آسیب‌شناسی آزادی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = آزادی | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} ==مقدمه== آزادی همچون هر امر ارزشمند دیگر ممکن است دچار آسیب‌هایی شود و به پیامدهای ناخواسته و نامطلوبی منجر شود. بنابراین این آسیب‌ها باید شناسایی شود تا بت...» ایجاد کرد) |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
[[دشمن]] و [[دوستان]] دشمن نیز با [[سوء]] تعبیر از آزادی، سوء استفاده زیادی می‌کنند که [[رهبر انقلاب]] از آن اظهار [[تأسف]] بسیار دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}} در صحن حضرت امام خمینی، ۱/۱/۱۳۷۸؛ خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۳/۲/۱۳۷۹.</ref>. البته غرب از این سوء تعبیر و سوء استفاده غرب [[تجربه]] موفق در [[فروپاشی]] شوروی سابق دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹.</ref>. از جمله این سوء استفاده‌ها تشدید فضای [[اختلاف]] و تشنج<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷.</ref>، تشویش [[افکار عمومی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷.</ref>، ایجاد [[بدبینی]] نسبت به [[نظام]] و [[تضعیف]] [[اعتماد]] به [[مسئولان]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.</ref>، [[شبهه افکنی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷؛ مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>، [[ترویج]] [[فرهنگ بیگانه]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>، [[میراندن]] [[روح امید]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.</ref>، [[بزرگ‌نمایی]] قضایای کوچک<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار نمایندگان هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، ۲۷/۳/۱۳۸۳.</ref>، [[توهین]] به نهادهای اصلی [[کشور]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.</ref>، [[بدگویی]] آشکار و صریح از اشخاص<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷.</ref>، ترویج [[منکرات]] و [[فحشا]] و [[بی‌بندوباری]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref> و از بین بردن فضای مناسب برای [[آزاداندیشی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در پاسخ به نامه جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه، ۱۶/۱۱/۱۳۸۱.</ref> است. این [[سوء]] تعبیر و سوء استفاده تا آنجا پیش رفت که حتی تعبیرهای مضحکی مانند «[[براندازی]] قانونی» نیز به کار رفت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیر کبیر، ۹/۱۲/۱۳۷۹.</ref>. با همه اینها، باید توجه شود که سوء استفاده از [[آزادی]] به معنای استفاده زیاد از آن نیست و بدفهمی در این مورد خود آسیبی دیگر بر آزادی است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. جلوگیری از سوء استفاده‌ها به معنای این نیست که [[دشمنان]] [[نظام]] و [[مخالفان اسلام]] نمی‌توانند در این نظام [[زندگی]] کنند. آنان به عنوان [[شهروند]] [[حقوق شهروندی]] و [[امنیت]] هم برخوردارند؛ اما [[حق]] معارضه و [[مبارزه]] با نظام را ندارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان، ۱۵/۶/۱۳۸۰.</ref>. | [[دشمن]] و [[دوستان]] دشمن نیز با [[سوء]] تعبیر از آزادی، سوء استفاده زیادی می‌کنند که [[رهبر انقلاب]] از آن اظهار [[تأسف]] بسیار دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}} در صحن حضرت امام خمینی، ۱/۱/۱۳۷۸؛ خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۳/۲/۱۳۷۹.</ref>. البته غرب از این سوء تعبیر و سوء استفاده غرب [[تجربه]] موفق در [[فروپاشی]] شوروی سابق دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹.</ref>. از جمله این سوء استفاده‌ها تشدید فضای [[اختلاف]] و تشنج<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷.</ref>، تشویش [[افکار عمومی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷.</ref>، ایجاد [[بدبینی]] نسبت به [[نظام]] و [[تضعیف]] [[اعتماد]] به [[مسئولان]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.</ref>، [[شبهه افکنی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷؛ مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>، [[ترویج]] [[فرهنگ بیگانه]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>، [[میراندن]] [[روح امید]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.</ref>، [[بزرگ‌نمایی]] قضایای کوچک<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار نمایندگان هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، ۲۷/۳/۱۳۸۳.</ref>، [[توهین]] به نهادهای اصلی [[کشور]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.</ref>، [[بدگویی]] آشکار و صریح از اشخاص<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷.</ref>، ترویج [[منکرات]] و [[فحشا]] و [[بی‌بندوباری]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref> و از بین بردن فضای مناسب برای [[آزاداندیشی]]<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در پاسخ به نامه جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه، ۱۶/۱۱/۱۳۸۱.</ref> است. این [[سوء]] تعبیر و سوء استفاده تا آنجا پیش رفت که حتی تعبیرهای مضحکی مانند «[[براندازی]] قانونی» نیز به کار رفت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیر کبیر، ۹/۱۲/۱۳۷۹.</ref>. با همه اینها، باید توجه شود که سوء استفاده از [[آزادی]] به معنای استفاده زیاد از آن نیست و بدفهمی در این مورد خود آسیبی دیگر بر آزادی است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. جلوگیری از سوء استفاده‌ها به معنای این نیست که [[دشمنان]] [[نظام]] و [[مخالفان اسلام]] نمی‌توانند در این نظام [[زندگی]] کنند. آنان به عنوان [[شهروند]] [[حقوق شهروندی]] و [[امنیت]] هم برخوردارند؛ اما [[حق]] معارضه و [[مبارزه]] با نظام را ندارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان، ۱۵/۶/۱۳۸۰.</ref>. | ||
همچنین، [[سیاست]] اتهام‌زنی [[دشمن]] نیز از همین سوء استفاده‌ها است که در صورت برخورد با این امور، به سرعت فریاد عدم آزادی را سر می‌دهد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷؛ دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}} در صحن حضرت امام خمینی، ۱/۱/۱۳۷۸.</ref>؛ اما بدون توجه به اتهام‌زنی دشمن، در این موارد برخورد [[قاطع]] لازم است و تعلل خطر بزرگی دارد که نمیتوان آن را جبران کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در بازدید از نمایشگاه کتاب در حسینیه امام خمینی، ۲۸/۲/۱۳۷۸.</ref>. از اتهام‌زنی دشمن نیز نباید ترسید که دشمن هم هرگز از اتهام‌زنی دست برنمی‌دارد. [[رهبر معظم انقلاب]] مخالف آزادی نیست؛ اما سم‌پاشی و [[گمراه کردن]] [[مردم]] و [[شاد کردن]] دشمن غیر از استفاده از آزادی است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹.</ref>. در این موارد باید توجه داشت که دشمن و [[دوستان]] دشمن قابل [[اعتماد]] نیستند و [[آزادی‌خواهی]] آنان را نمیتوان [[باور]] کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}} در صحن حضرت امام خمینی ۱/۱/۱۳۷۸؛ دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹؛ اجتماع بزرگ مردم قم، ۱۴/۷/۱۳۷۹.</ref>.<ref>[[ابوالحسن حسنی (زاده 1348)|حسنی، ابوالحسن]]، [[آزادی اسلامی - حسنی (مقاله)|مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۱۷۷.</ref> | همچنین، [[سیاست]] اتهام‌زنی [[دشمن]] نیز از همین سوء استفاده‌ها است که در صورت برخورد با این امور، به سرعت فریاد عدم آزادی را سر می‌دهد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷؛ دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}} در صحن حضرت امام خمینی، ۱/۱/۱۳۷۸.</ref>؛ اما بدون توجه به اتهام‌زنی دشمن، در این موارد برخورد [[قاطع]] لازم است و تعلل خطر بزرگی دارد که نمیتوان آن را جبران کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در بازدید از نمایشگاه کتاب در حسینیه امام خمینی، ۲۸/۲/۱۳۷۸.</ref>. از اتهام‌زنی دشمن نیز نباید ترسید که دشمن هم هرگز از اتهام‌زنی دست برنمی‌دارد. [[رهبر معظم انقلاب]] مخالف آزادی نیست؛ اما سم‌پاشی و [[گمراه کردن]] [[مردم]] و [[شاد کردن]] دشمن غیر از استفاده از آزادی است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹.</ref>. در این موارد باید توجه داشت که دشمن و [[دوستان]] دشمن قابل [[اعتماد]] نیستند و [[آزادی‌خواهی]] آنان را نمیتوان [[باور]] کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا{{ع}} در صحن حضرت امام خمینی ۱/۱/۱۳۷۸؛ دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹؛ اجتماع بزرگ مردم قم، ۱۴/۷/۱۳۷۹.</ref>.<ref>[[ابوالحسن حسنی (زاده 1348)|حسنی، ابوالحسن]]، [[آزادی اسلامی - حسنی (مقاله)|مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۱۷۷.</ref> | ||
==مرزهای [[آزادی]]== | |||
این آسیب‌ها مستلزم تبیین مرزهای آزادی است. درست است که [[انقلاب]]، برای [[گسستن]] زنجیرهاست و [[احساس]] آزادی را در پی دارد، اما زنجیرهایی از [[قانون]] را نیز می‌بندد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار شعرای مشهد، ۶/۱/۱۳۶۹.</ref>. قلمرو و مرز آزادی وابسته به تعریف و ملاک آزادی است. | |||
وقتی آزادی بر [[اساس اسلام]] تعریف شد و ملاک آن [[الهی]] باشد؛ مرزهای آن نیز بر همان اساس تعیین می‌گردد. | |||
به نظر [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]]، اگرچه در [[اسلام]] آزادی امری [[فطری]] است؛ اما، همانند [[حق]] فطری [[حیات]]، در مواردی استثناء بر می‌دارد. اگر آزادی در [[خدمت]] ضایع کردن فرآورده‌های [[ارزشمند]] [[معنوی]] یا مادی یک [[ملت]] به کار گرفته شود، [[مضر]] است؛ چنان که حیات یک [[انسان]] نیز در چنین مواردی مضر است. ایشان مبنای تحدید آزادی در اسلام را وجود [[حقایق]] و ارزش‌های ثابت در اسلام می‌داند که حرکت در سمت آن [[حقیقت]] [[ارزش]]، ارزش آفرین و کمال است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. بنابراین، مرزهای آزادی در دست [[دولت]] یا حتی [[مقام رهبری]] نیست؛ بلکه مرزها با [[فهم]] صحیح از [[قرآن]] و [[حدیث]] به دست می‌آید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. | |||
حد آزادی در غرب، همانند [[عظمت]] این کشورها و [[سلطه]] [[علمی]] این کشورها با [[منافع مادی]] و [[استحکام]] پایه‌های این [[حکومت‌ها]] تعریف می‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. اگرچه [[غرب‌زدگان]] به شدت بر آزادی بی‌قید و شرط تأکید دارند؛ اما او حدود و مرزهای آزادی در دنیای مادی غرب را نشان می‌دهد؛ مرزهای آزادی در غرب، برخلاف مرزهای آزادی در اسلام، مرزهای مادی است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. در [[تأیید]] این نکته، به نمونه‌هایی می‌توان اشاره کرد. برای نمونه، [[نهضت]] آزادی [[زنان]] در چارچوب منافع مادی [[اقتصادی]] تعریف می‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در همایش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادی به مناسبت جشن میلاد کوثر، ۳۰/۷/۱۳۷۶.</ref>. نمونه دیگر [[آزادی]] [[تعلیم و تربیت]] است که از مسلم‌ترین [[حقوق]] انسان‌هاست. اما این آزادی در دانشگاه‌های بزرگ دنیای [[غربی]] در مورد [[دانش]] و فن‌آوری والا محدود می‌شود؛ زیرا با خروج این دانش از انحصار این قدرت‌ها، [[سلطه]] آنان به حال خود باقی نمی‌ماند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref> و اساساً فناوری غربی را همراه با [[اسارت]] [[انسان]] می‌داند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۳/۲/۱۳۷۹.</ref>. از محدودیت‌های دیگر آزادی در غرب، آزادی انتقال اطلاعات و [[اخبار]]، آزادی زنده ماندن، [[آزادی عقیده]]، آزادی [[مبارزه سیاسی]] است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. به هر حال نمونه‌هایی از این دست بسیارند. | |||
[[رهبر انقلاب]] در مسأله [[حدود آزادی]] بسیار [[قاطع]] است و بعضی امور را به این علت [[تحمل]] می‌کند که تا حد امکان دستگاه‌های [[مسئول]]، [[وزارت]] [[ارشاد]]، [[دستگاه قضایی]] و دستگاه، [[امنیتی]] [[وظیفه]] خود را انجام دهند. ایشان تصریح می‌کند که در این مورد هیچ به این [[فکر]] نمی‌کند که [[دنیا]] چه می‌گوید یا روزنامه‌ها و سازمان‌های دنیا چه می‌گویند؛ چنان که نباید به آن فکر کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.</ref>. در [[حفاظت]] از مرز آزادی نمیتوان تنها به [[نصیحت]] اکتفا کرد و نمیتوان [[مردم]] را به بهانه [[انتخاب]] [[آزاد]] در دست [[دشمنان دین]] [[اخلاق]] و [[زندگی]] رها کرد؛ بلکه این امر [[اقدام]] قاطع امنیتی و [[قضایی]] لازم دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار وزیر معاونین و رؤسای مناطق آموزش و پرورش سراسر کشور، ۲۱/۵/۱۳۷۱.</ref>. | |||
اساسی‌ترین مرز آزادی اصل [[اسلام]] است. بنابراین، سوق مردم به [[بی‌ایمانی]] و [[عقاید]] مخالف اسلام و [[اشاعه فساد]] [[فکری]] آزاد نیست و آن را [[خیانت]] می‌نامد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷؛ دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.</ref>. حد [[آزادی]] حدودی است که [[اسلام]] تعیین کرده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.</ref> و در درون آن مرزها است که آزادی باید استفاده شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>. [[تبلیغ]] [[اباحی‌گری]] [[اعتقادی]] و عملی کار [[دشمن]] بوده و خروج از مرز آزادی به شمار می‌آورد؛ در حالی که آزادی [[اسلامی]] برای خود اسلام است. به نظر معظم له اباحی‌گری یعنی گرفتن پایبندی‌ها، تقیدات و تکیه‌گاه‌هایی که [[انسان]] را در حرکت به سمت [[هدف]] مشخص عازم و مصمم می‌کند و او را [[سرگردان]] و لنگ کردن<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. | |||
[[اخلاق]] یکی از فارق‌های اساسی دیگر میان آزادی اسلامی و آزادی لیبرالی [[غربی]] است. در [[لیبرالیسم]] غربی [[حقیقت]] و [[ارزش‌های اخلاقی]] نسبی است و [[اعتقاد]] به ارزش‌های اخلاقی بر عدم اعتقاد به آنها ترجیح ندارد و در آن [[نظام]]، اعتقاد یک فرد به مجموعه‌ای از ارزش‌های اخلاقی، به او این [[حق]] را نمی‌دهد که از تعرض به این [[ارزش‌ها]] [[نهی]] کند؛ چون ممکن است دیگران به این ارزش‌ها [[معتقد]] نباشد و نیز بیان می‌کند که در این نظام از لحاظ [[معنوی]] نیز هیچ حدی برای آزادی وجود ندارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref> و از معنای وسیع آزادی، غرب بیشتر به حدود و مرزهای نادرست و [[مضر]] آن [[گرایش]] پیدا کرده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در همایش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادی به مناسبت جشن میلاد کوثر، ۳۰/۶/۱۳۷۶.</ref>. اما در اسلام، ارزش‌های اخلاقی و معنوی مرز آزادی‌اند. برای نمونه، [[اشاعه فساد]] جنسی و سوق [[مردم]] به [[شهوات]]، [[دروغ‌گویی]] و مانند آنها [[آزاد]] نیست<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷؛ دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.</ref>. همچنین، در حوزه [[هنر]]، [[آزادی]] تخیل یا آزادی [[هنری]] بهانه فضیلت‌سوزی و هتک [[اخلاق]] نمی‌شود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اصحاب فرهنگ و هنر، ۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. | |||
به علاوه، [[ارجاف]] ([[شایعه‌پراکنی]] برای [[ترساندن]] و [[فتنه‌انگیزی]]) نیز مرزی از [[ارزش‌های معنوی]] آزادی است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[ابوالحسن حسنی (زاده 1348)|حسنی، ابوالحسن]]، [[آزادی اسلامی - حسنی (مقاله)|مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۱۸۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۸
مقدمه
آزادی همچون هر امر ارزشمند دیگر ممکن است دچار آسیب‌هایی شود و به پیامدهای ناخواسته و نامطلوبی منجر شود. بنابراین این آسیب‌ها باید شناسایی شود تا بتوان از بروز آنها پیشگیری نمود تا در صورت گرفتاری به آن آسیب‌ها، بتوان آنها را علاج کرد. به نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، یک آسیب در فهم معنای آزادی، محدود کردن آن در حوزه سیاسی و عدم توجه به دیگر ابعاد آزادی اجتماعی است[۱]. اما آسیب اساسی‌تر، بدفهمی از آن است. توهم تعارض آزادی با دین یکی از این بدفهمی‌ها است. این بدفهمی دو موضع نسبت به آن ایجاد کرده است: موضع ترس از آزادی و موضع نگاه غربی به آزادی و اباحی‌گری. از آنجا که آزادی مفهومی اسلامی است؛ هر دو موضع، مانع اسلامی کردن و بومی کردن و خودی کردن مفهوم آزادی به شمار می‌آید[۲]. ایشان از هر دو گروه عمیقاً اظهار تأسف می‌کند که میان مرداب سکوت و جمود با گرداب هرزه‌گویی و کفرگویی، طریق سومی نمی‌شناسند؛ چراکه نتیجه ترس از آزادی، گریز از مناظره و منع از نقد بوده و پیامد اباحی‌گری نیز جدال و مراء به جای مناظره، و هتاکی و مسئولیت‌گریزی است[۳]. به هیچ وجه پذیرفتنی نیست که بر اساس مصلحتی پنداری، آن هم خارج از حدود قانونی و ایمان رایج، محدودیتی برای آزادی قایل شویم[۴]. از سوی دیگر، کوبیدن دین به نام آزادی که البته از دوران مشروطیت سابقه دارد نیز خطرناک است و نمیتوان با سوء استفاده از آزادی، دین را مخدوش کرد[۵]. عدم تعادل در مطالبه ارزش‌هایی چون آزادی، امنیت، دین و استقلال یک آسیب جدی است و همگان، به ویژه دستگاه‌های حکومتی، در این مورد مسئول‌اند[۶].
دشمن و دوستان دشمن نیز با سوء تعبیر از آزادی، سوء استفاده زیادی می‌کنند که رهبر انقلاب از آن اظهار تأسف بسیار دارد[۷]. البته غرب از این سوء تعبیر و سوء استفاده غرب تجربه موفق در فروپاشی شوروی سابق دارد[۸]. از جمله این سوء استفاده‌ها تشدید فضای اختلاف و تشنج[۹]، تشویش افکار عمومی[۱۰]، ایجاد بدبینی نسبت به نظام و تضعیف اعتماد به مسئولان[۱۱]، شبهه افکنی[۱۲]، ترویج فرهنگ بیگانه[۱۳]، میراندن روح امید[۱۴]، بزرگ‌نمایی قضایای کوچک[۱۵]، توهین به نهادهای اصلی کشور[۱۶]، بدگویی آشکار و صریح از اشخاص[۱۷]، ترویج منکرات و فحشا و بی‌بندوباری[۱۸] و از بین بردن فضای مناسب برای آزاداندیشی[۱۹] است. این سوء تعبیر و سوء استفاده تا آنجا پیش رفت که حتی تعبیرهای مضحکی مانند «براندازی قانونی» نیز به کار رفت[۲۰]. با همه اینها، باید توجه شود که سوء استفاده از آزادی به معنای استفاده زیاد از آن نیست و بدفهمی در این مورد خود آسیبی دیگر بر آزادی است[۲۱]. جلوگیری از سوء استفاده‌ها به معنای این نیست که دشمنان نظام و مخالفان اسلام نمی‌توانند در این نظام زندگی کنند. آنان به عنوان شهروند حقوق شهروندی و امنیت هم برخوردارند؛ اما حق معارضه و مبارزه با نظام را ندارند[۲۲]. همچنین، سیاست اتهام‌زنی دشمن نیز از همین سوء استفاده‌ها است که در صورت برخورد با این امور، به سرعت فریاد عدم آزادی را سر می‌دهد[۲۳]؛ اما بدون توجه به اتهام‌زنی دشمن، در این موارد برخورد قاطع لازم است و تعلل خطر بزرگی دارد که نمیتوان آن را جبران کرد[۲۴]. از اتهام‌زنی دشمن نیز نباید ترسید که دشمن هم هرگز از اتهام‌زنی دست برنمی‌دارد. رهبر معظم انقلاب مخالف آزادی نیست؛ اما سم‌پاشی و گمراه کردن مردم و شاد کردن دشمن غیر از استفاده از آزادی است[۲۵]. در این موارد باید توجه داشت که دشمن و دوستان دشمن قابل اعتماد نیستند و آزادی‌خواهی آنان را نمیتوان باور کرد[۲۶].[۲۷]
مرزهای آزادی
این آسیب‌ها مستلزم تبیین مرزهای آزادی است. درست است که انقلاب، برای گسستن زنجیرهاست و احساس آزادی را در پی دارد، اما زنجیرهایی از قانون را نیز می‌بندد[۲۸]. قلمرو و مرز آزادی وابسته به تعریف و ملاک آزادی است. وقتی آزادی بر اساس اسلام تعریف شد و ملاک آن الهی باشد؛ مرزهای آن نیز بر همان اساس تعیین می‌گردد. به نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، اگرچه در اسلام آزادی امری فطری است؛ اما، همانند حق فطری حیات، در مواردی استثناء بر می‌دارد. اگر آزادی در خدمت ضایع کردن فرآورده‌های ارزشمند معنوی یا مادی یک ملت به کار گرفته شود، مضر است؛ چنان که حیات یک انسان نیز در چنین مواردی مضر است. ایشان مبنای تحدید آزادی در اسلام را وجود حقایق و ارزش‌های ثابت در اسلام می‌داند که حرکت در سمت آن حقیقت ارزش، ارزش آفرین و کمال است[۲۹]. بنابراین، مرزهای آزادی در دست دولت یا حتی مقام رهبری نیست؛ بلکه مرزها با فهم صحیح از قرآن و حدیث به دست می‌آید[۳۰]. حد آزادی در غرب، همانند عظمت این کشورها و سلطه علمی این کشورها با منافع مادی و استحکام پایه‌های این حکومت‌ها تعریف می‌شود[۳۱]. اگرچه غرب‌زدگان به شدت بر آزادی بی‌قید و شرط تأکید دارند؛ اما او حدود و مرزهای آزادی در دنیای مادی غرب را نشان می‌دهد؛ مرزهای آزادی در غرب، برخلاف مرزهای آزادی در اسلام، مرزهای مادی است[۳۲]. در تأیید این نکته، به نمونه‌هایی می‌توان اشاره کرد. برای نمونه، نهضت آزادی زنان در چارچوب منافع مادی اقتصادی تعریف می‌شود[۳۳]. نمونه دیگر آزادی تعلیم و تربیت است که از مسلم‌ترین حقوق انسان‌هاست. اما این آزادی در دانشگاه‌های بزرگ دنیای غربی در مورد دانش و فن‌آوری والا محدود می‌شود؛ زیرا با خروج این دانش از انحصار این قدرت‌ها، سلطه آنان به حال خود باقی نمی‌ماند[۳۴] و اساساً فناوری غربی را همراه با اسارت انسان می‌داند[۳۵]. از محدودیت‌های دیگر آزادی در غرب، آزادی انتقال اطلاعات و اخبار، آزادی زنده ماندن، آزادی عقیده، آزادی مبارزه سیاسی است[۳۶]. به هر حال نمونه‌هایی از این دست بسیارند.
رهبر انقلاب در مسأله حدود آزادی بسیار قاطع است و بعضی امور را به این علت تحمل می‌کند که تا حد امکان دستگاه‌های مسئول، وزارت ارشاد، دستگاه قضایی و دستگاه، امنیتی وظیفه خود را انجام دهند. ایشان تصریح می‌کند که در این مورد هیچ به این فکر نمی‌کند که دنیا چه می‌گوید یا روزنامه‌ها و سازمان‌های دنیا چه می‌گویند؛ چنان که نباید به آن فکر کرد[۳۷]. در حفاظت از مرز آزادی نمیتوان تنها به نصیحت اکتفا کرد و نمیتوان مردم را به بهانه انتخاب آزاد در دست دشمنان دین اخلاق و زندگی رها کرد؛ بلکه این امر اقدام قاطع امنیتی و قضایی لازم دارد[۳۸]. اساسی‌ترین مرز آزادی اصل اسلام است. بنابراین، سوق مردم به بی‌ایمانی و عقاید مخالف اسلام و اشاعه فساد فکری آزاد نیست و آن را خیانت می‌نامد[۳۹]. حد آزادی حدودی است که اسلام تعیین کرده است[۴۰] و در درون آن مرزها است که آزادی باید استفاده شود[۴۱]. تبلیغ اباحی‌گری اعتقادی و عملی کار دشمن بوده و خروج از مرز آزادی به شمار می‌آورد؛ در حالی که آزادی اسلامی برای خود اسلام است. به نظر معظم له اباحی‌گری یعنی گرفتن پایبندی‌ها، تقیدات و تکیه‌گاه‌هایی که انسان را در حرکت به سمت هدف مشخص عازم و مصمم می‌کند و او را سرگردان و لنگ کردن[۴۲].
اخلاق یکی از فارق‌های اساسی دیگر میان آزادی اسلامی و آزادی لیبرالی غربی است. در لیبرالیسم غربی حقیقت و ارزش‌های اخلاقی نسبی است و اعتقاد به ارزش‌های اخلاقی بر عدم اعتقاد به آنها ترجیح ندارد و در آن نظام، اعتقاد یک فرد به مجموعه‌ای از ارزش‌های اخلاقی، به او این حق را نمی‌دهد که از تعرض به این ارزش‌ها نهی کند؛ چون ممکن است دیگران به این ارزش‌ها معتقد نباشد و نیز بیان می‌کند که در این نظام از لحاظ معنوی نیز هیچ حدی برای آزادی وجود ندارد[۴۳] و از معنای وسیع آزادی، غرب بیشتر به حدود و مرزهای نادرست و مضر آن گرایش پیدا کرده است[۴۴]. اما در اسلام، ارزش‌های اخلاقی و معنوی مرز آزادی‌اند. برای نمونه، اشاعه فساد جنسی و سوق مردم به شهوات، دروغ‌گویی و مانند آنها آزاد نیست[۴۵]. همچنین، در حوزه هنر، آزادی تخیل یا آزادی هنری بهانه فضیلت‌سوزی و هتک اخلاق نمی‌شود[۴۶]. به علاوه، ارجاف (شایعه‌پراکنی برای ترساندن و فتنه‌انگیزی) نیز مرزی از ارزش‌های معنوی آزادی است[۴۷].[۴۸]
منابع
پانویس
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از اعضای تشکل‌ها، کانون‌ها، نشریات، هیئت‌های مذهبی و شماری از نخبگان دانشجویی، ۱۵/۸/۱۳۸۲.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پاسخ به نامه جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه، ۱۶/۱۱/۱۳۸۱.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در ۲/۱۲/۱۳۶۸.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۳/۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در صحن حضرت امام خمینی، ۱/۱/۱۳۷۸؛ خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۳/۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷؛ مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار نمایندگان هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، ۲۷/۳/۱۳۸۳.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار جوانان در مصلای بزرگ تهران، ۱/۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویی، ۴/۱۲/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در پاسخ به نامه جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه، ۱۶/۱۱/۱۳۸۱.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیر کبیر، ۹/۱۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان، ۱۵/۶/۱۳۸۰.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۴/۱۰/۱۳۷۷؛ دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در صحن حضرت امام خمینی، ۱/۱/۱۳۷۸.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در بازدید از نمایشگاه کتاب در حسینیه امام خمینی، ۲۸/۲/۱۳۷۸.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مردم مشهد و زائران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در صحن حضرت امام خمینی ۱/۱/۱۳۷۸؛ دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۴/۱۳۷۹؛ اجتماع بزرگ مردم قم، ۱۴/۷/۱۳۷۹.
- ↑ حسنی، ابوالحسن، مقاله «آزادی اسلامی»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ ص ۱۱۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار شعرای مشهد، ۶/۱/۱۳۶۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در همایش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادی به مناسبت جشن میلاد کوثر، ۳۰/۷/۱۳۷۶.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۳/۲/۱۳۷۹.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار وزیر معاونین و رؤسای مناطق آموزش و پرورش سراسر کشور، ۲۱/۵/۱۳۷۱.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷؛ دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی، ۱۱/۵/۱۳۸۰.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در همایش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادی به مناسبت جشن میلاد کوثر، ۳۰/۶/۱۳۷۶.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷؛ دیدار فرماندهان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ۲۴/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اصحاب فرهنگ و هنر، ۱/۵/۱۳۸۰.
- ↑ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم فارغ التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، ۱۲/۶/۱۳۷۷.
- ↑ حسنی، ابوالحسن، مقاله «آزادی اسلامی»، منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ ص ۱۱۸۰.