بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[رسول اکرم]] {{صل}} در بازگشت از آخرین [[حج]] خود در محلی به نام [[غدیر خم]] توقف کرد و فرمود: "کسانی که به جلو رفته‌اند، برگردند و کسانی که عقب مانده‌اند، برسند." وقتی جمعیت در آن محل جمع شدند، [[رسول خدا]] {{صل}} به طوری که همه حاضران صدای آن حضرت را می‌شنیدند، خطبه‌ای بیان فرمود و ضمن آن از پایان [[عمر]] [[شریف]] خویش خبر داد و پس از بیان [[حدیث ثقلین]]، دست [[حضرت علی]] {{ع}} را بالا برد و فرمود: "هر که من مولای اویم، این [[علی]] مولای اوست. خدایا! [[دوست]] بدار کسی را که او را [[دوست]] می‌دارد و [[دشمن]] بدار کسی را که با او [[دشمن]] است!" سپس آن حضرت [[دستور]] داد تا حاضران با [[حضرت علی]] {{ع}} [[بیعت]] کنند و به آن حضرت تبریک بگویند. وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} به [[ابوبکر]] و [[عمر]] فرمود: "با [[علی]] به [[ولایت]] بعد از من [[بیعت]] کنید؟" آنها پرسیدند: "آیا این امر [[خدا]] و [[رسول]] است؟" [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: "آیا امری به این عظمت [[امر]] غیر [[خداوند]] است؟ بله، امری به امر [[خدا]] و [[رسول خدا]] {{صل}} است و سپس آنها [[بیعت]] کردند<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۲۹ و با اندکی اختلاف در: شیخ مفید، الارشاد، ج ۱، ص ۱۷۶ - ۱۷۷ و اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>. در این [[بیعت]]، علاوه بر تأکید بر ابراز [[وفاداری]] به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و دستورهای آن حضرت، اعطای [[حکومت]] و [[ولایت]] نیز دیده می‌شود؛ به ویژه در آنجا که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مردم]] [[دستور]] می‌دهد که با [[حضرت علی]] {{ع}} به [[ولایت]] بعد از ایشان [[بیعت]] کنند | [[رسول اکرم]] {{صل}} در بازگشت از آخرین [[حج]] خود در محلی به نام [[غدیر خم]] توقف کرد و فرمود: "کسانی که به جلو رفته‌اند، برگردند و کسانی که عقب مانده‌اند، برسند." وقتی جمعیت در آن محل جمع شدند، [[رسول خدا]] {{صل}} به طوری که همه حاضران صدای آن حضرت را می‌شنیدند، خطبه‌ای بیان فرمود و ضمن آن از پایان [[عمر]] [[شریف]] خویش خبر داد و پس از بیان [[حدیث ثقلین]]، دست [[حضرت علی]] {{ع}} را بالا برد و فرمود: "هر که من مولای اویم، این [[علی]] مولای اوست. خدایا! [[دوست]] بدار کسی را که او را [[دوست]] می‌دارد و [[دشمن]] بدار کسی را که با او [[دشمن]] است!" سپس آن حضرت [[دستور]] داد تا حاضران با [[حضرت علی]] {{ع}} [[بیعت]] کنند و به آن حضرت تبریک بگویند. وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} به [[ابوبکر]] و [[عمر]] فرمود: "با [[علی]] به [[ولایت]] بعد از من [[بیعت]] کنید؟" آنها پرسیدند: "آیا این امر [[خدا]] و [[رسول]] است؟" [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: "آیا امری به این عظمت [[امر]] غیر [[خداوند]] است؟ بله، امری به امر [[خدا]] و [[رسول خدا]] {{صل}} است و سپس آنها [[بیعت]] کردند<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۲۹ و با اندکی اختلاف در: شیخ مفید، الارشاد، ج ۱، ص ۱۷۶ - ۱۷۷ و اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>. در این [[بیعت]]، علاوه بر تأکید بر ابراز [[وفاداری]] به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و دستورهای آن حضرت، اعطای [[حکومت]] و [[ولایت]] نیز دیده می‌شود؛ به ویژه در آنجا که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مردم]] [[دستور]] می‌دهد که با [[حضرت علی]] {{ع}} به [[ولایت]] بعد از ایشان [[بیعت]] کنند. | ||
[[بیعت]]، نوعی اعلام [[وفاداری]] و مشارکت [[مردم]] با [[حکومت]] و پشتیبانی [[مردم]] از [[حکومت]] است که اگر چنین پشتیبانی وجود نداشته نباشد، [[حکومت]] در خطر قرار می‌گیرد. پس، مشارکت [[مردم]] در پاسداری از [[حکومت]]، نقشی [[سرنوشت]] ساز دارد و ماهیت آن، [[تعهد]]، [[اطاعت]] و [[یاری]] است که در مقام اجرا و نه [[انتخاب]]، نقش اصلی را دارد و ما در [[سیره رسول اکرم]] {{صل}} چند نوع [[بیعت]] می‌بینیم؛ مانند: | [[بیعت]]، نوعی اعلام [[وفاداری]] و مشارکت [[مردم]] با [[حکومت]] و پشتیبانی [[مردم]] از [[حکومت]] است که اگر چنین پشتیبانی وجود نداشته نباشد، [[حکومت]] در خطر قرار می‌گیرد. پس، مشارکت [[مردم]] در پاسداری از [[حکومت]]، نقشی [[سرنوشت]] ساز دارد و ماهیت آن، [[تعهد]]، [[اطاعت]] و [[یاری]] است که در مقام اجرا و نه [[انتخاب]]، نقش اصلی را دارد و ما در [[سیره رسول اکرم]] {{صل}} چند نوع [[بیعت]] می‌بینیم؛ مانند: | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
# [[بیعت]] [[امارت]] و [[ولایت]]. | # [[بیعت]] [[امارت]] و [[ولایت]]. | ||
همه این بیعت‌ها به معنای [[اطاعت از خدا]] و [[رسول اکرم]] {{صل}} است؛ ولی هر یک ماهیتی جداگانه دارد. [[بیعت]]، [[دعوت]]، به معنای [[تعهد]] به پاسداری از [[دعوت]] و [[پایداری]] در مقابل تهاجم‌ها و مبارزه‌طلبی‌های [[جاهلیت]] است. بیعت [[جهاد]]، [[تعهد]] به [[اطاعت]] از امر نظامی و تحمل تلخی‌ها و [[مشکلات]] [[نبرد]] است. و بیعت [[امارت]]، به معنای [[تعهد]] به قبول [[امارت]] و [[ولایت]] و اعتراف به [[حق اطاعت]] برای [[حاکم]] است<ref>محمد مهدی آصفی، «بیعت از منظر فقه تطبیقی»، کیهان اندیشه، مهر و آبان ۱۳۷۴، شماره ۶۲، ص ۷۵.</ref>.<ref>[[محمد رضا فرخی|فرخی، محمد رضا]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، | همه این بیعت‌ها به معنای [[اطاعت از خدا]] و [[رسول اکرم]] {{صل}} است؛ ولی هر یک ماهیتی جداگانه دارد. [[بیعت]]، [[دعوت]]، به معنای [[تعهد]] به پاسداری از [[دعوت]] و [[پایداری]] در مقابل تهاجم‌ها و مبارزه‌طلبی‌های [[جاهلیت]] است. بیعت [[جهاد]]، [[تعهد]] به [[اطاعت]] از امر نظامی و تحمل تلخی‌ها و [[مشکلات]] [[نبرد]] است. و بیعت [[امارت]]، به معنای [[تعهد]] به قبول [[امارت]] و [[ولایت]] و اعتراف به [[حق اطاعت]] برای [[حاکم]] است<ref>محمد مهدی آصفی، «بیعت از منظر فقه تطبیقی»، کیهان اندیشه، مهر و آبان ۱۳۷۴، شماره ۶۲، ص ۷۵.</ref>.<ref>[[محمد رضا فرخی|فرخی، محمد رضا]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۲۴۹-۲۵۰.</ref> | ||
== بیعت غدیر در قرآن == | |||
این [[بیعت]] از مهم‌ترین رخدادهای آخرین سال [[زندگی پیامبر]] {{صل}} بود که در آن [[امام علی]] {{ع}} را به [[جانشینی]] خود [[منصوب]] کرد و [[مسلمانان]] حاضر در آنجا نیز به دستور [[پیامبر]] {{صل}} با [[امام]] به عنوان [[جانشین پیامبر]] {{صل}} [[بیعت]] کردند و به [[اعتقاد]] بسیاری از [[مفسران]] [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> به این واقعه اشاره دارد<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۸؛ مجمع البیان، ج۳، ص۳۴۴؛ الارشاد، ج۱، ص۱۷۵-۱۷۷؛ المیزان، ج۶، ص۵۹.</ref> که می‌فرماید: ای [[پیامبر]] آنچه از طرف پروردگارت به تو نازل شده است، کاملاً به مردم برسان و اگر نکنی، [[رسالت]] او را انجام نداده‌ای. [[خداوند]] تو را از خطرهای احتمالی [[مردم]] نگاه می‌دارد<ref>[[حمید رضا مطهری‌فر|مطهری‌فر، حمید رضا]]، [[بیعت ۱ (مقاله)|بیعت]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶]].</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۲۷: | خط ۳۰: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[محمد رضا فرخی|فرخی، محمد رضا]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']] | # [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[محمد رضا فرخی|فرخی، محمد رضا]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']] | ||
# [[پرونده:000052.jpg|22px]] [[حمید رضا مطهری‌فر|مطهری‌فر، حمید رضا]]، [[بیعت ۱ (مقاله)|بیعت]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||