جعشم الخیر بن خلیبه صدفی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

وی منسوب به «صَدِف» از تیره‌های حضرموت[۱] یا قبیله‌ای از حمیر بود که در مصر سکونت گزیدند و بدان سبب او را صدفی و حضرمی خوانده‌اند[۲]. چنان که منسوب به جد بالایش «حُرَیم» یا «حَریم»،[۳] او را «حُرَیمی» با «حَریمی» گفته‌اند[۴]. وی در صلح حدیبیه و بیعت شجره شرکت کرد. رسول خدا (ص) او را لباسی پوشاند و پیراهن، نعلین و تکه‌ای از موی خود را به وی داد[۵]. وی با «آمنه» دختر طلیق بن سفیان بن امیه ازدواج کرد[۶]. برخی منابع پس از معرفی وی گفته‌اند: "تزوج آمنه... قتله الشريد بن مالك في الردّه"[۷]؛ که بر این اساس، باید درگذشت او را زمان جنگ‌های رده دانست، در حالی که به گفته ابن یونس[۸]، وی در فتح مصر حضور داشته و در آنجا خانه ساخته است. روشن است که فتح مصر پس از جنگ‌های رده بوده و اگر کسی در رده کشته شده، زمان فتح مصر زنده نیست تا در آن حاضر باشد. به دلیل همین ناسازگاری این دو خبر، برخی درصدد توجیه برآمده، گفته‌اند: واژه «قتله» از تصحیف «قبل» به علاوه ضمیر «ها» به وجود آمده و واژه "في الرده" نیز به آن اضافه شده، که توهمی بیش نیست و جمله در اصل چنین بوده است:"تزوج آمنه... قبل الشريد[۹]؛ چنان که سمعانی[۱۰] همین جمله را آورده و در این صورت معنا به طور کامل تغییر می‌کند. ابن حجر[۱۱] نیز همین جمله را به ابن ماکولا نسبت داده، ولی در چاپ موجود الاکمال این جمله نیامده و شاید در نسخه ای دیگر بوده است.[۱۲]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۴۱.
  2. ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.
  3. ر. ک: ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.
  4. ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.
  5. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن ماکولا، الاکمال، ج ۳، ص۱۳۵.
  6. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲.
  7. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰.
  8. ابن یونس، تاریخ المصریین، ج۱، ص۹۰.
  9. ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۴۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.
  10. سمعانی، الأنساب، ج۲، ص۲۱۲.
  11. ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۹۰.
  12. خانجانی، قاسم، مقاله «جعشم الخیر بن خلیبه صدفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۹۶.