جعشم الخیر بن خلیبه صدفی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - 'ضمیر' به 'ضمیر') |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
وی منسوب به «صَدِف» از تیره‌های [[حضرموت]]<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۴۱.</ref> یا قبیله‌ای از [[حمیر]] بود که در [[مصر]] سکونت گزیدند و بدان سبب او را صدفی و حضرمی خوانده‌اند<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.</ref>. چنان که منسوب به جد بالایش «حُرَیم» یا «حَریم»،<ref>ر. ک: ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.</ref> او را «حُرَیمی» با «حَریمی» گفته‌اند<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.</ref>. وی در [[صلح حدیبیه]] و [[بیعت شجره]] شرکت کرد. [[رسول خدا]] {{صل}} او را لباسی پوشاند و پیراهن، نعلین و تکه‌ای از موی خود را به وی داد<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.</ref>. وی با «آمنه» دختر [[طلیق بن سفیان بن امیه]] [[ازدواج]] کرد<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲.</ref>. برخی منابع پس از معرفی وی گفته‌اند: {{عربی|"تزوج آمنه... قتله الشريد بن مالك في الردّه"}}<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.</ref>؛ که بر این اساس، باید درگذشت او را [[زمان]] [[جنگ‌های رده]] دانست، در حالی که به گفته [[ابن یونس]]<ref>ابن یونس، تاریخ المصریین، ج۱، ص۹۰.</ref>، وی در [[فتح مصر]] حضور داشته و در آنجا [[خانه]] ساخته است. روشن است که فتح مصر پس از جنگ‌های رده بوده و اگر کسی در رده کشته شده، زمان فتح مصر زنده نیست تا در آن حاضر باشد. به دلیل همین [[ناسازگاری]] این دو خبر، برخی درصدد توجیه برآمده، گفته‌اند: واژه «قتله» از تصحیف «قبل» به علاوه | وی منسوب به «صَدِف» از تیره‌های [[حضرموت]]<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۴۱.</ref> یا قبیله‌ای از [[حمیر]] بود که در [[مصر]] سکونت گزیدند و بدان سبب او را صدفی و حضرمی خوانده‌اند<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.</ref>. چنان که منسوب به جد بالایش «حُرَیم» یا «حَریم»،<ref>ر. ک: ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.</ref> او را «حُرَیمی» با «حَریمی» گفته‌اند<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.</ref>. وی در [[صلح حدیبیه]] و [[بیعت شجره]] شرکت کرد. [[رسول خدا]] {{صل}} او را لباسی پوشاند و پیراهن، نعلین و تکه‌ای از موی خود را به وی داد<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.</ref>. وی با «آمنه» دختر [[طلیق بن سفیان بن امیه]] [[ازدواج]] کرد<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲.</ref>. برخی منابع پس از معرفی وی گفته‌اند: {{عربی|"تزوج آمنه... قتله الشريد بن مالك في الردّه"}}<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.</ref>؛ که بر این اساس، باید درگذشت او را [[زمان]] [[جنگ‌های رده]] دانست، در حالی که به گفته [[ابن یونس]]<ref>ابن یونس، تاریخ المصریین، ج۱، ص۹۰.</ref>، وی در [[فتح مصر]] حضور داشته و در آنجا [[خانه]] ساخته است. روشن است که فتح مصر پس از جنگ‌های رده بوده و اگر کسی در رده کشته شده، زمان فتح مصر زنده نیست تا در آن حاضر باشد. به دلیل همین [[ناسازگاری]] این دو خبر، برخی درصدد توجیه برآمده، گفته‌اند: واژه «قتله» از تصحیف «قبل» به علاوه ضمیر «ها» به وجود آمده و واژه {{عربی|"في الرده"}} نیز به آن اضافه شده، که توهمی بیش نیست و جمله در اصل چنین بوده است:{{عربی|"تزوج آمنه... قبل الشريد}}<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.</ref>؛ چنان که [[سمعانی]]<ref>سمعانی، الأنساب، ج۲، ص۲۱۲.</ref> همین جمله را آورده و در این صورت معنا به طور کامل [[تغییر]] می‌کند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.</ref> نیز همین جمله را به [[ابن ماکولا]] نسبت داده، ولی در چاپ موجود الاکمال این جمله نیامده و شاید در نسخه ای دیگر بوده است.<ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «جعشم الخیر بن خلیبه صدفی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۳۹۶.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۸
آشنایی اجمالی
وی منسوب به «صَدِف» از تیره‌های حضرموت[۱] یا قبیله‌ای از حمیر بود که در مصر سکونت گزیدند و بدان سبب او را صدفی و حضرمی خوانده‌اند[۲]. چنان که منسوب به جد بالایش «حُرَیم» یا «حَریم»،[۳] او را «حُرَیمی» با «حَریمی» گفته‌اند[۴]. وی در صلح حدیبیه و بیعت شجره شرکت کرد. رسول خدا (ص) او را لباسی پوشاند و پیراهن، نعلین و تکه‌ای از موی خود را به وی داد[۵]. وی با «آمنه» دختر طلیق بن سفیان بن امیه ازدواج کرد[۶]. برخی منابع پس از معرفی وی گفته‌اند: "تزوج آمنه... قتله الشريد بن مالك في الردّه"[۷]؛ که بر این اساس، باید درگذشت او را زمان جنگ‌های رده دانست، در حالی که به گفته ابن یونس[۸]، وی در فتح مصر حضور داشته و در آنجا خانه ساخته است. روشن است که فتح مصر پس از جنگ‌های رده بوده و اگر کسی در رده کشته شده، زمان فتح مصر زنده نیست تا در آن حاضر باشد. به دلیل همین ناسازگاری این دو خبر، برخی درصدد توجیه برآمده، گفته‌اند: واژه «قتله» از تصحیف «قبل» به علاوه ضمیر «ها» به وجود آمده و واژه "في الرده" نیز به آن اضافه شده، که توهمی بیش نیست و جمله در اصل چنین بوده است:"تزوج آمنه... قبل الشريد[۹]؛ چنان که سمعانی[۱۰] همین جمله را آورده و در این صورت معنا به طور کامل تغییر می‌کند. ابن حجر[۱۱] نیز همین جمله را به ابن ماکولا نسبت داده، ولی در چاپ موجود الاکمال این جمله نیامده و شاید در نسخه ای دیگر بوده است.[۱۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۴۱.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.
- ↑ ر. ک: ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.
- ↑ ابن یونس، تاریخ المصریین، ج۱، ص۹۰.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.
- ↑ سمعانی، الأنساب، ج۲، ص۲۱۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «جعشم الخیر بن خلیبه صدفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۹۶.