حسن بصری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'پرونده:9030760879.jpg|22px]] 22px جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حسن بصری در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حسن بصری در علوم قرآنی]] - [[حسن بصری در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۲
حسن بصری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حسن بصری در علوم قرآنی - حسن بصری در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابوسعید حسن بن یسار بصری انصاری از مردم میشان،[۱] ناحیه‌ای بزرگ بین واسط، بصره و اهواز[۲] است. گفته شده که پدرش یسار از اسیران میشان بوده و هنگامی که به مدینه برده شد، ربیع دختر نضر (عمه أنس بن مالک) او را خرید و آزاد کرد.
حسن به سال ۲۱هـ در مدینه متولد گردید و در وادی القری نشأت یافت. به گفته وی تا چهارده سالگی هنگامی که عثمان بن عفان کشته شد، در مدینه بوده[۳] و در سن شانزده هنگام جنگ جمل، از مدینه خارج شده و در این جنگ شرکت نکرده است. وی علوم قرائت را از بزرگانی چون حطان بن عبدالله رقاشی و ابوالعالیه فرا گرفت[۴] و حدیث را از کسانی چون انس بن مالک، جابر بن عبدالله انصاری و عبدالله بن عباس آموخته و روایت کرده است.[۵] گویند که حسن فردی فقیه، قاری و پیشوای اهل بصره[۶] و به گفته ابن خلکان، کسی بود که علم و زهد و ورع و عبادت را در خود جمع کرده بود.[۷] عجلی بر وثاقت وی تأکید کرده است.[۸]
او دارای شاگردان بسیاری بوده که در حلقه درسش پرورش یافته‌اند که از آن میان نام بزرگانی چون واصل بن عطا از پایه گذاران مذهب معتزله،[۹] ابوعمرو بن علاء و عاصم جحدری به چشم می‌‌خورد.[۱۰] ابونعیم اصفهانی می‌‌گوید که حسن بصری در روزگار ابوموسی در اصفهان بوده است.[۱۱] حسن به گفته خویش، زمانی همراه عبدالرحمان بن سمره در جنگی که در کابل و اندقان رخ داده، شرکت کرده است [۱۲]
الندیم می‌‌نویسد که حسن مدتی کاتب ربیع بن زیاد حارثی (والی خراسان) بود و زمانی چند برای انس بن مالک در شاپور کتابت می‌‌کرد. وی از کسانی است که با ابن اشعث بیعت کرد، ولی هنگامی که ابن اشعث شکست خورد و لشکریان او دستگیر شدند، بر حجاج وارد شد و حجاج او را امان داد، اما حسن به امان‌نامه اطمینان نکرد و از ترس حجاج متواری گشت و تا هنگام فوت متواری بود و سخنانی در مذمت حجاج گفت.[۱۳] وی در نهایت در اول رجب سال ۱۱۰ در بصره درگذشت و در غرب شط العرب به خاک سپرده شد.[۱۴] او دارای آثار و تألیفاتی بوده که عبارت‌اند از: کتاب التفسیر للقرآن، کتاب الی عبدالملک بن مروان فی الرد علی القدریه کتاب عدد آی القرآن، نزول القرآن[۱۵] مناظره حسن بصری[۱۶] کتاب الاخلاص رسالة فی فضل مکّه و رسالة الی عبدالرحیم بن أنس فی الترغیب بمجاورة مکّه المکرّمة[۱۷].[۱۸]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۱۵۶.
- ↑ معجم البلدان ۵/۲۴۲.
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۱۵۶و ۱۵۷.
- ↑ غایة النهایه ۱/۲۳۵.
- ↑ تهذیب الکمال ۶/۹۷و ۹۸.
- ↑ الوافی بالوفیات ۱۲/۳۰۶.
- ↑ وفیات الاعیان ۲/۶۹.
- ↑ تاریخ الثقات ۱۱۳.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۵/۴۶۵.
- ↑ غایة النهایه ۱/۲۳۵.
- ↑ ذکر اخبار اصبهان ۱/۳۰۵.
- ↑ الطبقات الکبری ۷/۱۵۷.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۰۲.
- ↑ لغت نامه دهخدا ۶/۷۸۹۲.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۰۲، ۲۰۳ و ۲۳۵.
- ↑ الذریعه ۲۲/۲۹۱.
- ↑ هدیة العارفین ۱/۲۶۵.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۲۵۰-۲۵۱.