|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | | #تغییر_مسیر [[نجوا]] |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[آیات امامت امام علی]]''' و '''[[آیات فضائل امام علی]]''' است. "'''آیه نجوی'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[آیه نجوی در قرآن]] </div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| واژه [[نجوا]] یازده بار در [[قرآن کریم]] به کار رفته که پنج مورد آن در [[سوره مجادله]] به چشم می‌خورد که یک مورد آن در [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ذَلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! چون می‌خواهید با پیامبر رازگویی کنید پیش از رازگویی‌تان صدقه‌ای بپردازید، این برای شما بهتر و پاکیزه‌تر است ولی اگر (چیزی) نیابید بی‌گمان خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مجادله، آیه ۱۲.</ref> در رابطه با [[رسول خدا]]{{صل}} است. در این آیه از [[مؤمنان]] خواسته شده تا پیش از نجوای با [[رسول]] [[صدقه]] بدهند، لذا آن را "[[آیه نجوا]]" خوانده‌اند.
| |
| | |
| به گزارش صاحب [[تفسیر کشف الاسرار]]، [[امام علی]]{{ع}} و [[عبدالله بن عمر]] نیز، این آیه را [[آیه مناجات]] نجوا خوانده‌اند<ref>کشف الاسرار.</ref>. نجوا از ریشه نَجَو/ نجا، اسمی است که در جایگاه مصدر قرار گرفته و در باب مفاعله ([[مناجات]]) به معنی [[سخن گفتن]] رازگونه یا آهسته با درگوشی با کسی سخن گفتن است که نفر سوم آن را نشنود. نیز مناجی و نجیّ به یک معناست و مانند نجوا برای مفرد و جمع، یکسان به کار می‌رود: {{عربی|"هو نجوى و هم نجوى"}}؛ {{عربی|"و قرّبناه نجياً؛ خلَصوا نجيّا"}}<ref>مفردات، ص۷۹۳.</ref>.
| |
| | |
| در [[سبب نزول]] این آیه گفته‌اند: برخی از [[ثروتمندان]] [[صحابه]]، نزد [[پیامبر]] رفته و در مجلس او، به مدت طولانی می‌نشستند و در نجوا / مناجات (یا سخن درگوشی گفتن) با آن [[حضرت]] [[افراط]] می‌نمودند و این کار باعث رنجش خاطر رسول خدا{{صل}} و [[ناراحتی]] [[مستمندان]] می‌شد؛ به این [[جهت]]، آیه مزبور نازل شد و [[دستور]] داد که پیش از نجوای با پیامبر باید به [[فقرا]] صدقه بدهند. ثروتمندان چون این‌گونه دیدند، دیگر به نجوای با پیامبر نمی‌آمدند؛ در نتیجه آیه بعد نازل شد و آنها را [[سرزنش]] نموده و [[حکم]] آیه پیشین را فسخ کرد و به همگان اجازه نجوا با رسول خدا{{صل}} را داد<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۲.</ref>.
| |
| | |
| به نظر [[طبرسی]]، [[آیه]] می‌گوید: ای [[مؤمنان]]، هرگاه سخنی سرّی با [[رسول]] داشتید، پیش از گفتن سخن سرّی، [[صدقه]] بدهید. قصد [[خداوند]] در این بیان، [[بزرگداشت]] [[مقام پیامبر]] و نیز واداشتن مؤمنان به دادن صدقه و کسب [[ثواب]] است. پس چون از [[نجوا]] [[نهی]] شدند مگر آن‌که صدقه بدهند، خسّت به [[خرج]] داده و از نجوا کردن خودداری نمودند و هیچ کس جز [[علی بن ابی طالب]] با وی نجوا ننمود<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۳.</ref>.
| |
| | |
| در اغلب [[تفاسیر]] [[شیعه]] و [[اهل سنت]] چنین گزارش کرده‌اند که اولین کسی که به این آیه عمل کرد، [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} بود که خود [[حضرت]] می‌فرماید: "در [[کتاب خدا]] آیه‌ای وجود دارد که پیش از من کسی به آن عمل ننموده و پس از من نیز کسی به آن عمل نخواهد کرد و آن، [[آیه مناجات]] است. من یک [[دینار]] داشتم و آن را به ده [[درهم]] تبدیل کردم و هرگاه می‌خواستم با [[رسول خدا]] نجوا کنم، یک درهم صدقه می‌دادم تا آن‌که این [[حکم]] [[منسوخ]] گشت". آورده‌اند که [[عبدالله بن عمر]] میگفت: علی بن ابی طالب سه چیز داشت که اگر هریک از آنها را من داشتم از شتران سرخ‌موی نزد من محبوب‌تر بود: [[ازدواج]] با [[فاطمه]]{{س}}، دادن [[پرچم]] [[سپاه]] به او در [[روز]] [[جنگ خیبر]] و عمل کردن به [[آیه نجوا]].
| |
| | |
| گزارش کرده‌اند که رسول خدا{{صل}} به [[علی]]{{ع}} فرمود: ای علی، به نظر تو هر فردی پیش از نجوا چه مقدار صدقه دهد؟ یک دینار؟ علی گفت: ایشان [[توانایی]] پرداخت آن را ندارند؛ رسول خدا{{صل}} فرمود: نیم دینار؟ گفت: نمی‌توانند؛ پس فرمود: به نظر تو چه [[قدر]] بدهند؟ گفت: یک حبّه یا یک دانه جو؛ [[پیامبر]] فرمود: به [[راستی]] که تو مردی بسیار [[زاهد]] / کم‌بضاعت هستی! سپس علی{{ع}} فرمود: خداوند به خاطر من به این [[امت]] [[تخفیف]] داد.
| |
| | |
| [[روایت]] شده است که [[دستور]] پرداخت صدقه پیش از نجوا با [[پیامبر خدا]]، ساعتی از [[روز]] یا ده شب بیشتر دوام نداشت و سپس با [[نزول آیه]] بعدی و [[دستور]] پرداخت [[زکات]]، [[نسخ]] شد<ref>جامع البیان، ج۲۸، ص۲۱؛ تفسیر القمی، ج۲، ص۳۵۷؛ الدر المنثور، ج۶، ص۱۸۵؛ الکشاف، ج۲، ص۴۴۳؛ مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۳.</ref>. {{متن قرآن|ذَلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ}}، یعنی پرداخت این [[صدقه]] برای شما بهتر از [[بُخل]] و خسّت است و مایه [[پاکی]] درون شما و [[دوری از گناهان]] می‌گردد. {{متن قرآن|فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}، یعنی اگر چیزی نداشتید که صدقه بدهید، [[خداوند]] آن را بر شما میبخشد، چون خداوند بی‌بضاعتی و [[نیت]] خیر و [[پاک]] شما را می‌داند و با [[مهربانی]] به شما وسعت می‌دهد<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۳.</ref>.
| |
| | |
| [[علامه طباطبایی]] می‌گوید: عبارت {{متن قرآن|ذَلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ}} برای تعلیل [[تشریع حکم]] است، مانند: {{متن قرآن|وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ}}<ref>«و اگر بدانید روزه داشتن برای شما بهتر است» سوره بقره، آیه ۱۸۴.</ref> به این معنا که می‌فرماید: این کار برای [[نفوس]] ایشان بهتر و برای قلوبشان پاک‌تر است. علت این بیان، آن است که [[ثروتمندان]] به علت کثرت [[مناجات]] با [[رسول خدا]]{{صل}}، اظهار نوعی [[تقرب]] و خصوصیت با [[حضرت]] می‌نمودند و در نتیجه باعث [[غم]] و [[اندوه]] [[فقرا]] و [[دل]] شکستن آنان می‌شدند؛ لذا به ایشان دستور داده شد تا پیش از نجوایشان به فقرا صدقه بدهند. خداوند با این دستور، زمینه [[ارتباط]] نفوس و [[برانگیختن]] [[رحمت]] و [[شفقت]] و [[دوستی]] و نزدیکی [[دل‌ها]] و از میان رفتن [[کینه]] و [[نفرت]] را فراهم آورد<ref>المیزان، ج۱۹، ص۲۱۷.</ref>.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه نجوی (مقاله)|مقاله «آیه نجوی»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]</ref>
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| #[[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه نجوی (مقاله)|مقاله «آیه نجوی»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| {{امامت شناسی}}
| |
| {{فضائل امام علی}}
| |
| | |
| [[رده:آیه نجوی]]
| |
| [[رده:مدخل]]
| |
| [[رده:آیات نامدار]]
| |
