امامت و فلسفه خلقت (پایان‌نامه)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

امامت و فلسفه خلقت
زبان	فارسی
پژوهشگر	رحیم لطیفی (ایران)
استاد راهنما	مهدی هادوی تهرانی (ایران)
موضوع	امامت
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۶
وابسته به	نا‌معلوم
تعداد صفحات	نامعلوم
وبگاه معرف	مرکز تخصصی مهدویت

امامت و فلسفه خلقت، عنوان پایان‌نامه‌ای است به قلم رحیم لطیفی که در آن موضوع امامت بر پایه باور شیعه، مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد. این پایان‌نامه با همراهی مهدی هادوی تهرانی به عنوان استاد راهنما و عزالدین رضانژاد به عنوان استاد مشاور تدوین و دفاع شده است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «رساله پیش‌ رو بر آن است تا ثابت كند: وجود امام بسیار فراتر از منصب حاكم سیاسی است و امام و حجت الهی همواره در عالم آفرینش است. او دارای ولایت و تصرف در عالم است و غیبت یا غصب مقام سیاسی او هیچگاه مانع انجام وظایفش نمی‌شود؛ او واسطه‌ در تدریج آفرینش از مبدأ متعال است، او غایت و هدف خلقت است، او وجود شریفی است كه در برترین مراحل هستی حضور دارد، او كاملی است كه تمام ناقص‌ها برای اكمال به او نیازمندند. اگر او نباشد آفرینش قابلیت دریافت هستی را ندارد و آفرینش محقق نمی‌شود؛ اگر او نباشد خلقت بدون غایت و محكوم به شكست است، تا او هست تكامل هست، هستی معنی دارد؛ با رفتن او آدم و عالم می‌رود و قیامت می‌شود. در این رساله سعی می‌شود تا مبنای الاهیاتی و فلسفی شئون امامت مانند صدور خوارق و انجام كرامت تبیین و تحلیل شود. اثبات این تئوری در گرو تثبیت دو امر است:

۱. با بهره‌گیری از منابع نقلی (قرآن وسنت) و عقلی (كلام و فلسفه و عرفان) موجودی ثابت می‌شود كه از طرفی دارای كمالات سعی است و در عین حال مخلوق هم است؛

۲. این موجود همان خلیفة الله و در عصر پس از رسول اكرم(ص)، امامان(ع) هستند».

• در این رساله آمده است: «آنچه گفته شد در گام نخست، از متون دینی (قرآن و روایات) قابل حصول است و در گام بعدی پژوهش‌های كلامی، فلسفی و عرفانی مؤید آن است؛ این رساله ـ در حد توان ـ ادعای مذكور را با مراجعه به قرآن، سنت، مكاتب كلامی، فلسفی و مشرب عرفانی به تبیین و تثبیت می‌رساند. روش این تحلیل اینگونه است كه ابتدا فلسفه خلقت در هر یک از متون دینی و مكاتب فكری بررسی و سپس امام، حجت الهی، صادر نخست، انسان كامل و... از دید هر یک از این مشرب‌ها معرفی می‌شود تا نقش و جایگاه این وجود در هستی معلوم شود. البته این رساله ادعا ندارد كه سخن نهایی را گفته است، بلكه می‌خواهد روزنه‌ای فرا‌ روی پژوهشگران این وادی بگشاید، به ویژه كه نگاه هستی شناسانه به وجود امام(ع) كمتر به صورت مشروح و یکجا بحث شده است. نگاهی هستی شناسانه به امام و بررسی نقش وجودی آن در فلسفه و روند خلقت دست کم به دو مبنا نیاز دارد؛ یكی پذیرش ولایت تكوینی امام، و دیگری تحلیل كیفیت ایجاد عالم بر اساس نظام اسباب و مسببات، تا در پرتو آن جایی برای نقش امام در روند خلقت باز شود:

۱. مبنای نخست:

۱-۱. عنصر ولایت كه حد مشترک و اساس پدیده نبوت و امامت است، برای امام نوعی اقتدار و تسلط تكوینی می‌دهد؛

۱-۲. ولیّ و ولایت در لغت، قرب و نزدیكی است كه نوعی حق تصرف و سرپرستی را به دنبال دارد؛

۱-۳. عمده ویژگی ولایت در سخن متكلم و مفسر و عارف عبارت است از: نزدیكی ویژه به خدا، علم و معرفت عالی به خدا، پیروی محض از خدا و انجام برخی تصرفات ویژه؛

۱-۴. بر اساس یافته‌های عقلی و داده‌های دینی، ولایت تكوینی و تشریعی، بالذات و مستقل از آن خدا است و خداوند بر اساس حكمت و شایستگی اولیاء مراتبی از ولایت را به آن‌ها عطا كرده است؛

۱-۵. قرآن و روایات نخستین طراح اندیشه ولایت بوده كه پس از آن در منابع تفسیری و كلامی و عرفانی این موضوع پیگیری و انبیاء و امامان(ع) واجد این مقام معرفی شده‌اند؛

۱-۶. وجود انسانی كه دارای تصرفات تكوینی باشد مورد تایید هستی شناسی مشایی و اشراقی و عرفانی و حكمت متعالیه است؛

۱-۷. پذیرش وجود و لزوم ولیّ الله در روند خلقت همساز با نظام اسباب و مسببات و توحید در خالقیت است، چون هر‌ گونه فعالیت ولیّ الله در طول و به اذن خداست و این اندیشه با تفویض و غلو بسیار فاصله دارد؛ چون تفویض و غلو یعنی واگذاری اموری به غیر خدا، كه خداوند دیگر تأثیر و كنترل در آن نداشته باشد؛

۱-۸. تصرفات تكوینی ولیّ الله بر اساس یک سری مبانی است كه مورد پذیرش شرع و عقل است و در دستگاه‌های هستی شناسی قابل تحلیل و تجزیه است، مانند: برخورداری ولیّ الله از نفس مجرد و قوی، مرتبه بالای وجودی، علم فعلی و برتر، و داشتن وظایف و شئوناتی مانند: حاكمیت بر اجتماع، هدایتگری و...؛

۱-۹. اثبات مقام ولایت برای انبیاء و به ویژه برای رسول خاتم(ص) و استمرار آن در وجود امامان اهل بیت(ع) از متون دینی قابل اثبات است؛

۲. مبنای دوم:

۲-۱. صدور هستی از مبدأ اول بر اساس نظام اسباب و مسببات و وجود عوالم وسایط، مورد نظر پذیرش دینی و فلاسفه‌ای همچون: افلاطون، ارسطو، فلوطین، ابن سینا، شیخ اشراق و عارفان می‌باشد؛

۲-۲. در بخش‌های بعدی نقش واسطه‌گری و تأثیر امام در روند خلقت مستدلّ می‌شود؛

۲-۳. فاعلیت و تأثیرگزاری وسایط در طول و به اذن خداست، و فاعلیت خدا مستقل و بالذات است؛

۲-۴. متكلم، عالم و آدم و دستورات الهی را ناشی از وجود و عطا و لطف الهی می‌داند و بر این اساس واسطه رسانیدن و دریافت این الطاف در مرتبه نخست همان وجود برتری است كه حجت و امام(ع) است».

فهرست پایان‌نامه

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

درباره پدیدآورندگان

• 

  عزالدین رضانژاد
  (استاد مشاور)

• 

  مهدی هادوی تهرانی
  (استاد راهنما)

• 

  رحیم لطیفی
  (پژوهشگر)

• پژوهشگر این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین رحیم لطیفی (متولد ۱۳۴۷ ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی، احمد پایانی و مصطفی اعتمادی تبریزی پیگیری کرد. مدیریت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی و همکاری با مرکز تخصصی مهدویت از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در مدارس علمیه قم به تدریس در دانشگاه‌ها نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «امامت و فلسفه خلقت»، «مهدویت و سکولاریزم»، «امام قلب امت»، «رویکرد عقلی بر ضرورت امام (قاعده لطف)»، «علم غیب معصوم»، «امامت در اصول کافی» و «حقیقت امامت و خلافت» برخی از این آثار است.

• استاد راهنمای این پایان‌نامه آیت الله مهدی هادوی تهرانی (متولد ۱۳۴۰ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، جعفر سبحانی و ناصر مکارم شیرازی پیگیری کرد. عضو شوراى عالى برنامه‌ریزى مرکز جهانى علوم اسلامى، مدیرگروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى و رئیس هیئت علمى بعثه مقام معظم رهبرى از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «ولایت و دیانت»، «مکتب و نظام اقتصادی اسلام»، «باورها و پرسش‌ها»، «با گام‌های سبز انتظار»، «مبانى معرفتى و کلامى فقه» و «ارسطو از نگاه فیلسوفان مسلمان» برخی از این آثار است.

• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر عزالدین رضانژاد (متولد ۱۳۳۹ ش، بابل)، در کنار دروس متداول حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری کلام اسلامی به اتمام رساند. عضو هیئت علمى رشته تخصصى کلام اسلامى و سردبیر مجله تخصصى کلام اسلامی مؤسسه امام صادق(ع)، عضو شورای سردبیری فصلنامه اندیشه تقریب و عضو شورای نویسندگان فصلنامه علمی تخصصی موعود شرق از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «گذری بر تاریخ علم کلام»، «خورشید پنهان»، «کلام تطبیقی»، «نسب الإمام مهدى موعود الأمم» و «سیره معصومین»(ع) برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

امامت و فلسفه خلقت (کتاب)

دریافت متن پایان‌نامه

• متن چکیده پایان‌نامه در وبگاه مرکز تخصصی مهدویت

پیوند به بیرون

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.