خطبه سوم در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == ==' به '==')
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = خطبه سوم
| موضوع مرتبط = خطبه سوم
خط ۱۳: خط ۱۲:
*بخش‌هایی از این [[خطبه]] در منابع [[موثق]] و معتبر به [[تواتر]] [[نقل]] شده است. از جمله [[ابوجعفر]] [[محمد]] بن عبدالرحمن بن قبة الرازی (قرن سوم) در کتاب الانصاف فی الامامة، [[شیخ صدوق]] در دو کتاب معانی‌الاخبار و علل الشرایع مربوط به عصر پیش از [[شریف رضی]]، [[شیخ مفید]] در کتاب [[الارشاد]] و شریف [[مرتضی]] کتابی در شرح این [[خطبه]] نگاشته‌اند. این منابع که نام بردیم مربوط به هم‌عصران [[شریف رضی]] است. [[شیخ طوسی]] در کتاب [[الامالی]]، [[ابن ابی الحدید مدائنی معتزلی]] در [[شرح نهج البلاغه]] و [[ابن میثم بحرانی]] در شرح [[اختیار مصباح السالکین]] مربوط به عصر پس از [[شریف رضی]] نیز این [[خطبه]] را آورده‌اند.
*بخش‌هایی از این [[خطبه]] در منابع [[موثق]] و معتبر به [[تواتر]] [[نقل]] شده است. از جمله [[ابوجعفر]] [[محمد]] بن عبدالرحمن بن قبة الرازی (قرن سوم) در کتاب الانصاف فی الامامة، [[شیخ صدوق]] در دو کتاب معانی‌الاخبار و علل الشرایع مربوط به عصر پیش از [[شریف رضی]]، [[شیخ مفید]] در کتاب [[الارشاد]] و شریف [[مرتضی]] کتابی در شرح این [[خطبه]] نگاشته‌اند. این منابع که نام بردیم مربوط به هم‌عصران [[شریف رضی]] است. [[شیخ طوسی]] در کتاب [[الامالی]]، [[ابن ابی الحدید مدائنی معتزلی]] در [[شرح نهج البلاغه]] و [[ابن میثم بحرانی]] در شرح [[اختیار مصباح السالکین]] مربوط به عصر پس از [[شریف رضی]] نیز این [[خطبه]] را آورده‌اند.
==مطالب مهم [[خطبه]]==
==مطالب مهم [[خطبه]]==
#[[امامت]] و [[خلافت]]؛
# [[امامت]] و [[خلافت]]؛
#[[فضایل امام علی]] {{ع}}؛
# [[فضایل امام علی]] {{ع}}؛
#تحلیل مسائل پس از [[وفات پیامبر اکرم]]{{صل}}؛
#تحلیل مسائل پس از [[وفات پیامبر اکرم]]{{صل}}؛
#ترسیم [[حکومت خلیفه دوم]]؛
#ترسیم [[حکومت خلیفه دوم]]؛
#بیان ماجرای [[شورای شش نفره]] و افرادی که در آن [[شورا]] حضور داشتند؛
#بیان ماجرای [[شورای شش نفره]] و افرادی که در آن [[شورا]] حضور داشتند؛
#ترسیم سیمای [[حکومت عثمان]]؛
#ترسیم سیمای [[حکومت عثمان]]؛
#[[قاتلان عثمان]]؛
# [[قاتلان عثمان]]؛
#[[تحمیل امر حکومت به امام]]؛
# [[تحمیل امر حکومت به امام]]؛
#[[دلایل پذیرش حکومت]]؛
# [[دلایل پذیرش حکومت]]؛
#فتنه‌های گروه‌های [[سیاسی]] علیه [[امام]].
#فتنه‌های گروه‌های [[سیاسی]] علیه [[امام]].
*[[امام]] {{ع}} در این [[خطبه]] به بیان [[بی‌نیازی]] خود از [[حکومت]] و بی‌ارزشی [[دنیا]] نزد خود و [[علت]] [[پذیرش حکومت]] می‌پردازد و می‌فرماید: [[سوگند]] به شکافنده بذر و آفریننده [[جان]]، اگر نبود حضور فشرده [[مردم]] برای [[بیعت]] و عهدی که خدای از [[عالمان]] گرفته است که بر شکمبارگیِ [[ستمگر]] و محرومیّت ستم‌دیده صحّه نگذارند، حتماً افسار [[خلافت]] را رها می‌کردم و هرگز زیر بار مسئولیّت نمی‌رفتم و همان گونه که در آغاز، [[خلافت]] را وانهادم در پایان نیز می‌هشتم؛ و می‌دیدید این [[دنیایی]] که بدان می‌نازید و [[دین]] بدان می‌بازید، در دیدگاه من از [[آب]] بینیِ ماده‌بزی بی‌ارزش‌تر است. چنین [[روایت]] کنند، آن گاه که [[خطبه]] [[امام]] بدین‌جا رسید، مردی عراقی برخاست و نامه‌ای تقدیم داشت. [[امام]] {{ع}} [[نامه]] را گرفت و به آن نظر افکند. آن گاه که از خواندن [[نامه]] فراغت یافت، [[ابن‌عباس]] گفت: ای [[امیر مؤمنان]]، خطبه‌ات را از ما دریغ مدار و از آن‌جا که قطع فرمودی، ادامه ده. [[امام]] فرمود: دریغا چه دور است ای پسر عبّاس {{عربی|شِقْشِقَه هَدَرَتْ ثمَّ قَرَّتْ}} آتش‌فشانی بود که خاموش شد. به همین [[دلیل]] این [[خطبه]] را [[خطبه شقشقیه]] نیز می‌نامند. [[ابن‌عباس]] می‌گوید: "به [[خدا]] [[سوگند]] هرگز بر کلامی این گونه افسوس نخوردم، زیرا امام {{ع}} سخنش نیمه‌ تمام ماند و به آنچه می‌خواست، نرسید."
* [[امام]] {{ع}} در این [[خطبه]] به بیان [[بی‌نیازی]] خود از [[حکومت]] و بی‌ارزشی [[دنیا]] نزد خود و [[علت]] [[پذیرش حکومت]] می‌پردازد و می‌فرماید: [[سوگند]] به شکافنده بذر و آفریننده [[جان]]، اگر نبود حضور فشرده [[مردم]] برای [[بیعت]] و عهدی که خدای از [[عالمان]] گرفته است که بر شکمبارگیِ [[ستمگر]] و محرومیّت ستم‌دیده صحّه نگذارند، حتماً افسار [[خلافت]] را رها می‌کردم و هرگز زیر بار مسئولیّت نمی‌رفتم و همان گونه که در آغاز، [[خلافت]] را وانهادم در پایان نیز می‌هشتم؛ و می‌دیدید این [[دنیایی]] که بدان می‌نازید و [[دین]] بدان می‌بازید، در دیدگاه من از [[آب]] بینیِ ماده‌بزی بی‌ارزش‌تر است. چنین [[روایت]] کنند، آن گاه که [[خطبه]] [[امام]] بدین‌جا رسید، مردی عراقی برخاست و نامه‌ای تقدیم داشت. [[امام]] {{ع}} [[نامه]] را گرفت و به آن نظر افکند. آن گاه که از خواندن [[نامه]] فراغت یافت، [[ابن‌عباس]] گفت: ای [[امیر مؤمنان]]، خطبه‌ات را از ما دریغ مدار و از آن‌جا که قطع فرمودی، ادامه ده. [[امام]] فرمود: دریغا چه دور است ای پسر عبّاس {{عربی|شِقْشِقَه هَدَرَتْ ثمَّ قَرَّتْ}} آتش‌فشانی بود که خاموش شد. به همین [[دلیل]] این [[خطبه]] را [[خطبه شقشقیه]] نیز می‌نامند. [[ابن‌عباس]] می‌گوید: "به [[خدا]] [[سوگند]] هرگز بر کلامی این گونه افسوس نخوردم، زیرا امام {{ع}} سخنش نیمه‌ تمام ماند و به آنچه می‌خواست، نرسید."
*شقشقه گوشت سرخی است که شتر هنگام [[هیجان]] از دهان بیرون می‌آورد. هدیر نیز بانگ شتر است. از این‌رو این [[خطبه]] را [[خطبه شقشقیه]] نیز نامیده‌اند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 336- 337.</ref>.
*شقشقه گوشت سرخی است که شتر هنگام [[هیجان]] از دهان بیرون می‌آورد. هدیر نیز بانگ شتر است. از این‌رو این [[خطبه]] را [[خطبه شقشقیه]] نیز نامیده‌اند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 336- 337.</ref>.


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش