تفسیر اجتهادی در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز معدودی از تفاسیر [[روایی]] محض، دیگر تفاسیر ـ با قطع نظر از رعایت شرایط صحیح [[اجتهاد]] یا گرفتار شدن به [[تفسیر به رأی]] ـ یا اجتهادی‌اند یا از اجتهاد بهره‌ای برده‌اند. تفسیرهای اجتهادی متنوع و گوناگون‌اند و مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از [[التبیان (کتاب)|التبیان]]، اثر [[شیخ طوسی]]، [[روض الجنان و روح الجنان (کتاب)|روض الجنان و روح الجنان]] از [[ابوالفتوح رازی]]، [[التفسیر الکبیر (کتاب)|التفسیر الکبیر]] از [[فخر رازی]]، [[الجامع لاحکام القرآن (کتاب)|الجامع لاحکام القرآن]] از [[قرطبی]]، [[الکشاف (کتاب)|الکشاف]] تألیف [[زمخشری]]، [[المحرر الوجیز (کتاب)|المحرر الوجیز]] اثر [[محمد بن عطیه اندلسی]]، [[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]] از [[طبرسی]]، [[انوار التنزیل و اسرار التأویل (کتاب)|انوار التنزیل و اسرار التأویل]] نگاشته [[بیضاوی]]، [[مدارک التنزیل (کتاب)|مدارک التنزیل]] اثر [[نسفی]]، [[لباب التأویل فی معانی التنزیل (کتاب)|لباب التأویل فی معانی التنزیل]] معروف به [[تفسیر خازن (کتاب)|تفسیر خازن]] از [[ابوالحسن علی بغدادی]]، [[البحر المحیط (کتاب)|البحر المحیط]]، اثر [[ابوحیان اندلسی]]، [[تفسیر القرآن العظیم (کتاب)|تفسیر القرآن العظیم]]، از [[ابن کثیر دمشقی]]، [[نظم الدرر فی تناسب الآیات والسور (کتاب)|نظم الدرر فی تناسب الآیات والسور]] از [[ابراهیم بن عمر بقاعی]]، [[السراج المنیر (کتاب)|السراج المنیر]] اثر [[محمد بن محمد شربینی]]، [[ارشاد العقل السلیم (کتاب)|ارشاد العقل السلیم]] از ابوالسعود، [[منهج الصادقین (کتاب)|منهج الصادقین]] از [[فتح الله کاشانی]]، [[تفسیر الصافی (کتاب)|تفسیر الصافی]] اثر [[فیض کاشانی]]، [[روح المعانی (کتاب)|روح المعانی]] اثر [[سید محمود آلوسی]]، [[تفسیر المراغی (کتاب)|تفسیر المراغی]] از [[محمد مصطفی مراغی]]، [[محاسن التأویل (کتاب)|محاسن التأویل]] از قاسمی، [[تفسیر المنار (کتاب)|تفسیر المنار]] اثر [[رشید رضا]]، [[اطیب البیان (کتاب)|اطیب البیان]] از [[سید عبدالحسین طیب]]، [[فی ظلال القرآن (کتاب)|فی ظلال القرآن]]، اثر [[سید قطب]]، [[المیزان (کتاب)|المیزان]] نگاشته [[سید محمد حسین طباطبایی]]، [[تفسیر الحدیث (کتاب)|تفسیر الحدیث]] اثر [[محمد عزت دروزه]]، [[التحریر والتنویر (کتاب)|التحریر والتنویر]] از [[ابن عاشور]]، [[الفرقان (کتاب)|الفرقان]] اثر [[محمد صادقی]]، [[الاساس فی التفسیر (کتاب)|الاساس فی التفسیر]] از [[سعید حوی]]، [[من وحی القرآن (کتاب)|من وحی القرآن]] اثر [[سید محمد حسین فضل الله]]، [[الکاشف (کتاب)|الکاشف]] از [[محمد جواد مغنیه]]، [[مواهب الرحمن (کتاب)|مواهب الرحمن]] اثر [[عبدالکریم مدرسی]]، [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] ([[فارسی]])، [[الامثل (کتاب)|الامثل]] ([[عربی]]) اثر [[ناصر مکارم شیرازی]] و دیگران، [[تفسیر شعراوی (کتاب)|تفسیر شعراوی]] از [[محمد متولی شعراوی]]، [[تفسیر المنیر (کتاب)|تفسیر المنیر]] اثر [[وهبه الزحیلی]] و [[مواهب الرحمن (کتاب)|مواهب الرحمن]] از [[سید عبدالاعلی سبزواری]]. برخی [[تفسیر طبری]] را نیز از [[تفاسیر]] [[اجتهادی]] برشمرده‌اند<ref>علوم التفسیر، ص۱۹ - ۲۱. </ref>.<ref>[[سید عبدالرسول حسینی‌زاده|حسینی‌زاده]] و [[حسین علوی مهر|علوی مهر]]، [[تفسیر اجتهادی - حسینی‌زاده و علوی مهر (مقاله)|مقاله «تفسیر اجتهادی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>