کارکردهای نبوت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'منبع‌شناسی جامع نبوت]]'''== {{فهرست پرسش‌ها}} {{ستون-شروع|2}}' به 'منبع‌شناسی جامع نبوت]]'''== {{منبع جامع}}') |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-\n\n\n +\n\n)) |
||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۴۷
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث نبوت است. "کارکردهای نبوت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
کارکردهای نبوت در قرآن - کارکردهای نبوت در حدیث - کارکردهای نبوت در کلام اسلامی - کارکردهای نبوت در فلسفه اسلامی - کارکردهای نبوت در عرفان اسلامی
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کارکردهای نبوت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
کارکردهای نبوت به معنای فواید و آثار مترتب بر نبوت پیامبران است.
کارکردهای نبوت از دیدگاه خواجه نصیر طوسی
- خواجه نصیرالدین طوسی، ۹ وجه از وجوه حسن بعثت را در کتاب تجرید الاعتقاد ذکر کرده است:
- عقل، در حوزه مسائلی که خود بر درک آن تواناست، از سوی وحی تأیید و تقویت می‌شود و در حوزه‌ای که راهی به آن ندارد، معارف لازم به انسان ارائه می‌‌گردد.
- آدمی، همواره احتمال می‌دهد فعل او مورد رضایت مولایش نباشد، با ارسال پیامبران، این ترس رخت بر می‌بندد [۱].
- عقل، از درک حسن و قبح گروهی از افعال ناتوان و نیازمند وحی است.
- عقل به تنهایی نمی‌تواند از سود یا زیان بسیاری از امور "مانند خوراکی و دارو" آگاه شود.
- رفع نیاز بشر به قوانین اصلاح کنند؛ روابط اجتماعی
- شکوفایی استعدادهای علمی
- آموزش صنایع و فنون
- تعلیم حکمت عملی "اخلاق و سیاست"
- تعلیم واجبات و محرمات شرعی [۲].
- وجه اول و پنجم و هشتم پس از تکمیل و بازسازی به صورت دلایلی بر ضرورت بعثت پیامبران ارائه شده‌اند. و وجه چهارم و هفتم از فواید و اهداف اصلی و ذاتی بعثت پیامبران نیستند.
مهمترین فواید بعثت پیامبران
- ارائه عمیق‌ترین اندیشه‌ها در باب شناخت آفریدگار:بسیارى از مطالب هست که عقل انسان، توانایى درک آنها را دارد ولى یا نیاز به گذشت زمان و تجارب فراوان دارد و یا در اثر اهتمام افراد به امور مادى و غلبه گرایشهاى حیوانى بر ایشان مورد غفلت و فراموشى قرار مى‌گیرد و یا در اثر بدآموزیها و تبلیغات سوء، بر توده هاى مردم، پنهان مى‌ماند. چنین مطالبى نیز به‌وسیله انبیاء، بیان مى‌گردد و با تذکرات و یادآوریهاى پى در پى، از فراموش شدن کلى آنها جلوگیرى بعمل مى‌آید و با آموزشهاى صحیح و منطقى، جلوى مغالطات و بدآموزیها گرفته مى‌شود. از اینجا نکته نامیده شدن انبیاء به "مذکر" و "نذیر" و نامیده شدن قرآن کریم به "ذِکر" و "تذکره" روشن مى‌گردد. امیرمؤمنان(ع) در مقام بیان حکمت‌هاى بعثت انبیاء مى‌فرماید: "خداى متعال، پیامبران خود را پى در پى فرستاد تا وفادارى به پیمان فطرت را از مردم بخواهند، و نعمت‌هاى فراموش شده را به یادشان آورند، و با تبلیغ و بیان حقایق، حجت را برایشان تمام کنند"[۳][۴].
- ارائه معارفی ژرف درباره حقیقت انسان
- عرضه آموزه‌های بلند درباره جهان هستی
- ارائه تعالیم حیات‌بخش اخلاقی
- تشریح قوانین و احکام فردی و اجتماعی
- تحقق الگوهای عینی کمال انسانی: یکى از مهمترین عوامل تربیت و رشد و تکامل انسان، وجود الگو و نمونه رفتار است که اهمیت آن، در مباحث روانشناسى به ثبوت رسیده است. انبیاء الهى به‌عنوان انسان‌هاى کامل و تربیت شده الهى، این نقش را به بهترین وجهى ایفاء مى‌کنند و علاوه بر تعلیمات و آموزشهاى مختلف، به تربیت و تزکیه مردم نیز مى‌پردازند. و مى‌دانیم که در قرآن کریم "تعلیم و تزکیه" توأماً ذکر شده و حتى در بعضى از موارد "تزکیه" مقدم بر "تعلیم" آمده است. [۵].
- بسط عدالت اجتماعی و رهبری سیاسی و اجتماعی [۶]: یکى دیگر از برکات وجود انبیاء در میان مردم این است که در صورت فراهم بودن شرایط لازم، رهبرى اجتماعى و سیاسى و قضائى مردم را به عهده مى‌گیرند. و بدیهى است که رهبر معصوم، یکى از بزرگترین نعمت‌هاى الهى براى جامعه مى‌باشد و به‌وسیله او جلو بسیارى از نابسامانیهاى اجتماعى گرفته مى‌شود و جامعه از اختلاف و پراکندگى و کجروى نجات مى‌یابد و به سوى کمال مطلوب رهبرى مى‌گردد[۷].
دلیل نیازمندی به نبوت
- اگر قبول کنیم زندگی بشر با مردنش در این دنیا پایان نمی‌پذیرد و نشئه دیگری وجود دارد، بدون شک علم و عقل بشر برای تحقیق در مسائل آخرت و تشخیص منافع و مضراتش کافی نیست. حتی اصل وجود چنین جهانی نه صد درصد قابل اثبات است و نه صد درصد قابل نفی. لذا نیاز به انبیا در مسائل اخروی جای بحثی ندارد. اما علاوه بر این، قرآن، مسئله زندگی دنیا را هم از نظر هدف انبیا مطرح می‌کند: ﴿...لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط﴾ و در جاهای دیگر "شناخت خداوند" را هم ذکر می‌کند. پس قرآن، وجود پیامبران را برای برقراری عدالت لازم و ضروری می‌داند. از نظر علمی و مطالعات اجتماعی چنین ضرورتی هست.
- بشر به حکم غریزه اجبار ندارد زندگی‌اش اجتماعی باشد برخلاف حیوان‌های اجتماعی که از طرف خود خلقت و طبیعت، مسخر و مجبورند که اجتماعی زندگی کنند، یعنی لزومی نیست وظیفه‌اش را با تعلیم و تربیت یاد بگیرد بلکه راه خودش را اجباراً می‌داند [۸]. اما این نقص در بشر هست و به او این غریزه داده نشده است. آن وقت بشر به موجب همین اختیار، امکان تخلف از وظیفه، همیشه برایش هست و دنبال هدف‌های خودش می‌رود و نه دنبال مصلحت اجتماع، برخلاف حیوان اجتماعی. بشر نیاز دارد به یک هدایت و رهبری که او را به‌سوی مصالح اجتماعی‌اش هدایت و رهبری کند و نیازمند است به یک قوه حاکم بر وجودش که او را به دنبال مصالح اجتماعی بفرستد که همان ایمان باشد. [۹].
منابع
جستارهای وابسته
- اتصال نبوت‌ها
- اثبات نبوت
- اجتبای نبوت
- احادیث نبوت
- احکام نبوت
- ادعای نبوت
- امامت
- انقطاع نبوت
- اهداف نبوت
- آیات نبوت
- بقای نبوت
- پیامبر (نبی)
- تجدید نبوت
- تعلیم غیبی به غیر نبی
- تکثر نبوت
- حقیقت نبوت
- ختم نبوت
- خصایص نبوت
- درجه نبوت
- رسالت
- شأن پیامبر
- شؤون نبوت
- ضرورت نبوت
- ضروریات نبوت
- فعل پیامبر
- بعثت
- فلسفه بعثت
- وجوب بعثت
- قدم نبوت
- کارکردهای نبوت
- کثرت پیامبر
- کمال نبوت
- مدعی نبوت
- معجزه
- مقام نبوت
- مقام‌های پیامبر
- نبوت از دیدگاه برون‌دینی
- نبوت برادران یوسف پیامبر
- نبوت تبلیغی
- نبوت تشريعى
- نبوت خاصه
- نبوت زن
- نبوت عامه
- نبوت مشترکه
- نبوت مطلق
- نبوت مقید
- نبوغ عقلی
- وحی
- ولایت
- ويژگی پیامبر
منبع‌شناسی جامع نبوت
پانویس
- ↑ سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ج۲، ج۲، ص ۱۵.
- ↑ سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ج۲، ج۲، ص ۱۶.
- ↑ «لِیَسْتَأدُوهم میثاقَ فِطْرَته، و یُذکِّروهم مَنْسِىَّ نِعْمتِه، و یَحتجّوا عَلَیْهم بِالتّبلیغ»
- ↑ محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید
- ↑ محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید
- ↑ سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ج۲، ج۲، ص ۱۷ و ۱۸.
- ↑ محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید
- ↑ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص ۷۰-۷۲.
- ↑ خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی، ج۲، ص ۷۳ و ۷۴.