منشأ انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - 'انتظار افقی' به 'انتظار ظهور امام مهدی')
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی       = منشأ [[انتظار ویرانگر]] چیست؟
| موضوع فرعی = منشأ [[انتظار ویرانگر]] چیست؟
| تصویر             = 7626626268.jpg
| تصویر = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر     = 200px
| اندازه تصویر = 200px
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]  
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]  
| مدخل اصلی   =  [[انتظار ویرانگر]]
| مدخل اصلی =  [[انتظار ویرانگر]]
| مدخل وابسته   =
| مدخل وابسته =  
| پاسخ‌دهنده         =  
| پاسخ‌دهنده =  
| پاسخ‌دهندگان       = ۲ پاسخ
| پاسخ‌دهندگان = ۲ پاسخ
}}
}}
'''منشأ [[انتظار ویرانگر]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..
'''منشأ [[انتظار ویرانگر]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..
خط ۳۴: خط ۳۴:
#'''کوته‌فکری و عدم [[بصیرت]] به [[دین]]:''' در واقع آنهایی که در [[دین]] و [[احکام]] آن به تعمق و [[تفقه]] نپرداخته‌اند، [[ناآگاه]] از [[فلسفه]] وضع این [[قوانین]] و بی‌توجه به [[هدف]] والای [[شارع مقدس]] از اجرای این [[احکام]]، [[وظایف]] خود را در چند بُعد جزئی از [[دین]] منحصر دانسته و معتقدند که [[وظیفه]] ما، فقط [[دعا کردن]] است و اگر پا را از آن فراتر نهند، فقط در حد امر به معروف‌ها و [[نهی]] از منکرهای جزئی [[اقدام]] می‌‌کنند. [[امام خمینی]]  [[اسلام شناس]] والامقام و [[آگاه]] عصر ما که متدینی [[راستین]] و نیز [[حقیقت]] جوی [[مکتب]] [[غنی]] [[اسلام]] بودند، در یکی از [[سخنرانی]] هایشان این گونه [[مسلمانان]] را به [[انجام وظیفه]] شان [[آگاه]] می‌‌کنند: [[ارزش]] دارد که [[انسان]] در مقابل [[ظلم]] بایستد و مشتش را گره کند و توی دهنش بزند و نگذارد که این [[قدر]] [[ظلم]] زیاد شود، این [[ارزش]] دارد. این طور نیست که حالا که ما [[منتظر]] [[ظهور امام زمان]] هستیم پس دیگر بنشینیم در خانه‌هایمان، [[تسبیح]] در دست بگیریم و بگوئیم: {{متن حدیث|"عَجّلْ عَلی‌ فَرَجِهِ"}} یا کار شما باید تعجیل بشود، شما باید زمینه را فراهم کنید برای آمدن او و [[مسلمین]] را با هم مجتمع کنید همه با هم شوید<ref>صحیفه امام خمینی، ج ۱۸، ص ۱۹۵ - ۱۹۶.</ref>. در واقع [[امام خمینی]]  با پیشنهاد این راه حل، نه تنها سدی بزرگ در برابر کج اندیشی‌های افراد ایجاد کرده‌اند بلکه از انتشار این [[اندیشه]] غلط در بین [[مسلمین]] جلوگیری نموده‌اند و حتی خود ایشان به عنوان بنیانگذار [[جمهوری اسلامی]] [[ایران]] [[مسئولیت]] [[رهبری]] [[مردم]] را به منظور تحقق [[هدف]] والای تحول و [[انقلاب اسلامی]] در شالوده [[نظام]] مملکت بر عهده داشته‌اند تا بدین صورت گامی چند در ایجاد زمینه برای [[ظهور]] و نیز [[اصلاح]] اجتماع برداشته شود.
#'''کوته‌فکری و عدم [[بصیرت]] به [[دین]]:''' در واقع آنهایی که در [[دین]] و [[احکام]] آن به تعمق و [[تفقه]] نپرداخته‌اند، [[ناآگاه]] از [[فلسفه]] وضع این [[قوانین]] و بی‌توجه به [[هدف]] والای [[شارع مقدس]] از اجرای این [[احکام]]، [[وظایف]] خود را در چند بُعد جزئی از [[دین]] منحصر دانسته و معتقدند که [[وظیفه]] ما، فقط [[دعا کردن]] است و اگر پا را از آن فراتر نهند، فقط در حد امر به معروف‌ها و [[نهی]] از منکرهای جزئی [[اقدام]] می‌‌کنند. [[امام خمینی]]  [[اسلام شناس]] والامقام و [[آگاه]] عصر ما که متدینی [[راستین]] و نیز [[حقیقت]] جوی [[مکتب]] [[غنی]] [[اسلام]] بودند، در یکی از [[سخنرانی]] هایشان این گونه [[مسلمانان]] را به [[انجام وظیفه]] شان [[آگاه]] می‌‌کنند: [[ارزش]] دارد که [[انسان]] در مقابل [[ظلم]] بایستد و مشتش را گره کند و توی دهنش بزند و نگذارد که این [[قدر]] [[ظلم]] زیاد شود، این [[ارزش]] دارد. این طور نیست که حالا که ما [[منتظر]] [[ظهور امام زمان]] هستیم پس دیگر بنشینیم در خانه‌هایمان، [[تسبیح]] در دست بگیریم و بگوئیم: {{متن حدیث|"عَجّلْ عَلی‌ فَرَجِهِ"}} یا کار شما باید تعجیل بشود، شما باید زمینه را فراهم کنید برای آمدن او و [[مسلمین]] را با هم مجتمع کنید همه با هم شوید<ref>صحیفه امام خمینی، ج ۱۸، ص ۱۹۵ - ۱۹۶.</ref>. در واقع [[امام خمینی]]  با پیشنهاد این راه حل، نه تنها سدی بزرگ در برابر کج اندیشی‌های افراد ایجاد کرده‌اند بلکه از انتشار این [[اندیشه]] غلط در بین [[مسلمین]] جلوگیری نموده‌اند و حتی خود ایشان به عنوان بنیانگذار [[جمهوری اسلامی]] [[ایران]] [[مسئولیت]] [[رهبری]] [[مردم]] را به منظور تحقق [[هدف]] والای تحول و [[انقلاب اسلامی]] در شالوده [[نظام]] مملکت بر عهده داشته‌اند تا بدین صورت گامی چند در ایجاد زمینه برای [[ظهور]] و نیز [[اصلاح]] اجتماع برداشته شود.
#'''[[انحرافات]] [[اخلاقی]]:''' عامل دیگری که در دریافت و تلقی نادرست مفهوم [[انتظار]] مؤثر است، [[انحرافات]] [[اخلاقی]] است. افرادی که معتقدند؛ حتی [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] نباید کرد و تکلیفی بر عهده‌شان نیست و [[امام]] خود [[هنگام ظهور]] [[کارها]] را حل می‌‌کند. [[مقام معظم رهبری]] [[حضرت]] [[آیت الله]] العظمی [[خامنه‌ای]]، در ضمن یکی از سخنرانی‌هایشان به افشاء سوء استفاده نمودن [[استعمار]] از معنی [[انتظار]] پرداخته و با هشدارهای آگاهانه و کوبنده خود خطاب به [[مردم ایران]] چنین می‌‌فرمایند: در گذشته سوء استفاده‌هایی از قضیه [[انتظار]] شده است، برداشت منفی همان چیزی است که [[استکبار]] و [[استعمار]] در طول سال‌های متمادی کوشش می‌‌کردند تا به [[مردم]] تزریق کنند، برداشت منفی این است که به [[مردم]] بگویید به ما چه که در مقابل [[ظلم]] و [[فساد]] و [[کفر]] و [[شرارت]] بایستیم، ما [[منتظر]] خواهیم ماند تا [[امام زمان]] خودش بیاید و مشکل را حل کند، این برداشت منفی است؛ یعنی سلب [[مسئولیت]] نسبت به همه شرارت‌ها و بدی‌های موجود در [[جامعه]]<ref>جان جانان، ص ۱۰۰.</ref>.
#'''[[انحرافات]] [[اخلاقی]]:''' عامل دیگری که در دریافت و تلقی نادرست مفهوم [[انتظار]] مؤثر است، [[انحرافات]] [[اخلاقی]] است. افرادی که معتقدند؛ حتی [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] نباید کرد و تکلیفی بر عهده‌شان نیست و [[امام]] خود [[هنگام ظهور]] [[کارها]] را حل می‌‌کند. [[مقام معظم رهبری]] [[حضرت]] [[آیت الله]] العظمی [[خامنه‌ای]]، در ضمن یکی از سخنرانی‌هایشان به افشاء سوء استفاده نمودن [[استعمار]] از معنی [[انتظار]] پرداخته و با هشدارهای آگاهانه و کوبنده خود خطاب به [[مردم ایران]] چنین می‌‌فرمایند: در گذشته سوء استفاده‌هایی از قضیه [[انتظار]] شده است، برداشت منفی همان چیزی است که [[استکبار]] و [[استعمار]] در طول سال‌های متمادی کوشش می‌‌کردند تا به [[مردم]] تزریق کنند، برداشت منفی این است که به [[مردم]] بگویید به ما چه که در مقابل [[ظلم]] و [[فساد]] و [[کفر]] و [[شرارت]] بایستیم، ما [[منتظر]] خواهیم ماند تا [[امام زمان]] خودش بیاید و مشکل را حل کند، این برداشت منفی است؛ یعنی سلب [[مسئولیت]] نسبت به همه شرارت‌ها و بدی‌های موجود در [[جامعه]]<ref>جان جانان، ص ۱۰۰.</ref>.
#'''[[انحرافات]] [[سیاسی]]:''' یکی دیگر از عوامل اثر گذار در کج فهمی نسبت به مفهوم [[انتظار]] [[انحرافات]] [[سیاسی]] است؛ این نوع [[انحراف]] بیشتر مربوط به افرادی است که وجود [[دنیایی]] پر از [[ظلم]] و [[فساد]] را مقدمه [[ظهور]] و جزء جدا نشدنی زمینه [[قیام امام]] می‌‌دانند. [[پیروان]] چنین نظریه‌ای، [[جهان]] پر از [[ستم]] را به عنوان مقدمه [[فرج]] [[قبل از ظهور]] دانسته و معتقدند با آن نمی‌توان [[مبارزه]] کرد و [[علت]] آن به توجیه نادرست روایاتی که از [[ظهور امام]] خبر می‌‌دهد، بر می‌‌گردد. البته [[دلیل]] دیگری که می‌‌توان برای آن ذکر کرد این است که آنها به روایاتی که [[شیعیان]] را به [[صبر]] و [[شکیبایی]] وا می‌‌دارد و از [[قیام]] مسلحانه قبل از [[ظهور امام عصر]]، [[نهی]] کرده [[استدلال]] نموده‌اند بر این مبنا که: تلاش برای [[تشکیل حکومت اسلامی]] [[قبل از ظهور]] [[موعود]] امری بی ثمر و ناموفق است<ref>مهدی‌ستیزی و آسیب‌شناسی مهدویت، ص ۲۲.</ref>. [[امام خمینی]]، [[اندیشمند]] فهیم و قهرمان [[مبارزه]] با کج اندیشی‌ها، در ضمن بیانات [[آگاه]] کننده خویش - در این زمینه - چنین فرموده‌اند: اگر روایتی بگوید که نباید [[نهی از منکر]] کرد، این را باید به دیوار زد. این گونه [[روایت]] قابل عمل نیست و این نفهم‌ها [توجیه کنندگان نادرست از مسئله [[انتظار]] ]نمی دانند چه می‌‌گویند، این از مصیبت‌هایی است که به [[مسلمانان]] وارد شده است و سیاست‌های خارجی دامن به آن زده، برای چاپیدن اینها و برای از بین بردن [[عزت]] [[مسلمین]] و باورشان هم آمده است، خیلی‌ها شاید الان هم [[باور]] کنند [[حکومت]] نباید باشد و زمان [[حضرت صاحب]] باید بیاید، [[حکومت]] و هر [[حکومتی]] در غیر زمان [[حضرت]] [[باطل]] است؛ یعنی [[هرج و مرج]] بشود، عالم به هم بخورد تا [[حضرت]] بیاید، درستش کند. ما درستش می‌‌کنیم تا [[حضرت]] بیاید، ان شاء [[الله]] [[خداوند]] [[اصلاح]] کند اینها را<ref>صحیفه امام خمینی، ج ۲۰، ص ۹۷.</ref>. اگر تنها راه چاره برای مقابله با [[انحرافات]] [[اخلاقی]] که به برداشت سوء [[انتظار]] منجر می‌‌شود، [[تقوا]] در مقابل [[هوا و هوس]] است، [[بهترین]] و کارسازترین راه برای مقابله با [[انحرافات]] [[سیاسی]]، داشتن [[علم]] و [[بصیرت]] در حوزه [[سیاست]] و اجتماع، برای تشخیص [[دوستان]] و [[دشمنان]] و روشن شدن عملکرد [[سیاست]] بازان است.
#'''[[انحرافات]] [[سیاسی]]:''' یکی دیگر از عوامل اثر گذار در کج فهمی نسبت به مفهوم [[انتظار]] [[انحرافات]] [[سیاسی]] است؛ این نوع [[انحراف]] بیشتر مربوط به افرادی است که وجود [[دنیایی]] پر از [[ظلم]] و [[فساد]] را مقدمه [[ظهور]] و جزء جدا نشدنی زمینه [[قیام امام]] می‌‌دانند. [[پیروان]] چنین نظریه‌ای، [[جهان]] پر از [[ستم]] را به عنوان مقدمه [[فرج]] [[قبل از ظهور]] دانسته و معتقدند با آن نمی‌توان [[مبارزه]] کرد و [[علت]] آن به توجیه نادرست روایاتی که از [[ظهور امام]] خبر می‌‌دهد، بر می‌‌گردد. البته [[دلیل]] دیگری که می‌‌توان برای آن ذکر کرد این است که آنها به روایاتی که [[شیعیان]] را به [[صبر]] و [[شکیبایی]] وا می‌‌دارد و از [[قیام]] مسلحانه قبل از [[ظهور امام عصر]]، [[نهی]] کرده [[استدلال]] نموده‌اند بر این مبنا که: تلاش برای [[تشکیل حکومت اسلامی]] [[قبل از ظهور]] [[موعود]] امری بی ثمر و ناموفق است<ref>مهدی‌ستیزی و آسیب‌شناسی مهدویت، ص ۲۲.</ref>. [[امام خمینی]]، [[اندیشمند]] فهیم و قهرمان [[مبارزه]] با کج اندیشی‌ها، در ضمن بیانات [[آگاه]] کننده خویش - در این زمینه - چنین فرموده‌اند: اگر روایتی بگوید که نباید [[نهی از منکر]] کرد، این را باید به دیوار زد. این گونه [[روایت]] قابل عمل نیست و این نفهم‌ها [توجیه کنندگان نادرست از مسئله [[انتظار]]]نمی دانند چه می‌‌گویند، این از مصیبت‌هایی است که به [[مسلمانان]] وارد شده است و سیاست‌های خارجی دامن به آن زده، برای چاپیدن اینها و برای از بین بردن [[عزت]] [[مسلمین]] و باورشان هم آمده است، خیلی‌ها شاید الان هم [[باور]] کنند [[حکومت]] نباید باشد و زمان [[حضرت صاحب]] باید بیاید، [[حکومت]] و هر [[حکومتی]] در غیر زمان [[حضرت]] [[باطل]] است؛ یعنی [[هرج و مرج]] بشود، عالم به هم بخورد تا [[حضرت]] بیاید، درستش کند. ما درستش می‌‌کنیم تا [[حضرت]] بیاید، ان شاء [[الله]] [[خداوند]] [[اصلاح]] کند اینها را<ref>صحیفه امام خمینی، ج ۲۰، ص ۹۷.</ref>. اگر تنها راه چاره برای مقابله با [[انحرافات]] [[اخلاقی]] که به برداشت سوء [[انتظار]] منجر می‌‌شود، [[تقوا]] در مقابل [[هوا و هوس]] است، [[بهترین]] و کارسازترین راه برای مقابله با [[انحرافات]] [[سیاسی]]، داشتن [[علم]] و [[بصیرت]] در حوزه [[سیاست]] و اجتماع، برای تشخیص [[دوستان]] و [[دشمنان]] و روشن شدن عملکرد [[سیاست]] بازان است.
#'''عدم [[نیاز]] به [[زمینه سازی]] [[ظهور]]:''' یکی دیگر از عواملی که در [[فهم]] غلط مفهوم [[انتظار]]، دخیل است، عبارت است از توهم اینکه [[امام زمان]]{{ع}} [[کارها]] را به وسیله اکراه یا [[اجبار]] یا فقط از طریق [[معجزه]] انجام داده، پس [[نیاز]] به مقدمات و ایجاد زمینه نیست. این دیدگاه [[انحرافی]]، نتیجه غافل شدن از این امر است که برنامه [[قیام امام مهدی]]{{ع}} مثل برنامه [[قیام]] همه [[انبیای الهی]] از راه بهره گیری از اسباب طبیعی انجام شده و هیچ گاه [[اعجاز]]، تشکیل دهنده اساس آن نیست، [[معجزات]] در روند برنامه اصلاحی و [[رهبران]] آسمانی - جز در موارد استثنایی - دخالت نخواهد داشت. [[آیت الله]] [[مکارم شیرازی]] در کتاب خود چنین آورده‌اند که: "[[معجزه]] استثنایی است منطقی در [[نظام]] جاری [[طبیعت]]؛ برای اثبات [[حقانیت]] یک [[آیین]] آسمانی نه برای [[اداره]] همیشگی [[نظام جامعه]]. این کار تنها باید بر محور [[قوانین]] [[طبیعت]] صورت گیرد"<ref>حکومت جهانی مهدی، آیت الله مکارم شیرازی، ص ۸۳ - ۸۲.</ref>. به طور کلی، ایجاد [[نظام جهانی]] بر مبنای [[عدل]]، باید آن چنان وسیع، گسترده و همگانی باشد که قسمت عمده [[برنامه‌های اصلاحی]] را با "خود [[آگاهی]]" و "خودیاری" [[مردم]] [[اجرا]] کند و زنده کردن [[روح]] "خود [[آگاهی]]" و "خود باوری" عمومی در سطح [[جهان]]، [[نیازمند]] نیرومندترین مراکز [[فرهنگی]] و وسایل ارتباط جمعی و... است که هیچ کدام از اینها بدون پیشرفته‌ترین وسایل صنعتی ممکن نیست. بنابراین اگر قرار است همه [[کارها]] با "[[معجزه]]" تحقق پذیرد وجود چنین [[نظامی]] بدون وسایل پیشرفته صنعتی قابل تصور بوده ولی مگر [[اداره]] [[زندگی]] [[مردم]] [[جهان]] با [[معجزه]] ممکن است؟
#'''عدم [[نیاز]] به [[زمینه سازی]] [[ظهور]]:''' یکی دیگر از عواملی که در [[فهم]] غلط مفهوم [[انتظار]]، دخیل است، عبارت است از توهم اینکه [[امام زمان]]{{ع}} [[کارها]] را به وسیله اکراه یا [[اجبار]] یا فقط از طریق [[معجزه]] انجام داده، پس [[نیاز]] به مقدمات و ایجاد زمینه نیست. این دیدگاه [[انحرافی]]، نتیجه غافل شدن از این امر است که برنامه [[قیام امام مهدی]]{{ع}} مثل برنامه [[قیام]] همه [[انبیای الهی]] از راه بهره گیری از اسباب طبیعی انجام شده و هیچ گاه [[اعجاز]]، تشکیل دهنده اساس آن نیست، [[معجزات]] در روند برنامه اصلاحی و [[رهبران]] آسمانی - جز در موارد استثنایی - دخالت نخواهد داشت. [[آیت الله]] [[مکارم شیرازی]] در کتاب خود چنین آورده‌اند که: "[[معجزه]] استثنایی است منطقی در [[نظام]] جاری [[طبیعت]]؛ برای اثبات [[حقانیت]] یک [[آیین]] آسمانی نه برای [[اداره]] همیشگی [[نظام جامعه]]. این کار تنها باید بر محور [[قوانین]] [[طبیعت]] صورت گیرد"<ref>حکومت جهانی مهدی، آیت الله مکارم شیرازی، ص ۸۳ - ۸۲.</ref>. به طور کلی، ایجاد [[نظام جهانی]] بر مبنای [[عدل]]، باید آن چنان وسیع، گسترده و همگانی باشد که قسمت عمده [[برنامه‌های اصلاحی]] را با "خود [[آگاهی]]" و "خودیاری" [[مردم]] [[اجرا]] کند و زنده کردن [[روح]] "خود [[آگاهی]]" و "خود باوری" عمومی در سطح [[جهان]]، [[نیازمند]] نیرومندترین مراکز [[فرهنگی]] و وسایل ارتباط جمعی و... است که هیچ کدام از اینها بدون پیشرفته‌ترین وسایل صنعتی ممکن نیست. بنابراین اگر قرار است همه [[کارها]] با "[[معجزه]]" تحقق پذیرد وجود چنین [[نظامی]] بدون وسایل پیشرفته صنعتی قابل تصور بوده ولی مگر [[اداره]] [[زندگی]] [[مردم]] [[جهان]] با [[معجزه]] ممکن است؟
#'''عدم [[نیاز]] به [[اصلاح جامعه]]:''' توهم اینکه چون غیر از [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} هیچ کس نمی‌تواند همه [[تباهی‌ها]] را به صورت کامل رفع نماید و تمامی صلاح‌ها را در همه ابعاد و زمینه‌ها [[حاکم]] سازد پس نباید دست به [[اصلاح]] زد. نتیجه طبیعی این توهم، کوتاهی نمودن در [[یاری]] [[امام زمان]]{{ع}} و حتی [[کمک]] به مقاصد [[دشمنان]] می‌‌باشد و چنین عاملی ریشه در [[ناآگاهی]] از [[وظایف دینی]] افراد در [[عصر غیبت]] و نیز [[درک]] نادرست مفاهیم عمیق مذهبی دارد و می‌‌توان گفت: اگر [[اصلاح]]، به طور کامل مقدور و میسر نیست، [[اصلاح]] آن مقداری که در [[حد]]  [[توان]] است از [[تکلیف]] [[انسان]] ساقط نشده است.
#'''عدم [[نیاز]] به [[اصلاح جامعه]]:''' توهم اینکه چون غیر از [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} هیچ کس نمی‌تواند همه [[تباهی‌ها]] را به صورت کامل رفع نماید و تمامی صلاح‌ها را در همه ابعاد و زمینه‌ها [[حاکم]] سازد پس نباید دست به [[اصلاح]] زد. نتیجه طبیعی این توهم، کوتاهی نمودن در [[یاری]] [[امام زمان]]{{ع}} و حتی [[کمک]] به مقاصد [[دشمنان]] می‌‌باشد و چنین عاملی ریشه در [[ناآگاهی]] از [[وظایف دینی]] افراد در [[عصر غیبت]] و نیز [[درک]] نادرست مفاهیم عمیق مذهبی دارد و می‌‌توان گفت: اگر [[اصلاح]]، به طور کامل مقدور و میسر نیست، [[اصلاح]] آن مقداری که در [[حد]]  [[توان]] است از [[تکلیف]] [[انسان]] ساقط نشده است.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش