج۱۷، ص۱۸۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref> که ممکن است این مستند کسانی بوده که او را [[صحابی]] دانسته‌اند. اما صرف نظر از اینکه بیان شد، عصمة بن قیس از سند حذف شده است، اساساً این [[کلام]] از [[پیامبر]] نیست، بلکه بیان حال خود عصمة بن قیس است<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵ و ر.ک: عصمة بن قیس.</ref>. طبعة [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۲.</ref> نیز مرتکب این [[اشتباه]] شده است.<ref>[[حسین مرادی نسب|مرادی نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ازهر بن قیس بن راشد»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۳۲-۳۳.</ref> | براساس نقل دیگری، ازهر روایت {{متن حدیث|انْهَ كَانَ يَتَعَوَّذَ فِي صَلَاتِهِ مِنَ فِتْنَةِ الْمَغْرِبِ}}؛ را از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده است<ref>طبرانی، ج۱۷، ص۱۸۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.</ref> که ممکن است این مستند کسانی بوده که او را [[صحابی]] دانسته‌اند. اما صرف نظر از اینکه بیان شد، عصمة بن قیس از سند حذف شده است، اساساً این [[کلام]] از [[پیامبر]] نیست، بلکه بیان حال خود عصمة بن قیس است<ref>بغوی، ج۱، ص۱۸۵ و ر. ک: عصمة بن قیس.</ref>. طبعة [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۲.</ref> نیز مرتکب این [[اشتباه]] شده است.<ref>[[حسین مرادی نسب|مرادی نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ازهر بن قیس بن راشد»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۳۲-۳۳.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۵۵
ازهر بن قیس بن راشد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ازهر بن قیس بن راشد در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
هَوزَن[۱] شاخه‌ای از ذوالکلاع از قبیله حمیر است که در شام ساکن شدند[۲]. در برخی منابع، ازهر بن راشد به حذف نام پدر و انتساب به جد آمده است[۳]؛ چنان که ولید بن أزهر نیز که تلفیقی از کنیه و نام اوست در برخی موارد ضبط شده است[۴].
از علمای شیعه، طوسی[۵] و به تبع او تفرشی[۶]، سید علی بروجردی[۷] و سید ابوالقاسم خویی[۸] و از علمای اهل سنت، بغوی[۹]، ابن شاهین[۱۰]، ابن عبدالبر[۱۱] و به تبع آنان ابن اثیر[۱۲] او را از اصحاب رسول خدا (ص) دانسته‌اند. ابن حجر[۱۳] با رد مستندات آنان، این مطلب را توهمی بیش ندانسته و افزوده است که اساساً چنین شخصی با این نام وجود خارجی ندارد.
ابن حجر[۱۴]، خود را تنها کسی دانسته که به این اشتباه پی برده است و گوید: تنها دلیل صحابی بودن ازهر بن قیس، روایتی است که بغوی[۱۵] از حریز بن عثمان از اَزهر نقل کرده که در آن وی با عنوان صاحب النبی (ص) معرفی شده است. عبارت ذهبی[۱۶] نیز غلط‌انداز است. آنجا که در شرح حال ازهر بن راشد هوزنی گوید: وی از عصمة بن قیس روایت کرده و افزوده: "و له صحبة"؛ که خواننده گمان می‌کند عبارت یاد شده، وصفی عنوان، یعنی ازهر بن راشد هوزنی است، در حالی که چنین نیست. منشأ اشتباه، بیان بغوی است که در نقل سند روایت، حذف و تلفیقی صورت گرفته است؛ بدین صورت که ازهر بن راشد ابوولید هوزنی، روایت را از عصمة بن قیس که از او به «صاحب رسول الله» یاد شده نقل کرده است. شاهد اینکه بخاری[۱۷] برای معرفی ابو الولید هوزنی، همین روایت او را از عصمة بن قیس بیان و ابن سعد[۱۸] نیز همین مطلب را تکرار کرده است. ابن حبان[۱۹] برای معرفی ابوولید هوزنی می‌گوید: او از مردی که از اصحاب رسول خدا (ص) است روایت می‌کند. ابن حجر[۲۰] از ابن عبدالبر تعجب کرده که ذیل شرح حال عصمة بن قیس[۲۱] روایت ازهر را از او نقل کرده است.
براساس نقل دیگری، ازهر روایت «انْهَ كَانَ يَتَعَوَّذَ فِي صَلَاتِهِ مِنَ فِتْنَةِ الْمَغْرِبِ»؛ را از رسول خدا (ص) نقل کرده است[۲۲] که ممکن است این مستند کسانی بوده که او را صحابی دانسته‌اند. اما صرف نظر از اینکه بیان شد، عصمة بن قیس از سند حذف شده است، اساساً این کلام از پیامبر نیست، بلکه بیان حال خود عصمة بن قیس است[۲۳]. طبعة ابن اثیر[۲۴] نیز مرتکب این اشتباه شده است.[۲۵]
منابع
پانویس
- ↑ به معنای غبار: سمعانی، ج۵، ص۶۵۶.
- ↑ سمعانی، ج۵، ص۶۵۶.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۳۱۳؛ مزی، ج۵، ص۵۶۹.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۱۹.
- ↑ طوسی، ص۲۵.
- ↑ تفرشی، ج۱، ص۱۸۶.
- ↑ بروجردی، ج۲، ص۱۲۳.
- ↑ خویی، ۳، ص۱۸۲.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۶۸.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۳.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ ذهبی، ج۱، ص۱۷۲.
- ↑ بخاری، ج۱، ص۴۵۹.
- ↑ ابن سعد، ج۷، ص۳۰۰.
- ↑ ابن حبان، ج۴، ص۳۹.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۷.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۷۸.
- ↑ طبرانی، ج۱۷، ص۱۸۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۶۶.
- ↑ بغوی، ج۱، ص۱۸۵ و ر. ک: عصمة بن قیس.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۱۹۲.
- ↑ مرادی نسب، حسین، مقاله «ازهر بن قیس بن راشد»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۳۲-۳۳.