پشیمانی مخالفان پیامبر در قیامت

مقدمه

• مراد آن دسته از آیاتی است که به مخالفان پیامبر هشدار می‌دهد، که از رفتارهای خود پشیمان می‌شوند: روزی خواهد رسید که بگویند: ای کاش با خاک یکسان می‌شدند. و دیگر از خدا هیچ سخنی را پوشیده نمی‌توانند داشت. و روزی است که ستمکار دست‌های خود را می‌گَزد [و] می‌گوید: «ای کاش با پیامبر راهی برمی‌گرفت. «کاش بازگردانده می‌شدیم و دیگر آیات پروردگار را تکذیب نمی‌کردیم. کاش برای زندگانی خود [چیزی] پیش فرستاده بودم. این ابراز پشیمانی‌ها با تعبیرهایی، مانند یا لیتنا و یا لیت (ای کاش) بیان شده و ندامت کافران، یعنی کسانی که برحق سرپوشی گذاشتند را می‌رساند.

1. ﴿يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّى بِهِمُ الْأَرْضُ وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا﴾
2. ﴿الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمَنِ وَكَانَ يَوْمًا عَلَى الْكَافِرِينَ عَسِيرًا * وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا * يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا * ﴾
3. ﴿يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا﴾
4. ﴿إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا * يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا﴾
5. ﴿وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ﴾
6. ﴿وَأُحِيطَ بِثَمَرِهِ فَأَصْبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ عَلَى مَا أَنْفَقَ فِيهَا وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا وَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُشْرِكْ بِرَبِّي أَحَدًا﴾
7. ﴿إِنَّا أَنْذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنْتُ تُرَابًا﴾
8. ﴿يَقُولُ يَا لَيْتَنِي قَدَّمْتُ لِحَيَاتِي﴾

نکات

دراین آیات این موضوعات مطرح گردیده است

1. کافران عصیان گر در مقابل دعوت پیامبر در روز قیامت چنان پشیمان می‌شوند که می‌گویند ای کاش با خاک زمین یکسان شده بودند و بازگشتی وجود نداشت ﴿يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّى بِهِمُ الْأَرْضُ﴾. و در این روز - قیامت - هیچ چیز قابل کتمان و انکار نیست: ﴿وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا﴾.
2. ستمگران به پیامبر و راه روشن دعوت به توحید، روز قیامت از شدت پشیمانی دو دست خود را می‌گزند و می‌گویند: ای کاش راه پیامبر را انتخاب کرده بودیم: ﴿وَ یوْمَ یعَض الظٰالِمُ عَلیٰ یدَیهِ یقُولُ یٰا لَیتَنِی اتخَذْتُ مَعَ الرسُولِ سَبِیلاً * وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا﴾.
3. کفار به هنگام جابه‌جائی در آتش جهنم که باعث سوختن بیشتراست با پشیمانی می‌گویند: ای کاش از پیامبر اطاعت کرده بودیم: ﴿يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا﴾.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم