محاسبه در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  = محاسبه

| مداخل مرتبط = [[محاسبه در اخلاق اسلامی]] - [[محاسبه در معارف و سیره علوی]] - [[محاسبه در فقه سیاسی]]

[[مراقبه]] و [[محاسبه]] در [[روایات]] [[حضرت علی]] {{ع}} به کار رفته‌اند، هرچند موارد کاربرد مراقبه کم‌تر از محاسبه است. درباره مراقبه می‌فرماید: «بر نفس خویش [[مراقبت]] کن»<ref>{{متن حدیث|اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلَى نَفْسِكَ رَقِيباً...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۳۴).</ref>. و «[[خداوند]] بنده‌ای را که مراقب [[گناه]] خود است، [[رحمت]] کند»<ref>{{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً رَاقَبَ ذَنْبَهُ‌...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۱، ص۶۰۹).</ref>. و درباره محاسبه می‌فرماید: «با محاسبه، نفس‌هایتان را به بند کشید»<ref>{{متن حدیث|قَيِّدُوا أَنْفُسَكُمْ بِالْمُحَاسَبَةِ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. و «هر کس نفس خود را محاسبه کند، بر عیوبش واقف شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلَى عُيُوبِهِ‌}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. همین [[روایت]]، که درباره [[ارتباط]] میان محاسبه نفس و [[آگاهی]] از [[عیوب]] نفس است، به خوبی نشان می‌دهد که میان محاسبه و تشخیص عیوب- که کار [[عقل]] است- گونه‌ای ارتباط برقرار است<ref>[[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۴]]، ص ۲۱۳.</ref>.