عقد اخوت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۳

مقدمه

طبق آیه ﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ﴾^[۱] جامعه اسلامی ـ شامل تمامی طوایف، قبایل و اقوام ـ بر پایه مفهوم اخوت بنا شده است. با اصل اخوت اسلامی که در برگیرنده تمامی مناسبات اجتماعی در جامعه اسلامی است؛ رابطه متقابل رهبر و مردم، رابطه خیرخواهی بوده و تفاوت در مسؤولیت، باعث تفرقه نخواهد شد. سیرۀ پیامبر (ص) با اصحاب^[۲] و علی (ع) با مردم ـ از جمله مردم انبار ـ^[۳] گواه روشنی بر این سخن است. ملل عرب، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند^[۴] (نظیر دو قبیله اوس و خزرج). پیامبر (ص) پس از هجرت به مدینه، برای حفظ آرامش منطقه اسلام، با خواندن عقد اخوت^[۵] میان مهاجر و انصار، این مشکل اساسی را حل نمود. عقد اخوت در آغاز، دو به دو انجام می‌شد؛ چنانکه عثمان با عبدالرحمان بن عوف، طلحه با زبیر، ابوبکر با عمر و پیامبر (ص) با علی (ع)، با این روش عقد اخوت بسته‌اند^[۶]؛ اما با نزول آیه اخوت، برادری عمومی میان مسلمانان برقرار گردید^[۷].

جستارهای وابسته

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ «جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.
↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.
↑ نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.
↑ روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.
↑ «تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ». ر. ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.
↑ سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۲۴.

[1] «جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.

[2] السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.

[3] نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.

[4] روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.

[5] «تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ». ر. ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.

[6] سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.

[7] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۲۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
 == مقدمه ==
-طبق [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ}}<ref>«جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref> [[جامعه اسلامی]] ـ شامل تمامی طوایف، [[قبایل]] و اقوام ـ بر پایه مفهوم [[اخوت]] بنا شده است. با اصل [[اخوت اسلامی]] که در برگیرنده تمامی مناسبات [[اجتماعی]] در [[جامعه اسلامی]] است؛ رابطه متقابل [[رهبر]] و [[مردم]]، رابطه [[خیرخواهی]] بوده و تفاوت در [[مسؤولیت]]، باعث [[تفرقه]] نخواهد شد. سیرۀ [[پیامبر]]{{صل}} با [[اصحاب]]<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.</ref> و [[علی]]{{ع}} با [[مردم]] ـ از جمله [[مردم]] [[انبار]] ـ<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.</ref> [[گواه]] روشنی بر این سخن است. [[ملل]] [[عرب]]، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند<ref>روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.</ref> (نظیر دو [[قبیله اوس]] و [[خزرج]]). [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[هجرت به مدینه]]، برای [[حفظ]] [[آرامش]] منطقه [[اسلام]]، با [[خواندن]] [[عقد اخوت]]<ref>{{متن حدیث|تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ}}. ر.ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.</ref> میان [[مهاجر]] و [[انصار]]، این مشکل اساسی را حل نمود. [[عقد اخوت]] در آغاز، دو به دو انجام می‌شد؛ چنانکه [[عثمان]] با [[عبدالرحمان بن عوف]]، [[طلحه]] با [[زبیر]]، [[ابوبکر]] با [[عمر]] و [[پیامبر]]{{صل}} با [[علی]]{{ع}}، با این روش [[عقد اخوت]] بسته‌اند<ref>سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.</ref>؛ اما با [[نزول]] [[آیه اخوت]]، [[برادری]] عمومی میان [[مسلمانان]] برقرار گردید<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۲۴.</ref>.
+طبق [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ}}<ref>«جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref> [[جامعه اسلامی]] ـ شامل تمامی طوایف، [[قبایل]] و اقوام ـ بر پایه مفهوم [[اخوت]] بنا شده است. با اصل [[اخوت اسلامی]] که در برگیرنده تمامی مناسبات [[اجتماعی]] در [[جامعه اسلامی]] است؛ رابطه متقابل [[رهبر]] و [[مردم]]، رابطه [[خیرخواهی]] بوده و تفاوت در [[مسؤولیت]]، باعث [[تفرقه]] نخواهد شد. سیرۀ [[پیامبر]] {{صل}} با [[اصحاب]]<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.</ref> و [[علی]] {{ع}} با [[مردم]] ـ از جمله [[مردم]] [[انبار]] ـ<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.</ref> [[گواه]] روشنی بر این سخن است. [[ملل]] [[عرب]]، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند<ref>روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.</ref> (نظیر دو [[قبیله اوس]] و [[خزرج]]). [[پیامبر]] {{صل}} پس از [[هجرت به مدینه]]، برای [[حفظ]] [[آرامش]] منطقه [[اسلام]]، با [[خواندن]] [[عقد اخوت]]<ref>{{متن حدیث|تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ}}. ر. ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.</ref> میان [[مهاجر]] و [[انصار]]، این مشکل اساسی را حل نمود. [[عقد اخوت]] در آغاز، دو به دو انجام می‌شد؛ چنانکه [[عثمان]] با [[عبدالرحمان بن عوف]]، [[طلحه]] با [[زبیر]]، [[ابوبکر]] با [[عمر]] و [[پیامبر]] {{صل}} با [[علی]] {{ع}}، با این روش [[عقد اخوت]] بسته‌اند<ref>سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.</ref>؛ اما با [[نزول]] [[آیه اخوت]]، [[برادری]] عمومی میان [[مسلمانان]] برقرار گردید<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۲۴.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==