تفسیر مأثور از امام علی بن الحسین: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تفسیر مأثور]]''' است. </div> | <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تفسیر مأثور]]''' است. </div> | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[صدوق]] در {{عربی|باب إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا يَفْعَلُ بِعِبَادِهِ إِلَّا الْأَصْلَحَ لَهُمْ}} با سند متصل از [[امام علی بن الحسین]]{{عم}} [[روایت]] کرده که در [[تفسیر]] قول خدای عزّ و جل {{متن قرآن|الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا}}<ref>«آنکه زمین را برای شما بستر و آسمان را سرپناهی ساخت» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> فرمود: {{متن حدیث|جَعَلَهَا مُلَائِمَةً لِطَبَائِعِكُمْ مُوَافِقَةً لِأَجْسَادِكُمْ لَمْ يَجْعَلْهَا شَدِيدَةَ الْحَمْيِ وَ الْحَرَارَةِ فَتُحْرِقَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ الْبَرْدِ فَتُجْمِدَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ طِيبِ الرِّيحِ فَتَصْدَعَ هَامَاتِكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ النَّتْنِ فَتُعْطِبَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ اللِّينِ كَالْمَاءِ فَتُغْرِقَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ الصَّلَابَةِ فَتَمْتَنِعَ عَلَيْكُمْ فِي دُورِكُمْ وَ أَبْنِيَتِكُمْ وَ قُبُورِ مَوْتَاكُمْ وَ لَكِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ فِيهَا مِنَ الْمَتَانَةِ مَا تَنْتَفِعُونَ بِهِ وَ تَتَمَاسَكُونَ وَ تَتَمَاسَكُ عَلَيْهَا أَبْدَانُكُمْ وَ بُنْيَانُكُمْ وَ جَعَلَ فِيهَا مَا تَنْقَادُ بِهِ لِدُورِكُمْ وَ قُبُورِكُمْ وَ كَثِيرٍ مِنْ مَنَافِعِكُمْ فَلِذَلِكَ جَعَلَ الْأَرْضَ فِرَاشاً لَكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|وَالسَّمَاءَ بِنَاءً}}<ref>«و آسمان را سرپناهی ساخت» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> أَيْ سَقْفاً مِنْ فَوْقِكُمْ مَحْفُوظاً يُدِيرُ فِيهَا شَمْسَهَا وَ قَمَرَهَا وَ نُجُومَهَا لِمَنَافِعِكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً}}<ref>«و از آسمان، آبی فرو فرستاد» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> يَعْنِي الْمَطَرَ نَزَلَهُ مِنَ الْعُلَى لِيَبْلُغَ قُلَلَ جِبَالِكُمْ وَ تِلَالِكُمْ وَ هِضَابِكُمْ وَ أَوْهَادِكُمْ ثُمَّ فَرَّقَهُ رَذَاذاً وَ وَابِلًا وَ هَطْلًا وَ طَلًّا لِتَنْشَفَهُ أَرَضُوكُمْ وَ لَمْ يَجْعَلْ ذَلِكَ الْمَطَرَ نَازِلًا عَلَيْكُمْ قِطْعَةً وَاحِدَةً فَيُفْسِدَ أَرَضِيكُمْ وَ أَشْجَارَكُمْ وَ زُرُوعَكُمْ وَ ثِمَارَكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- {{متن قرآن|فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا}}<ref>«که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد، پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> أَيْ أَشْبَاهاً وَ أَمْثَالًا مِنَ الْأَصْنَامِ الَّتِي لَا تَعْقِلُ وَ لَا تَسْمَعُ وَ لَا تُبْصِرُ وَ لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ- {{متن قرآن|أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref>أَنَّهَا لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ مِنْ هَذِهِ النِّعَمِ الْجَلِيلَةِ الَّتِي أَنْعَمَهَا عَلَيْكُمْ رَبُّكُمْ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى}}<ref>صدوق، التوحید، ص۴۰۴.</ref>؛ | [[صدوق]] در {{عربی|باب إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا يَفْعَلُ بِعِبَادِهِ إِلَّا الْأَصْلَحَ لَهُمْ}} با سند متصل از [[امام علی بن الحسین]] {{عم}} [[روایت]] کرده که در [[تفسیر]] قول خدای عزّ و جل {{متن قرآن|الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا}}<ref>«آنکه زمین را برای شما بستر و آسمان را سرپناهی ساخت» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> فرمود: {{متن حدیث|جَعَلَهَا مُلَائِمَةً لِطَبَائِعِكُمْ مُوَافِقَةً لِأَجْسَادِكُمْ لَمْ يَجْعَلْهَا شَدِيدَةَ الْحَمْيِ وَ الْحَرَارَةِ فَتُحْرِقَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ الْبَرْدِ فَتُجْمِدَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ طِيبِ الرِّيحِ فَتَصْدَعَ هَامَاتِكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ النَّتْنِ فَتُعْطِبَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ اللِّينِ كَالْمَاءِ فَتُغْرِقَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ الصَّلَابَةِ فَتَمْتَنِعَ عَلَيْكُمْ فِي دُورِكُمْ وَ أَبْنِيَتِكُمْ وَ قُبُورِ مَوْتَاكُمْ وَ لَكِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ فِيهَا مِنَ الْمَتَانَةِ مَا تَنْتَفِعُونَ بِهِ وَ تَتَمَاسَكُونَ وَ تَتَمَاسَكُ عَلَيْهَا أَبْدَانُكُمْ وَ بُنْيَانُكُمْ وَ جَعَلَ فِيهَا مَا تَنْقَادُ بِهِ لِدُورِكُمْ وَ قُبُورِكُمْ وَ كَثِيرٍ مِنْ مَنَافِعِكُمْ فَلِذَلِكَ جَعَلَ الْأَرْضَ فِرَاشاً لَكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|وَالسَّمَاءَ بِنَاءً}}<ref>«و آسمان را سرپناهی ساخت» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> أَيْ سَقْفاً مِنْ فَوْقِكُمْ مَحْفُوظاً يُدِيرُ فِيهَا شَمْسَهَا وَ قَمَرَهَا وَ نُجُومَهَا لِمَنَافِعِكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً}}<ref>«و از آسمان، آبی فرو فرستاد» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> يَعْنِي الْمَطَرَ نَزَلَهُ مِنَ الْعُلَى لِيَبْلُغَ قُلَلَ جِبَالِكُمْ وَ تِلَالِكُمْ وَ هِضَابِكُمْ وَ أَوْهَادِكُمْ ثُمَّ فَرَّقَهُ رَذَاذاً وَ وَابِلًا وَ هَطْلًا وَ طَلًّا لِتَنْشَفَهُ أَرَضُوكُمْ وَ لَمْ يَجْعَلْ ذَلِكَ الْمَطَرَ نَازِلًا عَلَيْكُمْ قِطْعَةً وَاحِدَةً فَيُفْسِدَ أَرَضِيكُمْ وَ أَشْجَارَكُمْ وَ زُرُوعَكُمْ وَ ثِمَارَكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- {{متن قرآن|فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا}}<ref>«که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد، پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> أَيْ أَشْبَاهاً وَ أَمْثَالًا مِنَ الْأَصْنَامِ الَّتِي لَا تَعْقِلُ وَ لَا تَسْمَعُ وَ لَا تُبْصِرُ وَ لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ- {{متن قرآن|أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref>أَنَّهَا لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ مِنْ هَذِهِ النِّعَمِ الْجَلِيلَةِ الَّتِي أَنْعَمَهَا عَلَيْكُمْ رَبُّكُمْ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى}}<ref>صدوق، التوحید، ص۴۰۴.</ref>؛ | ||
[[زمین]] را مناسب طبع شما و موافق بدن‌هایتان قرار داد؛ آن را داغ و سوزان قرار نداد تا شما را بسوزاند و زیاد سرد نیافرید تا شما را منجمد کند؛ نه بوی تند خوش برای آن قرار داد که سرهایتان را به درد آورد و نه با بوی بسیار بد آفرید که شما را هلاک کند؛ نه بسیار نرم مانند آب قرار داد که شما را [[غرق]] کند؛ نه بسیار محکم آفرید که حفر آن برای ساختن [[خانه‌ها]] و ساختمان‌ها و قبرهای مردگان‌تان ناممکن شود، بلکه خدای عز و جل در آن متانتی قرار داد که از آن بهره‌مند شوید و به آن بپیوندید و بدن‌ها و ساختمان‌های شما بر روی آن [[استوار]] بماند و آن را به‌گونه‌ای نرم آفرید که برای ساختن و کندن قبرها و بسیاری از [[منافع]] شما، رام و مناسب باشد؛ پس بدین جهت [[زمین]] را بستری برای شما قرار داد؛ سپس خدای عز و جل فرموده است: {{متن قرآن|وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا}}<ref>«و به آسمان و آنکه آن را بنا کرد،» سوره شمس، آیه ۵.</ref> و [[آسمان]] را بنایی قرار داد». یعنی (آن را) در بالای سر شما سقفی محفوظ قرار داد تا [[خورشید]]، ماه و [[ستارگان]] آن، برای منافع شما در آن بچرخند، سپس خدای عز و جل فرموده است: {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً}}<ref>«و از آسمان، آبی فرو فرستاد که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> یعنی [[باران]] را از بالا فرو فرستاد تا به قلۀ کوه‌ها، تپه‌ها، بلندی‌ها و پستی‌ها برسد، و آن را به صورت نم‌نم و تند و مداوم و نرم و خفیف پراکنده کرد تا زمین‌های شما آن را به نحو مناسب جذب کند و آن باران را به صورت یک قطعه، فروبارندۀ بر شما قرار نداد تا [[زمین‌ها]]، درختان، زراعت‌ها و میوه‌هایتان را تباه نکند؛ سپس خدای عزّ و جل فرموده است: {{متن قرآن|فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا}}<ref>«آنکه زمین را برای شما بستر و آسمان را سرپناهی ساخت و از آسمان، آبی فرو فرستاد که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد، پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref>. یعنی شبیه‌هایی و از [[بت‌ها]] که [[درک]] نمی‌کنند، نمی‌شنوند، نمی‌بینند و بر چیزی [[قدرت]] ندارند برای [[خدا]] قرار ندهید و حال آنکه می‌دانید آنها بر چیزی از این نعمت‌های بزرگی که [[پروردگار]] تبارک و تعالی به شما عطا فرموده است، [[توانایی]] ندارند». | [[زمین]] را مناسب طبع شما و موافق بدن‌هایتان قرار داد؛ آن را داغ و سوزان قرار نداد تا شما را بسوزاند و زیاد سرد نیافرید تا شما را منجمد کند؛ نه بوی تند خوش برای آن قرار داد که سرهایتان را به درد آورد و نه با بوی بسیار بد آفرید که شما را هلاک کند؛ نه بسیار نرم مانند آب قرار داد که شما را [[غرق]] کند؛ نه بسیار محکم آفرید که حفر آن برای ساختن [[خانه‌ها]] و ساختمان‌ها و قبرهای مردگان‌تان ناممکن شود، بلکه خدای عز و جل در آن متانتی قرار داد که از آن بهره‌مند شوید و به آن بپیوندید و بدن‌ها و ساختمان‌های شما بر روی آن [[استوار]] بماند و آن را به‌گونه‌ای نرم آفرید که برای ساختن و کندن قبرها و بسیاری از [[منافع]] شما، رام و مناسب باشد؛ پس بدین جهت [[زمین]] را بستری برای شما قرار داد؛ سپس خدای عز و جل فرموده است: {{متن قرآن|وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا}}<ref>«و به آسمان و آنکه آن را بنا کرد،» سوره شمس، آیه ۵.</ref> و [[آسمان]] را بنایی قرار داد». یعنی (آن را) در بالای سر شما سقفی محفوظ قرار داد تا [[خورشید]]، ماه و [[ستارگان]] آن، برای منافع شما در آن بچرخند، سپس خدای عز و جل فرموده است: {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً}}<ref>«و از آسمان، آبی فرو فرستاد که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref> یعنی [[باران]] را از بالا فرو فرستاد تا به قلۀ کوه‌ها، تپه‌ها، بلندی‌ها و پستی‌ها برسد، و آن را به صورت نم‌نم و تند و مداوم و نرم و خفیف پراکنده کرد تا زمین‌های شما آن را به نحو مناسب جذب کند و آن باران را به صورت یک قطعه، فروبارندۀ بر شما قرار نداد تا [[زمین‌ها]]، درختان، زراعت‌ها و میوه‌هایتان را تباه نکند؛ سپس خدای عزّ و جل فرموده است: {{متن قرآن|فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا}}<ref>«آنکه زمین را برای شما بستر و آسمان را سرپناهی ساخت و از آسمان، آبی فرو فرستاد که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد، پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.</ref>. یعنی شبیه‌هایی و از [[بت‌ها]] که [[درک]] نمی‌کنند، نمی‌شنوند، نمی‌بینند و بر چیزی [[قدرت]] ندارند برای [[خدا]] قرار ندهید و حال آنکه می‌دانید آنها بر چیزی از این نعمت‌های بزرگی که [[پروردگار]] تبارک و تعالی به شما عطا فرموده است، [[توانایی]] ندارند». | ||
تفسیرهای دیگری را که از آن [[حضرت]] درباره [[آیات]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ...}}<ref>«ای مردم! پروردگارتان را بپرستید که شما و پیشینیانتان را آفرید، باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره بقره، آیه ۲۱.</ref>، {{متن قرآن|وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا...}}<ref>«و اگر در آنچه بر بنده خود فرو فرستاده‌ایم تردیدی دارید، چنانچه راست می‌گویید سوره‌ای همگون آن بیاورید و (در این کار) گواهان خود را (نیز) در برابر خداوند، فرا خوانید» سوره بقره، آیه ۲۳.</ref> {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ...}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم، گفتند: آیا کسی را در آن می‌گماری که در آن تباهی می‌کند و خون‌ها می‌ریزد در حالی که ما تو را با سپاس، به پاکی می‌ستاییم و تو را پاک می‌شمریم؛ فرمود: من چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> و {{متن قرآن|يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ...}}<ref>«روزی که (این) زمین زمینی دیگر گردد و آسمان‌ها نیز و (همگان) نزد خداوند یگانه دادفرما پدیدار شوند» سوره ابراهیم، آیه ۴۸.</ref> نقل کرده‌اند<ref>التفسیر المنسوب الی الامام العسکری{{ع}}، ص۱۳۹ و ۲۰۰؛ تفسیر العیاشی، ج۱، ص۳۰ و ۳۱؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۵۰-۱۵۱ و ۱۵۴-۱۵۶ و ۱۶۶-۱۶۷؛ ج۲، ص۲۳۶، ح۵۲.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۶۵-۶۷.</ref> | تفسیرهای دیگری را که از آن [[حضرت]] درباره [[آیات]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ...}}<ref>«ای مردم! پروردگارتان را بپرستید که شما و پیشینیانتان را آفرید، باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره بقره، آیه ۲۱.</ref>، {{متن قرآن|وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا...}}<ref>«و اگر در آنچه بر بنده خود فرو فرستاده‌ایم تردیدی دارید، چنانچه راست می‌گویید سوره‌ای همگون آن بیاورید و (در این کار) گواهان خود را (نیز) در برابر خداوند، فرا خوانید» سوره بقره، آیه ۲۳.</ref> {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ...}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم، گفتند: آیا کسی را در آن می‌گماری که در آن تباهی می‌کند و خون‌ها می‌ریزد در حالی که ما تو را با سپاس، به پاکی می‌ستاییم و تو را پاک می‌شمریم؛ فرمود: من چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید» سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> و {{متن قرآن|يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ...}}<ref>«روزی که (این) زمین زمینی دیگر گردد و آسمان‌ها نیز و (همگان) نزد خداوند یگانه دادفرما پدیدار شوند» سوره ابراهیم، آیه ۴۸.</ref> نقل کرده‌اند<ref>التفسیر المنسوب الی الامام العسکری {{ع}}، ص۱۳۹ و ۲۰۰؛ تفسیر العیاشی، ج۱، ص۳۰ و ۳۱؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۵۰-۱۵۱ و ۱۵۴-۱۵۶ و ۱۶۶-۱۶۷؛ ج۲، ص۲۳۶، ح۵۲.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۶۵-۶۷.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۰۷
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث تفسیر مأثور است.
مقدمه
صدوق در باب إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا يَفْعَلُ بِعِبَادِهِ إِلَّا الْأَصْلَحَ لَهُمْ با سند متصل از امام علی بن الحسین (ع) روایت کرده که در تفسیر قول خدای عزّ و جل ﴿الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا﴾[۱] فرمود: «جَعَلَهَا مُلَائِمَةً لِطَبَائِعِكُمْ مُوَافِقَةً لِأَجْسَادِكُمْ لَمْ يَجْعَلْهَا شَدِيدَةَ الْحَمْيِ وَ الْحَرَارَةِ فَتُحْرِقَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ الْبَرْدِ فَتُجْمِدَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ طِيبِ الرِّيحِ فَتَصْدَعَ هَامَاتِكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ النَّتْنِ فَتُعْطِبَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ اللِّينِ كَالْمَاءِ فَتُغْرِقَكُمْ وَ لَا شَدِيدَةَ الصَّلَابَةِ فَتَمْتَنِعَ عَلَيْكُمْ فِي دُورِكُمْ وَ أَبْنِيَتِكُمْ وَ قُبُورِ مَوْتَاكُمْ وَ لَكِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ فِيهَا مِنَ الْمَتَانَةِ مَا تَنْتَفِعُونَ بِهِ وَ تَتَمَاسَكُونَ وَ تَتَمَاسَكُ عَلَيْهَا أَبْدَانُكُمْ وَ بُنْيَانُكُمْ وَ جَعَلَ فِيهَا مَا تَنْقَادُ بِهِ لِدُورِكُمْ وَ قُبُورِكُمْ وَ كَثِيرٍ مِنْ مَنَافِعِكُمْ فَلِذَلِكَ جَعَلَ الْأَرْضَ فِرَاشاً لَكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ ﴿وَالسَّمَاءَ بِنَاءً﴾[۲] أَيْ سَقْفاً مِنْ فَوْقِكُمْ مَحْفُوظاً يُدِيرُ فِيهَا شَمْسَهَا وَ قَمَرَهَا وَ نُجُومَهَا لِمَنَافِعِكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- ﴿وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً﴾[۳] يَعْنِي الْمَطَرَ نَزَلَهُ مِنَ الْعُلَى لِيَبْلُغَ قُلَلَ جِبَالِكُمْ وَ تِلَالِكُمْ وَ هِضَابِكُمْ وَ أَوْهَادِكُمْ ثُمَّ فَرَّقَهُ رَذَاذاً وَ وَابِلًا وَ هَطْلًا وَ طَلًّا لِتَنْشَفَهُ أَرَضُوكُمْ وَ لَمْ يَجْعَلْ ذَلِكَ الْمَطَرَ نَازِلًا عَلَيْكُمْ قِطْعَةً وَاحِدَةً فَيُفْسِدَ أَرَضِيكُمْ وَ أَشْجَارَكُمْ وَ زُرُوعَكُمْ وَ ثِمَارَكُمْ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- ﴿فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا﴾[۴] أَيْ أَشْبَاهاً وَ أَمْثَالًا مِنَ الْأَصْنَامِ الَّتِي لَا تَعْقِلُ وَ لَا تَسْمَعُ وَ لَا تُبْصِرُ وَ لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ- ﴿أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ﴾[۵]أَنَّهَا لَا تَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ مِنْ هَذِهِ النِّعَمِ الْجَلِيلَةِ الَّتِي أَنْعَمَهَا عَلَيْكُمْ رَبُّكُمْ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى»[۶]؛
زمین را مناسب طبع شما و موافق بدن‌هایتان قرار داد؛ آن را داغ و سوزان قرار نداد تا شما را بسوزاند و زیاد سرد نیافرید تا شما را منجمد کند؛ نه بوی تند خوش برای آن قرار داد که سرهایتان را به درد آورد و نه با بوی بسیار بد آفرید که شما را هلاک کند؛ نه بسیار نرم مانند آب قرار داد که شما را غرق کند؛ نه بسیار محکم آفرید که حفر آن برای ساختن خانه‌ها و ساختمان‌ها و قبرهای مردگان‌تان ناممکن شود، بلکه خدای عز و جل در آن متانتی قرار داد که از آن بهره‌مند شوید و به آن بپیوندید و بدن‌ها و ساختمان‌های شما بر روی آن استوار بماند و آن را به‌گونه‌ای نرم آفرید که برای ساختن و کندن قبرها و بسیاری از منافع شما، رام و مناسب باشد؛ پس بدین جهت زمین را بستری برای شما قرار داد؛ سپس خدای عز و جل فرموده است: ﴿وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا﴾[۷] و آسمان را بنایی قرار داد». یعنی (آن را) در بالای سر شما سقفی محفوظ قرار داد تا خورشید، ماه و ستارگان آن، برای منافع شما در آن بچرخند، سپس خدای عز و جل فرموده است: ﴿وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً﴾[۸] یعنی باران را از بالا فرو فرستاد تا به قلۀ کوه‌ها، تپه‌ها، بلندی‌ها و پستی‌ها برسد، و آن را به صورت نم‌نم و تند و مداوم و نرم و خفیف پراکنده کرد تا زمین‌های شما آن را به نحو مناسب جذب کند و آن باران را به صورت یک قطعه، فروبارندۀ بر شما قرار نداد تا زمین‌ها، درختان، زراعت‌ها و میوه‌هایتان را تباه نکند؛ سپس خدای عزّ و جل فرموده است: ﴿فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا﴾[۹]. یعنی شبیه‌هایی و از بت‌ها که درک نمی‌کنند، نمی‌شنوند، نمی‌بینند و بر چیزی قدرت ندارند برای خدا قرار ندهید و حال آنکه می‌دانید آنها بر چیزی از این نعمت‌های بزرگی که پروردگار تبارک و تعالی به شما عطا فرموده است، توانایی ندارند».
تفسیرهای دیگری را که از آن حضرت درباره آیات ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ...﴾[۱۰]، ﴿وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا...﴾[۱۱] ﴿وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ...﴾[۱۲] و ﴿يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ...﴾[۱۳] نقل کرده‌اند[۱۴].[۱۵]
منابع
پانویس
- ↑ «آنکه زمین را برای شما بستر و آسمان را سرپناهی ساخت» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ «و آسمان را سرپناهی ساخت» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ «و از آسمان، آبی فرو فرستاد» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ «که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد، پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ «پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ صدوق، التوحید، ص۴۰۴.
- ↑ «و به آسمان و آنکه آن را بنا کرد،» سوره شمس، آیه ۵.
- ↑ «و از آسمان، آبی فرو فرستاد که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ «آنکه زمین را برای شما بستر و آسمان را سرپناهی ساخت و از آسمان، آبی فرو فرستاد که با آن از میوه‌ها برای شما روزی‌یی برآورد، پس برای خداوند، دانسته همتایانی نیاورید» سوره بقره، آیه ۲۲.
- ↑ «ای مردم! پروردگارتان را بپرستید که شما و پیشینیانتان را آفرید، باشد که پرهیزگاری ورزید» سوره بقره، آیه ۲۱.
- ↑ «و اگر در آنچه بر بنده خود فرو فرستاده‌ایم تردیدی دارید، چنانچه راست می‌گویید سوره‌ای همگون آن بیاورید و (در این کار) گواهان خود را (نیز) در برابر خداوند، فرا خوانید» سوره بقره، آیه ۲۳.
- ↑ «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم، گفتند: آیا کسی را در آن می‌گماری که در آن تباهی می‌کند و خون‌ها می‌ریزد در حالی که ما تو را با سپاس، به پاکی می‌ستاییم و تو را پاک می‌شمریم؛ فرمود: من چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید» سوره بقره، آیه ۳۰.
- ↑ «روزی که (این) زمین زمینی دیگر گردد و آسمان‌ها نیز و (همگان) نزد خداوند یگانه دادفرما پدیدار شوند» سوره ابراهیم، آیه ۴۸.
- ↑ التفسیر المنسوب الی الامام العسکری (ع)، ص۱۳۹ و ۲۰۰؛ تفسیر العیاشی، ج۱، ص۳۰ و ۳۱؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۵۰-۱۵۱ و ۱۵۴-۱۵۶ و ۱۶۶-۱۶۷؛ ج۲، ص۲۳۶، ح۵۲.
- ↑ بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۶۵-۶۷.
جستارهای وابسته
- تفاسیر تابعین تابعین
- تفاسیر تک نگار
- تفاسیر عصر جدید
- تفاسیر عصر کهن
- تفاسیر لغوی
- تفسیر اجتهادی
- تفسیر اجمالی قرآن
- تفسیر اِعراب
- تفسیر قرآن به مقتضای عقل
- تفسیر باطنی
- تفسیر مالکیه
- تفسیر روایی
- تفسیر مسلسل
- تفسیر قرآن به کلام صحابه
- تفسیر قرآن با قول تابعی
- تفسیر قرآن با قرآن
- تفسیر عهد نبوت
- تفسیر عهد رسالت
- تفسیر عهد صحابه
- تفسیر غریب قرآن
- تفسیر عقلی
- تفسیر پلورالیستی قرآن
- تفسیر تبیینی قرآن
- تفسیر تحلیلی
- تفسیر بلاغی
- تفسیر تدبری قرآن
- تفسیر تمسکی قرآن
- تفسیر عصر تابعین
- تفسیر در عصر تدوین
- تفسیر عصر پیامبر خاتم
- تفسیر درایی
- تفسیر زبدة البیان
- تفسیر سکولاریستی قرآن
- تفسیر سیستمی
- تفسیر عبدالله بن عباس
- تفسیر قرآن به قرآن
- تفسیر لفظی قرآن
- تفسیر لیبرالیستی قرآن
- تفسیر مأثور
- تفسیر معتزله
- تفسیر مجمل به مبین
- تفسیر مطلق به مقید
- تفسیر معتزلیان جدید
- تفسیر معنا
- تفسیر معنوی قرآن
- تفسیر نو اعتزالی
- تفسیر وجوه قرآن
- تفسیر ترتیبی
- تفسیر مزجی
- تفسیر موضوعی
- تفسیر اهل بیت
- تفسیر پیامبر خاتم
- تفسیر تابعین
- تفسیر عامه
- تفسیر عصر نهضت
- تفسیر توحیدی
- تفسیر دوران نهضت‌های اصلاحی
- تفسیر صحابه
- تفسیر عصر جدید
- تفسیر باطن قرآن
- تفسیر ظاهر قرآن
- تفسیر اهل‌سنت
- تفسیر باطنیه
- تفسیر ماتریدیه
- تفسیر خوارج
- تفسیر شیعه
- تفسیر متصوفه
- تفسیر اجتماعی
- تفسیر اخلاقی
- تفسیر ادبی
- تفسیر اشاری
- تفسیر به رأی
- تفسیر بیانی
- تفسیر زیدیه
- تفسیر شافعیه
- تفسیر پوزیتیویستی
- تفسیر تاریخی
- تفسیر تربیتی
- تفسیر رمزی
- تفسیر عرفانی
- تفسیر علمی
- تفسیر فقهی
- تفسیر فیضی
- تفسیر فلسفی
- تفسیر کلامی
- تفسیر نقلی
- آداب تفسیر قرآن
- آراء تفسیری
- اسرائیلیات در تفسیر
- اقطاب اسرائیلیات
- اقطاب وضّاعین
- اولین مدون تفسیر
- تأویل قرآن
- تدوین تفسیر قرآن
- تفاسیر قرآن
- تفسیر پذیری قرآن
- تفسیر نگاری
- تنزیل قرآن
- توقیفیت تفسیر قرآن
- جری و تطبیق
- روایات تفسیری
- روش‌های تفسیری
- سیاق عام
- شرافت تفسیر قرآن
- طرق تفسیری
- غرایب تفسیر
- فضیلت تفسیر قرآن
- قواعد تفسیر
- مبادی تفسیر
- مدارس تفسیر قرآن
- مراتب تفسیر
- مراحل تفسیر
- مصادر نقلی تفسیر
- مفسران
- مقدمات تفسیر
- مکاتب تفسیری
- منابع تفسیر
- تأویل قرآن