بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
حضرت [[علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب]]، [[امام سجاد]] {{ع}} [[چهارمین امام]] [[شیعیان]] است. تولد آن حضرت [[روز]] | حضرت [[علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب]]، [[امام سجاد]] {{ع}} [[چهارمین امام]] [[شیعیان]] است. تولد آن حضرت [[روز]] پنج‌شنبه پنجم [[شعبان]] سال ۳۸ه بوده، ولی ۱۵ جمادی‌الاول را نیز گفته‌اند<ref>کافی، ج۲، ص۳۶۸.</ref>. بعضی دانشمندان [[اهل‌سنت]]، ولادت او را در سال ۳۳ ه.ق می‌دانند<ref>الامام علی بن الحسین، ص۱۳.</ref>. ولی مشهور همان سال ۳۸ است. با این حساب چون کل [[ماجرای کربلا]] در سال ۶۱ه اتفاق افتاده، [[امام]] {{ع}} در [[روز عاشورا]] حدود ۲۴ ساله بوده است. [[وفات]] آن حضرت نیز در روز ۱۲ یا ۲۵ [[محرم]] سال ۹۵ه واقع شده است. | ||
[[عمر]] [[شریف]] امام {{ع}} حدود ۵۷ سال بود که از این مدت ۳۴ سال [[امامت]] و [[رهبری]] [[امت]] را پس از پدر بزرگوارش به امر [[خدا]] به عهده گرفته بود<ref>ارشاد مفید، ص۲۳۷، به نقل از مسند الامام السجاد {{ع}}، ج۱، ص۱۶۷-۱۶۸.</ref>. | [[عمر]] [[شریف]] امام {{ع}} حدود ۵۷ سال بود که از این مدت ۳۴ سال [[امامت]] و [[رهبری]] [[امت]] را پس از پدر بزرگوارش به امر [[خدا]] به عهده گرفته بود<ref>ارشاد مفید، ص۲۳۷، به نقل از مسند الامام السجاد {{ع}}، ج۱، ص۱۶۷-۱۶۸.</ref>. | ||
او پسر دوم [[امام حسین]] {{ع}} است. گروهی از محققین را [[عقیده]] بر آن است که فرزند بزرگ امام حسین {{ع}} علی‌اکبر {{ع}} است که در ماجرای کربلا حدود ۲۷ ساله و دارای [[خانواده]] و فرزند بوده است؛ برای همین به امام سجاد {{ع}} [[علی اوسط]] گفته‌اند<ref>منهاج الدموع، ص۳۱۶.</ref><ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref> | او پسر دوم [[امام حسین]] {{ع}} است. گروهی از محققین را [[عقیده]] بر آن است که فرزند بزرگ امام حسین {{ع}} علی‌اکبر {{ع}} است که در ماجرای کربلا حدود ۲۷ ساله و دارای [[خانواده]] و فرزند بوده است؛ برای همین به امام سجاد {{ع}} [[علی اوسط]] گفته‌اند<ref>منهاج الدموع، ص۳۱۶.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref> | ||
== مادر امام سجاد {{ع}} == | == مادر امام سجاد {{ع}} == | ||
[[مادر امام سجاد]] {{ع}} شهربانویه یا | [[مادر امام سجاد]] {{ع}} شهربانویه یا شاه‌زنان نام داشته است. [[کلینی]] نام مادر آن بزرگوار را سلامه دختر یزدگرد بن شهریار بن شیرویه بن کسری بن پرویز دانسته و گفته است نامش سلامه یا جهان‌شاه است و [[امام علی]] {{ع}} به صراحت وی را شهربانویه خطاب کرده است<ref>کافی، ج۲، ص۳۶۹.</ref>. بعضی نیز گفته‌اند نام مادرش سلامه ولی مشهور به غزاله بوده است<ref>خاندان وحی، ص۴۰۶.</ref>. | ||
کلینی در این باره ماجرایی را [[نقل]] می‌کند که مشهور [[تاریخی]] است و خلاصه آن این است که [[امام باقر]] {{ع}} فرموده: چون دختر | کلینی در این باره ماجرایی را [[نقل]] می‌کند که مشهور [[تاریخی]] است و خلاصه آن این است که [[امام باقر]] {{ع}} فرموده: چون دختر یزدگرد را (که میان اسرای [[ایران]] بوده و به [[مدینه]] آورده بودند) نزد عمر ([[خلیفه دوم]]) آوردند [[دختران]] مدینه تجمع کردند تا شاهزاده [[ایرانی]] را ببینند. او را وارد [[مسجد]] کردند ولی او از [[ناراحتی]] و [[نگرانی]] رخسار خود را می‌پوشانید و می‌گفت: وای! [[روزگار]] هرمز سیاه شد! [[عمر]] گفت: این دختر مرا [[ناسزا]] می‌گوید! | ||
امیرالمؤمنین علی {{ع}} جلو آمد و فرمود: «به او [[اهانت]] و تعرض مکن و به وی [[اختیار]] ده تا خودش مردی را برای همسری خویش برگزیند و آن را در سهم [[غنیمت]] آن مرد محسوب دار. گفتند: نام تو چیست؟ گفت: جهان‌شاه. [[امام]] {{ع}} فرمود: بلکه شهربانویه است، و با این جمله نام او را [[تغییر]] داد و این اسم [[زیبا]] را به او تلقین فرمود، یعنی شهربانویه بهتر از نام اول است». | امیرالمؤمنین علی {{ع}} جلو آمد و فرمود: «به او [[اهانت]] و تعرض مکن و به وی [[اختیار]] ده تا خودش مردی را برای همسری خویش برگزیند و آن را در سهم [[غنیمت]] آن مرد محسوب دار. گفتند: نام تو چیست؟ گفت: جهان‌شاه. [[امام]] {{ع}} فرمود: بلکه شهربانویه است، و با این جمله نام او را [[تغییر]] داد و این اسم [[زیبا]] را به او تلقین فرمود، یعنی شهربانویه بهتر از نام اول است». | ||
دختر چون [[احساس]] [[آزادی]] و [[کرامت]] کرد برخاست و به سوی [[امام حسین]] {{ع}} بیامد و دست خود روی سر او گذاشت و وی را به همسری [[انتخاب]] فرمود. امام {{ع}} به [[حسین]] {{ع}} فرمود: از این دختر [[بهترین]] شخص روی [[زمین]] برای تو متولد می‌شود (و [[امام سجاد]] {{ع}} از او متولد شد) برای همین به امام سجاد {{ع}} “ابن الخیرتین” فرزند دو برگزیده گفته‌اند، یعنی از طرف پدر و مادر دارای نسبی با | دختر چون [[احساس]] [[آزادی]] و [[کرامت]] کرد برخاست و به سوی [[امام حسین]] {{ع}} بیامد و دست خود روی سر او گذاشت و وی را به همسری [[انتخاب]] فرمود. امام {{ع}} به [[حسین]] {{ع}} فرمود: از این دختر [[بهترین]] شخص روی [[زمین]] برای تو متولد می‌شود (و [[امام سجاد]] {{ع}} از او متولد شد) برای همین به امام سجاد {{ع}} “ابن الخیرتین” فرزند دو برگزیده گفته‌اند، یعنی از طرف پدر و مادر دارای نسبی با عظمت و [[شریف]] است. این واژه را امام سجاد {{ع}} در خطبه‌ای که در [[شام]] بیان فرمود: برای خود به کار برده است<ref>کافی، ج۲، ص۳۶۹.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref> | ||
== کنیه و القاب == | == کنیه و القاب == | ||
کنیه [[مبارک]] امام سجاد {{ع}} ابوالحسن، ابومحمد و ابوالحسن و [[لقب]] مبارکش نیز [[سجاد]]، [[زین‌العابدین]]، [[زاهد]]، [[عابد]] و ذوالثفنات (دارای آثار [[سجده]] و [[عبادت]]) است<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref>. | |||
== ویژگی‌های امام سجاد {{ع}} == | == ویژگی‌های امام سجاد {{ع}} == | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
== فرزندان امام == | == فرزندان امام == | ||
[[امام سجاد]] {{ع}} دارای ۱۱ پسر و ۴ دختر بوده است<ref>ارشاد، ص۵۰۶.</ref>. پسران او عبارت بودند از: ۱. [[محمد بن علی الباقر]] {{ع}}؛ ۲. [[عبدالله]]؛ ۳. [[حسن]]؛ ۴. [[حسین]]؛ ۵. [[زید]]؛ ۶. [[عمر]]؛ ۷. | [[امام سجاد]] {{ع}} دارای ۱۱ پسر و ۴ دختر بوده است<ref>ارشاد، ص۵۰۶.</ref>. پسران او عبارت بودند از: ۱. [[محمد بن علی الباقر]] {{ع}}؛ ۲. [[عبدالله]]؛ ۳. [[حسن]]؛ ۴. [[حسین]]؛ ۵. [[زید]]؛ ۶. [[عمر]]؛ ۷. حسین اصغر؛ ۸. [[عبدالرحمان]]؛ ۹. [[سلیمان]]؛ ۱۰. [[علی]]؛ ۱۱. [[محمد اصغر]] و دخترانش ۱. [[خدیجه]]؛ ۲. [[فاطمه]]؛ ۳. علَیّه؛ ۴. [[ام‌کلثوم]]<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref>. | ||
== شهادت == | == شهادت == | ||
امام‌سجاد در [[روز]] ۱۲ یا ۲۵ [[محرم]] سال ۹۵ه در دوره [[خلافت]] [[ولید بن عبدالملک]] با | امام‌سجاد در [[روز]] ۱۲ یا ۲۵ [[محرم]] سال ۹۵ه در دوره [[خلافت]] [[ولید بن عبدالملک]] با زهری که به او خورانیدند، به [[شهادت]] رسید. [[امام باقر]] {{ع}} او را [[غسل]] داد و کفن نمود و در [[قبرستان بقیع]] [[مدینه]] در کنار [[تربت]] [[پاک]] عمویش [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} به خاک سپرد<ref>دلائل الامامة، ص۸۰؛ مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۲، ص۲۶۹ به نقل از مسندالامام السجاد {{ع}}، ج۱، ص۱۶۸-۱۶۹.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref> | ||
== موعظه‌ای از امام == | == موعظه‌ای از امام == | ||
امام سجاد {{ع}} فرمود: از شخص [[متکبر]] فخرفروش در شگفتم که دیروز نطفه بود و فردا مرداری گندیده خواهد بود. من بسیار در عجبم از کسی که در [[خدا]] [[شک]] می‌کند و حال آنکه [[آفرینش]] خدا را | امام سجاد {{ع}} فرمود: از شخص [[متکبر]] فخرفروش در شگفتم که دیروز نطفه بود و فردا مرداری گندیده خواهد بود. من بسیار در عجبم از کسی که در [[خدا]] [[شک]] می‌کند و حال آنکه [[آفرینش]] خدا را مشاهده می‌کند. بسیار در عجبم از کسی که نشئه [[آخرت]] را [[انکار]] می‌کند در حالی که نشئه نخستین ([[دنیا]]) را می‌بیند. و سخت در شگفتم از کسی که برای دار فنا (دنیا) تلاش می‌کند و تلاش برای دار بقا (آخرت) را وا می‌نهد<ref>کشف الغمة، ج۲، ص۷۴ به نقل از مسند الامام السجاد {{ع}}، ج۱، ص۳۷.</ref>.<ref>قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن، قم، ۱۳۷۱؛ المناقب، محمد بن علی ابن شهرآشوب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۱۰ ه، اول؛ الامام علی بن الحسین {{ع}}، علی‌بن الحسن ابن عساکر، دلیل ما، تهران، ۱۴۲۶ ه، اول؛ تحف‌العقول، حسن بن شعبه حرانی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۶ش، اول: اللهوف علی قتلی الطفوف، سید بن طاووس، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۷۰ش، اول؛ الاحتجاج، احمد بن علی طبرسی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۱۰ ه، اول؛ مسند الامام السجاد {{ع}}، عزیزالله عطاردی، الجزء الاول، عطارد، ۱۳۷۹، اول؛ خاندان وحی، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۳ش، سوم؛ کافی، محمد بن یعقوب کلینی، چهارده معصوم {{عم}}، تهران، بی‌تا، اول؛ منهاج‌الدموع، علی گلپایگانی، دارالفکر، قم، ۱۳۶۹ش، سوم؛ ارشاد، محمد بن محمد (مفید)، اسلامیه، تهران، ۱۳۶۶، اول.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۷۸.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||