آیه در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
بخشی معیّن به لحاظ ابتدا، انتها و کلمات از [[سوره]] [[قرآن]]. | بخشی معیّن به لحاظ ابتدا، انتها و کلمات از [[سوره]] [[قرآن]]. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
'''[[احکام]]:''' [[احکام]] آیات سه گونه است: | '''[[احکام]]:''' [[احکام]] آیات سه گونه است: | ||
#احکام مترتّب بر آیات نه به عنوان آیه، بلکه به عنوان جزئی از قرآن، مانند [[وجوب]] [[احترام]] و [[حرمت]] مسّ آن بدون [[طهارت]]، جواز گرفتن مزد بر [[تلاوت]] یا [[تعلیم]] آن و قرار دادن آن به عنوان مهر در [[نکاح]]. | # احکام مترتّب بر آیات نه به عنوان آیه، بلکه به عنوان جزئی از قرآن، مانند [[وجوب]] [[احترام]] و [[حرمت]] مسّ آن بدون [[طهارت]]، جواز گرفتن مزد بر [[تلاوت]] یا [[تعلیم]] آن و قرار دادن آن به عنوان مهر در [[نکاح]]. | ||
#احکام مترتّب بر پارهای عنوان‌های خاص از آیات، مانند آیات سجده و آیةالکرسی که در جای خود بیان میگردد. | # احکام مترتّب بر پارهای عنوان‌های خاص از آیات، مانند آیات سجده و آیةالکرسی که در جای خود بیان میگردد. | ||
#احکام مترتّب بر عنوان آیه که در اینجا به آن اشاره می‌شود. | # احکام مترتّب بر عنوان آیه که در اینجا به آن اشاره می‌شود. | ||
کسی که نمیتواند [[سوره حمد]] را بخواند و وقت برای [[آموختن]] تنگ است، [[واجب]] است در [[نماز]] هفت آیه دیگر که می‌داند، بخواند. <ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۳۰۴</ref> تکرار آیه در نماز، اعم از واجب و [[مستحب]] جایز است. <ref>العروة الوثقی، ج۱، ص:۶۶۲</ref> رعایت ترتیب بین آیات [[حمد]] و نیز سوره<ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۳۰۰</ref> و [[موالات]] بین آنها هنگام قرائت در [[نماز واجب]] است. <ref>جواهر الکلام، ج۱۰، ص:۱۱</ref> اکتفا به قرائت یک آیه به جای سوره کوتاه در [[خطبه]] نماز جمعه، جایز است. <ref>جواهر | کسی که نمیتواند [[سوره حمد]] را بخواند و وقت برای [[آموختن]] تنگ است، [[واجب]] است در [[نماز]] هفت آیه دیگر که می‌داند، بخواند. <ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۳۰۴</ref> تکرار آیه در نماز، اعم از واجب و [[مستحب]] جایز است. <ref>العروة الوثقی، ج۱، ص:۶۶۲</ref> رعایت ترتیب بین آیات [[حمد]] و نیز سوره<ref>جواهر الکلام، ج۹، ص:۳۰۰</ref> و [[موالات]] بین آنها هنگام قرائت در [[نماز واجب]] است. <ref>جواهر الکلام، ج۱۰، ص:۱۱</ref> اکتفا به قرائت یک آیه به جای سوره کوتاه در [[خطبه]] نماز جمعه، جایز است. <ref>جواهر الکلام، ج۱۱، ص:۲۱۴</ref> | ||
قرائت بیش از هفت آیه از غیر [[عزائم]] بر جنب، حائض و نفساء، بنابر مشهور [[مکروه]] است. <ref>جواهر الکلام، ج۳، ص:۶۷، ص:۲۲۲ و ص:۳۹۸</ref> برخی قائل به حرمت آن شدهاند. <ref>الوسیلة، ص:۵۵.</ref> و از برخی، [[حرمت]] [[قرائت قرآن]] مطلقاً نقل شده است. <ref>ذکری الشیعة، ج۱، ص:۲۶۹</ref> مستحب است [[قاری]] قرآن هنگام تلاوت آیاتی که با {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}}<ref> سوره بقره، آیه ۱۰۴.</ref> و یا {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ}}<ref>«ای مردم» سوره بقره، آیه ۲۱.</ref> آغاز می‌شود، {{عربی|"لَبَّيكَ رَبَّنَا"}} بگوید. همچنین مستحب است اگر آیه متضمّن [[رحمت]] الـهی است، آن را از [[خدا]] بخواهد و چنانچه متذکّر [[غضب]] و [[عذاب]] الـهی است، از آن به خدا [[پناه]] ببرد. <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص:۱۸۹؛ العروة الوثقی، ج۱، ص:۶۶۱</ref> | قرائت بیش از هفت آیه از غیر [[عزائم]] بر جنب، حائض و نفساء، بنابر مشهور [[مکروه]] است. <ref>جواهر الکلام، ج۳، ص:۶۷، ص:۲۲۲ و ص:۳۹۸</ref> برخی قائل به حرمت آن شدهاند. <ref>الوسیلة، ص:۵۵.</ref> و از برخی، [[حرمت]] [[قرائت قرآن]] مطلقاً نقل شده است. <ref>ذکری الشیعة، ج۱، ص:۲۶۹</ref> مستحب است [[قاری]] قرآن هنگام تلاوت آیاتی که با {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}}<ref> سوره بقره، آیه ۱۰۴.</ref> و یا {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ}}<ref>«ای مردم» سوره بقره، آیه ۲۱.</ref> آغاز می‌شود، {{عربی|"لَبَّيكَ رَبَّنَا"}} بگوید. همچنین مستحب است اگر آیه متضمّن [[رحمت]] الـهی است، آن را از [[خدا]] بخواهد و چنانچه متذکّر [[غضب]] و [[عذاب]] الـهی است، از آن به خدا [[پناه]] ببرد. <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص:۱۸۹؛ العروة الوثقی، ج۱، ص:۶۶۱</ref> | ||
در برخی [[نمازهای مستحب]]، مانند غفیله آیاتی خاص خوانده می‌شود. همچنین قرائت بعضی [[آیات]] در برخی [[نمازها]] [[مستحب]] است، مانند قرائت پنج [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ}}<ref>«بی‌گمان در آفرینش آسمان‌ها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانه‌هایی برای خردمندان است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰.</ref>، {{متن قرآن|الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ}}<ref>«(همان) کسان که خداوند را ایستاده و نشسته و آرمیده بر پهلو یاد می‌کنند و در آفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند: پروردگارا! این (ها) را بیهوده نیافریده‌ای، پاکا که تویی! ما را از عذاب آتش (دوزخ) باز دار» سوره آل عمران، آیه ۱۹۱.</ref>، {{متن قرآن|رَبَّنَا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ}}<ref>«پروردگارا! هر که را به آتش (دوزخ) درآوری، خوار کرده‌ای و ستمگران را یاوری نخواهد بود» سوره آل عمران، آیه ۱۹۲.</ref>، {{متن قرآن|رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ}}<ref>«پروردگارا! ما شنیدیم فرا خواننده‌ای به ایمان فرا می‌خواند که به پروردگار خود ایمان آورید! و ایمان آوردیم؛ پروردگارا، گناهان ما را بیامرز و از بدی‌های ما چشم بپوش | در برخی [[نمازهای مستحب]]، مانند غفیله آیاتی خاص خوانده می‌شود. همچنین قرائت بعضی [[آیات]] در برخی [[نمازها]] [[مستحب]] است، مانند قرائت پنج [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ}}<ref>«بی‌گمان در آفرینش آسمان‌ها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانه‌هایی برای خردمندان است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰.</ref>، {{متن قرآن|الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ}}<ref>«(همان) کسان که خداوند را ایستاده و نشسته و آرمیده بر پهلو یاد می‌کنند و در آفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند: پروردگارا! این (ها) را بیهوده نیافریده‌ای، پاکا که تویی! ما را از عذاب آتش (دوزخ) باز دار» سوره آل عمران، آیه ۱۹۱.</ref>، {{متن قرآن|رَبَّنَا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ}}<ref>«پروردگارا! هر که را به آتش (دوزخ) درآوری، خوار کرده‌ای و ستمگران را یاوری نخواهد بود» سوره آل عمران، آیه ۱۹۲.</ref>، {{متن قرآن|رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ}}<ref>«پروردگارا! ما شنیدیم فرا خواننده‌ای به ایمان فرا می‌خواند که به پروردگار خود ایمان آورید! و ایمان آوردیم؛ پروردگارا، گناهان ما را بیامرز و از بدی‌های ما چشم بپوش و ما را با نیکان بمیران» سوره آل عمران، آیه ۱۹۳.</ref>، {{متن قرآن|رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ}}<ref>«پروردگارا! و آنچه با پیامبرانت به ما وعده کردی عطا کن و روز رستخیز ما را خوار مگردان؛ بی‌گمان تو در وعده (خود) خلاف نمی‌ورزی» سوره آل عمران، آیه ۱۹۴.</ref> | ||
از [[سوره آل عمران]] در رکعت پنجم از نافلههای ظهر؛ آیات {{متن قرآن|لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«اگر این قرآن را بر کوهی فرو می‌فرستادیم آن را از بیم خداوند فروتن و فروپاشیده می‌دیدی و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم باشد که بیندیشند» سوره حشر، آیه ۲۱.</ref>، {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ}}<ref>«اوست خداوندی که خدایی جز او نیست، داننده پنهان و آشکار است، او بخشنده بخشاینده است» سوره حشر، آیه ۲۲.</ref>، {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ}}<ref>«اوست خداوندی که هیچ خدایی جز او نیست، فرمانفرمای بسیار پاک بی‌عیب، ایمنی‌بخش، گواه | از [[سوره آل عمران]] در رکعت پنجم از نافلههای ظهر؛ آیات {{متن قرآن|لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«اگر این قرآن را بر کوهی فرو می‌فرستادیم آن را از بیم خداوند فروتن و فروپاشیده می‌دیدی و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم باشد که بیندیشند» سوره حشر، آیه ۲۱.</ref>، {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ}}<ref>«اوست خداوندی که خدایی جز او نیست، داننده پنهان و آشکار است، او بخشنده بخشاینده است» سوره حشر، آیه ۲۲.</ref>، {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ}}<ref>«اوست خداوندی که هیچ خدایی جز او نیست، فرمانفرمای بسیار پاک بی‌عیب، ایمنی‌بخش، گواه راستین، پیروز کام‌شکن بزرگ منش؛ پاکاکه خداوند است از آنچه (بدو) شرک می‌ورزند» سوره حشر، آیه ۲۳.</ref>، {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ}}<ref>«اوست خداوند آفریننده پدیدآور نگارگر، نام‌های نکوتر او راست؛ هر چه در آسمان‌ها و زمین است او را به پاکی می‌ستایند و او پیروزمند فرزانه است» سوره حشر، آیه ۲۴.</ref> در رکعت دوم [[نوافل]] [[ظهر]]<ref>الحدائق الناضرة، ج۶، ص: ۸۲ ـ ۸۳</ref> و رکعت چهارم نوافل [[مغرب]]؛ <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص: ۴۷۹</ref> ده آیه اول [[سوره بقره]] در رکعت نخست از دو رکعت [[نافله]] بین مغرب و عشا، و آیات ۲۸۴ تا پایان [[سوره]] یاد شده در رکعت دوم آن.<ref>جواهر الکلام، ج۷، ص:۴۳</ref> | ||
قرائت آیاتی خاص یا شماری از آیات در برخی حالت‌ها، زمان‌ها یا مکان‌ها مستحب است، مانند قرائت آخرین آیه [[سوره کهف]] هنگام خوابیدن، <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص:۴۶۸</ref> پنجاه آیه بعد از [[تعقیب نماز]] صبح، <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص:۲۳۴</ref> ده آیه نخست سوره بقره و سه آیه پایانی آن، همراه [[آیة الکرسی]]، [[آیه سخره]]، [[سوره توحید]] و سه آیه آخر سوره حشر برای [[حاجی]] هنگام وقوف در [[عرفات]]. <ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۵۴</ref> | قرائت آیاتی خاص یا شماری از آیات در برخی حالت‌ها، زمان‌ها یا مکان‌ها مستحب است، مانند قرائت آخرین آیه [[سوره کهف]] هنگام خوابیدن، <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص:۴۶۸</ref> پنجاه آیه بعد از [[تعقیب نماز]] صبح، <ref>کشف الغطاء، ج۳، ص:۲۳۴</ref> ده آیه نخست سوره بقره و سه آیه پایانی آن، همراه [[آیة الکرسی]]، [[آیه سخره]]، [[سوره توحید]] و سه آیه آخر سوره حشر برای [[حاجی]] هنگام وقوف در [[عرفات]]. <ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۵۴</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث آیه است. آیه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آیه در قرآن - آیه در علوم قرآنی - آیه در کلام اسلامی - آیه در فقه اسلامی - آیه در معارف دعا و زیارات - آیه در معارف و سیره سجادی - آیه در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
بخشی معیّن به لحاظ ابتدا، انتها و کلمات از سوره قرآن.
اسامی: برخی آیات با نام خاصّی خوانده میشوند، مانند آیة الکرسی، آیه سُخره و آیه نبأ. گاه نیز بر مجموع آیات مرتبط با یکدیگر نام خاصّی اطلاق شده است، مانند آیات سجده و آیات الاحکام.
بَسمَله: ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴾[۱] در آغاز هر سوره نزد فقهای امامیّه، آیهای مستقل است[۲].
احکام: احکام آیات سه گونه است:
- احکام مترتّب بر آیات نه به عنوان آیه، بلکه به عنوان جزئی از قرآن، مانند وجوب احترام و حرمت مسّ آن بدون طهارت، جواز گرفتن مزد بر تلاوت یا تعلیم آن و قرار دادن آن به عنوان مهر در نکاح.
- احکام مترتّب بر پارهای عنوان‌های خاص از آیات، مانند آیات سجده و آیةالکرسی که در جای خود بیان میگردد.
- احکام مترتّب بر عنوان آیه که در اینجا به آن اشاره می‌شود.
کسی که نمیتواند سوره حمد را بخواند و وقت برای آموختن تنگ است، واجب است در نماز هفت آیه دیگر که می‌داند، بخواند. [۳] تکرار آیه در نماز، اعم از واجب و مستحب جایز است. [۴] رعایت ترتیب بین آیات حمد و نیز سوره[۵] و موالات بین آنها هنگام قرائت در نماز واجب است. [۶] اکتفا به قرائت یک آیه به جای سوره کوتاه در خطبه نماز جمعه، جایز است. [۷]
قرائت بیش از هفت آیه از غیر عزائم بر جنب، حائض و نفساء، بنابر مشهور مکروه است. [۸] برخی قائل به حرمت آن شدهاند. [۹] و از برخی، حرمت قرائت قرآن مطلقاً نقل شده است. [۱۰] مستحب است قاری قرآن هنگام تلاوت آیاتی که با ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا﴾[۱۱] و یا ﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ﴾[۱۲] آغاز می‌شود، "لَبَّيكَ رَبَّنَا" بگوید. همچنین مستحب است اگر آیه متضمّن رحمت الـهی است، آن را از خدا بخواهد و چنانچه متذکّر غضب و عذاب الـهی است، از آن به خدا پناه ببرد. [۱۳]
در برخی نمازهای مستحب، مانند غفیله آیاتی خاص خوانده می‌شود. همچنین قرائت بعضی آیات در برخی نمازها مستحب است، مانند قرائت پنج آیه ﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ﴾[۱۴]، ﴿الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ﴾[۱۵]، ﴿رَبَّنَا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ﴾[۱۶]، ﴿رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ﴾[۱۷]، ﴿رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ﴾[۱۸]
از سوره آل عمران در رکعت پنجم از نافلههای ظهر؛ آیات ﴿لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴾[۱۹]، ﴿هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ﴾[۲۰]، ﴿هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ﴾[۲۱]، ﴿هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾[۲۲] در رکعت دوم نوافل ظهر[۲۳] و رکعت چهارم نوافل مغرب؛ [۲۴] ده آیه اول سوره بقره در رکعت نخست از دو رکعت نافله بین مغرب و عشا، و آیات ۲۸۴ تا پایان سوره یاد شده در رکعت دوم آن.[۲۵]
قرائت آیاتی خاص یا شماری از آیات در برخی حالت‌ها، زمان‌ها یا مکان‌ها مستحب است، مانند قرائت آخرین آیه سوره کهف هنگام خوابیدن، [۲۶] پنجاه آیه بعد از تعقیب نماز صبح، [۲۷] ده آیه نخست سوره بقره و سه آیه پایانی آن، همراه آیة الکرسی، آیه سخره، سوره توحید و سه آیه آخر سوره حشر برای حاجی هنگام وقوف در عرفات. [۲۸]
از آیه به معنای دوم در باب صلات سخن رفته است.
رخدادهای طبیعی مهم و غیر عادی، مانند خورشید گرفتگی، ماهگرفتگی، زلزله و هر حادثه آسمانی یا زمینی که بروز آن موجب ترس مردم می‌شود، سبب وجوب نماز آیات است. [۲۹][۳۰]
منابع
پانویس
- ↑ «به نام خداوند بخشنده بخشاینده» سوره فاتحه، آیه ۱.
- ↑ جواهر الکلام، ج۳، ص:۴۳ و ج۹، ص:۲۹۶
- ↑ جواهر الکلام، ج۹، ص:۳۰۴
- ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص:۶۶۲
- ↑ جواهر الکلام، ج۹، ص:۳۰۰
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۰، ص:۱۱
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۱، ص:۲۱۴
- ↑ جواهر الکلام، ج۳، ص:۶۷، ص:۲۲۲ و ص:۳۹۸
- ↑ الوسیلة، ص:۵۵.
- ↑ ذکری الشیعة، ج۱، ص:۲۶۹
- ↑ سوره بقره، آیه ۱۰۴.
- ↑ «ای مردم» سوره بقره، آیه ۲۱.
- ↑ کشف الغطاء، ج۳، ص:۱۸۹؛ العروة الوثقی، ج۱، ص:۶۶۱
- ↑ «بی‌گمان در آفرینش آسمان‌ها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانه‌هایی برای خردمندان است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰.
- ↑ «(همان) کسان که خداوند را ایستاده و نشسته و آرمیده بر پهلو یاد می‌کنند و در آفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند: پروردگارا! این (ها) را بیهوده نیافریده‌ای، پاکا که تویی! ما را از عذاب آتش (دوزخ) باز دار» سوره آل عمران، آیه ۱۹۱.
- ↑ «پروردگارا! هر که را به آتش (دوزخ) درآوری، خوار کرده‌ای و ستمگران را یاوری نخواهد بود» سوره آل عمران، آیه ۱۹۲.
- ↑ «پروردگارا! ما شنیدیم فرا خواننده‌ای به ایمان فرا می‌خواند که به پروردگار خود ایمان آورید! و ایمان آوردیم؛ پروردگارا، گناهان ما را بیامرز و از بدی‌های ما چشم بپوش و ما را با نیکان بمیران» سوره آل عمران، آیه ۱۹۳.
- ↑ «پروردگارا! و آنچه با پیامبرانت به ما وعده کردی عطا کن و روز رستخیز ما را خوار مگردان؛ بی‌گمان تو در وعده (خود) خلاف نمی‌ورزی» سوره آل عمران، آیه ۱۹۴.
- ↑ «اگر این قرآن را بر کوهی فرو می‌فرستادیم آن را از بیم خداوند فروتن و فروپاشیده می‌دیدی و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم باشد که بیندیشند» سوره حشر، آیه ۲۱.
- ↑ «اوست خداوندی که خدایی جز او نیست، داننده پنهان و آشکار است، او بخشنده بخشاینده است» سوره حشر، آیه ۲۲.
- ↑ «اوست خداوندی که هیچ خدایی جز او نیست، فرمانفرمای بسیار پاک بی‌عیب، ایمنی‌بخش، گواه راستین، پیروز کام‌شکن بزرگ منش؛ پاکاکه خداوند است از آنچه (بدو) شرک می‌ورزند» سوره حشر، آیه ۲۳.
- ↑ «اوست خداوند آفریننده پدیدآور نگارگر، نام‌های نکوتر او راست؛ هر چه در آسمان‌ها و زمین است او را به پاکی می‌ستایند و او پیروزمند فرزانه است» سوره حشر، آیه ۲۴.
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۶، ص: ۸۲ ـ ۸۳
- ↑ کشف الغطاء، ج۳، ص: ۴۷۹
- ↑ جواهر الکلام، ج۷، ص:۴۳
- ↑ کشف الغطاء، ج۳، ص:۴۶۸
- ↑ کشف الغطاء، ج۳، ص:۲۳۴
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۵۴
- ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص:۷۲۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۱۷۵-۱۷۶.