آرامش‌بخشی و احساس آرامش به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد ارتقای بهداشت روانی به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| پاسخ‌دهنده = محمد سبحانی‌نیا

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد سبحانی‌نیا]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]»'' در این‌باره گفته است:

:::::#از دیدگاه [[دین]]، تنها چیزی که نیاز به [[آرامش]] و [[امنیت روانی]] را برآورده می‌‌کند، یاد خداست. [[قرآن کریم]] با تأکید تمام، اعلام می‌‌کند که [[آرامش روانی]]، فقط در سایه یاد و توجه به [[خداوند]] امکان‌پذیر است: {{متن قرآن|أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}}<ref>«آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref>. تبیین روان‌شناختی این ویژگی، آن است که [[یاد خدا]] فرد را از امیالی که برای او تنیدگی‌زاست، بازمی‌‌دارد و سبب می‌‌شود به جای توجه صرف به لذت‌های [[دنیوی]] - که معمولا ناکامی در بهره‌گیری از آنها موجب تنیدگی است – به تقویت رابطه با [[خدا]] و [[تقرب]] به او توجه کند. از سوی دیگر، کسی که [[خدا]] را فراموش می‌‌کند و از یاد او غافل است، به [[دنیا]] [[دل]] می‌‌بندد و [[زندگی]] برای او راحت و آرام نیست؛ هرگز با آن احساس [[رضایت]] نمی‌کند و پیوسته دنبال [[رفاه]] بیشتر است و از این‌رو، دائم در فشار و [[سختی]] به سرمی‌برد. در [[اندیشه مهدویت]] که از [[حضرت مهدی]] {{ع}} یاد می‌‌شود، در [[حقیقت]] از [[خدا]] یاد می‌شود؛ زیرا در [[زیارت جامعه کبیره]] می‌خوانیم: یاد شما، یاد خداست ‌‌(زیرا شما برگزیدگان و [[سادات]] ذاکران هستید)<ref>{{متن حدیث| ذِكْرُكُمْ‏ فِي‏ الذَّاكِرِينَ‏...}}.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} در [[تفسیر]] [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ}}<ref>«و به راستی یادکرد خداوند (از هر چیز) بزرگ‌تر است...» سوره عنکبوت، آیه ۴۵.</ref>، فرمود: "ما ذکر [[خدا]] هستیم و ما بزرگیم"<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ‏ ذِكْرُ اللَّهِ‏ وَ نَحْنُ‏ أَكْبَرُ}}؛ کافی، ج۲، ص۵۹۸.</ref>؛ از طرف دیگر، توجه به [[حضرت حجت]]{{ع}}، توجه به [[خداوند]] [[کریم]] است و کسی که قصد [[تقرب به خداوند]] بزرگ نماید، به [[ائمه اطهار]] {{عم}} روی می‌‌آورد؛ چنان‌که در [[زیارت جامعه]] می‌‌خوانیم: "کسی او ([[خداوند]]) را قصد نماید، به سوی شما روی می‌‌آورد"<ref>{{متن حدیث|وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِكُمْ...}}.</ref> پس مهدی‌باوری، می‌‌تواند [[آرامش]] [[بشر]] امروزی، از نوع مثبت را تأمین کند.  

:::::#یکی از عوامل [[افسردگی]]، [[ اضطراب]] و [[نگرانی]] در [[آدمی]]، [[بدبینی]] و [[ترس]] از [[آینده]] خویش است. عده‌ای به [[سرنوشت]] و [[آینده بشر]] نگاه مأیوسانه و بدبینانه دارند؛ ولی رویکرد [[مهدویت]]، به [[آینده بشر]] بسیار مثبت و درخشان است و از این جهت در ایجاد [[آرامش]] مؤثر است. [[قرآن مجید]] [[آینده]] و افق [[زندگی]] [[انسان‌ها]] را بسیار روشن و مسرت‌بخش توصیف کرده است؛ مانند [[آیات]]: {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور  پس از تورات  نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref>؛ {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>«و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند  منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.</ref>؛ {{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا}}<ref>«خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند» سوره نور، آیه ۵۵.</ref>. علاوه بر [[آیات]]، [[روایات]] متعددی درباره [[آیات]] متعددی درباره [[آینده]] درخشان [[بشریت]] وجود دارد که [[روح]] [[امید]] و حرکت رو به جلو را در افراد زنده می‌‌کند. [[رسول اکرم]]{{صل}} می‌‌فرماید: "[[خداوند]] با [[مهدی]]{{ع}} از [[امت]] [[رفع گرفتاری]] می‌‌کند، دل‌های [[بندگان]] را با [[عبادت]] و [[اطاعت]] پر می‌‌سازد و عدالتش همه‌جا را فرا می‌‌گیرد. [[خداوند]] با او، [[دروغ]] و [[دروغگویی]] را نابود می‌‌کند، [[روح]] درندگی و ستیزه‌جویی را از بین می‌‌برد و [[ذلت]] [[بردگی]] را از گردن آنها برمی‌دارد"<ref>بحارالانوار، ج۵۱، ص۷۵.</ref>.

| پاسخ‌دهنده =

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالله نظری شاری]]'''، نویسنده مقاله ''«[[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::امروزه استرس و نگرانی‌های [[انسان]] از [[آینده]] مبهم و [[هراس]] از نابودی توسط تسلیحات اتمی، میکروبی و بیولوژیک که در دسترس ارتش‌های مدرن و گروه‌های تروریستی قرار دارد، استرس و نگرانی‌های دایمی از [[فقر]] و [[بیکاری]] و [[ترس]] از عدم تأمین نیازهای [[زندگی]] بر اثر شکاف روزافزون طبقاتی، استرس و فشارروانی ناشی از ترافیک و آلودگی‌های گسترده زیست محیطی که توسط شرکت‌های بزرگ بر اثر [[ثروت اندوزی]] و بر داشت بی‌رویه از منابع طبیعی ایجاد می‌شود، [[ترس]] و [[نگرانی]] از [[خشونت]] و [[تبعیض]] گسترده [[اجتماعی]]، استرس و [[نگرانی]] از [[تبعیض]] فراگیر [[سیاسی]]، [[فرهنگی]]، [[اقتصادی]] که همه این فرایندِ فرساینده و مخرّب، بر اثر سیاست‌های دنیاگرانه نظام‌های [[سلطه]] جو و فاسدِ [[حاکم]] بر [[جهان]] إعمال می‌گردد، [[آرامش]] را از [[انسان‌ها]] گرفته و [[زندگی]] را به کام [[جوامع بشری]] تلخ نموده و روزنه‌های [[امید]] به [[نجات]] از این چرخه ویران‌گر [[ستم]] پیشه را بر روی وی بسته است. هر روز که می‌گذرد بر ابعاد ویرانی و [[تباهی]] [[زندگی]] [[انسان]] در زیر یوغ [[حاکمیت]] [[ظلم]] و [[الحاد]] بر [[جهان]] افزوده می‌شود و فریادهای توده‌های [[مستضعف]] در سراسر [[جهان]] در [[شأن]]تاژ رسانه [[نظام]] [[سلطه]]، محو و نابود می‌گردد.

::::::در این شب هراس‌انگیز، که ستاره‌های [[آسمان]] [[تفکر]] انسانی یکی پس از دیگری در کام [[تاریکی]] فرو می‌روند و [[آرزوی آدمی]] به [[نجات]] و دل‌بستگی او به [[سعادت]] توسط نظام‌های سیاسیِ [[فاسد]] [[حاکم]] بر [[جهان]] به نفرت و انزجار تبدیل می‌شود؛ [[ایمان]] به "مُنجی" و [[امید به ظهور]] آخرین [[ذخیره]] خیر و [[هدایت الهی]] و برچیده شدن دایمی طومار نظام‌های [[فاسد]] [[حاکم]] بر [[جهان]]، یگانه افق روشنی است که فردای روشن را برای [[بشریت]] نوید می‌دهد و استرس و نگرانی‌ها را از [[روح]] و [[جان]] او ستُرده و به وی [[آرامش]] می‌دهد. همین [[باور]] و [[ایمان]] است که فرایند طولانی [[مبارزات]] بشری علیه [[ستم]] و [[استبداد]] را با [[غلبه]] نهایی جریان [[حق]] و [[عدالت]] زنده، پویا و معنا دار می‌نماید و موجی از [[امید]] و [[شهامت]]، شور و [[اشتیاق]]، و [[استقامت]] و [[پایداری]] و [[امنیت]] و [[آرامش]] در [[دل]] توده‌های دردمند و [[مستضعف]] می‌آفریند.

| پاسخ‌دهنده = محسن موحدی

| پاسخ = آقای '''[[محسن موحدی]]'''، در مقاله ''«[[آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت (مقاله)|آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::بنابراین، در [[منطق]] [[قرآنی]] و [[دینی]]، آرامشی مثبت است که همراه با حساسیت و [[نگرانی]] و [[بیم]] و [[اندوه]] باشد، نه [[آرامش]] آمیخته با سکون و بی‌تحرکی و بی‌احساسی در برابر حقایق و وقایع مهم. آرامشی ارزشمند است که همراه با حساسیت و [[اندیشه]] باشد و درون آن، نوعی ناآرامی [[مقدس]] به چشم می‌آید که از آن به [[آرامش]] در عین ناآرامی و [[آرامش]] آمیخته به ناآرامی تعبیر می‌شود.

::::::[[آرامش روحی]] و روانی در [[انسان]]، برخلاف [[آرامش]] در موجودات دیگر با [[معرفت]] و [[شناخت]] او پیوند خورده و در نتیجه موضوعی کاملاً [[فرهنگی]] است.(...)

::::::از این‌رو، [[آرامش روحی]] و روانی در [[اسلام]]، نه تنها از جنبه درونی، از جنبه‌های بیرونی هم مورد توجه است. [[اسلام]]، [[آرامش]] در سطح‌های بالا را محور می‌داند و تأکید می‌کند که اگر در آن سطح [[آرامش]] فراهم آید، ناآرامی‌های سطح‌های پایین‌تر جبران می‌شود.

::::::بر اساس مشخصات ارائه شده از [[آرامش روحی]] و روانی، [[باور به مهدویت]]، به شیوه‌هایی بر این عامل مهم انسانی تأثیر می‌گذارد:

::::::'''دوم''': از آنجا که [[باور به مهدویت]]، با [[آگاهی]] شکل می‌گیرد، بنابراین ضمن ایجاد آرامشی مثبت همراه با حساسیت و [[اندیشه]]، درون آن نوعی ناآرامی [[مقدس]] نیز وجود دارد.

::::::'''سوم''': [[باور به مهدویت]] با [[معرفت]] و [[شناخت]] [[انسان]] پیوند دارد و به هدف‌گذاری در [[زندگی]] او منجر می‌شود، بنابراین آرامشی را که مخصوص انسان‌هاست و در [[روان‌شناسی]] از ویژگی‌های آن بحث می‌شود، به او ارزانی می‌کند.

| پاسخ‌دهنده = نفیسه فقیهی مقدس

| پاسخ = سرکار خانم '''[[نفیسه فقیهی مقدس]]'''، در مقاله ''«[[بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی (مقاله)|بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::[[رئیس]] [[مکتب]] [[شیعه]] [[امام صادق]]{{ع}} ذیل [[آیات]] شریفه ۶٢-۶۴ [[سوره]] [[یونس]] چنین می‌فرمایند: ای ابا [[بصیر]]! خوش بر احوال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که [[منتظر ظهور]] او در دوران غیبتش هستند و در [[دوران ظهور]] [[مطیع]] [[اوامر]] او می‌باشند. آنان [[دوستان]] خدایند و هیچ [[خوف]] و اندوهی بر آنان نیست. فقدان [[خوف]] و [[حزن]] در [[زندگی]] که عامل اصلی دست‌یابی به [[آرامش]] و [[بهداشت روان]] در [[خانواده]] است از یک سو به رهایی از تنهایی و پیوند قلبی و [[عاطفی]] [[انسان]] با امامی که ناظر بر [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] بوده و در شدائد و [[سختی‌ها]] همراه اوست، بستگی دارد و نیز منوط به [[التزام]] به ویژگی‌های [[رفتاری]] [[انسان]] [[منتظر]] است. در [[کلام]] [[معصومین]]{{عم}} [[تمسک]] به [[دین الهی]] و دوری از [[شیطان]]، که از دیدگاه [[قرآن کریم]] از عوامل اصلی رسیدن به [[آرامش]] است از [[ویژگی‌های منتظرین]] [[راستین]] شمرده شده و [[امام صادق]]{{ع}} [[تمسک]] به [[دین]] الاهی و [[تقوا]] را از بایسته‌های [[دوران غیبت]] معرفی می‌‌نمایند. [[پیامبر]]{{صل}} نیز با [[پیش‌بینی]] آن چه در [[امت اسلام]] رخ می‌‌دهد بر [[ثبات]] قدم در [[دین]] و عدم [[تبعیت]] از [[شیطان]] که [[انسان]] را از مسیر [[اعتدال]] و [[سلامت روان]] خارج می‌‌کند تأکید می‌‌فرماید: "[[سوگند]] به آن کس که مرا به [[حق]] [[مبعوث]] کرده، [[قائم]]{{ع}} از [[فرزندان]] من در روزگاری [[غیبت]] می‌کند، تا اینکه اکثر [[مردم]] می‌گویند که به [[خدا]] [[سوگند]] نیازی به [[آل محمد]]{{صل}} نیست و گروه دیگر در ولادتش [[شک]] و تردید می‌کنند، پس هر آن که زمان او را [[درک]] کرد، باید به [[دین]] او [[تمسک]] یابد و راهی برای [[نبرد]] [[شیطان]] باقی نگذارد تا او را از [[ملت]] و آئین من خارج نماید".

::::::افزون بر کار ویژه غایت‌گرایانه و نقش آن در [[آرامش روانی]] [[انسان]]، در [[نصوص دینی]] [[منتظران فرج]] به [[گشایش]] در امور و رهایی از تنگناهای [[زندگی]] [[بشارت]] داده شده‌اند. بنابر منقول [[امام محمد باقر]]{{ع}} با [[سوگند]] به [[پروردگار]]، رهایی و [[گشایش]] در امور را به [[منتظران ظهور]] [[وعده]] داده‌اند و بر کسانی که به احیای [[تعالیم]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[همت]] گمارند [[درود]] و [[رحمت]] نثار کرده‌اند»<ref>[[نفیسه فقیهی مقدس|فقیهی مقدس، نفیسه]]، [[بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی (مقاله)|بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی]]، ص ؟؟</ref>.