محرومیت

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

محرومیت در قرآن - محرومیت در حدیث - محرومیت در اخلاق اسلامی - محرومیت در معارف دعا و زیارات - محرومیت در معارف و سیره سجادی - محرومیت در معارف و سیره رضوی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل محرومیت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

محروم کسی است که از چیزی منع شده، یا کسی که رزق و روزی او فراخ نیست و از مواهب زندگی بی‌نصیب و بی‌بهره است. وصف حال چنین کسی حرمان نامیده می‌شود. محرومان جامعه، نیازمند حمایت و رسیدگی هستند. قرآن می‌فرماید: ﴿وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ * لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ﴾.

البته باید توجه داشت که در بسیاری از موارد ما خود عامل محرومیت خویش می‌شویم. این قاعده به ویژه در امور معنوی بسیار مصداق دارد. امام(ع) عرضه می‌کند: «فَمَا أَنَا بِأَوَّلِ... وَ هُوَ يَسْتَوْجِبُ‏ الْحِرْمَانَ‏»؛ «(خدایا) من نخستین کسی نیستم که مستوجب حرمان از درگاه تو بود و دست طلب به سوی تو دراز کرد و تو نومیدش نساختی». همچنین: «بار خدایا به تو پناه می‌بریم از بزرگ‌ترین حسرت و گران‌ترین مصیبت و بدترین شوربختی‌ها و بدسرانجامی و محروم شدن از ثواب آخرت و گرفتار شدن به عقاب روز رستاخیز».

آن حضرت در ضمن برخی دعاها به پاره‌ای از علل محرومیت نیز اشاره کرده است:

1. ناشکری و کوتاهی در سپاسگزاری: «مرا به سبب اندک بودن سپاسگزاری‌ام از خیر دنیا و آخرت محروم نکن».
2. پیروی شهوات: «و شهوات من مرا از کردار نیک محروم داشت».
3. شقاوت: «و به سبب شوربختی (شقاوت) که داشتند از فضیلت آن (ماه رمضان) محروم ماندند».
4. ناامیدی: «(خدایا)... و از خود نومیدم مگردان تا محروم شوم».
5. توجه به غیر خدا: «(خدایا)... و هرکس که حاجت به یکی از بندگان تو برد جز حرمان نصیبی حاصل نکند»..

جستارهای وابسته

منابع

1. شیرزاد، امیر، مقاله «محرومیت»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس