بحث:نفس زکیه کیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
==پاسخ اجمالی== | ==پاسخ اجمالی== | ||
==نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است کیست؟== | ==نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است کیست؟== | ||
==معنای نفس زکیه و به چه کسی گفته | ==معنای نفس زکیه و به چه کسی گفته میشود== | ||
*از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. موسوینسب، سید | *از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۵۲۳؛ [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> کلمۀ زکیه از ریشۀ "زکی" به معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله، پاک و پاکیزه است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷؛ [[سید نذیر الحسنی|الحسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)مصلح کل]]، ص:۲۰۳-۲۰۶</ref> منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران [[غیبت کبری]] خواهد بود که بر اثر فتنههای [[آخر الزمان]] و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت میرسد و خونشان به ناحق جاری میگردد. در [[قرآن کریم]] آمده است: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا}}﴾}}<ref>سوره کهف، آیه ۷۴</ref>»<ref>ر.ک. [[نجمالدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانههای ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانههای ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[سید نذیر الحسنی|الحسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)مصلح کل]]، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref> نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، که جلب نظر میکند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم میشود. در ضمن چیزی که میخواهد نشانه شود میبایست در مورد کسی باشد که در بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمیتواند دلالت بر چیزی بکند و نشانۀ ظهور قرار گیرد.<ref>ر.ک. [[نجمالدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانههای ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانههای ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷</ref> یکی از علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]] ص۵۲۳؛ [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> همچنین احتمال داده شده است: افراد پاک سرشت که در فتنههای [[آخر الزمان]] به دست ظالمان کشته میشوند و خونشان به ناحق جاری میگردد به آنها نفس زکیه گفته میشود.<ref>ر.ک. [[نجمالدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانههای ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانههای ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷</ref> منتها احتمال فرد بودن نفس زکیه بیشتر است و فردی با این خصوصیات، از اولاد [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است.<ref>ر.ک. [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> و فاصله بین قتل نفس زکیه و ظهور قائم {{ع}} بیش از پانزده شبانهروز زیادتر نیست.<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷</ref> | ||
==اشکالاتی درمورد نفس زکیه== | ==اشکالاتی درمورد نفس زکیه== | ||
*در مورد اینکه قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی | *در مورد اینکه قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور [[حضرت مهدی]]{{ع}} است نظراتی وجود دارد مانند اینکه: که نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید. البته این سخن و نظر را نمیتوان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله: | ||
#قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است. | #قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است. | ||
#نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت | #نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید [[اهل بیت]] دانست؛ چرا که او خود را مهدی {{ع}} میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد. | ||
#فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی | #فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام [[حضرت مهدی]] {{ع}} اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمیکند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. [[نجمالدین طبسی|طبسی، نجم الدین]]، [[تأملی نو در نشانههای ظهور ج۲ (کتاب)|تاملی نو در نشانههای ظهور ]]، ص۱۱، ۱۲؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]: ص۵۲۳؛ [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[سید نذیر الحسنی|الحسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)مصلح کل]]، ص:۲۰۳-۲۰۶؛ [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴</ref> | ||
==دلیل روایی== | ==دلیل روایی== | ||
*برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:<ref>ر.ک. آیتی، | *برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص۲۲۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷</ref> | ||
#امام صادق | #[[امام صادق]] {{ع}} میفرماید:<ref>غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ مختصر اثبات الرجعة، ح۱۸</ref> {{عربی|اندازه=155%|«لَیسَ بَینَ قِیامِ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَینَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّکیةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَیلَةً»}}<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴؛ [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص۲۲۸</ref> | ||
#امام باقر | #[[امام باقر]] {{ع}} در روایتی میفرماید:<ref>کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶</ref> {{عربی|اندازه=155%|«وَ قُتِلَ غُلَامٌ مِنَ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه وآله بَینَ الرُّکنِ وَ الْمَقَامِ»}}<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴</ref> | ||
#شیخ مفید از امام باقر | #[[شیخ مفید]] از [[امام باقر]] {{ع}} نقل میکنند که فرمودند:<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ص ۶۵۰؛ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ ارشاد مفید، ص ۶۹۷</ref> «فاصله بین قتل نفس زکیه و ظهور قائم بیش از پانزده شبانهروز زیادتر نیست.»<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴</ref> | ||
*محدث قمی | *[[محدث قمی]] میگوید:<ref>قمى، عباس، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲</ref> "نفس زکیه پسری است از خاندان [[محمد]] {{صل}} که مابین رکن و مقام در [[مسجد الحرام]] کشته میشود".<ref>ر.ک. [[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳، ۵۴.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} |
نسخهٔ ۱۴ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۷
پاسخ اجمالی
نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است کیست؟
معنای نفس زکیه و به چه کسی گفته میشود
- از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.[۱] کلمۀ زکیه از ریشۀ "زکی" به معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله، پاک و پاکیزه است.[۲] منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنههای آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت میرسد و خونشان به ناحق جاری میگردد. در قرآن کریم آمده است: ﴿﴿قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا﴾﴾[۳]»[۴] نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، که جلب نظر میکند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم میشود. در ضمن چیزی که میخواهد نشانه شود میبایست در مورد کسی باشد که در بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمیتواند دلالت بر چیزی بکند و نشانۀ ظهور قرار گیرد.[۵] یکی از علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.[۶] همچنین احتمال داده شده است: افراد پاک سرشت که در فتنههای آخر الزمان به دست ظالمان کشته میشوند و خونشان به ناحق جاری میگردد به آنها نفس زکیه گفته میشود.[۷] منتها احتمال فرد بودن نفس زکیه بیشتر است و فردی با این خصوصیات، از اولاد امام حسن مجتبی (ع) است.[۸] و فاصله بین قتل نفس زکیه و ظهور قائم (ع) بیش از پانزده شبانهروز زیادتر نیست.[۹]
اشکالاتی درمورد نفس زکیه
- در مورد اینکه قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(ع) است نظراتی وجود دارد مانند اینکه: که نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید. البته این سخن و نظر را نمیتوان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
- قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.
- نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی (ع) میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد.
- فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (ع) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمیکند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.[۱۰]
دلیل روایی
- برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:[۱۱]
- امام صادق (ع) میفرماید:[۱۲] «لَیسَ بَینَ قِیامِ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَینَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّکیةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَیلَةً»[۱۳]
- امام باقر (ع) در روایتی میفرماید:[۱۴] «وَ قُتِلَ غُلَامٌ مِنَ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه وآله بَینَ الرُّکنِ وَ الْمَقَامِ»[۱۵]
- شیخ مفید از امام باقر (ع) نقل میکنند که فرمودند:[۱۶] «فاصله بین قتل نفس زکیه و ظهور قائم بیش از پانزده شبانهروز زیادتر نیست.»[۱۷]
- محدث قمی میگوید:[۱۸] "نفس زکیه پسری است از خاندان محمد (ص) که مابین رکن و مقام در مسجد الحرام کشته میشود".[۱۹]
پانویس
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل (کتاب)مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶
- ↑ سوره کهف، آیه ۷۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل (کتاب)مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل (کتاب)مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ مختصر اثبات الرجعة، ح۱۸
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴؛ آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴
- ↑ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ص ۶۵۰؛ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ ارشاد مفید، ص ۶۹۷
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴
- ↑ قمى، عباس، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴.