منظور از نیابت خاصه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '.(...) ::::::' به '.(...) ')
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی       = منظور از [[نیابت خاصه]] چیست؟
| موضوع فرعی = منظور از [[نیابت خاصه]] چیست؟
| تصویر             = 7626626268.jpg
| تصویر = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر     = 200px
| اندازه تصویر = 200px
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت صغری]] / [[نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)]]  
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[عصر غیبت صغری]] / [[نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)]]  
| مدخل اصلی   = [[نیابت خاص]]
| مدخل اصلی = [[نیابت خاص]]
| مدخل وابسته   =
| مدخل وابسته =  
| پاسخ‌دهنده         =
| پاسخ‌دهنده =  
| پاسخ‌دهندگان       = 3 پاسخ
| پاسخ‌دهندگان = 3 پاسخ
}}
}}
'''منظور از [[نیابت خاصه]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''منظور از [[نیابت خاصه]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
خط ۳۱: خط ۳۱:
*اما [[نیابت خاص]]، آن است که [[امام]] در شرایط ویژه، شخص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و رسم او را معرفی کند.
*اما [[نیابت خاص]]، آن است که [[امام]] در شرایط ویژه، شخص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار دهد و به اسم و رسم او را معرفی کند.
*البته از آنجایی که آغاز [[نیابت خاص]] با آغاز [[غیبت]] آن [[حضرت]] همزمان بود، [[نصب]] نخستین [[نائب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پیش از آن به دست پدر بزرگوار آن [[حضرت]] [[امام عسکری]]{{ع}} صورت گرفته بود.
*البته از آنجایی که آغاز [[نیابت خاص]] با آغاز [[غیبت]] آن [[حضرت]] همزمان بود، [[نصب]] نخستین [[نائب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} پیش از آن به دست پدر بزرگوار آن [[حضرت]] [[امام عسکری]]{{ع}} صورت گرفته بود.
*[[امام حسن عسکری]]{{ع}} دراینباره فرمود: "عمری و پسرش [[عثمان بن سعید]]، [[نائب]] اوّل و [[محمد بن عثمان]] [[نائب]] دوم مورد اعتماد هستند، هرچه آنان به تو برسانند، از من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند از سوی من می‌گویند"<ref>{{متن حدیث|الْعَمْرِيُ‏ وَ ابْنُهُ‏ ثِقَتَانِ‏ فَمَا أَدَّيَا إِلَيْكَ‏ عَنِّي‏ فَعَنِّي‏ يُؤَدِّيَانِ‏ وَ مَا قَالا لَكَ‏ فَعَنِّي‏ يَقُولَان‏‏‏‏‏‏}}؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳، ص ۳۶۰.</ref>. و در جای دیگر فرمود: "[[گواه]] و [[شاهد]] باشید که [[عثمان بن سعید عمری]] [[وکیل]] من و فرزندش [[محمد بن عثمان]] [[وکیل]] [[فرزند من]] [[مهدی]] شما است"<ref>{{متن حدیث|وَ اشْهَدُوا عَلَى‏ أَنَ‏ عُثْمَانَ‏ بْنَ‏ سَعِيدٍ الْعَمْرِيَ‏ وَكِيلِي‏ وَ أَنَ‏ ابْنَهُ‏ مُحَمَّداً وَكِيلُ‏ ابْنِي‏ مَهْدِيِّكُم‏‏‏‏‏‏‏}}؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.</ref> اما پس از آن، خود [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، [[نایبان]] پس از [[عثمان بن سعید]] را معین و به وسیله [[نایب]] قبل به [[مردم]] معرفی می‌فرمود<ref> ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی [[نواب خاص]] امام زمان{{ع}}، ص ۳۴.</ref>
* [[امام حسن عسکری]]{{ع}} دراینباره فرمود: "عمری و پسرش [[عثمان بن سعید]]، [[نائب]] اوّل و [[محمد بن عثمان]] [[نائب]] دوم مورد اعتماد هستند، هرچه آنان به تو برسانند، از من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند از سوی من می‌گویند"<ref>{{متن حدیث|الْعَمْرِيُ‏ وَ ابْنُهُ‏ ثِقَتَانِ‏ فَمَا أَدَّيَا إِلَيْكَ‏ عَنِّي‏ فَعَنِّي‏ يُؤَدِّيَانِ‏ وَ مَا قَالا لَكَ‏ فَعَنِّي‏ يَقُولَان‏‏‏‏‏‏}}؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ح ۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۴۳، ص ۳۶۰.</ref>. و در جای دیگر فرمود: "[[گواه]] و [[شاهد]] باشید که [[عثمان بن سعید عمری]] [[وکیل]] من و فرزندش [[محمد بن عثمان]] [[وکیل]] [[فرزند من]] [[مهدی]] شما است"<ref>{{متن حدیث|وَ اشْهَدُوا عَلَى‏ أَنَ‏ عُثْمَانَ‏ بْنَ‏ سَعِيدٍ الْعَمْرِيَ‏ وَكِيلِي‏ وَ أَنَ‏ ابْنَهُ‏ مُحَمَّداً وَكِيلُ‏ ابْنِي‏ مَهْدِيِّكُم‏‏‏‏‏‏‏}}؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۵.</ref> اما پس از آن، خود [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، [[نایبان]] پس از [[عثمان بن سعید]] را معین و به وسیله [[نایب]] قبل به [[مردم]] معرفی می‌فرمود<ref> ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی [[نواب خاص]] امام زمان{{ع}}، ص ۳۴.</ref>
*[[سفارت]] و [[نیابت]] از [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} در دوران [[غیبت صغرا]]، از مسؤولیت‌های مهم به شمار می‌رفت. در [[نیابت خاص]]، [[حضرت]] اشخاص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار داده و به اسم و رسم، آنان را معرفی کرده است.
* [[سفارت]] و [[نیابت]] از [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} در دوران [[غیبت صغرا]]، از مسؤولیت‌های مهم به شمار می‌رفت. در [[نیابت خاص]]، [[حضرت]] اشخاص معین و مشخصی را [[نایب]] خود قرار داده و به اسم و رسم، آنان را معرفی کرده است.
*از مهمترین ویژگی‌های [[نواب خاص]] در این دوران سرّ نگهداری بود. از این‌رو می‌توان ویژگی‌های دیگر را در درجه دوم اهمیت دانست.
*از مهمترین ویژگی‌های [[نواب خاص]] در این دوران سرّ نگهداری بود. از این‌رو می‌توان ویژگی‌های دیگر را در درجه دوم اهمیت دانست.
*در این باره [[نقل]] است: عده‌ای از [[ابو سهل نوبختی]] پرسیدند چه شد که امر "[[نیابت]]" به [[ابو القاسم حسین بن روح]] واگذار شد، ولی به تو واگذار نگردید؟ او پاسخ داد: آنان "[[ائمه]]{{عم}}" بهتر از هرکس می‌دانند چه کسی را به این [[مقام]] برگزینند. من [[آدمی]] هستم که با [[دشمنان]] رفت وآمد دارم و با ایشان [[مناظره]] می‌کنم. اگر آنچه را که [[ابو القاسم بن روح]] درباره [[امام]] می‌داند، می‌دانستم؛ شاید در بحث‌هایم با [[دشمنان]] و جدال با آنان، می‌کوشیدم تا دلیل‌های بنیادی را بر [[وجود امام]] ارائه دهم و در نتیجه محل اقامت او را [[آشکار]] سازم! اما اگر [[ابو القاسم]]، [[امام]] را در زیر جامه خود پنهان کرده باشد، و بدنش را با قیچی قطعه قطعه کنند تا او را نشان دهد، هرگز چنین نخواهد کرد"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.</ref>
*در این باره [[نقل]] است: عده‌ای از [[ابو سهل نوبختی]] پرسیدند چه شد که امر "[[نیابت]]" به [[ابو القاسم حسین بن روح]] واگذار شد، ولی به تو واگذار نگردید؟ او پاسخ داد: آنان "[[ائمه]]{{عم}}" بهتر از هرکس می‌دانند چه کسی را به این [[مقام]] برگزینند. من [[آدمی]] هستم که با [[دشمنان]] رفت وآمد دارم و با ایشان [[مناظره]] می‌کنم. اگر آنچه را که [[ابو القاسم بن روح]] درباره [[امام]] می‌داند، می‌دانستم؛ شاید در بحث‌هایم با [[دشمنان]] و جدال با آنان، می‌کوشیدم تا دلیل‌های بنیادی را بر [[وجود امام]] ارائه دهم و در نتیجه محل اقامت او را [[آشکار]] سازم! اما اگر [[ابو القاسم]]، [[امام]] را در زیر جامه خود پنهان کرده باشد، و بدنش را با قیچی قطعه قطعه کنند تا او را نشان دهد، هرگز چنین نخواهد کرد"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۹۱، ح ۳۵۸.</ref>
*[[نمایندگی امام مهدی|نمایندگی]] و [[نیابت امام زمان]]{{ع}}، در دوران [[غیبت صغرا]] دو [[هدف]] اساسی را دنبال می‌کرد:
* [[نمایندگی امام مهدی|نمایندگی]] و [[نیابت امام زمان]]{{ع}}، در دوران [[غیبت صغرا]] دو [[هدف]] اساسی را دنبال می‌کرد:
#آماده کردن [[مردم]] برای "[[غیبت کبرا]]" و عادت دادن تدریجی آنها به [[پنهان زیستی]] [[امام]] و جلوگیری از غافل گیر شدن آنها در موضوع [[غیبت]]. بدون [[تردید]] اگر [[امام مهدی]]{{ع}} به طور ناگهانی [[غیبت]] می‌کرد، چه بسا باعث [[انکار]] مطلق وجود آن [[حضرت]] و [[انحراف]] افکار عمومی می‌شد. [[نمایندگان]] خاص [[امام زمان]]{{ع}} در دوران [[غیبت صغرا]]، به این [[هدف]] و غرض نایل آمدند و افکار و اذهان عمومی برای "[[غیبت کبرا]]" آماده ساختند.
#آماده کردن [[مردم]] برای "[[غیبت کبرا]]" و عادت دادن تدریجی آنها به [[پنهان زیستی]] [[امام]] و جلوگیری از غافل گیر شدن آنها در موضوع [[غیبت]]. بدون [[تردید]] اگر [[امام مهدی]]{{ع}} به طور ناگهانی [[غیبت]] می‌کرد، چه بسا باعث [[انکار]] مطلق وجود آن [[حضرت]] و [[انحراف]] افکار عمومی می‌شد. [[نمایندگان]] خاص [[امام زمان]]{{ع}} در دوران [[غیبت صغرا]]، به این [[هدف]] و غرض نایل آمدند و افکار و اذهان عمومی برای "[[غیبت کبرا]]" آماده ساختند.
#[[انسجام]] بخشی به دوستداران و طرفداران [[امام زمان]]{{ع}}.
# [[انسجام]] بخشی به دوستداران و طرفداران [[امام زمان]]{{ع}}.
*در این دوره کمبودی که از [[ناحیه]] عدم حضور و فقدان [[امام]] در اجتماع [[شیعیان]] پیدا شده بود، با این [[نیابت]] پر شد و [[امام زمان]]{{ع}} توانست به وسیله [[نایبان خاص]] [[رهبری]] خویش را در [[جامعه]] اعمال کند و خسارت‌های ناشی از عدم حضور مستقیم خود را جبران کرده و [[مصالح اجتماعی]] آن زمان و دوستداران را- در سخت‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط [[اجتماعی]] و سیاسی- حفظ کند و نگذارد [[شیعیان]] [[منحرف]] شده و متلاشی گردند<ref>ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶.</ref><ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۰۱ - ۱۰۳.</ref>.
*در این دوره کمبودی که از [[ناحیه]] عدم حضور و فقدان [[امام]] در اجتماع [[شیعیان]] پیدا شده بود، با این [[نیابت]] پر شد و [[امام زمان]]{{ع}} توانست به وسیله [[نایبان خاص]] [[رهبری]] خویش را در [[جامعه]] اعمال کند و خسارت‌های ناشی از عدم حضور مستقیم خود را جبران کرده و [[مصالح اجتماعی]] آن زمان و دوستداران را- در سخت‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط [[اجتماعی]] و سیاسی- حفظ کند و نگذارد [[شیعیان]] [[منحرف]] شده و متلاشی گردند<ref>ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۴۲۶.</ref><ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۰۱ - ۱۰۳.</ref>.
*«در دوره [[غیبت صغرا]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} به واسطه چهار نفر [[نایبان خاص]] خود با [[شیعیان]] در رابطه بود و امور آنان را سروسامان می‌داد. این امور، افزون بر مسایل مالی، شامل مسایل عقیدتی و فقهی نیز می‌شد. رابطان میان آن [[حضرت]] و [[شیعیان]]، چهار نفر از [[اصحاب]] با سابقه و مورد اعتماد [[امامان]] پیشین بودند که یکی پس از دیگری این [[وظیفه]] مهم را بر عهده داشتند. آنان، به "[[نواب خاص]]" آن [[حضرت]] معروفند. این افراد، با [[وکیلان]] [[حضرت]] در دورترین نقاط شهرهای اسلامی در تماس بوده و [[نامه‌ها]] و خواسته‌های [[شیعیان]] را به محضر [[مقدس]] او می‌رساندند و در جواب، توقیعاتی از طرف آن [[حضرت]] صادر می‌شد.
*«در دوره [[غیبت صغرا]]، [[حضرت مهدی]] {{ع}} به واسطه چهار نفر [[نایبان خاص]] خود با [[شیعیان]] در رابطه بود و امور آنان را سروسامان می‌داد. این امور، افزون بر مسایل مالی، شامل مسایل عقیدتی و فقهی نیز می‌شد. رابطان میان آن [[حضرت]] و [[شیعیان]]، چهار نفر از [[اصحاب]] با سابقه و مورد اعتماد [[امامان]] پیشین بودند که یکی پس از دیگری این [[وظیفه]] مهم را بر عهده داشتند. آنان، به "[[نواب خاص]]" آن [[حضرت]] معروفند. این افراد، با [[وکیلان]] [[حضرت]] در دورترین نقاط شهرهای اسلامی در تماس بوده و [[نامه‌ها]] و خواسته‌های [[شیعیان]] را به محضر [[مقدس]] او می‌رساندند و در جواب، توقیعاتی از طرف آن [[حضرت]] صادر می‌شد.
خط ۹۶: خط ۹۶:
#نص‌ صریح و تصریح خود [[امام زمان]] {{ع}}؛
#نص‌ صریح و تصریح خود [[امام زمان]] {{ع}}؛
#نص‌ صریح و تصریح [[نایب خاص امام]] {{ع}}؛
#نص‌ صریح و تصریح [[نایب خاص امام]] {{ع}}؛
#[[آشکار]] شدن و وقوع [[کرامات]] و امور خارق عادت، از طرف مدعی [[نیابت خاصه]]، که نشانه ربط‍‌ و ارتباط‍‌ خاص او با [[خداوند متعال]] و آن [[حضرت]]، و تأیید اوست.
# [[آشکار]] شدن و وقوع [[کرامات]] و امور خارق عادت، از طرف مدعی [[نیابت خاصه]]، که نشانه ربط‍‌ و ارتباط‍‌ خاص او با [[خداوند متعال]] و آن [[حضرت]]، و تأیید اوست.


هریک از [[نواب خاص امام]] {{ع}} در عصر [[غیبت صغری]]، یا با نصّ‌ خود [[امام]] و یا تصریح [[نایب خاص]] پیشین او [[منصوب]] شده‌اند. در عصر [[غیبت کبری]]، حصول این سه طریق بعید است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۴۸.</ref>.
هریک از [[نواب خاص امام]] {{ع}} در عصر [[غیبت صغری]]، یا با نصّ‌ خود [[امام]] و یا تصریح [[نایب خاص]] پیشین او [[منصوب]] شده‌اند. در عصر [[غیبت کبری]]، حصول این سه طریق بعید است<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۴۸.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش