رشد روحیه صبر و استقامت به عنوان یکی از آثار روانشناختی انتظار در بعد رشد شخصیت روانی به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-}} {{پاسخ پرسش +}} {{پاسخ پرسش )) |
جز (جایگزینی متن - '\. \:\:\:\:\:\:(.*)\s' به '. $1 ') |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد سبحانینیا]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[محمد سبحانینیا]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«یکی از [[ارکان انتظار]] [[فرج]]، [[صبر]] و [[پایداری]] است و [[انسان]] [[منتظر]] در واقع کسی است که همه [[سختیها]] و ناملایمات را به [[امید]] رسیدن به [[آرمان]] بلند خویش، [[تحمل]] میکند و از فشار و تهدید [[زورگویان]] و طعنه و [[تکذیب]] نابخردان، [[هراس]] به [[دل]] راه نمیدهد؛ از همینرو در [[روایات]]، [[صبر]] و [[انتظار]] همواره قرین یکدیگر بوده و [[فضیلت]] بسیاری برای صبرپیشگان در [[زمان غیبت]] برشمرده شده است. [[حضرت]] [[سیدالشهدا]]{{ع}} که خود والاترین [[مظهر]] [[صبر]] و [[مقاومت]] در راه ادای [[تکلیف الهی]] است، در بیان [[مقام]] منتظرانی که [[صبر]] و [[شکیبایی]] پیشه ساخته و بر [[آرمان]] خویش [[پایداری]] میورزند، میفرماید: "در میان ما [[اهل بیت]]، [[دوازده مهدی]] وجود دارد که اولین آنها [[امیرمؤمنان]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و آخرینشان نهمین [[فرزند من]] است. اوست [[قیام]] کننده به [[حق]]. [[خداوند]] با او، [[زمین]] را پس از آنکه مرده است، زنده میکند و [[دین حق]] را به دست او برهمه [[ادیان]] [[غلبه]] میدهد؛ اگرچه [[مشرکان]] نپسندند. برای او غیبتی است که گروهی در آن از [[دین خدا]] برمیگردند و گروهی دیگر بر [[دین]] خود ثابت میمانند که این گروه را اذیت کرده و به آنها میگویند: پس این [[وعده]] چه شد، اگر راست میگویید؟ [[آگاه]] باشید آنکه در [[زمان غیبت]] او بر اذیت و [[تکذیب]] [[صبر]] کند، همانند کسی است که در مقابل [[رسول خدا]]{{صل}} با [[شمشیر]] به [[جهاد]] برخاسته است"<ref>{{متن حدیث| مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ يُظْهِرُ بِهِ دِيْنَ الْحَقِ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فِيهَا أَقْوَامٌ وَ يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الدِّينِ آخَرُونَ فَيُؤْذَوْنَ وَ يُقَالُ لَهُمْ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ أَمَا إِنَ الصَّابِرَ فِي غَيْبَتِهِ عَلَى الْأَذَى وَ التَّكْذِيبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۳۱۷.</ref>. | ::::::«یکی از [[ارکان انتظار]] [[فرج]]، [[صبر]] و [[پایداری]] است و [[انسان]] [[منتظر]] در واقع کسی است که همه [[سختیها]] و ناملایمات را به [[امید]] رسیدن به [[آرمان]] بلند خویش، [[تحمل]] میکند و از فشار و تهدید [[زورگویان]] و طعنه و [[تکذیب]] نابخردان، [[هراس]] به [[دل]] راه نمیدهد؛ از همینرو در [[روایات]]، [[صبر]] و [[انتظار]] همواره قرین یکدیگر بوده و [[فضیلت]] بسیاری برای صبرپیشگان در [[زمان غیبت]] برشمرده شده است. [[حضرت]] [[سیدالشهدا]]{{ع}} که خود والاترین [[مظهر]] [[صبر]] و [[مقاومت]] در راه ادای [[تکلیف الهی]] است، در بیان [[مقام]] منتظرانی که [[صبر]] و [[شکیبایی]] پیشه ساخته و بر [[آرمان]] خویش [[پایداری]] میورزند، میفرماید: "در میان ما [[اهل بیت]]، [[دوازده مهدی]] وجود دارد که اولین آنها [[امیرمؤمنان]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و آخرینشان نهمین [[فرزند من]] است. اوست [[قیام]] کننده به [[حق]]. [[خداوند]] با او، [[زمین]] را پس از آنکه مرده است، زنده میکند و [[دین حق]] را به دست او برهمه [[ادیان]] [[غلبه]] میدهد؛ اگرچه [[مشرکان]] نپسندند. برای او غیبتی است که گروهی در آن از [[دین خدا]] برمیگردند و گروهی دیگر بر [[دین]] خود ثابت میمانند که این گروه را اذیت کرده و به آنها میگویند: پس این [[وعده]] چه شد، اگر راست میگویید؟ [[آگاه]] باشید آنکه در [[زمان غیبت]] او بر اذیت و [[تکذیب]] [[صبر]] کند، همانند کسی است که در مقابل [[رسول خدا]]{{صل}} با [[شمشیر]] به [[جهاد]] برخاسته است"<ref>{{متن حدیث| مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ يُظْهِرُ بِهِ دِيْنَ الْحَقِ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فِيهَا أَقْوَامٌ وَ يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الدِّينِ آخَرُونَ فَيُؤْذَوْنَ وَ يُقَالُ لَهُمْ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ أَمَا إِنَ الصَّابِرَ فِي غَيْبَتِهِ عَلَى الْأَذَى وَ التَّكْذِيبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۳۱۷.</ref>. | ||
شاید بتوان گفت: فضیلتهای بیشماری در [[روایات]] ما که برای [[منتظران فرج]] برشمردهاند، به اعتبار همین [[صبر]] و [[تحمل]] مشکلاتی است که [[منتظران واقعی]] [[فرج]]، برخود هموار میکنند. در [[احادیث]]، از [[انتظار]] در پرتو [[صبر]] و [[انتظار فرج]] با [[صبر]]، سخن گفتهاند. [[امام رضا]] {{ع}} درباره ملازمت [[صبر]] و [[انتظار فرج]]، فرمودهاند: "بر شما [[باد]] [[صبر]]، همانا [[فرج]] بعد از [[یأس]] میآید"<ref>{{متن حدیث|فَعَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا يَجِيءُ الْفَرَجُ عَلَى الْيَأْسِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۹.</ref>. از این سخن معلوم میشود، [[انتظار]] بدون عنصر [[پایداری]] و [[شکیبایی]] در برابر مشکلات، پوستهای است بدون مغز و قالبی است بیمحتوا که در [[حقیقت انتظار]] نیست! آن [[حضرت]] در جایی دیگر، در همینباره فرمودهاند: "چهقدر نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]"<ref>{{متن حدیث|مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۱۰.</ref>؛ . نتیجه [[صبر]] در [[انتظار]]، [[پیروزی]] است. [[امام کاظم]]{{ع}} در این زمینه میفرمایند: "هرکس صبرکند و [[انتظار]] بکشد، به [[فرج]] و [[پیروزی]] میرسد و [[انتظار فرج]]، بخشی از [[فرج]] است"<ref>موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ج۲، ص۴۱۱.</ref><ref>[[محمد سبحانینیا|سبحانینیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۳۸-۳۹.</ref>. | |||
یکی از مسئولیتهای [[منتظران]] در [[عصر غیبت]]، [[آراستگی]] به [[بردباری]] و [[پایداری]] است؛ زیرا بر پایه [[روایت]] مفصلی که در آن شرایط [[عصر غیبت]] و اوضاع [[پیش از ظهور]] بیان شده، میتوان این نکته را دریافت که در [[دوران غیبت]]، فشار زیادی بر [[منتظران]] [[مخلص]] و صدیق [[حضرت مهدی موعود]]{{ع}} وارد میشود. [[مقاومت]] و [[پایداری]] در چنین شرایطی، به [[توان]] بالای روحی [[نیاز]] دارد. [[منتظران]] باید بکوشند تا به درجات بالای [[صبر]] نائل گردند؛ صبری که طبق [[حدیث شریف]]، "رأس الایمان" است. این معنا را میتوان در [[کلام پیامبر]] [[خدا]] {{صل}} خطاب به اصحابش جستوجو کرد: "پس از شما کسانی میآیند که به هر یک از آنان، اجر پنجاه نفر از شما را خواهند داد"<ref>{{متن حدیث| سَيَأْتِي قَوْمٌ مِنْ بَعْدِكُمْ الرَّجُلُ الْوَاحِدُ مِنْهُمْ لَهُ أَجْرُ خَمْسِينَ مِنْكُمْ}}</ref>. [[اصحاب]] گفتند: ای [[پیامبر خدا]]، ما در جنگهای [[بدر]]، [[احد]] و [[حنین]] با شما بودیم و آیاتی از [[قرآن]] درباره ما نازل شده است<ref>{{متن حدیث|يَا رَسُولَ اللَّهِ! نَحْنُ كُنَّا مَعَكَ بِبَدْرٍ وَ أُحُدٍ وَ حُنَيْنٍ وَ نَزَلَ فِينَا الْقُرْآنُ}}</ref> [[حضرت]] پاسخ دادند: اگر آنچه آنان [[تحمل]] میکنند بر شما وارد میشد، مانند [[صبر]] آنان [[صبر]] نمیکردید!<ref>{{متن حدیث|إِنَّكُمْ لَوْ تَحْمِلُونَ لِمَا حُمِّلُوا لَمْ تَصْبِرُوا صَبْرَهُمْ}}؛بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۳۰.</ref>. | |||
مشکلات گوناگونی که از جوانب مختلف برای [[انسان]] پیش میآید، [[فتنهها]] و [[مصائب]] طاقتفرسایی که بر سر راه باورمندان چشم [[انتظار]] هست و احساس تنهایی، آنان را چنان میشکند که برای [[ناامید]] نشدن، استقامتی کوهسان میطلبد. [[امتحانات الهی]]، یکی پس از دیگری برای [[مؤمنین]] پیش میآید و [[میزان]] [[صبر]] و [[استقامت]] آنان را به بوته [[امتحان]] میگذارد. [[امام صادق]] {{ع}} میفرماید: "امر [[فرج]] بر شما نمیرسد، مگر پس از نابودی! نه به [[خدا]] [[سوگند]] نمیرسد، مگر پس از آنکه در اثر آزمایشهای گوناگون، [[خالص]] و [[پاک]] شوید"<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۱۱.</ref>. اساساً [[انتظار]] با آن همه [[فضایل]] و برکتی که دارد، جز با [[صبر]] و [[شکیبایی]] حاصل نمیشود. پیامبراکرم {{صل}} فرمود: "با [[صبر]] و [[استقامت]]، [[منتظر فرج]] بودن [[عبادت]] است"<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ عِبَادَةٌ}}؛ بحارالانوار، ج۲، ص۱۴۵.</ref>»<ref>[[محمد سبحانینیا|سبحانینیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۷۵-۷۶.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۶۴: | خط ۶۷: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[رضا باقیزاده]]'''، در مقاله ''«[[بررسی دستاوردهای روانشناختی سبک زندگی انتظار (مقاله)|بررسی دستاوردهای روانشناختی سبک زندگی انتظار]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[رضا باقیزاده]]'''، در مقاله ''«[[بررسی دستاوردهای روانشناختی سبک زندگی انتظار (مقاله)|بررسی دستاوردهای روانشناختی سبک زندگی انتظار]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«[[انسان]] [[منتظر]] برای ادای [[رسالت]] سنگین خود، باید در برابر حوادث و [[سختیها]] بایستد. استحکام و پختگی او نیز از [[معرفت]] و [[آگاهی]] و تواناییاش سرچشمه میگیرد. از اینرو مهمترین [[دعا]] و خواسته او از [[خداوند]]، فزونی [[شناخت]] نسبت به [[حجت]] حاضر و [[استقامت]] در این مسیر است: خدایا! خودت را به من بشناسان... مرا در راه دینت [[استوار]] گردان و به من [[صبر]] عطا کن!... مرا بر [[اطاعت]] او [[قدرت]] ده و بر [[پیروی]] از او [[پایداری]] عطا کن! مرا در گروه و از [[یاران]] و [[یاوران]] او و آنان که راضی به کارهای اویند قرار ده و این [[عقیده]] را در زندگیام و نه در هنگام مردن از من مگیر تا آن هنگام که ما را بر این [[عقیده]] بمیرانی؛ نه شکّ داشته باشیم و نه پیمانشکن و نه تکذیبکننده باشیم. خدایا! در ظهورش شتاب کن و به [[یاری]] خود تأییدش نما و یاورش را [[یاری]] کن<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۱۷۰.</ref>. | ::::::«[[انسان]] [[منتظر]] برای ادای [[رسالت]] سنگین خود، باید در برابر حوادث و [[سختیها]] بایستد. استحکام و پختگی او نیز از [[معرفت]] و [[آگاهی]] و تواناییاش سرچشمه میگیرد. از اینرو مهمترین [[دعا]] و خواسته او از [[خداوند]]، فزونی [[شناخت]] نسبت به [[حجت]] حاضر و [[استقامت]] در این مسیر است: خدایا! خودت را به من بشناسان... مرا در راه دینت [[استوار]] گردان و به من [[صبر]] عطا کن!... مرا بر [[اطاعت]] او [[قدرت]] ده و بر [[پیروی]] از او [[پایداری]] عطا کن! مرا در گروه و از [[یاران]] و [[یاوران]] او و آنان که راضی به کارهای اویند قرار ده و این [[عقیده]] را در زندگیام و نه در هنگام مردن از من مگیر تا آن هنگام که ما را بر این [[عقیده]] بمیرانی؛ نه شکّ داشته باشیم و نه پیمانشکن و نه تکذیبکننده باشیم. خدایا! در ظهورش شتاب کن و به [[یاری]] خود تأییدش نما و یاورش را [[یاری]] کن<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۱۷۰.</ref>. | ||
[[مردم]] در [[زمان غیبت]] به سختترین امتحانها دچار میگردند و زیر و رو میشوند و [[انسان]] [[منتظر]] در کنار خوشیها، [[رنجها]] و [[سختیها]] را نیز باید [[تحمل]] کند. [[امام صادق]]{{ع}} میفرماید: این امر تحقق نخواهد یافت، مگر پس از [[یأس]] و [[ناامیدی]] از دیگران. به خدا [[سوگند]]، امر [[ظهور]] به وقوع نخواهند پیوست تا زمانی که در اثر ابتلائات شدید، ماهیت افراد آشکار نشود و صفبندیها مشخص نگردد<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۱۱.</ref>. | |||
[[مفضل بن عمر]] نیز در اینباره میگوید: [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} بودم. صحبت از [[حضرت قائم]] به میان آمد. به ایشان گفتم: امیدوارم کار [[فرج]] به آسانی به نتیجه برسد. [[حضرت]] در پاسخ فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]] چنین نخواهد شد، مگر اینکه شما و طرفدارانش در عرق و [[خون]] خود [[غرق]] شوید"<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۱۹۳.</ref>. سبک [[زندگی]] [[انتظار]] به [[دلیل]] ایجاد نگرشی مثبت نسبت به ادامه حیات و [[آینده بشر]]، موجب تقویت [[روحیه]] [[مقاومت]] فرد در برابر مشکلات میشود. از سوی دیگر، انسانِ [[منتظر]] با بهرهگیری از منابع مذهبی خود، نسبت به وجود دشواریهای پیش رو، [[آگاهی]] و [[آمادگی]] نسبی دارد که این امر در احساس [[قدرت]] [[پیشبینی]] و کنترل موقعیتهای گوناگون [[زندگی]]، نقشی بسزا دارد و به نوعی سبب پرورش ویژگی سرسختی میشود»<ref>[[رضا باقیزاده|باقیزاده، رضا]]، [[بررسی دستاوردهای روانشناختی سبک زندگی انتظار (مقاله)|بررسی دستاوردهای روانشناختی سبک زندگی انتظار]]، ص ۶۲</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۸۰: | خط ۸۵: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالله ابراهیمزاده آملی]]''' در مقاله ''«[[ فلسفه انتظار (مقاله)|فلسفه انتظار]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالله ابراهیمزاده آملی]]''' در مقاله ''«[[ فلسفه انتظار (مقاله)|فلسفه انتظار]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«یکی دیگر از [[فلسفه انتظار]] این است که [[انتظار راستین]]، یکی از بزرگترین عوامل برابر ظلمها، [[فسادها]]، زورگوییها و انواع [[بلاها]] و سختی ها، ثابت و پابرجا نگه میدارد و به آنان [[دل]] و جرئت میدهد تا در بروز تهدیدها، تطمیعها وسختگیریهای [[دشمنان اسلام]] خود را نبازند و از هیچ چیز و هیچ کس نترسیده و نهراسند و [[مقاومت]] و [[ایستادگی]] خود را از دست ندهند و در [[عقیده]] خودهمچنان محکم و مستحکم، [[استوار]] و [[ثابت قدم]] بمانند، [[سرمایه]] روحی بزرگی برای [[مؤمنان]] و [[منتظران]] و [[مستضعفان]] است. [[انتظار]] از دیدگاه [[اسلام]] و بهویژه [[مکتب]] حرکتبخش و تلاش آفرین تشیّع، مشوّق [[مردم]] به [[استقامت]]، [[مقاومت]] و [[پایداری]] و [[جهاد]] و [[مبارزه]] است؛ و از آنجا که چشمداشتی به [[ظهور]] یک [[قیام]] [[الهی]] - انسانی در همه ابعاد آن در سطح [[جهان]] است، به [[منتظران]] دید وسیعی میبخشد و به آنها دلگرمی میدهد و صفوف حقطلبان را در برابر ناحق فشردهتر میکند و به ادامه راه [[حق]] و [[عدل]] در برابر [[فسادها]] و بیعدالتیها مقاوم میگرداند و سرانجام از آنها انسانهایی پولادین وآبدیده می سازد. | ::::::«یکی دیگر از [[فلسفه انتظار]] این است که [[انتظار راستین]]، یکی از بزرگترین عوامل برابر ظلمها، [[فسادها]]، زورگوییها و انواع [[بلاها]] و سختی ها، ثابت و پابرجا نگه میدارد و به آنان [[دل]] و جرئت میدهد تا در بروز تهدیدها، تطمیعها وسختگیریهای [[دشمنان اسلام]] خود را نبازند و از هیچ چیز و هیچ کس نترسیده و نهراسند و [[مقاومت]] و [[ایستادگی]] خود را از دست ندهند و در [[عقیده]] خودهمچنان محکم و مستحکم، [[استوار]] و [[ثابت قدم]] بمانند، [[سرمایه]] روحی بزرگی برای [[مؤمنان]] و [[منتظران]] و [[مستضعفان]] است. [[انتظار]] از دیدگاه [[اسلام]] و بهویژه [[مکتب]] حرکتبخش و تلاش آفرین تشیّع، مشوّق [[مردم]] به [[استقامت]]، [[مقاومت]] و [[پایداری]] و [[جهاد]] و [[مبارزه]] است؛ و از آنجا که چشمداشتی به [[ظهور]] یک [[قیام]] [[الهی]] - انسانی در همه ابعاد آن در سطح [[جهان]] است، به [[منتظران]] دید وسیعی میبخشد و به آنها دلگرمی میدهد و صفوف حقطلبان را در برابر ناحق فشردهتر میکند و به ادامه راه [[حق]] و [[عدل]] در برابر [[فسادها]] و بیعدالتیها مقاوم میگرداند و سرانجام از آنها انسانهایی پولادین وآبدیده می سازد. | ||
[[رسول]] گرامی [[اسلام]]{{صل}} در [[حدیثی]] که درباره [[ایمان]] و [[اعتقاد]] شیعیان [[آخرالزمان]]، با [[امیرمؤمنان]]{{ع}} سخن گفته است، در حالی که آن [[حضرت]] را موردخطاب قرار داده و [[ایمان]] [[استوار]] این گروه مقاوم را مورد [[ستایش]] قرار داده است، میفرماید: {{متن حدیث|ياعَلي! وَاعْلَمْ اَنَّ اَعْجَبَ النّاس ايماناً وَ اَعْظَمَهُمْ يَقيناً قَوْمٌ يَکُونُونَ فيآخِرَالزَّمانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَّ وَ حَجَبَ عَنْهُمُ الْحُجَّة فَآمَنُوا بِسَوادٍ في بَياضٍ}}<ref>بحارالانوار، ج 52، ص 125</ref>؛ «یاعلی! شگفت انگیزترین [[مردمان]] از نظر [[ایمان]] و والاترین آنان از نظر [[یقین]]، کسانیاند که در [[آخرالزمان]] میباشند؛ [[پیامبر]] را [[درک]] نکردهاند و [[حجّت]] [[خدا]] از آنها پنهان گردیده و آنان به مرکّب سیاه روی کاغذ سفید (نوشتههای روی کاغذ) [[ایمان]] آوردهاند». | |||
آن [[حضرت]] در [[روایت]] دیگری، [[استقامت]] هر یک از آنها در [[دین]] خود را بسیار ستوده و به کندن خارهای «گوَن» در شب تاریک و به دست گرفتن [[آتش]] گداخته، [[تشبیه]] کرده و از آن سختتر و شدیدتر دانسته، که از فتنههای تیره و تار مصون خواهد ماند<ref>همان، ص 124، ح 8. در فراز آغازین این روایت، آنها را برادران خود خوانده است</ref>. در این [[روایات]] چنان که ملاحظه میشود [[رسول اکرم]]، [[مؤمنان]] [[منتظر]] رإ؛ [[برادران]] خود خوانده و از [[صبر]] و [[شکیبایی]] و [[مقاومت]] آنان در برابر مشکلات ستایش کرده و رمز آن را هم [[سختی]] و دشواری [[دوران غیبت]] و ثابت ماندن بر حقو [[حقیقت]] معرفی نموده است. | |||
[[امام کاظم]]{{ع}} فرموده است: هر کس [[صبر]] کند و [[انتظار]] بکشد، به [[فرج]] و [[پیروزی]] میرسد و [[انتظار فرج]] بخشی ازفرج است<ref> همان، ص 143.17.</ref> در این [[روایت]] به نکته مهمی اشاره شده است و آن این که [[امام]] فرمود: هر کس با [[صبر]] و [[شکیبایی]] [[انتظار]] بکشد و در این راه [[پایداری]] و [[مقاومت]] به خرج دهد، به [[پیروزی]] و [[فرج]] میرسد؛ این نشان میدهد که [[انتظار راستین]]، فلسفهاش، فلسفه [[زندگی]] و دستیابی به آرمانهای متعالی آن است؛ زیرا [[انتظار]] در این [[روایت]]، بهمعنای هجران و [[فراق]] بیحاصل تصور نشده که افق روشنی نداشته باشد، بلکه بهمعنای [[انتظار]] تحقق اهداف [[عالی]] انسانی - [[الهی]] است و لذا در پرتو آن میتوان و باید به آن اهداف رسید»<ref>[[عبدالله ابراهیمزاده آملی|ابراهیمزاده آملی، عبدالله]]، [[ فلسفه انتظار (مقاله)|فلسفه انتظار]]، [[پیام تابستان (نشریه)|فصلنامه پیام تابستان]]، ص۶۱.</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۹۷: | خط ۱۰۵: | ||
| پاسخ = سرکار خانم '''[[زهرا سادات پورسیدآقایی]]'''، در مقاله ''«[[بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روانشناسی کمال (مقاله)|بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روانشناسی کمال]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = سرکار خانم '''[[زهرا سادات پورسیدآقایی]]'''، در مقاله ''«[[بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روانشناسی کمال (مقاله)|بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روانشناسی کمال]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«بنابر [[روایت]] «[[منتظران واقعی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در راه تحقق آرمانهای جهانی [[امام]]، مشکلات و [[مصائب]] فراوانی را به [[جان]] میخرند، ولی از سر [[اخلاص]] و [[تواضع]] عمل خود را هیچ میپندارند و به جهت [[هجوم]] [[سختیها]] و [[تحمل]] مشقتها، بر [[خداوند]] منت نمیگزارند»<ref>ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن محمد، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. از [[رسول اکرم]] {{صل}} نیز [[روایت]] شده است که به [[اصحاب]] خود فرمود: گروهی بعد از شما میآیند که هر یک نفر از آنها ثوابش معادل [[ثواب]] پنجاه نفر از شماست؛ چرا که شما به مشقتهای آنها [[مبتلا]] نشدید و به اندازه آنها [[صبر]] ننمودید<ref>بنیهاشمی، محمد، سلوک منتظران، ص۲۹۹.</ref>. | ::::::«بنابر [[روایت]] «[[منتظران واقعی]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} در راه تحقق آرمانهای جهانی [[امام]]، مشکلات و [[مصائب]] فراوانی را به [[جان]] میخرند، ولی از سر [[اخلاص]] و [[تواضع]] عمل خود را هیچ میپندارند و به جهت [[هجوم]] [[سختیها]] و [[تحمل]] مشقتها، بر [[خداوند]] منت نمیگزارند»<ref>ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن محمد، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. از [[رسول اکرم]] {{صل}} نیز [[روایت]] شده است که به [[اصحاب]] خود فرمود: گروهی بعد از شما میآیند که هر یک نفر از آنها ثوابش معادل [[ثواب]] پنجاه نفر از شماست؛ چرا که شما به مشقتهای آنها [[مبتلا]] نشدید و به اندازه آنها [[صبر]] ننمودید<ref>بنیهاشمی، محمد، سلوک منتظران، ص۲۹۹.</ref>. | ||
کتاب مکیال المکارم [[دوازده]] نشانه برای درجه کامل [[انتظار]] بیان فرموده است. برای نمونه آورده است: [[منتظر]] در [[انتظار]] [[محبوب]] خود [[صبر]] بر شدّتها و [[سختیها]] نماید و آنها را در جنب این امر بزرگ سهل و سبک شمارد<ref>بنیهاشمی، محمد، سلوک منتظران، ص۲۹۸.</ref>. [[روایات]] نشان میدهند که [[استقامت]] در برابر مشکلات [[دوران غیبت]]، شرط [[آمادگی]] برای [[انتظار]] تا [[ظهور]] است و فرد [[منتظر]] با [[ناراحتی]] و افزایش تنش روبهروست»<ref>[[زهرا سادات پورسیدآقایی|سادات پورسید آقایی، زهرا]]، [[بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روانشناسی کمال (مقاله)|بررسی تطبیقی شخصیت انسان منتظر با شخصیت سالم از دیدگاه روانشناسی کمال]]، ص ۱۱۸</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۱۴: | ||
| پاسخ = سرکار خانم '''[[نفیسه فقیهی مقدس]]'''، در مقاله ''«[[بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی (مقاله)|بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = سرکار خانم '''[[نفیسه فقیهی مقدس]]'''، در مقاله ''«[[بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی (مقاله)|بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«یکی از مؤلفههای مهم و موفقیتآمیز در [[زندگی]] [[انسان]]، وجود عامل [[صبر]] و [[شکیبایی]] در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] به خصوص در روابط [[خانوادگی]] است. [[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به [[صبر]] و [[پایداری]] [[دعوت]] میکند و صبرپیشگی را زمینه دریافت [[معارف الهی]] دانسته است<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ}} «و دانشوران گفتند: وای بر شما! پاداش خداوند برای آن کس که ایمان آورد و کرداری شایسته دارد بهتر است و آن را جز به شکیبایان فرا نیاموزند» سوره قصص، آیه ۸۰.</ref>؛ چراکه در [[صبر]] فواید بی شماری برای [[تربیت نفس]]، تقویت شخصیت و افزایش [[توانایی]] [[انسان]] در برابر سختیها و [[مصائب]] نهفته است، [[صبر]] به [[انسان]] میآموزد که در بذل جهد و تلاش برای تحقق اهداف [[علمی]] و عملی مداومت ورزد و تا رسیدن به نتیجه مطلوب بردبار باشد. شرایط بسیار دشوار [[عصر غیبت]] که دوران دوری از [[حجت الهی]]، هجمه [[دشمنان دین]] برای خاموش ساختن [[نور الهی]] و کمی [[یاران]] و [[یاوران]] [[دین]] معرفی شده<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۲، ص۵۱۴.</ref> مستلزم آن است که [[منتظران راستین]]، با [[استقامت]] در برابر مشکلات و گرفتاریها بایستند واز موجودیت و [[هویت]] [[شیعی]] خود [[دفاع]] و از تعجیل و شتاب که نقطه مقابل [[صبر]] است پرهیز نمایند<ref>استرآبادی، علی، تأویل الآیات الظاهرة، ص٢۵۶.</ref>. | ::::::«یکی از مؤلفههای مهم و موفقیتآمیز در [[زندگی]] [[انسان]]، وجود عامل [[صبر]] و [[شکیبایی]] در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] به خصوص در روابط [[خانوادگی]] است. [[قرآن کریم]] [[مؤمنان]] را به [[صبر]] و [[پایداری]] [[دعوت]] میکند و صبرپیشگی را زمینه دریافت [[معارف الهی]] دانسته است<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ}} «و دانشوران گفتند: وای بر شما! پاداش خداوند برای آن کس که ایمان آورد و کرداری شایسته دارد بهتر است و آن را جز به شکیبایان فرا نیاموزند» سوره قصص، آیه ۸۰.</ref>؛ چراکه در [[صبر]] فواید بی شماری برای [[تربیت نفس]]، تقویت شخصیت و افزایش [[توانایی]] [[انسان]] در برابر سختیها و [[مصائب]] نهفته است، [[صبر]] به [[انسان]] میآموزد که در بذل جهد و تلاش برای تحقق اهداف [[علمی]] و عملی مداومت ورزد و تا رسیدن به نتیجه مطلوب بردبار باشد. شرایط بسیار دشوار [[عصر غیبت]] که دوران دوری از [[حجت الهی]]، هجمه [[دشمنان دین]] برای خاموش ساختن [[نور الهی]] و کمی [[یاران]] و [[یاوران]] [[دین]] معرفی شده<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۲، ص۵۱۴.</ref> مستلزم آن است که [[منتظران راستین]]، با [[استقامت]] در برابر مشکلات و گرفتاریها بایستند واز موجودیت و [[هویت]] [[شیعی]] خود [[دفاع]] و از تعجیل و شتاب که نقطه مقابل [[صبر]] است پرهیز نمایند<ref>استرآبادی، علی، تأویل الآیات الظاهرة، ص٢۵۶.</ref>. | ||
چنانچه در [[روایت]] [[امام رضا]]{{ع}} [[صبر]] و [[انتظار فرج]] به عنوان دو قرین تحسین شده معرفی شده<ref>عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۲۰؛ فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج۲، ص۴۷۰.</ref> و [[مؤمنان راستین]] به [[صبر]] پیشگی و [[استقامت]] در برابر [[یأس]] و [[ناامیدی]] [[دعوت]]<ref>حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج۲، ص۲۹۰.</ref> و [[منتظران]] [[ظهور حضرت حجت]]{{ع}} به سبب [[صبر]] از [[یاران]] [[رسول]] خاتم{{صل}} و [[اصحاب بدر]] [[برتر]] شمرده شدهاند<ref>نیلی نجفی، علی بن عبدالکریم، منتخب الأنوار المضیئه، ص٢۵.</ref>. انتظارِ حرکت آفرین و پویا، از خاستگاههای اصلی [[پایبندی]] به [[تکلیف]] شمرده شده و این [[توان]] را در [[منتظِر]] ایجاد میکند که صبرش مغلوب حوادث نگردد. [[منتظِر]] واقعیِ ظهورِ [[حضرت مهدی]]{{ع}}، به [[پیشوایان]] [[راستین]] و [[اسوه]] های [[صبر]] و [[ایستادگی]] [[تأسی]] میکند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۲.</ref> و در برابر عوامل درونی و بیرونی انحراف، پابرجا و [[استوار]] است و با کلید [[صبر]] و [[استقامت]]، [[باب]] [[گشایش]] و [[فرج]] را میگشاید. | |||
::::::در روایتی از سومین پیشوای [[شیعه]]{{ع}} چنین [[روایت]] شده است: {{متن حدیث|مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ يُظْهِرُ بِهِ الدِّينَ يُحِقُّ الْحَقَّ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ * لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فِيهَا قَوْمٌ وَ يَثْبُتُ عَلَى الدِّينِ فِيهَا آخَرُونَ فَيُؤْذَوْنَ وَ يُقَالُ لَهُمْ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ أَمَا إِنَّ الصَّابِرَ فِي غَيْبَتِهِ عَلَى الْأَذَى وَ التَّكْذِيبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}}}؛ از ما [[دوازده]] نفر مهدی هست که اول آنها [[علی بن ابیطالب]] و آخر آنان نهمین نفر از [[فرزندان]] من خواهد بود که به [[حق]] [[قیام]] خواهد کرد، [[خداوند]] [[زمین]] را به وسیله او زنده خواهد نمود پس از این که مرده شده باشد، و به وسیله او [[دین]] را [[قوی]] و [[شوکت]] میدهد و آشکارش میکند، و [[حق]] را [[استوار]] میسازد اگر چه [[مشرکین]] این موضوع را [[مکروه]] میشمارند. وی غیبتی خواهد داشت که گروهی در اثر طول [[غیبت]] [[مرتد]] خواهند شد، و جماعتی در انتظار خواهند بود و در این راه [[رنج]] و اذیت خواهند کشید، مخالفین به این دسته میگویند: اگر شما راست میگویید پس این [[وعده]] کی انجام خواهد گرفت، کسی که بر طول [[غیبت]] او [[صبر]] کند و در این راه اذیت و آزار ببیند، مثل این است که با [[شمشیر]] در رکاب [[رسول خدا]] [[جنگ]] میکند<ref>طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری، ص۴٠۶-۴٠٧.</ref>. | ::::::در روایتی از سومین پیشوای [[شیعه]]{{ع}} چنین [[روایت]] شده است: {{متن حدیث|مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ يُظْهِرُ بِهِ الدِّينَ يُحِقُّ الْحَقَّ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ * لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فِيهَا قَوْمٌ وَ يَثْبُتُ عَلَى الدِّينِ فِيهَا آخَرُونَ فَيُؤْذَوْنَ وَ يُقَالُ لَهُمْ مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ أَمَا إِنَّ الصَّابِرَ فِي غَيْبَتِهِ عَلَى الْأَذَى وَ التَّكْذِيبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}}}؛ از ما [[دوازده]] نفر مهدی هست که اول آنها [[علی بن ابیطالب]] و آخر آنان نهمین نفر از [[فرزندان]] من خواهد بود که به [[حق]] [[قیام]] خواهد کرد، [[خداوند]] [[زمین]] را به وسیله او زنده خواهد نمود پس از این که مرده شده باشد، و به وسیله او [[دین]] را [[قوی]] و [[شوکت]] میدهد و آشکارش میکند، و [[حق]] را [[استوار]] میسازد اگر چه [[مشرکین]] این موضوع را [[مکروه]] میشمارند. وی غیبتی خواهد داشت که گروهی در اثر طول [[غیبت]] [[مرتد]] خواهند شد، و جماعتی در انتظار خواهند بود و در این راه [[رنج]] و اذیت خواهند کشید، مخالفین به این دسته میگویند: اگر شما راست میگویید پس این [[وعده]] کی انجام خواهد گرفت، کسی که بر طول [[غیبت]] او [[صبر]] کند و در این راه اذیت و آزار ببیند، مثل این است که با [[شمشیر]] در رکاب [[رسول خدا]] [[جنگ]] میکند<ref>طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری، ص۴٠۶-۴٠٧.</ref>. | ||
همچنین در [[روایت]] دیگری که در [[تفسیر]] [[نعمانی]] بیان شده منتظرانی که [[صبر]] همراه با [[رضایت]] و بدور از شکوه و بیقراری دارند [[مدح]] شده و در زمره [[یاوران]] [[حقیقی]] و اهل [[نجات]] معرفی شدهاند<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵٢، ص۱۴۴.</ref>. | |||
در نتیجه [[تحمل]] هدفمند مشکلات [[دوران غیبت]]، آستانه [[صبر]] و [[تحمل]] [[انسان]] [[منتظر]] بالا رفته و در حاصل [[توان]] [[مدیریت]] مشکلات [[زندگی]] بالا رفته و باعث ارتقاء [[رضایت]] مندی آنان در [[خانواده]] و دستیابی به [[سلامت روان]] میشود. مداومت بر اکتساب مؤلفههای اساسی [[انتظار]]، فرد را [[قادر]] به تسلط بر خویشتن ساخته و موجب اعتلای روحی در برابر ناملایمات و [[سختیها]] میشود. این کار ویژه محوری نقش مؤثری در [[سلامت روان]] در [[خانواده]] دارد و تعمیم آن در [[خانواده منتظر]]، دیگر خواهی و کِبر گُریزی را به همراه دارد»<ref>[[نفیسه فقیهی مقدس|فقیهی مقدس، نفیسه]]، [[بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی (مقاله)|بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی]]، ص ؟؟</ref>. | |||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش |