بحث:انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۸

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-==پاسخ اجمالی==
-==توجه به [[ابعاد انتظار]] در [[ادیان]] و مکاتب مختلف==
-*[[انتظار]] به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از [[آینده]] بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل [[فلسفی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و مذهبی است. توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در [[فرهنگ]] [[اسلام]] و [[شیعه]]، چه مقدار به [[انتظار]] اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین [[دلیل]] صاحبان [[ادیان]] و [[مذاهب]]، [[فیلسوفان]]، جامعه‌شناسان، روانشناسان، طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص دربارۀ آن بحث کرده‌اند<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶؛ حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.</ref>.
-==اهتمام به ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]] از نگاه [[دین]]==
-*از طرفی، می‌‌توان گفت [[انسان]] [[منتظر]] نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و [[اجتماعی]] برخوردار است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو [[انتظار]] [[موعود]] جهانی در همۀ ابعاد [[زندگی]] [[منتظِر]] تأثیر می‌گذارد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-==[[ابعاد انتظار]]==
-*به طور کلی [[ابعاد انتظار]] را در دو بخش می‌‌توان مورد بررسی قرار داد:
-===[[ابعاد انتظار]] در زمینۀ [[معنوی]] و درونی فرد و [[جامعه]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>===
-====بعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[انتظار]] ([[آمادگی]] [[علمی]] و معرفتی)<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-*در بعد [[فکری]] که زیر بنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] است، مقولۀ [[انتظار]]، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ می‌کند<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>. این بعد می‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-=====بُعد [[توحید]]=====
-*[[انتظار]] در ماهیت خود، [[انسان]] [[منتظِر]] را متوجّه خدای [[جهان]] می‌‏‏کند<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-=====بُعد [[نبوت]]=====
-*[[منتظران]] چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار [[پیامبر]] گرد آمده است<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-=====بُعد [[امامت]]=====
-*[[حضرت مهدی]]{{ع}}، [[وصی]] صدّیقین و خاتم ائمۀ طاهرین{{ع}} است و [[امامان]] پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-=====بُعد [[عدل]]=====
-*[[انتظار امام مهدی]]{{ع}}، [[انتظار ظهور]] [[عدل]] است؛ به گونه ای که او [[جهان]] آکنده از [[بیداد]] را از داد پر می‌‏‏سازد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-=====بُعد [[معاد]]=====
-*در امر [[انتظار]]، اصل [[اعتقادی]] بسیار مهمِ، [[معاد]] و بازگشت مسئولانه به نزد [[خداوند]]، همواره حضور دارد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-*در این زمینه، [[انتظار]] این است که [[مذاهب]] متعدد و متنوع از آسمانی و زمینی تبدیل به [[مذهب]] واحدی گردند؛ چون [[بشریت]] [[انتظار]] دارد [[انسان‌ها]] در تحت لوای [[واحد]] و در زیر [[پرچم]] [[حکومت]] [[الله]] گرد هم آیند<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-====بعد روحی و روانی [[انتظار]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-*[[انتظار]]، شخص [[منتظِر]] را وادار می‌‌کند تا به تقویت حیات روحی و روانی و جسمی خود و کسب [[فضیلت‌های اخلاقی]] روی ‌آورد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-====بعد [[اخلاقی]] و [[رفتاری]] [[انتظار]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-*[[انتظار]] باعث می‌‌شود [[منتظِر]] هم به ساختن خود و هم به سامان دادن [[جامعه]] [[همت]] می‌گمارد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-===[[ابعاد انتظار]] در زمینۀ مادی و برونی فرد و [[جامعه]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>===
-====بعد [[سیاسی]] [[انتظار]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-*[[انتظار]] نه تنها در [[زندگی فردی]] [[منتظر]] مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در [[جامعه]] وا می‌دارد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>. در واقع، [[انتظار]] این است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالت‌ها، [[آشوب‌ها]]، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] گردد<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>. [[انتظار]]، به [[انسان]] [[منتظِر]] می‌‌فهماند [[دولت کریمه]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref> و نیز به [[انسان‌ها]] می‌‌آموزد خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] [[فریب]] باشند<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-====بعد [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]] [[انتظار]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-*حراست از [[فرهنگ دینی]] و [[اسلامی]] و [[مرزبانی]] اندیشۀ [[اسلامی]] و زنده نگه داشتن آن از جمله [[ابعاد انتظار]] است<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>. به نوعی، [[انتظار]] این است که امیدها و انتظارها متوجه تعدیل عادلانه [[ثروت]] باشد و فواصل طبقاتی از میان برداشته شوند و در بخش [[فرهنگی]] هم، [[بشریت]] [[انتظار]] آن را دارد که [[علوم]] و [[عالمان]]، [[متعهد]] باشند و تلاش‌ها مصروف دانشی گردد که از آن نفعی برای [[جامعه]] برخیزد<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-====بعد [[نظامی]] و انتظامی [[انتظار]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-====بعد [[تبلیغاتی]] و‌ روابط بین‌المللی [[انتظار]]<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====
-==ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]]==
-*اما، برای [[انسان]] [[منتظِر]] نیز، ابعادی را برشمرده¬اند که عبارت‌اند از:
-#قانع نشدن به وضع موجود: یعنی هرچه خیر و عملِ خوب انجام دادیم و به وجود آمده، کم و غیرکافی است و منتظریم، تا ظرفیت [[نیکی]] عالم با دست قدرتمند [[ولی خدا]]{{ع}} پُر بشود<ref> ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.
-#دلگرمی [[مؤمنین]] نسبت به [[آینده]]([[اعتماد]] و [[امیدواری]] به [[آینده]] و مأیوس نبودن): یعنی اینکه [[تفکر]] [[الهی]] یک روز سراسر [[زندگی]] [[بشر]] را فرا خواهد گرفت و [[منتظِر]]، با [[شوق]] و [[امید]] حرکت بکند<ref> ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.
-#[[دین]] داری: [[منتظر]] باید کوشش نماید تا [[دین]] و [[عقاید]] خود را در عمل، [[اعتقاد]] و مبانی حفظ نماید<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#[[دین آموزی]] و نشر [[معارف]]: از [[وظایف منتظران]] این است که [[روح]] [[تعهد]] و [[تعبد]] را در [[جامعه]] گسترش دهند<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#بُعد [[دانش]] روز و سازمان دهی: حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]]، [[آگاهی]] و سازماندهی باشد<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#توانمندی‌های [[فکری]]: آنچه یک [[منتظر]] باید در زمینۀ [[فکری]] به آن مسلح باشد، [[درک]] و [[شناخت]] [[قدر]] خویش است که معیار [[انتخاب]] [[مکتب]] هاست و [[انسان]] را در برابر افکار گوناگون [[راهنمایی]] می‌نماید و [[انتخاب]] [[بهترین]] را ممکن می‌سازد<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#توانمندی‌های روحی: ایجاد [[روحیه]]، امر مهمی است که در دورۀ [[انتظار]] باید حاصل شود<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#برنامه ریزی: [[منتظر]] باید طرح داشته باشد و با توجه به نقشه [[سازندگی]]، دنبال [[مصالح]] و لوازمی باشد که قبلاً برنامه ریزی کرده است<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#[[توانمندی]] در عمل: در [[بینش]] [[دینی]]، افراد نه با عمل که با [[بینش]] خود از یک عمل، به [[ارزش]] می‌رسند<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#بُعد [[قرآنی]]: [[امام مهدی]]{{ع}} زنده کنندۀ همۀ [[احکام]] [[قرآن]] بوده و [[انسان]] [[منتظر]] همواره این [[آرمان]] را در [[دل]] زنده می‌‏‏دارد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#[[دانش]] و [[خردورزی]]: که توجه ویژۀ [[منتظران]] به [[علم]] و [[دانایی]] را می‌‌طلبد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-==شواهد و مؤیدات [[ابعاد انتظار]] و [[انسان]] [[منتظر]]==
-*در خصوص [[ابعاد انتظار]] و ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]] روایاتی<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹؛ نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸؛ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref> وارد شده است که از آن جمله می‌‌توان به [[حدیث]] [[امام باقر]]{{ع}} اشاره کرد که به بِعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[انتظار]] مربوط است، ایشان فرمودند<ref> ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۱۵.</ref>: «روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان [[غایب]] خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] بمانند».<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref> و یا می‌‌توان به [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}} اشاره کرد که به بِعد [[اجتماعی]] [[انسان]] [[منتظِر]] مربوط می‌‌شود<ref> نعمان، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>: «هر کس خوش دارد در شمار [[یاران قائم]] باشد، باید در [[عصر انتظار]]، [[مظهر]] [[اخلاق]] [[نیک]] اسلامی‌ باشد؛ اگر او پیش از [[قیام قائم]]{{ع}} در گذرد، [[پاداش]] او مانند کسانی است که [[قائم]] را [[درک]] کرده، به حضور او می‌رسند».<ref> ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸. </ref>
-==نویسنده: آقای شیجانی==
-==پاسخ اجمالی==
-==توجه به [[ابعاد انتظار]] در [[ادیان]] و مکاتب مختلف==
-*[[انتظار]] به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از [[آینده]] بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل [[فلسفی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و مذهبی است. توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در [[فرهنگ]] [[اسلام]] و [[شیعه]]، چه مقدار به [[انتظار]] اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین [[دلیل]] صاحبان [[ادیان]] و [[مذاهب]]، [[فیلسوفان]]، جامعه‌شناسان، روانشناسان، طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص درباره آن بحث کرده‌اند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶؛ حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.</ref>.
-==اهتمام به ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]] از نگاه [[دین]]==
-*از طرفی، می‌‌توان گفت [[انسان]] [[منتظر]] نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و [[اجتماعی]] برخوردار است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو [[انتظار]] [[موعود]] جهانی در همۀ ابعاد [[زندگی]] [[منتظِر]] تأثیر می‌گذارد<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-==[[ابعاد انتظار]]==
-*به طور کلی، می‌‌توان گفت [[ابعاد انتظار]] عبارت‌اند از:
-#بُعد [[فکری]]: در بعد [[فکری]] که زیر بنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] است، مقولۀ [[انتظار]]، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ می‌کند<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-#بُعد عملی: [[انتظار]] باعث می‌‌شود [[منتظِر]] در این بخش، هم به ساختن خود و هم به سامان دادن [[جامعه]] [[همت]] می‌گمارد<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-#بُعد فردی: [[انتظار]]، شخص [[منتظِر]] را وادار می‌‌کند تا به تقویت حیات روحی و روانی و جسمی خود و کسب [[فضیلت‌های اخلاقی]] روی ‌آورد<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-#بُعد [[اجتماعی]]: [[انتظار]] نه تنها در [[زندگی فردی]] [[منتظر]] مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در [[جامعه]] وا می‌دارد<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>. در واقع، [[انتظار]] این است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالت‌ها، [[آشوب‌ها]]، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] گردد<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#بُعد [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]]: حراست از [[فرهنگ دینی]] و [[اسلامی]] و [[مرزبانی]] اندیشۀ [[اسلامی]] و زنده نگه داشتن آن از جمله [[ابعاد انتظار]] است<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>. به نوعی، [[انتظار]] این است که امیدها و انتظارها متوجه تعدیل عادلانه [[ثروت]] باشد و فواصل طبقاتی از میان برداشته شوند و در بخش [[فرهنگی]] هم، [[بشریت]] [[انتظار]] آن را دارد که [[علوم]] و [[عالمان]]، [[متعهد]] باشند و تلاش‌ها مصروف دانشی گردد که از آن نفعی برای [[جامعه]] برخیزد<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#بُعد [[سیاسی]] و [[نظامی]]: [[انتظار]]، به [[انسان]] [[منتظِر]] می‌‌فهماند [[دولت کریمه]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref> و نیز به [[انسان‌ها]] می‌‌آموزد خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] [[فریب]] باشند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#بُعد [[توحید]]: [[انتظار]] در ماهیت خود، [[انسان]] [[منتظِر]] را متوجّه خدای [[جهان]] می‌‏‏کند<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[نبوت]]: [[منتظران]] چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار [[پیامبر]] گرد آمده است<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[امامت]]: [[حضرت مهدی]]{{ع}}، [[وصی]] صدّیقین و خاتم ائمۀ طاهرین{{ع}} است و [[امامان]] پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[عدل]]: [[انتظار امام مهدی]]{{ع}}، [[انتظار ظهور]] [[عدل]] است؛ به گونه‌ای که او [[جهان]] آکنده از [[بیداد]] را از داد پر می‌‏‏سازد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[معاد]]: در امر [[انتظار]]، اصل [[اعتقادی]] بسیار مهمِ، [[معاد]] و بازگشت مسئولانه به نزد [[خداوند]]، همواره حضور دارد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد مذهبی و [[اخلاقی]]: در این زمینه، [[انتظار]] این است که [[مذاهب]] متعدد و متنوع از آسمانی و زمینی تبدیل به [[مذهب]] واحدی گردند؛ چون [[بشریت]] [[انتظار]] دارد [[انسان‌ها]] در تحت لوای [[واحد]] و در زیر [[پرچم]] [[حکومت]] [[الله]] گرد هم آیند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-==ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]]==
-*اما، برای [[انسان]] [[منتظِر]] نیز، ابعادی را برشمرده¬اند که عبارت‌اند از:
-#قانع نشدن به وضع موجود: یعنی هرچه خیر و عملِ خوب انجام دادیم و به وجود آمده، کم و غیرکافی است و منتظریم، تا ظرفیت [[نیکی]] عالم با دست قدرتمند [[ولی خدا]]{{ع}} پُر بشود<ref>ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.
-#دلگرمی [[مؤمنین]] نسبت به [[آینده]]([[اعتماد]] و [[امیدواری]] به [[آینده]] و مأیوس نبودن): یعنی اینکه [[تفکر]] [[الهی]] یک روز سراسر [[زندگی]] [[بشر]] را فرا خواهد گرفت و [[منتظِر]]، با [[شوق]] و [[امید]] حرکت بکند<ref>ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.
-#[[دین]] داری: [[منتظر]] باید کوشش نماید تا [[دین]] و [[عقاید]] خود را در عمل، [[اعتقاد]] و مبانی حفظ نماید<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#[[دین آموزی]] و نشر [[معارف]]: از [[وظایف منتظران]] این است که [[روح]] [[تعهد]] و [[تعبد]] را در [[جامعه]] گسترش دهند<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#بُعد [[دانش]] روز و سازمان دهی: حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]]، [[آگاهی]] و سازماندهی باشد<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#توانمندی‌های [[فکری]]: آنچه یک [[منتظر]] باید در زمینۀ [[فکری]] به آن مسلح باشد، [[درک]] و [[شناخت]] [[قدر]] خویش است که معیار [[انتخاب]] [[مکتب]] هاست و [[انسان]] را در برابر افکار گوناگون [[راهنمایی]] می‌نماید و [[انتخاب]] [[بهترین]] را ممکن می‌سازد<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#توانمندی‌های روحی: ایجاد [[روحیه]]، امر مهمی است که در دورۀ [[انتظار]] باید حاصل شود<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#برنامه ریزی: [[منتظر]] باید طرح داشته باشد و با توجه به نقشه [[سازندگی]]، دنبال [[مصالح]] و لوازمی باشد که قبلاً برنامه ریزی کرده است<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#[[توانمندی]] در عمل: در [[بینش]] [[دینی]]، افراد نه با عمل که با [[بینش]] خود از یک عمل، به [[ارزش]] می‌رسند<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#بُعد [[قرآنی]]: [[امام مهدی]]{{ع}} زنده کنندۀ همۀ [[احکام]] [[قرآن]] بوده و [[انسان]] [[منتظر]] همواره این [[آرمان]] را در [[دل]] زنده می‌‏‏دارد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#[[دانش]] و [[خردورزی]]: که توجه ویژۀ [[منتظران]] به [[علم]] و [[دانایی]] را می‌‌طلبد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-==شواهد و مؤیدات [[ابعاد انتظار]] و [[انسان]] [[منتظر]]==
-*در خصوص [[ابعاد انتظار]] و ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]] روایاتی<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹؛ نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸؛ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref> وارد شده است که از آن جمله می‌‌توان به [[حدیث]] [[امام باقر]]{{ع}} اشاره کرد که به بِعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[انتظار]] مربوط است، ایشان فرمودند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۱۵.</ref>: «روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان [[غایب]] خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] بمانند».<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref> و یا می‌‌توان به [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}} اشاره کرد که به بِعد [[اجتماعی]] [[انسان]] [[منتظِر]] مربوط می‌‌شود<ref>نعمان، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>: «هر کس خوش دارد در شمار [[یاران قائم]] باشد، باید در [[عصر انتظار]]، [[مظهر]] [[اخلاق]] [[نیک]] اسلامی‌ باشد؛ اگر او پیش از [[قیام قائم]]{{ع}} در گذرد، [[پاداش]] او مانند کسانی است که [[قائم]] را [[درک]] کرده، به حضور او می‌رسند».<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸. </ref>
-==پاسخ تفصیلی==
-==توجه به [[ابعاد انتظار]] در [[ادیان]] و مکاتب مختلف==
-*[[انتظار]] به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از [[آینده]] بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل [[فلسفی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و مذهبی است. توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در [[فرهنگ]] [[اسلام]] و [[شیعه]]، چه مقدار به [[انتظار]] اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین [[دلیل]] صاحبان [[ادیان]] و [[مذاهب]]، [[فیلسوفان]]، جامعه‌شناسان، روانشناسان، طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص درباره آن بحث کرده‌اند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶؛ حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.</ref>.
-==اهتمام به ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]] از نگاه [[دین]]==
-*با توجه به اینکه مقولۀ [[انتظار]] دو سویه است و یک طرف آن را [[انسان]] [[منتظِر]] تشکیل می‌‌دهد، به همین جهت می‌‌توان گفت [[انسان]] نیز، از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی از بُعد نظری و عملی برخوردار است و از سوی دیگر، دارای بُعد فردی و [[اجتماعی]] است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین روست که [[انتظار]] [[موعود]] جهانی در همه ابعاد [[زندگی]] [[منتظِر]] تأثیر می‌گذارد.<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>
-==[[ابعاد انتظار]]==
-*به طور کلی، می‌‌توان گفت [[ابعاد انتظار]] عبارت‌اند از:
-#بُعد [[فکری]]: در بعد [[فکری]] که زیر بنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] است، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ می‌کند. به بیان دیگر، [[انتظار صحیح]] می‌طلبد که [[منتظر]]، بنیان‌های [[اعتقادی]] و [[فکری]] خود را تقویت کند تا در دام مکتب‌های [[انحرافی]] گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دورۀ [[غیبت امام عصر]]{{ع}} به [[چاه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] سقوط نکند<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-#بُعد عملی: در بُعد عملی، [[انتظار]] به همۀ [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] جهت می‌دهد، [[منتظر]] باید در میدان عمل بکوشد تا [[زمینه‌های ظهور]] [[دولت حق]] فراهم شود؛ بنابراین، [[منتظر]] در این بخش، هم به ساختن خود و هم به سامان دادن [[جامعه]] [[همت]] می‌گمارد<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-#بُعد فردی: در بُعد فردی نیز، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب [[فضیلت‌های اخلاقی]] روی می‌آورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی می‌پردازد تا نیروی کارآمد برای [[جبهه]] [[نور]] باشد<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
-#بُعد [[اجتماعی]]: [[انتظار]] [[آدمی]] را از محدودۀ خود فراتر می‌برد و او را با تک تک افراد [[جامعه]] مرتبط می‌کند؛ یعنی [[انتظار]] نه تنها در [[زندگی فردی]] [[منتظِر]]، مؤثر است بلکه، در حوزۀ رابطۀ فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در [[جامعه]] وا می‌دارد و از آنجایی که [[شرط ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی است، هر کس به اندازۀ [[توان]] خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌ماند؛ چرا که [[منتظر]] [[مصلح جهانی]] در [[اندیشه]] و عمل، مسیر [[صلاح]] و [[راستی]] را طی می‌کند<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>. در واقع، زمینۀ مورد نظر در امر [[انتظار]] این است که روابط انسانی بر [[جامعه]] [[حاکم]] گردد، [[مفاسد اخلاقی]]، سرقت، جنایت، آدم‌کشی، بهره‌گیری، [[استثمار]] [[انسان]] از [[انسان]] از [[جامعه]] رخت بربندد، [[فضیلت‌ها]] بر فضیحت‌ها باز شناخته شده و طرد و محکوم گردند. در [[جامعه]] [[برادری]] و [[تعاون]] باشد، تضامن و تکافل [[اجتماعی]] [[حاکم]] شوند، روزی ستم‌بارگی‌ها در هم شکنند و [[انسان‌ها]] [[قدرت]] یابند که ریشۀ [[دوروئی]] و [[نفاق]] را از [[جامعه]] برکنند، پایه‌های کج‌روی و [[انحراف]] را ویران سازند، قدرت‌های [[ناصالح]] را از [[جامعه]] طرد نمایند، افراد [[صالح]] و [[رشید]] [[سرپرستی]] روابط را بر عهده گیرند. بنابراین، با [[انتظار]] است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالت‌ها، [[آشوب‌ها]]، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم‌انگیز از میان برداشته می‌‌شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] می‌‌گردد، عوامل اغواکننده در جامعۀ [[حق حیات]] پیدا نمی‌کنند، وسایل ارتباط جمعی در طریق [[هدایت]] و رشد و ارتقاء [[مردم]] قرار می‌‌گیرند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#بُعد [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]]: حراست از [[فرهنگ دینی]] و [[اسلامی]] و [[مرزبانی]] [[اندیشه]] [[اسلامی]] و زنده نگه داشتن آن از جمله [[ابعاد انتظار]] است. بدون [[تردید]] [[تبلیغ]] این [[فرهنگ]] پویا بدون پشتوانه [[مالی]] و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست و به همین جهت [[منتظران]] باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف [[صنعت]]، [[کشاورزی]] و... این [[آرزو]] و خواست را تحقق بخشند<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>. به نوعی، [[انتظار]] این است که فواصل طبقاتی از میان برداشته شوند و وضع آنچنان نباشد که یکی در کاخ [[زندگی]] کند و دیگری در زاغه‌ای؛ امکان کسب و [[تجارت]]، برای همگان یکسان باشد، تحرک [[اجتماعی]]، انتقال از نقشی به نقش دیگر امکان‌پذیر باشد، به خاطر جنبه‌های [[اقتصادی]] و به منظور چپاول حاصل درآمد [[ضعفا]]، اغنیاء [[قادر]] نشوند دست به کار شوند و نتوانند دست‌رنج‌های [[فقیران]] را برای کاخ‌سازی، بساط و [[عیش و نوش]] گستردن به کار برند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#بُعد [[سیاسی]] و [[نظامی]]: [[انتظار]]، به [[انسان]] [[منتظِر]] می‌‌فهماند [[منتظر]] [[دولت کریمه]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید، در صورت [[غیبت]] او از صحنه‌های [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] جا برای اشخاص غیر [[معتقد]] باز می‌شود و کسانی [[مسند]] امور را به دست خواهند گرفت که موجب [[انحراف]] [[جامعه]] می‌شوند<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>. همچنین به انسان‌‌های [[منتظر]] می‌‌آموزد خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند، حاکمی را بطلبند که در طریق [[خدمت]] به [[مردم]] و از خود [[مردم]] باشند، بتوانند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازند، [[ظلم]] و اختناق را نفی کنند، به طرد [[استکبار]] و استبعاد بپردازند. [[انسان‌ها]] خواستار [[نظامی]] هستند که در آن ضعیف و [[قوی]] به یک چشم دیده شوند، روابط ملی بر اساس [[انسانیت]] و [[تقوا]] و [[صلح]] و [[عدالت]] و روابط خارجی براساس [[حسن]] هم‌جواری، رعایت به [[حقوق]] [[انسان‌ها]] باشد. استعمارها و استثمارها از [[جامعه]] ریشه‌کن شوند، ابرقدرت‌ها مطامع خویش را در کشورهای ضعیف جستجو نکنند. در واقع، [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] [[واحد]] هستند<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#بُعد [[توحید]]: [[انتظار]] در ماهیت خود، [[انسان]] [[منتظر]] را متوجّه خدای [[جهان]] می‌‏‏کند و توجّه به [[خدا]] و طلب [[فرج]] از درگاه او، از مهم‏ترین اصول [[مهدی]] ‏باوری است<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[نبوت]]: [[منتظران]] چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار [[پیامبر]] گرد آمده است؛ هرکسی که [[دوست]] دارد، [[آدم]]، [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[موسی]]، [[عیسی]] و [[حضرت محمد]]{{صل}} را ببیند، می‌‏‏تواند چهره آنان را در [[امام مهدی]]{{ع}} ببیند، او [[آرمان]] [[پیامبران]] را تحقّق می‌‌بخشد و [[دین]] خدایی را می‌‌گستراند و ندای [[توحید]] را به همه عالم می‌‌ساند<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[امامت]]: [[حضرت مهدی]]{{ع}}، [[وصی]] صدّیقین و خاتم [[ائمه طاهرین]]{{ع}} بوده و [[امامان]] پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند، او [[فرزند]] و یادگار و ادامه‌‏دهنده راه آنان است. [[امام مهدی]]{{ع}}، [[مظهر]] [[قائم]] [[امامت]] است و [[انتظار ظهور]] او، بزرگ‏ترین تأکید بر اصل [[امامت]] و [[رهبری]] است<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[عدل]]: [[انتظار امام مهدی]]{{ع}}، [[انتظار ظهور]] [[عدل]] است؛ به گونه‌ای که او [[جهان]] آکنده از [[بیداد]] را، از داد پر می‌‏‏سازد و [[عدل]] خدایی را در همه ‏جا و همه ‏سو سرایت می‌‏‏دهد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[معاد]]: در امر [[انتظار]]، اصل [[اعتقادی]] بسیار مهمِ، [[معاد]] و بازگشت مسئولانه به نزد [[خداوند]]، همواره حضور دارد و [[امام مهدی]]{{ع}} به [[هنگام ظهور]]، [[ستمگران]] را [[کیفر]] می‌‏دهد و [[ظالمان]] را به سزای [[اعمال]] خود می‌‏رساند و [[مؤمنان]] را [[عزیز]] می‌‏‏دارد و از [[علایم حتمی]] فرارسیدن [[رستاخیز]]، [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} است، تا او نیاید، [[عمر]] [[جهان]] به سر نمی‌‏رسد و [[قیامت]] برپا نمی‌‏گردد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد مذهبی و [[اخلاقی]]: در این زمینه [[انتظار]] این است که [[مذاهب]] متعدد و متنوع از آسمانی و زمینی تبدیل به [[مذهب]] واحدی گردند، مذهبی که جنبۀ مردمی داشته و برای حیات [[انسان]] [[فلسفه]] و هدفی ارزشمند ارائه دهد و [[انسان‌ها]] در تحت لوای [[واحد]] و در زیر [[پرچم]] [[حکومت]] [[الله]] گرد هم آیند. [[بشریت]] [[انتظار]] دارد اصول و مبانی [[اخلاقی]] بر اساس قواعد [[الهی]] باشد که به همه جوانب و ابعاد [[انسان]] احاطه دارد؛ به گونه‌ای که در سایۀ آن رشد و [[صلاح]] پدید ‌آید، [[مفاسد]] و آلودگی‌ها، پرستش‌های نابجا از [[جامعه]] رخت بر ‌بندند، قواعد [[اخلاقی]] به تناسب روز رنگ و چهره عوض نکنند و بر اساس آنچه نباشد که روز و مد روز آن را تائید می‌کنند.<ref>ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-==ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]]==
-*برای [[انسان]] [[منتظِر]] نیز، ابعادی را برشمرده‌اند که عبارت‌اند از:
-#بُعد قانع نشدن به وضع موجود: یعنی هرچه خیر و عملِ خوب انجام دادیم، کم و غیرکافی است و منتظریم تا ظرفیت [[نیکی]] عالم پُر بشود. لذا یکی از خصوصیاتی که در حقیقتِ [[انتظار]] گنجانده شده است، این است که [[انسان]] به وضع موجود، به اندازۀ پیشرفتی که امروز دارد، قانع نباشد؛ بخواهد روزبه‌روز این [[پیشرفت]] را، این تحقق حقایق و خصال [[معنوی]] و [[الهی]] را در خود و در [[جامعه]] بیشتر کند. بنابراین، [[انتظار]] یعنی قانع نشدن، قبول نکردن وضع موجودِ [[زندگی]] [[انسان]] و تلاش برای رسیدن به وضع مطلوب، که [[مسلم]] است این وضع مطلوب با دست قدرتمند [[ولی خدا]]{{ع}} تحقق پیدا خواهد کرد<ref>ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.
-#بُعد دلگرمی [[مؤمنین]] نسبت به [[آینده]] ([[اعتماد]] و [[امیدواری]] به [[آینده]] و مأیوس نبودن): [[انتظار]] [[مؤمن]]، یعنی اینکه [[تفکر]] [[الهی]] ـ این [[اندیشه]] روشنی که [[وحی]] بر [[مردم]] عرضه کرده است ـ یک روز سراسر [[زندگی]] [[بشر]] را فرا خواهد گرفت و [[منتظر]]، با [[شوق]] و [[امید]] حرکت می‌‌کند. بنابراین، یکی از ابعاد [[انسان]] [[منتظر]]، [[اعتماد]] و [[امیدواری]] به آینده و مأیوس نبودن است. چون [[انتظار واقعی]]، با [[اطمینان]] و [[اعتماد]] ملازم است و [[اعتماد]] نیز، لازمه [[انتظار]] است و این هر دو، ملازم با [[امید]] است<ref>ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.
-#بُعد [[دین]] داری: [[منتظر]] باید کوشش نماید تا [[دین]] و [[عقاید]] خود را در عمل، [[اعتقاد]] و مبانی حفظ نماید و در کسب آگاهی‌های لازم از [[اسلام ناب محمدی]] کوشش نماید<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#بُعد [[دین آموزی]] و نشر [[معارف]]: از [[وظایف منتظران]] این است که در راه [[ترویج]] [[اندیشه]] [[ناب]] [[اسلامی]] تلاش نمایند و سعی کنند [[روح]] [[تعهد]] و [[تعبد]] را در [[جامعه]] گسترش دهند<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#بُعد [[دانش]] روز و سازمان دهی: حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]]، [[آگاهی]] و سازماندهی باشد؛ یعنی اگر تشکیلاتی منسجم و نیرومند باشد، از هرز رفتن نیروها جلوگیری می‌کند و [[زمینه ظهور]] و شرایط آن را بهتر فراهم می‌نماید<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.
-#توانمندی‌های [[فکری]]: سقف‌های سنگین و رسالت‌های بزرگ، پایه‌های محکم می‌خواهند، پایه‌هایی که در [[شعور]] و احساس قرار گرفته باشند. آنچه یک [[منتظر]] باید در زمینۀ [[فکری]] به آن مسلح باشد، [[درک]] و [[شناخت]] [[قدر]] خویش است که معیار [[انتخاب]] [[مکتب]] هاست و [[انسان]] را در برابر افکار گوناگون [[راهنمایی]] می‌نماید و [[انتخاب]] [[بهترین]] را ممکن می‌سازد پس، با توجه به همین معیار است که می‌توان کار گروه‌ها و مکتب‌های گوناگون را نقد کرد<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#توانمندی‌های روحی: ایجاد [[روحیه]]، امر مهمی است که در دورۀ [[انتظار]] باید حاصل شود ولی، مهم‌تر از آن، راه‌های ایجاد این [[روحیه]] است که چگونه و با چه روشی این [[روحیه]] در [[منتظر]] پدید می‌آید<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-# برنامه ریزی: [[منتظر]] باید طرح داشته باشد و با توجه به نقشه [[سازندگی]]، دنبال [[مصالح]] و لوازمی باشد که قبلاً برنامه ریزی کرده است<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#[[توانمندی]] در عمل: در مرحلۀ عمل به دو عامل [[نیاز]] است که در روش [[تربیتی]] [[انبیا]] از آن سخن به میان آمده است: کتاب و [[میزان]]؛ یعنی با کتاب، به ضابطه‌ها برسد و دستورها را بشناسد و هنگام تزاحم دو [[دستور]]، با میزان‌ها و معیارها، از بن بست بیرون بیاید. درواقع، در [[بینش]] [[دینی]]، افراد نه با عمل که با [[بینش]] خود از یک عمل، به [[ارزش]] می‌رسند<ref>ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.
-#بُعد [[قرآنی]]: [[امام مهدی]]{{ع}} زنده‌‏کنندۀ همۀ [[احکام]] [[قرآن]] بوده و [[انسان]] [[منتظر]] همواره این [[آرمان]] را در [[دل]] زنده می‌‏‏دارد که روزی با [[ظهور]] آن [[حضرت]]، [[قرآن]] و آموزه‏‏‌های آن در سراسر [[جهان]] [[حاکمیت]] یابد و برنامه [[زندگی]] گردد<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-#بُعد [[دانش]] و [[خردورزی]]: مهم‏تر از همه، توجه ویژۀ [[منتظران]] به [[علم]] و [[دانایی]] است؛ به ‏طوری که در پرتو [[ظهور]] [[حضرت]]، [[عقل]] و [[خرد]] [[جامعه]] [[بشریت]] کامل می‌‏گردد و زمینه‏‌های رشد، توسعه و [[سعادت]] در تمام زمینه‏‌های [[علمی]]، [[معنوی]]، صنعتی و [[آبادانی]] فراهم می‌‏‏شود<ref>ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.
-==شواهد و مؤیدات [[ابعاد انتظار]] و [[انسان]] [[منتظر]]==
-*برخی از روایاتی که در خصوص [[ابعاد انتظار]] و ابعاد [[انسان]] [[منتظِر]] وارد شده، عبارت‌اند از:
-#[[امام باقر]]{{ع}} فرمودند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۱۵.</ref>: «روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان [[غایب]] خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] بمانند».<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>
-#[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبة نعمانی، ص ۲۰۰، ح ۱۶.</ref>: «کسی که [[دوست]] دارد از [[یاران قائم]] باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و به [[اخلاق نیکو]]، آراسته شود».<ref>ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>
-#[[پیامبر اعظم]]{{صل}} فرمودند<ref>ابن قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، ج ۳، ص ۱۰۱.</ref>: «خوشا به حال شکیبایان در [[غیبت]] او، خوشا به حال پابرجایان در [[محبت]] او، که [[خدا]] آنها را در کتاب خود توصیف نموده این [[قرآن]] [[هدایت]] است برای پرهیزگاران».<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>
-#[[پیامبر اکرم]]{{صل}} خطاب به اصحابش فرمودند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ۱۲۴. </ref>: «شما [[اصحاب]] من هستید، لکن [[برادران]] من مردمی‌اند که در [[آخرالزمان]] می‌آیند؛ آنان به [[نبوت]] و [[دین]] من [[ایمان]] می‌آورند با اینکه مرا ندیده‌اند... هر یک از آنان [[اعتقاد]] و [[دین]] خویش را به هر [[سختی]] نگاه می‌دارد، چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست می‌کند یا [[آتش]] پردوام چوب داغ را در دست نگاه می‌دارد، آن [[مؤمنان]] مشعل‌های فروزان‌اند در تاریکی‌ها و [[خداوند]] آنان را از آشوب‌های تیره و تار ([[آخر الزمان]]) [[نجات]] خواهد داد».<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>
-#[[امام سجاد]]{{ع}} خطاب به ابوخالد فرمودند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ۱۲۲.</ref>: «ای ابوخالد مردمانی که در [[روزگار غیبت]] به سر می‌برند و معتقدند و [[منتظر]] از [[مردمان]] همه زمان‌ها افضلند؛ زیرا که [[خدای متعال]] به آنان [[خرد]] و [[فهم]] و معرفتی داده است که [[غیبت امام]] برای آنان مانند حضور است، این [[مردم]] را [[خدا]] مانند سربازان پیکارگر [[صدر اسلام]] قرار داده است، همان‌ها که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] می‌زدند و [[پیکار]] می‌کردند آنان [[اخلاص]] پیشگان [[حقیقی]] و [[شیعه]] واقعی‌اند که [[مردم]] را به [[دین خدا]] [[دعوت]] می‌کنند».<ref>ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>
-#شخصی از [[امام باقر]]{{ع}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن بن علی، اثبات الهداه، ج۷، ص۲۴.</ref> پرسید: «[[فرج]] شما چه هنگام است؟ آن [[حضرت]] فرمود: هرگز، هرگز، [[فرج]] ما نمی‌رسد، تا اینکه [[غربال]] شوید و باز هم [[غربال]] شوید و باز هم [[غربال]] شوید تا کدورت‌ها، رفته [[صفا]] بماند».<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ – ۱۰۸.</ref>
-#[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند<ref>آدرس روایت ؟؟؟؟ </ref>: «برای [[صاحب]] این امر غیبتی طولانی است. در این دوران، هر کس باید [[تقوا]] پیشه سازد و به [[دین]] خود چنگ زند».<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ – ۱۰۸.</ref>
-#[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>: «هر کس خوش دارد در شمار [[یاران قائم]] باشد، باید در [[عصر انتظار]]، [[مظهر]] [[اخلاق]] [[نیک]] اسلامی‌ باشد. اگر او پیش از [[قیام قائم]]{{ع}} در گذرد، [[پاداش]] او مانند کسانی است که [[قائم]] را [[درک]] کرده، به حضور او می‌رسند».<ref>ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ – ۱۰۸.</ref>.
 ==پانویس==
 {{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}