بحث:نفس زکیه کیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
==پاسخ اجمالی== | ==پاسخ اجمالی== | ||
==نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است کیست؟== | ==نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است کیست؟== | ||
==معنای نفس زکیه و | ==معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن== | ||
*از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. | *از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> کلمۀ زکیه از ریشۀ "زکی" به معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله، پاک و پاکیزه است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶</ref> در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد: | ||
# مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامیكه چنین شخصی کشته میشود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر میگذارد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟</ref> | |||
# احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنههای آخر الزمان به دست ظالمان کشته میشوند و خونشان به ناحق جاری میگردد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> | |||
*منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد میکند.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنههای آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت میرسد و خونشان به ناحق جاری میگردد. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا<ref>سوره کهف، آیه ۷۴</ref>»<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref> نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، که جلب نظر میکند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم میشود. در ضمن چیزی که میخواهد نشانه شود میبایست در مورد کسی باشد که در بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمیتواند دلالت بر چیزی بکند و نشانۀ ظهور قرار گیرد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> | |||
#قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است. | ==مصادیق نفس زکیه== | ||
#نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید | *در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می شود و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می شود:<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | ||
#فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام | #نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> قرائنی بر این دلیل ارائه شده است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635</ref> منتها این سخن و نظر را نمیتوان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله: | ||
## قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | |||
## نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | |||
## فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | |||
#نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان(علیه السلام) قیام می کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می شود. از روایات استفاده میشود در آستانه ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) در گیر و دار مبارزات زمینهساز انقلاب مهدی(علیه السلام)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(علیه السلام) میکوشد و مظلومانه کشته میشود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکانهای زمین ـ اتفاق میافتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref>.<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص 226 ـ 229؛ علی پور، مهدی، ظهور، ص 252 ـ 262؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص 384؛ بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> و نیز گفته شده حسینی نسب است.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> امام باقر(علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل فرمودهاند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱</ref> «قائم(علیه السلام) به اصحاب خود میفرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمیخواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها میفرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را میخواند و به او میفرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما میگوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(صلی الله علیه و آله) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری میخوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام میکشند. او نفس زکیّه است.»<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> برابر بعضی از روایات<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴</ref> بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.<ref>ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> | |||
#نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عدهای از عاشقان امام مهدی(علیه السلام) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقهای پشت شهر کوفه به شهادت میرسد. او غیر از سید هاشمیتباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا میشود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل میرسد<ref>نظریه امام ابو عبدالله محمد بن نعمان عکبری ملقب به شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> | |||
#نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط میشود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است<ref>نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> | |||
*بر اساس روایات مورد صحیح است و به نظر مورد چهارم هم اختلاف خاصی با مورد دوم نداشته و یکی هستند. | |||
==دلیل روایی== | ==دلیل روایی== | ||
*برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص۲۲۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷</ref> | *برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:<ref>ر.ک. [[نصرتالله آیتی|آیتی، نصرتالله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص۲۲۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۱۸۷</ref> | ||
خط ۱۷: | خط ۲۴: | ||
==پاسخ تفصیلی== | ==پاسخ تفصیلی== | ||
==معنای نفس زکیه | ==معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن== | ||
از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.<ref>ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> کلمه "زکیه" از ریشۀ "زکی" به معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله یعنی پاک و پاکیزه است و بااخلاص، فداکار و دارای اراده آهنین و هدفمند است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی،علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶</ref> همچنین نفس زکیه یک فرد مسلمان که در درجه بالای ایمان و اراده و فداکاری و از خودگذشتگی باشد است. | |||
* | *در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد: | ||
# مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامیكه چنین شخصی کشته میشود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر میگذارد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟</ref> | |||
# احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنههای آخر الزمان به دست ظالمان کشته میشوند و خونشان به ناحق جاری میگردد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> | |||
*منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد میکند.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳</ref> بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنههای آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت میرسد و خونشان به ناحق جاری میگردد گفته می¬شود. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا<ref>سوره کهف، آیه ۷۴</ref>»<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹</ref> نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص آزمایش شده و با اخلاص است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشندکه جلب نظر میکند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم میشود، ولی کشتن یک فرد معمولی بیگناه نوعا اهمیتی در جوامع ندارد و جلب نظر نمیکند. درضمن چیزی که میخواهد نشانه شود، میبایست در مورد کسی باشد که بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمیتواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه ظهور قرار گیرد. <ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> | |||
#قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است. | ==مصادیق نفس زکیه== | ||
#نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد. | *در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می شود و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می شود:<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | ||
#فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | #نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> قرائنی بر این دلیل ارائه شده است<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635</ref> منتها این سخن و نظر را نمیتوان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله: | ||
## قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | |||
## نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | |||
## فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.<ref>ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴</ref> | |||
#نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان(علیه السلام) قیام می کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می شود. از روایات استفاده میشود در آستانه ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) در گیر و دار مبارزات زمینهساز انقلاب مهدی(علیه السلام)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(علیه السلام) میکوشد و مظلومانه کشته میشود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکانهای زمین ـ اتفاق میافتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref>.<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص 226 ـ 229؛ علی پور، مهدی، ظهور، ص 252 ـ 262؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص 384؛ بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> و نیز گفته شده حسینی نسب است.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> امام باقر(علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل فرمودهاند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱</ref> «قائم(علیه السلام) به اصحاب خود میفرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمیخواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها میفرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را میخواند و به او میفرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما میگوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(صلی الله علیه و آله) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری میخوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام میکشند. او نفس زکیّه است.»<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177</ref> برابر بعضی از روایات<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴</ref> بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.<ref>ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷</ref> | |||
#نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عدهای از عاشقان امام مهدی(علیه السلام) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقهای پشت شهر کوفه به شهادت میرسد. او غیر از سید هاشمیتباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا میشود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل میرسد<ref>نظریه امام ابو عبدالله محمد بن نعمان عکبری ملقب به شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> | |||
#نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط میشود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است<ref>نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴</ref>.<ref>ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35</ref> | |||
*بر اساس روایات مورد صحیح است و به نظر مورد چهارم هم اختلاف خاصی با مورد دوم نداشته و یکی هستند. | |||
==دلیل روایی== | ==دلیل روایی== | ||
*برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:<ref>ر.ک. آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸</ref> | *برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:<ref>ر.ک. آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸</ref> |
نسخهٔ ۱۵ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۲۵
پاسخ اجمالی
نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است کیست؟
معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن
- از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.[۱] کلمۀ زکیه از ریشۀ "زکی" به معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله، پاک و پاکیزه است.[۲] در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد:
- مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامیكه چنین شخصی کشته میشود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر میگذارد.[۳]
- احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنههای آخر الزمان به دست ظالمان کشته میشوند و خونشان به ناحق جاری میگردد.[۴]
- منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد میکند.[۵] بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنههای آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت میرسد و خونشان به ناحق جاری میگردد. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا[۶]»[۷] نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، که جلب نظر میکند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم میشود. در ضمن چیزی که میخواهد نشانه شود میبایست در مورد کسی باشد که در بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمیتواند دلالت بر چیزی بکند و نشانۀ ظهور قرار گیرد.[۸]
مصادیق نفس زکیه
- در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می شود و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می شود:[۹]
- نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است.[۱۰] قرائنی بر این دلیل ارائه شده است[۱۱] منتها این سخن و نظر را نمیتوان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
- قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.[۱۲]
- نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد.[۱۳]
- فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.[۱۴]
- نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان(علیه السلام) قیام می کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می شود. از روایات استفاده میشود در آستانه ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) در گیر و دار مبارزات زمینهساز انقلاب مهدی(علیه السلام)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(علیه السلام) میکوشد و مظلومانه کشته میشود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکانهای زمین ـ اتفاق میافتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است[۱۵].[۱۶] و نیز گفته شده حسینی نسب است.[۱۷] امام باقر(علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل فرمودهاند:[۱۸] «قائم(علیه السلام) به اصحاب خود میفرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمیخواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها میفرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را میخواند و به او میفرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما میگوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(صلی الله علیه و آله) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری میخوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام میکشند. او نفس زکیّه است.»[۱۹] برابر بعضی از روایات[۲۰] بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.[۲۱]
- نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عدهای از عاشقان امام مهدی(علیه السلام) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقهای پشت شهر کوفه به شهادت میرسد. او غیر از سید هاشمیتباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا میشود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل میرسد[۲۲].[۲۳]
- نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط میشود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است[۲۴].[۲۵]
- بر اساس روایات مورد صحیح است و به نظر مورد چهارم هم اختلاف خاصی با مورد دوم نداشته و یکی هستند.
دلیل روایی
- برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:[۲۶]
- امام صادق (ع) میفرماید:[۲۷] «لَیسَ بَینَ قِیامِ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَینَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّکیةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَیلَةً»[۲۸]
- امام باقر (ع) در روایتی میفرماید:[۲۹] «وَ قُتِلَ غُلَامٌ مِنَ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه وآله بَینَ الرُّکنِ وَ الْمَقَامِ»[۳۰]
- شیخ مفید از امام باقر (ع) نقل میکنند که فرمودند:[۳۱] «فاصله بین قتل نفس زکیه و ظهور قائم بیش از پانزده شبانهروز زیادتر نیست.»[۳۲]
- محدث قمی میگوید:[۳۳] "نفس زکیه پسری است از خاندان محمد (ص) که مابین رکن و مقام در مسجد الحرام کشته میشود".[۳۴]
پاسخ تفصیلی
معنای نفس زکیه و احتمالات درباره آن
از جمله علائم حتمی ظهور قتل نفس زکیه است.[۳۵] کلمه "زکیه" از ریشۀ "زکی" به معنای "رشد کرد" و "پاکیزه شد" است. نفس زکیه یعنی: نفس کامله یعنی پاک و پاکیزه است و بااخلاص، فداکار و دارای اراده آهنین و هدفمند است.[۳۶] همچنین نفس زکیه یک فرد مسلمان که در درجه بالای ایمان و اراده و فداکاری و از خودگذشتگی باشد است.
- در مورد اینکه منظور از نفس زکیه چیست دو احتمال وجود دارد:
- مراد شخص خاصی است که دارای این ویژگی است. هنگامیكه چنین شخصی کشته میشود، طبیعی است كه شهادت او در جامعه موج ایجاد كرده و تاثیر میگذارد.[۳۷]
- احتمال داده شده است منظور از نفس زکیه، افراد پاک سرشت باشند که در فتنههای آخر الزمان به دست ظالمان کشته میشوند و خونشان به ناحق جاری میگردد.[۳۸]
- منتها احتمال اول با روایات تناسب بیشتری دارد، چرا که قتل نفس زکیه در بین جامعه تاثیر و انعکاس ایجاد میکند.[۳۹] بنابراین منظور از نفس زکیه یکی از اشخاص با اخلاص و آزمایش شده در دوران غیبت کبری خواهد بود که بر اثر فتنههای آخر الزمان و انحرافات حاکم در آن زمان به شهادت میرسد و خونشان به ناحق جاری میگردد گفته می¬شود. در قرآن کریم آمده است: «قَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا[۴۰]»[۴۱] نفس زکیه انسانی است که بر اثر شخصیت والای او قتل آن اهمیتی بسزا دارد، و اهمیت قتل درباره اشخاص آزمایش شده و با اخلاص است که در سطح بالاتری قرار گرفته باشندکه جلب نظر میکند و موجب تأثر و تأسف عمیق مردم میشود، ولی کشتن یک فرد معمولی بیگناه نوعا اهمیتی در جوامع ندارد و جلب نظر نمیکند. درضمن چیزی که میخواهد نشانه شود، میبایست در مورد کسی باشد که بین مردم شناخته شده باشد، و گرنه نمیتواند دلالت بر چیزی بکند و نشانه ظهور قرار گیرد. [۴۲]
مصادیق نفس زکیه
- در مورد اینکه نفس زکیه کیست و به چه کسی اطلاق می شود و به عبارت دیگر آیا قتل نفس زکیه یک واقعه در گذشته بوده که اتفاق افتاده یا اینکه هنوز به وقوع نپیوسته و از علائم نزدیک به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) است نظرات مختلفی بیان شده است که به آنها اشاره می شود:[۴۳]
- نفس زکیه همان محمد بن عبدالله محض ملقب به نفس زکیه است که در زمان بنی العباس به قتل رسید و از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است.[۴۴] قرائنی بر این دلیل ارائه شده است[۴۵] منتها این سخن و نظر را نمیتوان پذیرفت، زیرا پس از بررسی روایات نفس زکیه، اشکالاتی به این دیدگاه وارد است از جمله:
- قتل نفس زکیه بین رکن و مقام است، در حالی که محمد بن عبدالله محض در نزدیکی مدینه و منطقه احجار الزیت به قتل رسیده است.[۴۶]
- نفس زکیه یعنی نفسی پاک و طاهر، اما این شخص را نمیتوان با چنین صفتی معرفی کرد و او را مورد تأیید اهل بیت دانست؛ چرا که او خود را مهدی (علیه السلام) میدانست و مردم را برابر اهل بیت ، به خود دعوت میکرد.[۴۷]
- فاصله میان ظهور تا قتل این شخص، پانزده روزاست که به زمان قیام حضرت مهدی (علیه السلام) اشاره دارد؛ لذا با محمد بن عبدالله محض مطابقت نمی کند و این مطلب، هنوز رخ نداده است.[۴۸]
- نفس زکیه فردی است که قبل از ظهور امام زمان(علیه السلام) قیام می کند و در کنار کعبه ما بین رکن و مقام کشته می شود. از روایات استفاده میشود در آستانه ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) در گیر و دار مبارزات زمینهساز انقلاب مهدی(علیه السلام)، فردی پاک باخته و مخلص، در راه امام(علیه السلام) میکوشد و مظلومانه کشته میشود. این رخداد عظیم، طبق بیان روایات بین رکن و مقام ـ در بهترین مکانهای زمین ـ اتفاق میافتد. فرد یادشده از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) است[۴۹].[۵۰] و نیز گفته شده حسینی نسب است.[۵۱] امام باقر(علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل فرمودهاند:[۵۲] «قائم(علیه السلام) به اصحاب خود میفرماید: "ای قوم! اهل مکه مرا نمیخواهند؛ ولی من کسی را به سوی آنها میفرستم تا حجت را بر ایشان تمام کنم... پس مردی از اصحاب خود را میخواند و به او میفرماید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادۀ مهدی هستم. او خطاب به شما میگوید: ما اهل بیت رحمت و معدن رسالت و خلافت هستیم و ما فرزندان محمد(صلی الله علیه و آله) و سلالۀ پیامبرانیم و به راستی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتیم و از زمانی که پیامبر از دنیا رفت، تا امروز، حق ما گرفته نشده است. پس اکنون ما شما را به یاری میخوانیم؛ ما را یاری کنید. چون آن جوان این سخن را بگوید مردم، او را بین رکن و مقام میکشند. او نفس زکیّه است.»[۵۳] برابر بعضی از روایات[۵۴] بین کشته شدن نفس زکیه و قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.[۵۵]
- نفس زکیه مجاهدی است از زمره بسترسازان ظهور که رهبری عدهای از عاشقان امام مهدی(علیه السلام) را بر عهده دارد و در راه حضرت در میان هفتاد تن از علمای زمانه در منطقهای پشت شهر کوفه به شهادت میرسد. او غیر از سید هاشمیتباری است که در مکه و بین رکن کعبه و مقام ابراهیم سر از تنش جدا میشود و این هر دو، غیر از سید حسنی هستند که به قتل میرسد[۵۶].[۵۷]
- نفس زکیه شخصی است به نام محمد بن الحسن که میان رکن کعبه و مقام ابراهیم کشته خواهد شد. از فحوای این نظریه و تعابیر قائل آن چنین استنباط میشود که نفس زکیه، از سادات حسنی و در واقع همان سید حسنی است[۵۸].[۵۹]
- بر اساس روایات مورد صحیح است و به نظر مورد چهارم هم اختلاف خاصی با مورد دوم نداشته و یکی هستند.
دلیل روایی
- برای اثبات نفس زکیه که قتلش از نشانههای حتمی ظهور است، دلایل روایی فراوانی وجود دارد:[۶۰]
- امام صادق(علیه السلام) می¬فرماید:[۶۱] «لَیسَ بَینَ قِیامِ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَینَ قَتْلِ النَّفْسِ الزَّکیةِ إِلَّا خَمْسَ عَشْرَةَ لَیلَةً»[۶۲]
- امام باقر(علیه السلام) در روایتی میفرماید:[۶۳] «و قتل غلام من آل محمد بين الركن و المقام»[۶۴]
- امام صادق(علیه السلام) فرمود:[۶۵] «پیش از قیام قائم پنج علامت حتمی است: یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیه، فرورفتن ... .»[۶۶]
- در بعضی از احادیث نام نفس زکیه را "محمد" معرفی کردهاند، امام باقر(علیه السلام) درباره این فرموده است:[۶۷] «اسْمُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَن.»[۶۸]
- شیخ مفید از امام باقر(علیه السلام) نقل میکنند که فرمودند:[۶۹] «فاصله بین قتل نفس زکیه و ظهور قائم بیش از پانزده شبانهروز زیادتر نیست.»[۷۰]
- محدث قمی می گوید:[۷۱] "نفس زکیه پسری است از خاندان محمد(صل الله علیه و آله) که مابین رکن و مقام در مسجد الحرام کشته میشود".[۷۲]
پانویس
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ سوره کهف، آیه ۷۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص 226 ـ 229؛ علی پور، مهدی، ظهور، ص 252 ـ 262؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص 384؛ بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177
- ↑ ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱
- ↑ ر.ک. بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ نظریه امام ابو عبدالله محمد بن نعمان عکبری ملقب به شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸
- ↑ ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴
- ↑ ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ مختصر اثبات الرجعة، ح۱۸
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴؛ آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۱۴
- ↑ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ص ۶۵۰؛ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ ارشاد مفید، ص ۶۹۷
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴
- ↑ قمى، عباس، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴.
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی،علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲ و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور، ص۱۱، ۱۲ و و درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، درس گفتارهای مهدویت، صفحه؟؟؟؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳
- ↑ سوره کهف، آیه ۷۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص ۲۰۳-۲۰۶؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۲۸، ۶۲۹؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635؛ علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 630 ـ 635
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ر.ک. طبسی، نجم الدین، تاملی نو در نشانههای ظهور ، ص۱۱، ۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات: ص۵۲۳؛ چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص:۲۰۳-۲۰۶؛چشم به راه مهدی، ص ۲۸۱-۲۸۳؛ زهادت،عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۱۴
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص 226 ـ 229؛ علی پور، مهدی، ظهور، ص 252 ـ 262؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، مهدویت پرسشها و پاسخها، ص 384؛ بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177
- ↑ ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ص ۸۱
- ↑ ر.ک. بالادستان، محمد امین، حائری پور، محمد مهدی، یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج 1، ص 173 ـ 177
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۵۷، ح ۲، ص ۵۵۴
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴؛ رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ نظریه امام ابو عبدالله محمد بن نعمان عکبری ملقب به شیخ مفید، ر.ک: الارشاد، ج ۲، ص ۳۶۸
- ↑ ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ نظر آیت الله صافی گلپایگانی، ر.ک: منتخب الاثر، ص ۴۵۴
- ↑ ر.ک. علی زاده، مهدی، نشانه های یار و چکامه های انتظار، ص 34 ـ 35
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸
- ↑ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ مختصر اثبات الرجعة، ح۱۸
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴؛ آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، ج۲، ص۲۱۴
- ↑ کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۶۵۰
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۷
- ↑ کمالالدین، ص۳۳۰، باب۳۲، ح۱۶
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرتالله، تأملی در نشانههای حتمی ظهور، ص۲۲۸
- ↑ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ص ۶۵۰؛ غیبة طوسی، ص ۴۴۵، ش ۴۴۰؛ ارشاد مفید، ص ۶۹۷
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴
- ↑ قمى، عباس، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۳۷؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ب ۲۲، ح ۱۶؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۲
- ↑ ر.ک. موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳، ۵۴