مهاجرین: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۲۶

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

مدخل‌های وابسته به این بحث:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مهاجرین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مهاجران: گروهی از مسلمانان زمان پیامبر اسلام(ص) که در راه دین و عقیده، دست به هجرت زدند و از خانه و بستگان خویش کوچیده، به "یثرب" رفتند. در آیات قرآن از مهاجران ستایش شده است. مهاجر بودن، عنوان افتخارآمیزی بود که به آنان که به حبشه هجرت کردند، یا از جاهای دیگر به مدینه مهاجرت کردند گفته می‌‌شد. "انصار" نیز مسلمانانی بودند که به مسلمانان یاری رسانده، پناهشان دادند و از آنان حمایت کردند^[۱].

مقدمه

مهاجرین به مسلمان نخستین، یعنی اولین کسانی که در سخت‌ترین شرایط به خداوند و رسالت پیامبر اکرم (ص) ایمان آوردند و در راه پیشرفت اسلام سختی‌های فراوان متحمل شدند، اطلاق می‌شود. آن‌ها همراه با پیامبر اکرم (ص) به‌دلیل فشار و آزار مشرکان از مکه به مدینه هجرت کردند و به کمک مردم مدینه که از آن‌ها به انصار یاد می‌شود، سبب پیشرفت اسلام شدند. پیامبر اکرم (ص) به کمک مهاجران و انصار مدینة النبی را تأسیس کرد. حضرتش (ص) توانست در طول ۲۳ سال، اسلام را به یک دین جهانی تبدیل کند. خداوند سبحان در قرآن کریم مهاجران و انصار را ستایش می‌کند: و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانی که با نیکوکاری از آنان پیروی کردند، خدا از ایشان خشنود است و آنان [نیز] از او خشنودند و برای آنان باغ‌هایی آماده کرده که از زیر [درختان] آن‌ها نهرها روان است. همیشه در آن جاودانه‌اند. این است همان کام‌یابی بزرگ﴿وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴾^[۲]^[۳].
اما در عین حال آنان را بری از خطا و اشتباه نمی‌داند﴿ لَقَد تَّابَ اللَّه عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِن بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِّنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ ﴾^[۴].
در عقیده تشیع مصونیت از خطا و اشتباه تنها در مورد معصومین (ع) صادق است، در حالی‌که اهل سنت برای صحابه پیامبر چنین مقامی قائل‌اند، که با وجود افرادی مانند معاویة بن ابی سفیان در میان صحابه که فسق و فجورشان امری ثابت شده و روشن است، بطلان این موضع روشن می‌شود^[۵].
مهاجران و انصار گرچه سابقه‌ای درخشان در کارنامه دوران پیامبر اکرم (ص) داشتند، اما پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، جز اندکی از صحابه، پیام پیامبر اکرم (ص) در روز غدیر و فرازهای فراوانی از گزینش امام علی (ع) به‌عنوان جانشین، وصی و خلیفه بعد از پیامبر (ص) را به فراموشی سپردند و سرانجام چنان شد که با ابوبکر به‌عنوان خلیفه اول بیعت کردند^[۶].
امام علی (ع) در جواب فتنه‌ها و بهانه‌تراشی‌های معاویه در فرازی، خود را از گروه مهاجران در راه خدا می‌خواند و شأن و منزلت مهاجران را با بنی‌امیه که اسیران آزادشده لقب یافتند، مقایسه می‌کند.^[۷] در فرازی دیگر می‌فرماید: آزادشدگان و فرزندانشان کجا دخالت در تعیین مهاجران نخستین و ترتیب درجات آن‌ها و شناساندن جایگاهشان کجا^[۸]. امام (ع) در همین نامه از مجاهدت‌های مهاجران و برتری‌های خاندان بنی‌هاشم نسبت به مهاجران یاد می‌کند. امام در فرازی دیگر در ارتباط با نحوه تعیین خلیفه و شبهه‌ای که معاویه ایجاد کرده بود، با اشاره به گروه مهاجران و انصار می‌نویسد: همان‌گونه که مردم با ابوبکر و عمر و عثمان بیعت کردند به من هم دست بیعت دادند. اگر این قانون است، [پس باید برای همه] یکسان باشد، پس حاضران را نسزد که دیگری را به خلافت گزینند و غایبان نباید او را رد کنند. اگر شورا حجت است، قطعاً شورای مهاجر و انصار در عالی‌ترین درجه اعتبار شکل گرفت. پس اگر آنان بر امامت مردی هم‌داستان شدند و او را به رهبری پذیرفتند، خدا نیز به این امر راضی است. پس اگر کسی با سرزنش و بدعت از فرمان او سرپیچد، با هشدار به راه حقش بازگردانند، وگرنه با او بستیزند که راه اهل ایمان را وانهاده و در چاهی که برکنده درافتاده است^[۹]^[۱۰].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۰۷.
↑ و خداوند از نخستین پیش‌آهنگان مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی از آنان پیروی کرده‌اند خشنود است و آنها نیز از وی خشنودند و او برای آنان بوستان‌هایی فراهم آورده که جویبارها در بن آنها روان است، هماره در آن جاودانند، رستگاری سترگ، این است؛ سوره توبه، آیه:۱۰۰.
↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.
↑ سوره توبه، آیه ۱۱۷
↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.
↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.
↑ خاندان امیه که پس از فتح مکه برای نجات خویش اسلام آوردند و پیامبر دستور به آزادی آن‌ها داد، از این‌رو به آن‌ها فرزندان اسیران آزادشده می‌گویند.
↑ «وَ مَا لِلطُّلَقَاءِ وَ أَبْنَاءِ الطُّلَقَاءِ وَ التَّمْيِيزَ بَيْنَ الْمُهَاجِرِينَ الْأَوَّلِينَ وَ تَرْتِيبَ دَرَجَاتِهِمْ وَ تَعْرِيفَ طَبَقَاتِهِمْ»؛ نهج البلاغه، نامه ۲۸
↑ «إِنَّهُ بَايَعَنِي الْقَوْمُ الَّذِينَ بَايَعُوا أَبَا بَكْرٍ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ عَلَى مَا بَايَعُوهُمْ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَكُنْ لِلشَّاهِدِ أَنْ يَخْتَارَ وَ لَا لِلْغَائِبِ أَنْ يَرُدَّ؛ وَ إِنَّمَا الشُّورَى لِلْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ فَإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى رَجُلٍ وَ سَمَّوْهُ إِمَاماً كَانَ ذَلِكَ لِلَّهِ رِضًا، فَإِنْ خَرَجَ عَنْ أَمْرِهِمْ خَارِجٌ بِطَعْنٍ أَوْ بِدْعَةٍ رَدُّوهُ إِلَى مَا خَرَجَ مِنْهُ، فَإِنْ أَبَى قَاتَلُوهُ عَلَى اتِّبَاعِهِ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ وَ وَلَّاهُ اللَّهُ مَا تَوَلَّى»؛ نهج البلاغه، نامه ۶
↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.

[1] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۰۷.

[2] و خداوند از نخستین پیش‌آهنگان مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی از آنان پیروی کرده‌اند خشنود است و آنها نیز از وی خشنودند و او برای آنان بوستان‌هایی فراهم آورده که جویبارها در بن آنها روان است، هماره در آن جاودانند، رستگاری سترگ، این است؛ سوره توبه، آیه:۱۰۰.

[3] دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.

[4] سوره توبه، آیه ۱۱۷

[5] دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.

[6] دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.

[7] خاندان امیه که پس از فتح مکه برای نجات خویش اسلام آوردند و پیامبر دستور به آزادی آن‌ها داد، از این‌رو به آن‌ها فرزندان اسیران آزادشده می‌گویند.

[8] «وَ مَا لِلطُّلَقَاءِ وَ أَبْنَاءِ الطُّلَقَاءِ وَ التَّمْيِيزَ بَيْنَ الْمُهَاجِرِينَ الْأَوَّلِينَ وَ تَرْتِيبَ دَرَجَاتِهِمْ وَ تَعْرِيفَ طَبَقَاتِهِمْ»؛ نهج البلاغه، نامه ۲۸

[9] «إِنَّهُ بَايَعَنِي الْقَوْمُ الَّذِينَ بَايَعُوا أَبَا بَكْرٍ وَ عُمَرَ وَ عُثْمَانَ عَلَى مَا بَايَعُوهُمْ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَكُنْ لِلشَّاهِدِ أَنْ يَخْتَارَ وَ لَا لِلْغَائِبِ أَنْ يَرُدَّ؛ وَ إِنَّمَا الشُّورَى لِلْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ فَإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى رَجُلٍ وَ سَمَّوْهُ إِمَاماً كَانَ ذَلِكَ لِلَّهِ رِضًا، فَإِنْ خَرَجَ عَنْ أَمْرِهِمْ خَارِجٌ بِطَعْنٍ أَوْ بِدْعَةٍ رَدُّوهُ إِلَى مَا خَرَجَ مِنْهُ، فَإِنْ أَبَى قَاتَلُوهُ عَلَى اتِّبَاعِهِ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ وَ وَلَّاهُ اللَّهُ مَا تَوَلَّى»؛ نهج البلاغه، نامه ۶

[10] دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰-۷۵۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-'''مهاجران:''' گروهی از [[مسلمانان]] زمان [[پیامبر اسلام]]{{صل}} که در راه [[دین]] و [[عقیده]]، دست به [[هجرت]] زدند و از خانه و بستگان خویش کوچیده، به "یثرب" رفتند. در [[آیات قرآن]] از [[مهاجران]] [[ستایش]] شده است. [[مهاجر]] بودن، عنوان افتخارآمیزی بود که به آنان که به [[حبشه]] [[هجرت]] کردند، یا از جاهای دیگر به [[مدینه]] [[مهاجرت]] کردند گفته می‌‌شد. "[[انصار]]" نیز مسلمانانی بودند که به [[مسلمانان]] [[یاری]] رسانده، پناهشان دادند و از آنان [[حمایت]] کردند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)| فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۰۷.</ref>.
+'''مهاجران:''' گروهی از [[مسلمانان]] زمان [[پیامبر اسلام]]{{صل}} که در راه [[دین]] و [[عقیده]]، دست به [[هجرت]] زدند و از خانه و بستگان خویش کوچیده، به "یثرب" رفتند. در [[آیات قرآن]] از [[مهاجران]] [[ستایش]] شده است. [[مهاجر]] بودن، عنوان افتخارآمیزی بود که به آنان که به [[حبشه]] [[هجرت]] کردند، یا از جاهای دیگر به [[مدینه]] [[مهاجرت]] کردند گفته می‌‌شد. "[[انصار]]" نیز مسلمانانی بودند که به [[مسلمانان]] [[یاری]] رسانده، پناهشان دادند و از آنان [[حمایت]] کردند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۰۷.</ref>.
 ==مقدمه==