نجد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۴

آشنایی اجمالی

«نجد» منطقه وسیعی از شبه جزیره عربستان، را شامل می‌شود. این ناحیه از جنوب به یمن، از شرق به بحرین و از شمال به بادیه عراق، بادیه شام و بادیه جزیره محدود می‌شود^[۱]. نجد به علت بلندی ارتفاعش، به این نام موسوم شده است^[۲]. ارتفاع آن، از غرب به شرق (تا سرزمین عروض) کاسته می‌شود^[۳]. عرب، قسمت بلند نجد را که مجاور حجاز است «عالیه» و قسمت پشت آن را که به عراق می‌رسد «سافله» می‌نامد^[۴].

همچنین شرق نجد را که با یمامه مجاور است «وشوم» و شمال آن را است که به دو کوه اجا و سلمی، در سرزمین طی می‌رسد «قصیم» نامیده‌اند. قصیم شنزاری است که در آن «غضا» (نوعی چوب گز) می‌روید^[۵]؛ از این رو، مردم نجد را «اهل الغضا» نامیده‌اند^[۶]. در شمال نجد، بیابان نفود قرار دارد که مساحت عظیمی را در بر دارد. این بیابان از «وادی تیماء» شروع می‌شود و تا سیصد میل به سمت شرق ادامه می‌یابد و از پشته‌های شن قرمز انباشته است^[۷]. نفود در نزدیکی عراق، به سمت جنوب میپیچد و نجد و بحرین را از هم جدا می‌سازد. این فاصله را «دهناء» یا «رملة العالج» نامیده‌اند که در زمان جاهلیت و اسلام، محل سکونت تمیم و ضبه بود^[۸]. کویر ربع‌الخالی نیز با وسعتی بالغ بر پنجاه هزار میل مربع، یمامه و نجد را از عمان، مهره، شحره و حضرموت جدا می‌کند^[۹]. صحرای احقاف، نیز جزء همین بیابان است که در حد فاصل بین یمن تا نجد و حجاز، کشیده شده است^[۱۰]^[۱۱].

↑ اصطخری، مسالک و ممالک، ص۱۴.
↑ اصطخری، مسالک و ممالک، ص۴۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۱-۲۶۲.
↑ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.
↑ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.
↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۸.
↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۸؛ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.
↑ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.
↑ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۹۳.
↑ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۶.
↑ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۶.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، وضعیت جغرافیایی و طبیعی، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۷۲-۳۷۳.

[1] اصطخری، مسالک و ممالک، ص۱۴.

[2] اصطخری، مسالک و ممالک، ص۴۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۱-۲۶۲.

[3] شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.

[4] شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.

[5] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۸.

[6] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۸؛ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.

[7] شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.

[8] شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۹۳.

[9] شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۶.

[10] شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۶.

[11] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، وضعیت جغرافیایی و طبیعی، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۳۷۲-۳۷۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 ==آشنایی اجمالی==
-«نجد» منطقه وسیعی از شبه [[جزیره عربستان]]، را شامل می‌شود. این ناحیه از جنوب به [[یمن]]، از شرق به [[بحرین]] و از شمال به [[بادیه]] [[عراق]]، بادیه [[شام]] و بادیه جزیره محدود می‌شود<ref>اصطخری، مسالک و ممالک، ص۱۴.</ref>. نجد به علت بلندی ارتفاعش، به این نام موسوم شده است<ref>اصطخری، مسالک و ممالک، ص۴۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۱-۲۶۲.</ref>. ارتفاع آن، از غرب به شرق (تا [[سرزمین]] عروض) کاسته می‌شود<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.</ref>. [[عرب]]، قسمت بلند نجد را که مجاور [[حجاز]] است «عالیه» و قسمت پشت آن را که به عراق می‌رسد «سافله» می‌نامد<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.</ref>.
+«نجد» منطقه وسیعی از [[شبه جزیره عربستان]]، را شامل می‌شود. این ناحیه از جنوب به [[یمن]]، از شرق به [[بحرین]] و از شمال به [[بادیه]] [[عراق]]، بادیه [[شام]] و بادیه جزیره محدود می‌شود<ref>اصطخری، مسالک و ممالک، ص۱۴.</ref>. نجد به علت بلندی ارتفاعش، به این نام موسوم شده است<ref>اصطخری، مسالک و ممالک، ص۴۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۶۱-۲۶۲.</ref>. ارتفاع آن، از غرب به شرق (تا [[سرزمین]] عروض) کاسته می‌شود<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.</ref>. [[عرب]]، قسمت بلند نجد را که مجاور [[حجاز]] است «عالیه» و قسمت پشت آن را که به عراق می‌رسد «سافله» می‌نامد<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.</ref>.
 * همچنین شرق نجد را که با یمامه مجاور است «وشوم» و شمال آن را است که به دو [[کوه]] [[اجا]] و سلمی، در [[سرزمین طی]] می‌رسد «قصیم» نامیده‌اند. قصیم شنزاری است که در آن «غضا» (نوعی چوب گز) می‌روید<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۸.</ref>؛ از این رو، [[مردم]] نجد را «[[اهل]] الغضا» نامیده‌اند<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۶۸؛ شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.</ref>. در شمال نجد، بیابان نفود قرار دارد که مساحت عظیمی را در بر دارد. این بیابان از «[[وادی]] [[تیماء]]» شروع می‌شود و تا سیصد میل به سمت شرق ادامه می‌یابد و از پشته‌های شن قرمز انباشته است<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵.</ref>. نفود در نزدیکی عراق، به سمت جنوب میپیچد و نجد و بحرین را از هم جدا می‌سازد. این فاصله را «[[دهناء]]» یا «[[رملة العالج]]» نامیده‌اند که در [[زمان جاهلیت]] و [[اسلام]]، محل سکونت [[تمیم]] و [[ضبه]] بود<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۵؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۴۹۳.</ref>. کویر ربع‌الخالی نیز با وسعتی بالغ بر پنجاه هزار میل مربع، یمامه و نجد را از عمان، [[مهره]]، شحره و حضرموت جدا می‌کند<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۶.</ref>. صحرای [[احقاف]]، نیز جزء همین بیابان است که در حد فاصل بین یمن تا نجد و حجاز، کشیده شده است<ref>شوقی ضیف، عصر جاهلی، ص۲۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[وضعیت جغرافیایی و طبیعی (مقاله)|وضعیت جغرافیایی و طبیعی]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۳۷۲-۳۷۳.</ref>.