حسن بن علی بن عبدالملک زیات: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} == آشنایی اجمالی == الحسن بن علی بن عبد الملک الزیات، در یک سند تفسیر کنز الدقائق به گزارش از کتاب تهذیب الأحکام شیخ طوسی قرار دارد: {{متن حدیث|بإسناده إلی الْحَسَنِ...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
خط ۷: خط ۷:


==شرح حال [[راوی]]==
==شرح حال [[راوی]]==
گزارش تفسیر کنز الدقائق از منبع دریافت آن (تهذیب الأحکام) چنین است: {{عربی|و عنه عن الحسن بن علی بن عبدالملک الزیات عن رجل عن کرام عن أبی عبدالله{{ع}} قال:...}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۶، ص۱۷۰، ح۷.</ref>. ضمیر عنه در آغاز سند، از تعلیق آن به سند پیشین گزارش می‌دهد و بررسی [[اسناد]] پیشین روشن میسازد که ضمیر به [[محمد بن الحسن الصفار]] بازمی‌گردد، از این رو گزارشگر از راوی مورد گفتوگو [[محمد بن حسن صفار قمی]] است.
گزارش تفسیر کنز الدقائق از منبع دریافت آن (تهذیب الأحکام) چنین است: {{عربی|و عنه عن الحسن بن علی بن عبدالملك الزیات عن رجل عن کرام عن أبی عبدالله{{ع}} قال:...}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۶، ص۱۷۰، ح۷.</ref>. ضمیر عنه در آغاز سند، از تعلیق آن به سند پیشین گزارش می‌دهد و بررسی [[اسناد]] پیشین روشن میسازد که ضمیر به [[محمد بن الحسن الصفار]] بازمی‌گردد، از این رو گزارشگر از راوی مورد گفتوگو [[محمد بن حسن صفار قمی]] است.
در [[کتب حدیثی]] و منابع دیگر، از راوی یاد نشده، جز در یک سند [[کتاب الکافی]] که با عنوان [[الحسن بن علی]] بن [[عبدالملک]] گزارش شده است: {{متن حدیث|أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ عَنْ حَيْدَرٍ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} مَنْ وَرِثَ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} فَقَالَ فَاطِمَةُ{{س}} وَ وَرِثَتْهُ مَتَاعَ الْبَيْتِ وَ الْخُرْثِيَ وَ كُلَّ مَا كَانَ لَهُ}}<ref>الکافی، ج۷، ص۸۶، ح۲.</ref>.
[[طبقه راوی]] در [[حدیث]] تازهگذشته، ناهماهنگ با [[راوی]] مورد گفتوگوست، پس نمیتوان آنها را [[متحد]] دانست. افزون بر این، [[حدیث]] گزارش شده از [[الکافی]] در کتاب [[تهذیب الأحکام]] نیز یاد شده؛ ولی به جای عنوان [[الحسن بن علی]] بن عبدالملک نام [[الحسن]] بن [[علی بن عبدالله]] ثبت گردیده است: {{متن حدیث|أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} مَنْ وَرِثَ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}}...}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۹، ص٢٧٧.</ref>.
به هر روی، از بررسی کتب [[روایی]] برداشت می‌شود عنوان راوی که صاحب [[تفسیر کنز الدقائق]] آن را از تهذیب الأحکام گزارش کرده، مصحّف است و مراد از آن الحسن بن علی بن [[عبدالله بن المغیرة]]، به دو دلیل:
۱. نام راوی شناختهشده نیست و در [[اسناد]] از او یاد نشده است.
۲. الحسن بن علی الصفار که راوی از [[حسن بن علی]] بن عبدالملک در [[روایت]] تفسیر کنز الدقائق است، از شاگردان [[حدیثی]] حسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة شمرده می‌شود و در کتابش ([[بصائر الدرجات]]) چندین حدیث از او گزارش کرده<ref>بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۰، (ح ۱۶)، ۲۱۰، (ح ۱)، ۱۰۰، (ح۱۰) و ۳۶۱، (ح۱)؛ الإختصاص، ص۳۰۶.</ref> و از سوی دیگر، [[حسن بن علی]] بن عبدالله بن المغیرة در چند سند با یک واسطه از کرام که متحد با عبدالکریم بن عمرو [[الخثعمی]] است و گاه از او با عنوان [[کرام بن عمرو]] یاد شده، روایت کرده است<ref>الإختصاص، ص۲۸۶؛ بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۹۰، (ح ۱) و ۳۲۱، (ح۲)؛ الکافی، ج۲، ص۱۴۶، ح۱۱؛ ج۵، ص۱۳۵، ح۴؛ [[تهذیب الأحکام]]، ج۱، ص۳۷۷، ح۲۳.
گفتنی است نام [[راوی]] در کتاب تهذیب الأحکام [[الحسن بن علی]]، عن [[عبدالله بن المغیرة]] ثبت شده که مصحّف است، به دو دلیل: أ. عبدالله بن المغیرة در هیچ سندی از [[عبیس بن هشام]] [[روایت]] نکرده، مگر به گونه مصحّف در دو سند. سند اول: [[الکافی]]، ج۳، ص۱۲۱، ح۷: {{عربی|أبو علی الأشعری عن الحسن بن علی عن عبدالله بن المغیرة عن عبیس بن هشام...}} و سند دوم: تهذیب الأحکام، ج۴، ص۳۱۰، ح۳ که به قرینه راوی و مروی عنه، رخداد تصحیف در آن دو جا برای محقق و پژوهشگر آشکار است و عنوان درست، الحسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة است. ب. راوی از الحسن بن علی در این سند، [[محمد بن علی بن محبوب]] است که [[شاگرد]] [[حدیثی]] الحسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة است و در تهذیب الأحکام [[روایات]] فراوانی از او نقل کرده است.</ref>.
مؤید آنچه یاد شد، گزارش صاحب [[وسائل الشیعه]] است که [[سند روایت]] مورد گفتوگو را چنین ثبت کرده است: {{عربی|محمد بن الحسن الصفار، عن (الحسن بن علی، عن عبدالملک الزیات)، عن رجل عن کرام عن أبی عبدالله{{ع}}}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۳۷، ح۲۰۱۵۹.</ref>.


.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 422-425.</ref>
در [[کتب حدیثی]] و منابع دیگر، از راوی یاد نشده، جز در یک سند [[کتاب الکافی]] که با عنوان [[الحسن بن علی بن عبدالملک]] گزارش شده است: {{متن حدیث|أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ عَنْ حَيْدَرٍ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} مَنْ وَرِثَ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} فَقَالَ فَاطِمَةُ{{س}} وَ وَرِثَتْهُ مَتَاعَ الْبَيْتِ وَ الْخُرْثِيَ وَ كُلَّ مَا كَانَ لَهُ}}<ref>الکافی، ج۷، ص۸۶، ح۲.</ref>.


[[طبقه راوی]] در [[حدیث]] تازه گذشته، ناهماهنگ با [[راوی]] مورد گفت وگوست، پس نمی‌توان آنها را [[متحد]] دانست. افزون بر این، [[حدیث]] گزارش شده از [[الکافی]] در کتاب [[تهذیب الأحکام]] نیز یاد شده؛ ولی به جای عنوان [[الحسن بن علی بن عبدالملک]] نام [[الحسن بن علی بن عبدالله]] ثبت گردیده است: {{متن حدیث|أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} مَنْ وَرِثَ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}}...}}<ref>تهذیب الأحکام، ج۹، ص٢٧٧.</ref>.
به هر روی، از بررسی کتب [[روایی]] برداشت می‌شود عنوان راوی که صاحب [[تفسیر کنز الدقائق]] آن را از تهذیب الأحکام گزارش کرده، مصحّف است و مراد از آن [[الحسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة]]، به دو دلیل:
#نام راوی شناختهشده نیست و در [[اسناد]] از او یاد نشده است.
#[[الحسن بن علی الصفار]] که راوی از [[حسن بن علی بن عبدالملک]] در [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] است، از شاگردان [[حدیثی]] [[حسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة]] شمرده می‌شود و در کتابش ([[بصائر الدرجات]]) چندین حدیث از او گزارش کرده<ref>بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۰، (ح ۱۶)، ۲۱۰، (ح ۱)، ۱۰۰، (ح۱۰) و ۳۶۱، (ح۱)؛ الإختصاص، ص۳۰۶.</ref> و از سوی دیگر، [[حسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة]] در چند سند با یک واسطه از کرام که متحد با [[عبدالکریم بن عمرو الخثعمی]] است و گاه از او با عنوان [[کرام بن عمرو]] یاد شده، روایت کرده است<ref>الإختصاص، ص۲۸۶؛ بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۹۰، (ح ۱) و ۳۲۱، (ح۲)؛ الکافی، ج۲، ص۱۴۶، ح۱۱؛ ج۵، ص۱۳۵، ح۴؛ [[تهذیب الأحکام]]، ج۱، ص۳۷۷، ح۲۳. گفتنی است نام راوی در کتاب تهذیب الأحکام الحسن بن علی، عن عبدالله بن المغیرة ثبت شده که مصحّف است، به دو دلیل: أ. عبدالله بن المغیرة در هیچ سندی از عبیس بن هشام روایت نکرده، مگر به گونه مصحّف در دو سند. سند اول: الکافی، ج۳، ص۱۲۱، ح۷: {{عربی|أبو علی الأشعری عن الحسن بن علی عن عبدالله بن المغیرة عن عبیس بن هشام...}} و سند دوم: تهذیب الأحکام، ج۴، ص۳۱۰، ح۳ که به قرینه راوی و مروی عنه، رخداد تصحیف در آن دو جا برای محقق و پژوهشگر آشکار است و عنوان درست، الحسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة است. ب. راوی از الحسن بن علی در این سند، محمد بن علی بن محبوب است که شاگرد حدیثی الحسن بن علی بن عبدالله بن المغیرة است و در تهذیب الأحکام [[روایات]] فراوانی از او نقل کرده است.</ref>.
مؤید آنچه یاد شد، گزارش صاحب [[وسائل الشیعه]] است که [[سند روایت]] مورد گفتوگو را چنین ثبت کرده است: {{عربی|محمد بن الحسن الصفار، عن الحسن بن علی، عن عبدالملك الزیات، عن رجل عن کرام عن أبی عبدالله{{ع}}}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۳۷، ح۲۰۱۵۹.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 4262-428.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش