عمیر بن وهب جمحی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
نام و [[نسب]] او [[عمیر بن وهب بن خلف]]، کنیه‌اش ابوامیه و از [[شجاعان]] [[قریش]] بود<ref>اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.</ref>. مادرش نیز [[ام‌سخیله بنت هاشم بن سعید]] بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۰۵.</ref>. عمیر بن وهب جمحی سه پسر به نام‌های [[وهب بن عمیر بن وهب جمحی|وهب]] و [[امیه بن عمیر بن وهب جمحی|امیه]] و [[ابی بن عمیر بن وهب جمحی|اُبیّ]] داشت که وهب [[رئیس]] [[قبیله بنی جمح]] بود و [[مادر]] هر سه دقیقه یا [[خالده دختر کلدة بن خلف]] بوده است<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۸۰-۱۷۹.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۱.</ref> | نام و [[نسب]] او [[عمیر بن وهب بن خلف]]، کنیه‌اش ابوامیه و از [[شجاعان]] [[قریش]] بود<ref>اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.</ref>. مادرش نیز [[ام‌سخیله بنت هاشم بن سعید]] بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۰۵.</ref>. عمیر بن وهب جمحی سه پسر به نام‌های [[وهب بن عمیر بن وهب جمحی|وهب]] و [[امیه بن عمیر بن وهب جمحی|امیه]] و [[ابی بن عمیر بن وهب جمحی|اُبیّ]] داشت که وهب [[رئیس]] [[قبیله بنی جمح]] بود و [[مادر]] هر سه دقیقه یا [[خالده دختر کلدة بن خلف]] بوده است<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۸۰-۱۷۹.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۱.</ref> | ||
==عمیر بن وهب جمحی و [[جنگ بدر]]== | == عمیر بن وهب جمحی و [[جنگ بدر]] == | ||
عمیر در جنگ بدر به همراه [[کفار]] [[مکه]] با [[مسلمانان]] جنگید، بلکه می‌توان گفت او [[آتش]] [[جنگ]] را پس از آنکه نزدیک بود خاموش شود، برافروخت؛ زیرا بعد از آنکه [[قریش]] در [[بدر]] جای گرفتند به او گفتند: [[لشکر]] [[محمد]] را بررسی کن که تعدادشان چقدر است و آیا غیر از آنچه دیده می‌شود کمین گاهی نیز دارند یا خیر؟ عمیر با اسب به سوی مسلمانان تاخت و لشکر مسلمانان را بررسی کرد و برگشت و به آنها گفت: "افراد لشکر محمد در حدود سیصد نفر یا کمی بیشترند اما مطلب اساسی این است که گویا شتران [[یثرب]] ([[مدینه]]) [[مرگ]] با خود حمل کرده‌اند؛ چهره‌های‌شان مانند چهره‌های افعی است که از [[تشنگی]] نمیرند؛ آنها کشته نشوند مگر آنکه به شماره خودشان بکشند که آن گاه در [[زندگی]] خیری نیست"<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲.</ref>. افراد قریش گفته‌هایش را رد کردند، پس عمیر به [[خشم]] آمد و به سوی مسلمانان [[حمله]] کرد و دو طرف را بر یکدیگر شورانید و در میان دو صف خود را از اسب به [[زمین]] افکند تا آنکه [[تعصب]] کفار را برانگیزد و آنان را به جنگ وادار کند. عمیر در جنگ بدر زخمی شد و میان کشته‌ها افتاد. کسی که او را زخمی کرده بود، [[شمشیر]] را چنان بر شکمش زده بود که صدای برخورد آن را با سنگریزه‌ها در سوی دیگر شنیده بود. عمیر به سبب [[نسیم]] و سردی هوا در شب به هوش آمد و افتان و خیزان از میدان بیرون رفت و خود را به [[مکه]] رساند و زخمش بهبود یافت<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۸۰؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.</ref> اما پسرش، [[وهب]] [[اسیر]] شد<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۱-۴۳۲.</ref> | عمیر در جنگ بدر به همراه [[کفار]] [[مکه]] با [[مسلمانان]] جنگید، بلکه می‌توان گفت او [[آتش]] [[جنگ]] را پس از آنکه نزدیک بود خاموش شود، برافروخت؛ زیرا بعد از آنکه [[قریش]] در [[بدر]] جای گرفتند به او گفتند: [[لشکر]] [[محمد]] را بررسی کن که تعدادشان چقدر است و آیا غیر از آنچه دیده می‌شود کمین گاهی نیز دارند یا خیر؟ عمیر با اسب به سوی مسلمانان تاخت و لشکر مسلمانان را بررسی کرد و برگشت و به آنها گفت: "افراد لشکر محمد در حدود سیصد نفر یا کمی بیشترند اما مطلب اساسی این است که گویا شتران [[یثرب]] ([[مدینه]]) [[مرگ]] با خود حمل کرده‌اند؛ چهره‌های‌شان مانند چهره‌های افعی است که از [[تشنگی]] نمیرند؛ آنها کشته نشوند مگر آنکه به شماره خودشان بکشند که آن گاه در [[زندگی]] خیری نیست"<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲.</ref>. افراد قریش گفته‌هایش را رد کردند، پس عمیر به [[خشم]] آمد و به سوی مسلمانان [[حمله]] کرد و دو طرف را بر یکدیگر شورانید و در میان دو صف خود را از اسب به [[زمین]] افکند تا آنکه [[تعصب]] کفار را برانگیزد و آنان را به جنگ وادار کند. عمیر در جنگ بدر زخمی شد و میان کشته‌ها افتاد. کسی که او را زخمی کرده بود، [[شمشیر]] را چنان بر شکمش زده بود که صدای برخورد آن را با سنگریزه‌ها در سوی دیگر شنیده بود. عمیر به سبب [[نسیم]] و سردی هوا در شب به هوش آمد و افتان و خیزان از میدان بیرون رفت و خود را به [[مکه]] رساند و زخمش بهبود یافت<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۸۰؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.</ref> اما پسرش، [[وهب]] [[اسیر]] شد<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۱-۴۳۲.</ref> | ||
==[[اسلام آوردن]] عمیر بن وهب جمحی== | == [[اسلام آوردن]] عمیر بن وهب جمحی == | ||
[[نقل]] شده در یکی از روزهای پس از [[جنگ بدر]]، [[عمیر]] به [[مسجدالحرام]] وارد شد و پسر عموی خود [[صفوان بن امیه]] را در [[حجر اسماعیل]] دید. پس در کنارش نشست و از هر دری سخنی به میان آمد تا آنکه [[صفوان]] به او گفت: "زندگی پس از کشته‌های [[بدر]]، [[زشت]] است". عمیر ضمن قبول سخن وی و [[همدردی]] با او گفت: "به [[خدا]] قسم اگر مقروض نبودم و [[ترس]] از [[بیچارگی]] [[خانواده]] ام نبود به [[مدینه]] می‌رفتم و در اولین برخورد [[محمد]] را می‌کشتم، زیرا شنیده‌ام بدون [[نگهبان]] در کوچه و بازار مدینه می‌گردد و اگر کسی هم مرا ببیند خواهم گفت که برای [[نجات]] اسیر خود به مدینه آمده‌ام". | [[نقل]] شده در یکی از روزهای پس از [[جنگ بدر]]، [[عمیر]] به [[مسجدالحرام]] وارد شد و پسر عموی خود [[صفوان بن امیه]] را در [[حجر اسماعیل]] دید. پس در کنارش نشست و از هر دری سخنی به میان آمد تا آنکه [[صفوان]] به او گفت: "زندگی پس از کشته‌های [[بدر]]، [[زشت]] است". عمیر ضمن قبول سخن وی و [[همدردی]] با او گفت: "به [[خدا]] قسم اگر مقروض نبودم و [[ترس]] از [[بیچارگی]] [[خانواده]] ام نبود به [[مدینه]] می‌رفتم و در اولین برخورد [[محمد]] را می‌کشتم، زیرا شنیده‌ام بدون [[نگهبان]] در کوچه و بازار مدینه می‌گردد و اگر کسی هم مرا ببیند خواهم گفت که برای [[نجات]] اسیر خود به مدینه آمده‌ام". | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
صفوان وسایل حرکت او را آماده و او را بر شتر سوار کرد و شمشیری زهرآگین به او داد و عمیر به سوی مدینه حرکت کرد. | صفوان وسایل حرکت او را آماده و او را بر شتر سوار کرد و شمشیری زهرآگین به او داد و عمیر به سوی مدینه حرکت کرد. | ||
در مدینه عمیر در جلو [[مسجد پیامبر]]{{صل}} از شترش پیاده شد و آن را عقال کرد و شمشیرش را برداشت و به قصد هدفی که داشت به [[راه]] افتاد. در [[مسجد]] [[عمر بن خطاب]] با گروهی نشسته بودند و دربارهی پیروزی‌هایی که در بدر نصیب [[مسلمانان]] شده بود، صحبت می‌کردند. همین که چشمش به [[عمیر]] افتاد و او را مسلح دید، از جا پرید و فریاد کشید: "این سگ را بگیرید که این [[دشمن خدا]] همان است که در [[بدر]] به [[آتش]] [[جنگ]] دامن زد و به [[قریش]] فهماند که [[مسلمانان]] افرادی اندک‌اند". مسلمانان دور عمیر را گرفتند و [[عمر]] وضع او را در [[مسجد]] به [[پیامبر]]{{صل}} گزارش داد، گفت: "یا [[رسول الله]]، عمیر مردی [[خبیث]] و مکار و بی باک است که هیچگونه اعتمادی بر او نیست و می‌خواهد مسلح نزد شما بیاید". [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "بگذار بیاید". | در مدینه عمیر در جلو [[مسجد پیامبر]] {{صل}} از شترش پیاده شد و آن را عقال کرد و شمشیرش را برداشت و به قصد هدفی که داشت به [[راه]] افتاد. در [[مسجد]] [[عمر بن خطاب]] با گروهی نشسته بودند و دربارهی پیروزی‌هایی که در بدر نصیب [[مسلمانان]] شده بود، صحبت می‌کردند. همین که چشمش به [[عمیر]] افتاد و او را مسلح دید، از جا پرید و فریاد کشید: "این سگ را بگیرید که این [[دشمن خدا]] همان است که در [[بدر]] به [[آتش]] [[جنگ]] دامن زد و به [[قریش]] فهماند که [[مسلمانان]] افرادی اندک‌اند". مسلمانان دور عمیر را گرفتند و [[عمر]] وضع او را در [[مسجد]] به [[پیامبر]] {{صل}} گزارش داد، گفت: "یا [[رسول الله]]، عمیر مردی [[خبیث]] و مکار و بی باک است که هیچگونه اعتمادی بر او نیست و می‌خواهد مسلح نزد شما بیاید". [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: "بگذار بیاید". | ||
عمر قبضه [[شمشیر]] او را به دست گرفت و [[مردم]] او را به مسجد وارد کردند. رسول خدا{{صل}} که چنین دید، فرمود: "عمر، [[دست]] از او بردار". عمر او را رها کرد و عمیر چون به نزدیک [[حضرت]] رسید به رسم [[روزگار]] [[جاهلیت]] گفت: {{عربی|"انعم صباحاً"}}. | عمر قبضه [[شمشیر]] او را به دست گرفت و [[مردم]] او را به مسجد وارد کردند. رسول خدا {{صل}} که چنین دید، فرمود: "عمر، [[دست]] از او بردار". عمر او را رها کرد و عمیر چون به نزدیک [[حضرت]] رسید به رسم [[روزگار]] [[جاهلیت]] گفت: {{عربی|"انعم صباحاً"}}. | ||
رسول خدا{{صل}} فرمود: "خداوند ما را گرامی داشت و [[سلام]] را [[درود]] ما قرار داد و آن درود [[بهشتیان]] است. | رسول خدا {{صل}} فرمود: "خداوند ما را گرامی داشت و [[سلام]] را [[درود]] ما قرار داد و آن درود [[بهشتیان]] است. | ||
عمیر: "این درود تازه‌ای است و من از آن خبر نداشتم". | عمیر: "این درود تازه‌ای است و من از آن خبر نداشتم". | ||
رسول خدا{{صل}}: "عمیر! برای چه به [[مدینه]] آمده‌ای؟" | رسول خدا {{صل}}: "عمیر! برای چه به [[مدینه]] آمده‌ای؟" | ||
عمیر: "برای [[نجات]] اسیری که نزد شما داریم و او [[وهب]] پسر من است. از شما می‌خواهم به [[بزرگواری]] خود او را به من ببخشید که ما از بستگان شماییم". | عمیر: "برای [[نجات]] اسیری که نزد شما داریم و او [[وهب]] پسر من است. از شما می‌خواهم به [[بزرگواری]] خود او را به من ببخشید که ما از بستگان شماییم". | ||
رسول خدا{{صل}}: "پس این شمشیر چیست که به همراه داری؟" | رسول خدا {{صل}}: "پس این شمشیر چیست که به همراه داری؟" | ||
عمیر: "آه! چه [[زشت]] شمشیری است! کجا به کار ما آمد و گره‌ای از مشکل‌مان گشود؟ فراموش کردم آن را باز کنم زیرا تمام افکارم پیش فرزندم بود". | عمیر: "آه! چه [[زشت]] شمشیری است! کجا به کار ما آمد و گره‌ای از مشکل‌مان گشود؟ فراموش کردم آن را باز کنم زیرا تمام افکارم پیش فرزندم بود". | ||
رسول خدا{{صل}}: "عمیر! راست بگو برای چه آمده‌ای؟" | رسول خدا {{صل}}: "عمیر! راست بگو برای چه آمده‌ای؟" | ||
عمیر: "برای نجات فرزندم و هیچ [[هدف]] دیگری نداشتم". | عمیر: "برای نجات فرزندم و هیچ [[هدف]] دیگری نداشتم". | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
عمیر تکانی خورد و گفت: "چه پیمانی بسته‌ایم؟" | عمیر تکانی خورد و گفت: "چه پیمانی بسته‌ایم؟" | ||
رسول خدا{{صل}}: "تو به او قول دادی که مرا بکشی و او نیز قرض‌های تو را بپردازد و از خانواده‌ات نگهداری کند [[ولی خدا]] مرا نگه می‌دارد و تو نمی‌توانی مرا بکشی". | رسول خدا {{صل}}: "تو به او قول دادی که مرا بکشی و او نیز قرض‌های تو را بپردازد و از خانواده‌ات نگهداری کند [[ولی خدا]] مرا نگه می‌دارد و تو نمی‌توانی مرا بکشی". | ||
عمیر: "به [[راستی]] [[گواهی]] می‌دهم که شما [[پیامبر]] خدایید و در [[دعوت]] خود صادق هستید: {{عربی|اشهد ان لا اله الا الله وانك رسول الله }}. تا کنون باورمان نمی‌شد که [[وحی]] بر شما نازل شود و با [[عالم غیب]] [[ارتباط]] داشته باشید ولی اکنون [[یقین]] کردم، زیرا میان من و [[صفوان]] احدی نبود و جز [[خدا]] کسی از سخنان ما [[آگاهی]] نداشت. پس فقط [[پروردگار]] به شما خبر داده، لذا به خدا و رسولش [[ایمان]] می‌آورم و خدا را [[سپاس]] گزارم که این گونه مرا [[هدایت]] کرد". | عمیر: "به [[راستی]] [[گواهی]] می‌دهم که شما [[پیامبر]] خدایید و در [[دعوت]] خود صادق هستید: {{عربی|اشهد ان لا اله الا الله وانك رسول الله }}. تا کنون باورمان نمی‌شد که [[وحی]] بر شما نازل شود و با [[عالم غیب]] [[ارتباط]] داشته باشید ولی اکنون [[یقین]] کردم، زیرا میان من و [[صفوان]] احدی نبود و جز [[خدا]] کسی از سخنان ما [[آگاهی]] نداشت. پس فقط [[پروردگار]] به شما خبر داده، لذا به خدا و رسولش [[ایمان]] می‌آورم و خدا را [[سپاس]] گزارم که این گونه مرا [[هدایت]] کرد". | ||
پیامبر{{صل}} فرمود: "اسیرش را به او واگذارید و به او [[قرآن]] بیاموزید". [[عمیر]] گفت: "یا [[رسول الله]]، اجازه فرمایید تا به [[مکه]] برگردم و [[مردم]] را به [[اسلام]] بخوانم، شاید [[خداوند]] آنها را هدایت کند". [[رسول خدا]]{{صل}} پیشنهادش را پذیرفت و عمیر به مکه بازگشت<ref>السیره النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۶۶۳؛ انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۹۸-۷۹۷.</ref>. | پیامبر {{صل}} فرمود: "اسیرش را به او واگذارید و به او [[قرآن]] بیاموزید". [[عمیر]] گفت: "یا [[رسول الله]]، اجازه فرمایید تا به [[مکه]] برگردم و [[مردم]] را به [[اسلام]] بخوانم، شاید [[خداوند]] آنها را هدایت کند". [[رسول خدا]] {{صل}} پیشنهادش را پذیرفت و عمیر به مکه بازگشت<ref>السیره النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۶۶۳؛ انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۹۸-۷۹۷.</ref>. | ||
در این هنگام [[عمر]] گفت: "هنگامی که عمیر را دیدم، در نظر من خوک از او [[دوست]] داشتنی‌تر بود و اکنون او را حتی از بعضی [[فرزندان]] خود بیشتر دوست دارم"<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۲۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۱۰۰.</ref>. | در این هنگام [[عمر]] گفت: "هنگامی که عمیر را دیدم، در نظر من خوک از او [[دوست]] داشتنی‌تر بود و اکنون او را حتی از بعضی [[فرزندان]] خود بیشتر دوست دارم"<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۲۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۱۰۰.</ref>. | ||
از طرف دیگر، [[صفوان بن امیه]] روزشماری می‌کرد و [[انتظار]] می‌کشید تا خبر کشته شدن پیامبر{{صل}} را به او بدهند لذا از هر که از [[مدینه]] می‌آمد درباره عمیر می‌پرسید و اینکه آیا خبر تازه‌ای در مدینه رخ نداده است؟ و از طرفی به مردم مکه مژده می‌داد که به زودی حادثه‌ای رخ می‌دهد که داستان کشتگان [[بدر]] را از یادتان خواهد برد، تا آنکه از مسافری شنید عمیر [[مسلمان]] شده است. صفوان برآشفت و او را [[لعنت]] کرد و قسم یاد کرد که با او سخن نخواهم گفت<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۸؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۸؛ امتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۲، ص۱۷۰-۱۷۲.</ref>. پس از آنکه عمیر به مکه وارد شد، مردم را به اسلام دعوت می‌کرد و هر کسی را که با او [[مخالفت]] می‌کرد، [[آزار]] و [[اذیت]] می‌کرد و به این ترتیب عده زیادی به دست او [[مسلمان]] شدند<ref>الاحتجاج، طبرسی، ج۱، ص۳۳۴؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۱۹، ص۳۲۶.</ref>. | از طرف دیگر، [[صفوان بن امیه]] روزشماری می‌کرد و [[انتظار]] می‌کشید تا خبر کشته شدن پیامبر {{صل}} را به او بدهند لذا از هر که از [[مدینه]] می‌آمد درباره عمیر می‌پرسید و اینکه آیا خبر تازه‌ای در مدینه رخ نداده است؟ و از طرفی به مردم مکه مژده می‌داد که به زودی حادثه‌ای رخ می‌دهد که داستان کشتگان [[بدر]] را از یادتان خواهد برد، تا آنکه از مسافری شنید عمیر [[مسلمان]] شده است. صفوان برآشفت و او را [[لعنت]] کرد و قسم یاد کرد که با او سخن نخواهم گفت<ref>المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۸؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۸؛ امتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۲، ص۱۷۰-۱۷۲.</ref>. پس از آنکه عمیر به مکه وارد شد، مردم را به اسلام دعوت می‌کرد و هر کسی را که با او [[مخالفت]] می‌کرد، [[آزار]] و [[اذیت]] می‌کرد و به این ترتیب عده زیادی به دست او [[مسلمان]] شدند<ref>الاحتجاج، طبرسی، ج۱، ص۳۳۴؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۱۹، ص۳۲۶.</ref>. | ||
او یکی از چهار نفری است که [[عمر]] در [[فتح مصر]] آنها را به [[خدمت]] گرفت<ref>الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۲۲۲-۱۲۲۳.</ref>. او در [[جنگ احد]] و سایر [[جنگ‌ها]] به همراه [[پیامبر]]{{صل}} بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۵۰.</ref>. | او یکی از چهار نفری است که [[عمر]] در [[فتح مصر]] آنها را به [[خدمت]] گرفت<ref>الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۲۲۲-۱۲۲۳.</ref>. او در [[جنگ احد]] و سایر [[جنگ‌ها]] به همراه [[پیامبر]] {{صل}} بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۵۰.</ref>. | ||
[[عمیر]] از کسانی بود که [[امان]] پیامبر{{صل}} را برای [[صفوان]] برد و این امان‌نامه چند سال پس از [[جنگ بدر]] بود و صفوان به دست او [[اسلام]] آورد و پیامبر{{صل}} او را بخشید. صفوان و عمیر از کسانی بودند که پیامبر نایات [[غنائم]] بسیاری را در [[سال هشتم هجری]] به عنوان "مؤلفة قلوبهم" به ایشان بخشید<ref>سیره ابن اسحاق، ابن اسحاق، ج۴، ص۱۳۶؛ المغازی، واقدی، ج۲، ص۸۵۳-۸۵۴؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۳، ص۶۳.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۲-۴۳۵.</ref> | [[عمیر]] از کسانی بود که [[امان]] پیامبر {{صل}} را برای [[صفوان]] برد و این امان‌نامه چند سال پس از [[جنگ بدر]] بود و صفوان به دست او [[اسلام]] آورد و پیامبر {{صل}} او را بخشید. صفوان و عمیر از کسانی بودند که پیامبر نایات [[غنائم]] بسیاری را در [[سال هشتم هجری]] به عنوان "مؤلفة قلوبهم" به ایشان بخشید<ref>سیره ابن اسحاق، ابن اسحاق، ج۴، ص۱۳۶؛ المغازی، واقدی، ج۲، ص۸۵۳-۸۵۴؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۳، ص۶۳.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۲-۴۳۵.</ref> | ||
==سرانجام عمیر بن وهب جمحی== | == سرانجام عمیر بن وهب جمحی == | ||
از [[تاریخ]] [[مرگ]] وی اطلاع دقیقی در دست نیست و در تاریخ آمده که او پس از [[مرگ عمر]] هم زنده بود <ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۵۱.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۵.</ref> | از [[تاریخ]] [[مرگ]] وی اطلاع دقیقی در دست نیست و در تاریخ آمده که او پس از [[مرگ عمر]] هم زنده بود <ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۵۱.</ref>.<ref>[[مریم قدمی |قدمی، مریم]]، [[عمیر بن وهب جمحی (مقاله)|مقاله «عمیر بن وهب جمحی»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۴۳۵.</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عمیر بن وهب جمحی است. عمیر بن وهب جمحی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عمیر بن وهب جمحی در رجال و تراجم - عمیر بن وهب جمحی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
نام و نسب او عمیر بن وهب بن خلف، کنیه‌اش ابوامیه و از شجاعان قریش بود[۱]. مادرش نیز ام‌سخیله بنت هاشم بن سعید بود[۲]. عمیر بن وهب جمحی سه پسر به نام‌های وهب و امیه و اُبیّ داشت که وهب رئیس قبیله بنی جمح بود و مادر هر سه دقیقه یا خالده دختر کلدة بن خلف بوده است[۳].[۴]
عمیر بن وهب جمحی و جنگ بدر
عمیر در جنگ بدر به همراه کفار مکه با مسلمانان جنگید، بلکه می‌توان گفت او آتش جنگ را پس از آنکه نزدیک بود خاموش شود، برافروخت؛ زیرا بعد از آنکه قریش در بدر جای گرفتند به او گفتند: لشکر محمد را بررسی کن که تعدادشان چقدر است و آیا غیر از آنچه دیده می‌شود کمین گاهی نیز دارند یا خیر؟ عمیر با اسب به سوی مسلمانان تاخت و لشکر مسلمانان را بررسی کرد و برگشت و به آنها گفت: "افراد لشکر محمد در حدود سیصد نفر یا کمی بیشترند اما مطلب اساسی این است که گویا شتران یثرب (مدینه) مرگ با خود حمل کرده‌اند؛ چهره‌های‌شان مانند چهره‌های افعی است که از تشنگی نمیرند؛ آنها کشته نشوند مگر آنکه به شماره خودشان بکشند که آن گاه در زندگی خیری نیست"[۵]. افراد قریش گفته‌هایش را رد کردند، پس عمیر به خشم آمد و به سوی مسلمانان حمله کرد و دو طرف را بر یکدیگر شورانید و در میان دو صف خود را از اسب به زمین افکند تا آنکه تعصب کفار را برانگیزد و آنان را به جنگ وادار کند. عمیر در جنگ بدر زخمی شد و میان کشته‌ها افتاد. کسی که او را زخمی کرده بود، شمشیر را چنان بر شکمش زده بود که صدای برخورد آن را با سنگریزه‌ها در سوی دیگر شنیده بود. عمیر به سبب نسیم و سردی هوا در شب به هوش آمد و افتان و خیزان از میدان بیرون رفت و خود را به مکه رساند و زخمش بهبود یافت[۶] اما پسرش، وهب اسیر شد[۷].[۸]
اسلام آوردن عمیر بن وهب جمحی
نقل شده در یکی از روزهای پس از جنگ بدر، عمیر به مسجدالحرام وارد شد و پسر عموی خود صفوان بن امیه را در حجر اسماعیل دید. پس در کنارش نشست و از هر دری سخنی به میان آمد تا آنکه صفوان به او گفت: "زندگی پس از کشته‌های بدر، زشت است". عمیر ضمن قبول سخن وی و همدردی با او گفت: "به خدا قسم اگر مقروض نبودم و ترس از بیچارگی خانواده ام نبود به مدینه می‌رفتم و در اولین برخورد محمد را می‌کشتم، زیرا شنیده‌ام بدون نگهبان در کوچه و بازار مدینه می‌گردد و اگر کسی هم مرا ببیند خواهم گفت که برای نجات اسیر خود به مدینه آمده‌ام".
صفوان خوشحال شد و از او پرسید: راست می‌گویی؟
عمیر گفت: "آری، به صاحب این خانه قسم این کار را می‌کنم".
صفوان گفت: "اگر این کار را به عهده بگیری قرض‌هایت را می‌پردازم و از خانواده‌ات همانند خانواده خودم نگهداری می‌کنم، و تو خود می‌دانی که در مکه هیچ کسی مانند من به خانواده‌اش نمی‌رسد؛ مطمئن باش آنها در آسایش زندگی خواهند کرد.
صفوان وسایل حرکت او را آماده و او را بر شتر سوار کرد و شمشیری زهرآگین به او داد و عمیر به سوی مدینه حرکت کرد.
در مدینه عمیر در جلو مسجد پیامبر (ص) از شترش پیاده شد و آن را عقال کرد و شمشیرش را برداشت و به قصد هدفی که داشت به راه افتاد. در مسجد عمر بن خطاب با گروهی نشسته بودند و دربارهی پیروزی‌هایی که در بدر نصیب مسلمانان شده بود، صحبت می‌کردند. همین که چشمش به عمیر افتاد و او را مسلح دید، از جا پرید و فریاد کشید: "این سگ را بگیرید که این دشمن خدا همان است که در بدر به آتش جنگ دامن زد و به قریش فهماند که مسلمانان افرادی اندک‌اند". مسلمانان دور عمیر را گرفتند و عمر وضع او را در مسجد به پیامبر (ص) گزارش داد، گفت: "یا رسول الله، عمیر مردی خبیث و مکار و بی باک است که هیچگونه اعتمادی بر او نیست و می‌خواهد مسلح نزد شما بیاید". رسول خدا (ص) فرمود: "بگذار بیاید".
عمر قبضه شمشیر او را به دست گرفت و مردم او را به مسجد وارد کردند. رسول خدا (ص) که چنین دید، فرمود: "عمر، دست از او بردار". عمر او را رها کرد و عمیر چون به نزدیک حضرت رسید به رسم روزگار جاهلیت گفت: "انعم صباحاً".
رسول خدا (ص) فرمود: "خداوند ما را گرامی داشت و سلام را درود ما قرار داد و آن درود بهشتیان است. عمیر: "این درود تازه‌ای است و من از آن خبر نداشتم".
رسول خدا (ص): "عمیر! برای چه به مدینه آمده‌ای؟"
عمیر: "برای نجات اسیری که نزد شما داریم و او وهب پسر من است. از شما می‌خواهم به بزرگواری خود او را به من ببخشید که ما از بستگان شماییم".
رسول خدا (ص): "پس این شمشیر چیست که به همراه داری؟"
عمیر: "آه! چه زشت شمشیری است! کجا به کار ما آمد و گره‌ای از مشکل‌مان گشود؟ فراموش کردم آن را باز کنم زیرا تمام افکارم پیش فرزندم بود".
رسول خدا (ص): "عمیر! راست بگو برای چه آمده‌ای؟"
عمیر: "برای نجات فرزندم و هیچ هدف دیگری نداشتم".
رسول خدا می‌گوید: "در حجر اسماعیل با صفوان بن امیه چه پیمانی بستید؟"
عمیر تکانی خورد و گفت: "چه پیمانی بسته‌ایم؟"
رسول خدا (ص): "تو به او قول دادی که مرا بکشی و او نیز قرض‌های تو را بپردازد و از خانواده‌ات نگهداری کند ولی خدا مرا نگه می‌دارد و تو نمی‌توانی مرا بکشی".
عمیر: "به راستی گواهی می‌دهم که شما پیامبر خدایید و در دعوت خود صادق هستید: اشهد ان لا اله الا الله وانك رسول الله . تا کنون باورمان نمی‌شد که وحی بر شما نازل شود و با عالم غیب ارتباط داشته باشید ولی اکنون یقین کردم، زیرا میان من و صفوان احدی نبود و جز خدا کسی از سخنان ما آگاهی نداشت. پس فقط پروردگار به شما خبر داده، لذا به خدا و رسولش ایمان می‌آورم و خدا را سپاس گزارم که این گونه مرا هدایت کرد".
پیامبر (ص) فرمود: "اسیرش را به او واگذارید و به او قرآن بیاموزید". عمیر گفت: "یا رسول الله، اجازه فرمایید تا به مکه برگردم و مردم را به اسلام بخوانم، شاید خداوند آنها را هدایت کند". رسول خدا (ص) پیشنهادش را پذیرفت و عمیر به مکه بازگشت[۹].
در این هنگام عمر گفت: "هنگامی که عمیر را دیدم، در نظر من خوک از او دوست داشتنی‌تر بود و اکنون او را حتی از بعضی فرزندان خود بیشتر دوست دارم"[۱۰].
از طرف دیگر، صفوان بن امیه روزشماری می‌کرد و انتظار می‌کشید تا خبر کشته شدن پیامبر (ص) را به او بدهند لذا از هر که از مدینه می‌آمد درباره عمیر می‌پرسید و اینکه آیا خبر تازه‌ای در مدینه رخ نداده است؟ و از طرفی به مردم مکه مژده می‌داد که به زودی حادثه‌ای رخ می‌دهد که داستان کشتگان بدر را از یادتان خواهد برد، تا آنکه از مسافری شنید عمیر مسلمان شده است. صفوان برآشفت و او را لعنت کرد و قسم یاد کرد که با او سخن نخواهم گفت[۱۱]. پس از آنکه عمیر به مکه وارد شد، مردم را به اسلام دعوت می‌کرد و هر کسی را که با او مخالفت می‌کرد، آزار و اذیت می‌کرد و به این ترتیب عده زیادی به دست او مسلمان شدند[۱۲].
او یکی از چهار نفری است که عمر در فتح مصر آنها را به خدمت گرفت[۱۳]. او در جنگ احد و سایر جنگ‌ها به همراه پیامبر (ص) بود[۱۴].
عمیر از کسانی بود که امان پیامبر (ص) را برای صفوان برد و این امان‌نامه چند سال پس از جنگ بدر بود و صفوان به دست او اسلام آورد و پیامبر (ص) او را بخشید. صفوان و عمیر از کسانی بودند که پیامبر نایات غنائم بسیاری را در سال هشتم هجری به عنوان "مؤلفة قلوبهم" به ایشان بخشید[۱۵].[۱۶]
سرانجام عمیر بن وهب جمحی
از تاریخ مرگ وی اطلاع دقیقی در دست نیست و در تاریخ آمده که او پس از مرگ عمر هم زنده بود [۱۷].[۱۸]
منابع
پانویس
- ↑ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۰۵.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۸۰-۱۷۹.
- ↑ قدمی، مریم، مقاله «عمیر بن وهب جمحی»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۴۳۱.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۸۰؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۷.
- ↑ قدمی، مریم، مقاله «عمیر بن وهب جمحی»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۴۳۱-۴۳۲.
- ↑ السیره النبویة، ابن هشام، ج۱، ص۶۶۳؛ انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۹۲؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۹۸-۷۹۷.
- ↑ المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۲۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۱۰۰.
- ↑ المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۸؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۷۹۸؛ امتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۲، ص۱۷۰-۱۷۲.
- ↑ الاحتجاج، طبرسی، ج۱، ص۳۳۴؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۱۹، ص۳۲۶.
- ↑ الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۳، ص۱۲۲۲-۱۲۲۳.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۵۰.
- ↑ سیره ابن اسحاق، ابن اسحاق، ج۴، ص۱۳۶؛ المغازی، واقدی، ج۲، ص۸۵۳-۸۵۴؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۳، ص۶۳.
- ↑ قدمی، مریم، مقاله «عمیر بن وهب جمحی»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۴۳۲-۴۳۵.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۱۵۱.
- ↑ قدمی، مریم، مقاله «عمیر بن وهب جمحی»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۶، ص۴۳۵.