آیه نبأ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱۳: خط ۱۳:
نبأ از ریشه نَبأ و به معنای "خارج شد" می‌آید. جمع آن اَنباء می‌باشد. نبأ به معنی خبر هم آمده است؛ زیرا خبر از جایی به جای دیگر می‌رود. همچنین نبأ خبری را گویند که دارای فایده بزرگی است که حاصلش [[آگاهی]] یا [[غلبه]] [[ظن]] و [[گمان]] باشد، لذا تا وقتی که خبر، در برگیرنده ویژگی‌های سه‌گانه فوق نباشد به آن نبأ نمی‌گویند.  
نبأ از ریشه نَبأ و به معنای "خارج شد" می‌آید. جمع آن اَنباء می‌باشد. نبأ به معنی خبر هم آمده است؛ زیرا خبر از جایی به جای دیگر می‌رود. همچنین نبأ خبری را گویند که دارای فایده بزرگی است که حاصلش [[آگاهی]] یا [[غلبه]] [[ظن]] و [[گمان]] باشد، لذا تا وقتی که خبر، در برگیرنده ویژگی‌های سه‌گانه فوق نباشد به آن نبأ نمی‌گویند.  


همچنین [[شایسته]] است خبری که به آن نبأ گفته می‌شود از [[دروغ]]، خالی باشد، مانند [[خبر متواتر]] یا خیر [[خدای تعالی]] و خیر [[پیامبر]]{{صل}}. واژه {{متن قرآن|النَّبِيّ}} نیز، از همین ریشه گرفته شده است، زیرا پیامبر، از جانب [[خدای تعالی]] خبر می‌آورد. همچنین [[نبأ]] به معنی اعلام و [[آگاهی]] دادن است<ref>مفردات، ص۷۸۹-۷۹۰: الفروق اللغویه، بند ۲۱۳۴.</ref>.
همچنین [[شایسته]] است خبری که به آن نبأ گفته می‌شود از [[دروغ]]، خالی باشد، مانند [[خبر متواتر]] یا خیر [[خدای تعالی]] و خیر [[پیامبر]] {{صل}}. واژه {{متن قرآن|النَّبِيّ}} نیز، از همین ریشه گرفته شده است، زیرا پیامبر، از جانب [[خدای تعالی]] خبر می‌آورد. همچنین [[نبأ]] به معنی اعلام و [[آگاهی]] دادن است<ref>مفردات، ص۷۸۹-۷۹۰: الفروق اللغویه، بند ۲۱۳۴.</ref>.


از قول [[ابن‌عباس]] گزارش کرده‌اند که این [[آیه]] درباره [[ولید بن عقبة بن أبی معیط]] نازل شده که [[رسول خدا]]{{صل}} او را برای جمع‌آوری [[صدقات]] [[قبیله]] [[بنی‌المصطلق]] به سوی [[حارث بن ضرار]] که قبلاً [[مسلمان]] شده بود فرستاد. حارث به رسول خدا{{صل}} [[وعده]] داده بود که هرکس از مردمش مسلمان شد وی [[زکات]] ایشان را جمع‌آوری کرده و تحویل [[نماینده]] آن [[حضرت]] نماید. هنگامی که [[مردم]] قبیله با [[شادی]] به استقبال [[ولید]] آمدند به لحاظ آنکه در [[جاهلیت]] میان ایشان [[دشمنی]] وجود داشت، او [[گمان]] کرد که مردم برای کشتن وی [[هجوم]] آورده‌اند؛ از این‌رو به نزد رسول خدا{{صل}} بازگشت و گزارش کرد که حارث و قبیله‌اش از دادن زکات خودداری نمودند! در حالی که موضوع بر خلاف آن بود. در نتیجه، رسول خدا{{صل}} [[خشمگین]] شد و [[تصمیم]] گرفت با آنان وارد [[جنگ]] شود. لکن حارث پس از اطلاع از موضوع به حضور رسول خدا{{صل}} رسید، چون رسول خدا{{صل}} ماجرا را از او پرسید، او قسم یاد کرد که اصلاً فرستاده وی را ندیده بلکه او از نیمه [[راه]] بازگشته است. پس از آن، [[خداوند]] ایشان را معذور داشت و این آیه را فرو فرستاد<ref>تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۴، ص۳۰۹؛ مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۳.</ref>.
از قول [[ابن‌عباس]] گزارش کرده‌اند که این [[آیه]] درباره [[ولید بن عقبة بن أبی معیط]] نازل شده که [[رسول خدا]] {{صل}} او را برای جمع‌آوری [[صدقات]] [[قبیله]] [[بنی‌المصطلق]] به سوی [[حارث بن ضرار]] که قبلاً [[مسلمان]] شده بود فرستاد. حارث به رسول خدا {{صل}} [[وعده]] داده بود که هرکس از مردمش مسلمان شد وی [[زکات]] ایشان را جمع‌آوری کرده و تحویل [[نماینده]] آن [[حضرت]] نماید. هنگامی که [[مردم]] قبیله با [[شادی]] به استقبال [[ولید]] آمدند به لحاظ آنکه در [[جاهلیت]] میان ایشان [[دشمنی]] وجود داشت، او [[گمان]] کرد که مردم برای کشتن وی [[هجوم]] آورده‌اند؛ از این‌رو به نزد رسول خدا {{صل}} بازگشت و گزارش کرد که حارث و قبیله‌اش از دادن زکات خودداری نمودند! در حالی که موضوع بر خلاف آن بود. در نتیجه، رسول خدا {{صل}} [[خشمگین]] شد و [[تصمیم]] گرفت با آنان وارد [[جنگ]] شود. لکن حارث پس از اطلاع از موضوع به حضور رسول خدا {{صل}} رسید، چون رسول خدا {{صل}} ماجرا را از او پرسید، او قسم یاد کرد که اصلاً فرستاده وی را ندیده بلکه او از نیمه [[راه]] بازگشته است. پس از آن، [[خداوند]] ایشان را معذور داشت و این آیه را فرو فرستاد<ref>تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج۴، ص۳۰۹؛ مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۳.</ref>.


اصولیون این آیه را در کتب [[اصول فقه]] به عنوان یکی از دلیل‌های [[حجیت خبر واحد]] گرفته و به مفهوم [[وصف]] و مفهوم شرط در آیه استناد کرده و می‌گویند: بررسی و تحقیق در مورد خبر شخص [[فاسق]] [[واجب]] است و نه در مورد خبری که شخصی [[عادل]] آورده و به همین [[جهت]]، بررسی [[صحت]] خبر عادل لازم نیست و خبرش [[حجت]] است<ref>اصول الفقه، ج۲، ص۶۸.</ref>. [[طبرسی]] به دلیل عبارت پایانی آیه: {{متن قرآن|فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ}} که پذیرش خبر آن یک نفر ممکن است موجب [[پشیمانی]] شود و جبرانش ناممکن باشد، [[معتقد]] است این مطلب دلالت بر آن دارد که [[خبر واحد]] موجب [[علم]] نمی‌شود و نمی‌توان بر اساس آن عمل کرد. همچنین به نظر وی، [[سخن]] کسانی که این [[آیه]] را دلیل بر [[حجیت خبر واحد]] گرفته‌اند، صحیح نیست، زیرا به نظر خود او و بیشتر محققان، نمی‌توان خبر واحد (بدون بررسی دقیق آن) تکیه و [[اعتماد]] کرد<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۳.</ref>.
اصولیون این آیه را در کتب [[اصول فقه]] به عنوان یکی از دلیل‌های [[حجیت خبر واحد]] گرفته و به مفهوم [[وصف]] و مفهوم شرط در آیه استناد کرده و می‌گویند: بررسی و تحقیق در مورد خبر شخص [[فاسق]] [[واجب]] است و نه در مورد خبری که شخصی [[عادل]] آورده و به همین [[جهت]]، بررسی [[صحت]] خبر عادل لازم نیست و خبرش [[حجت]] است<ref>اصول الفقه، ج۲، ص۶۸.</ref>. [[طبرسی]] به دلیل عبارت پایانی آیه: {{متن قرآن|فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ}} که پذیرش خبر آن یک نفر ممکن است موجب [[پشیمانی]] شود و جبرانش ناممکن باشد، [[معتقد]] است این مطلب دلالت بر آن دارد که [[خبر واحد]] موجب [[علم]] نمی‌شود و نمی‌توان بر اساس آن عمل کرد. همچنین به نظر وی، [[سخن]] کسانی که این [[آیه]] را دلیل بر [[حجیت خبر واحد]] گرفته‌اند، صحیح نیست، زیرا به نظر خود او و بیشتر محققان، نمی‌توان خبر واحد (بدون بررسی دقیق آن) تکیه و [[اعتماد]] کرد<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۳.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش