تعرب پس از هجرت در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۰۳

مقدمه

تَعَرُّب بعد از هجرت: سکنی گزیدن در سرزمینی که موجب نقص در دین فرد می‏گردد.

عنوان یادشده در روایات متعدّد آمده و از آن نهی شده است. ^[۱]

مراد از تعرّب بعد از هجرت ـ بر اساس آنچه از روایات و کلمات فقها استفاده می‏‌شود ـ آن است که فرد پس از معرفت و اعتقاد به آیین اسلام و فراگیری احکام و معارف آن، جایی را برای سکونت خود بر گزیند که موجب وهن و نقصان دین وی می‌‏گردد، مانند سرزمین کفر یا بادیه؛ از این‏رو، در روایتی از امام رضا (ع)، علّت حرمت تعرّب بعد از هجرت، بازگشت از دین و ترک یاری پیامبران و حجّت‌های خداوند شمرده شده است و نیز در روایتی از امام صادق (ع)، تعرّب بعد از هجرت به ترک ولایت ائمّه (ع) پس از معرفت آن تفسیر شده است. ^[۲]

در کلمات برخی آمده که تعرّب (به معنای در بادیه سکنی گزیدن) از این جهت که مستلزم ترک دین و کناره‌‏گیری از علم و آداب و سنن شرع مبین می‏‌گردد مورد نهی قرار گرفته است. ^[۳] برخی دیگر گفته‏‌اند: تعرّب عبارت است از انحراف از حق و پیوستن به گمراهان و منحرفان پس از ورود به حریم سعادت و همراهی با هدایت یافتگان. ^[۴] بنابر این سکونت در سرزمین کفر یا بادیه و مانند آن اگر موجب نقص در دین انسان نشود تعرّب محسوب نمی‏گردد، ^[۵] چنان‏که در برخی روایات به آن اشاره شده است. ^[۶] از این عنوان به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.

حکم

رفتن به سرزمین کفر و سکنی گزیدن در آن اگر موجب نقص دین مسلمان گردد، تعرّب بعد از هجرت محسوب شده و از گناهان کبیره است. ^[۷] اگر در سکونتِ سرزمین کفر برای خانواده و فرزندان، خوف تعرّب وجود داشته باشد، بر فرد واجب است به سرزمین اسلام هجرت کند^[۸].^[۹]

جستارهای وابسته

منابع

هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت

پانویس

↑ وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص۳۱۸ ـ ۳۳۲.
↑ مصباح المنهاج، ص۲۶۷ ـ ۲۶۸؛ کلمة التقوی، ج ۱، ص۵۸۶.
↑ مرآة العقول، ج۹، ص۱۰.
↑ الرواشح السماویة، ص۱۴۲
↑ ارشاد السائل، ص۱۹۴؛ صراط النجاة، ج ۱، ص۴۵۱
↑ وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص۱۰۱ و ج ۲۰، ص۵۶۳.
↑ ذخیرة‏ المعاد، ج ۲، ص۳۰۴؛ الحدائق ‏الناضرة، ج ۱۰، ص۴۷ و ۴۶؛ القضاء فی الفقه الإسلامی، ص۱۱۸ ـ ۱۱۹؛ ریاض‏ المسائل، ج ۴، ص۳۵۳.
↑ صراط النجاة، ج ۲، ص۳۷۶.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۲، صفحه ۵۲۸-۵۲۹.

[1] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص۳۱۸ ـ ۳۳۲.

[2] مصباح المنهاج، ص۲۶۷ ـ ۲۶۸؛ کلمة التقوی، ج ۱، ص۵۸۶.

[3] مرآة العقول، ج۹، ص۱۰.

[4] الرواشح السماویة، ص۱۴۲

[5] ارشاد السائل، ص۱۹۴؛ صراط النجاة، ج ۱، ص۴۵۱

[6] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص۱۰۱ و ج ۲۰، ص۵۶۳.

[7] ذخیرة‏ المعاد، ج ۲، ص۳۰۴؛ الحدائق ‏الناضرة، ج ۱۰، ص۴۷ و ۴۶؛ القضاء فی الفقه الإسلامی، ص۱۱۸ ـ ۱۱۹؛ ریاض‏ المسائل، ج ۴، ص۳۵۳.

[8] صراط النجاة، ج ۲، ص۳۷۶.

[9] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۲، صفحه ۵۲۸-۵۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 عنوان یادشده در [[روایات]] متعدّد آمده و از آن [[نهی]] شده است. <ref>وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص۳۱۸ ـ ۳۳۲.</ref>
-مراد از تعرّب بعد از هجرت ـ بر اساس آنچه از روایات و کلمات [[فقها]] استفاده می‏‌شود ـ آن است که فرد پس از [[معرفت]] و [[اعتقاد]] به [[آیین اسلام]] و [[فراگیری احکام]] و [[معارف]] آن، جایی را برای سکونت خود بر گزیند که موجب وهن و [[نقصان دین]] وی می‌‏گردد، مانند [[سرزمین کفر]] یا [[بادیه]]؛ از این‏رو، در روایتی از [[امام رضا]]{{ع}}، علّت [[حرمت]] تعرّب بعد از هجرت، بازگشت از دین و ترک [[یاری]] [[پیامبران]] و حجّت‌های [[خداوند]] شمرده شده است و نیز در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}}، تعرّب بعد از هجرت به ترک [[ولایت]] [[ائمّه]]{{عم}} پس از معرفت آن [[تفسیر]] شده است. <ref>مصباح المنهاج، ص۲۶۷ ـ ۲۶۸؛ کلمة التقوی، ج ۱، ص۵۸۶.</ref>
+مراد از تعرّب بعد از هجرت ـ بر اساس آنچه از روایات و کلمات [[فقها]] استفاده می‏‌شود ـ آن است که فرد پس از [[معرفت]] و [[اعتقاد]] به [[آیین اسلام]] و [[فراگیری احکام]] و [[معارف]] آن، جایی را برای سکونت خود بر گزیند که موجب وهن و [[نقصان دین]] وی می‌‏گردد، مانند [[سرزمین کفر]] یا [[بادیه]]؛ از این‏رو، در روایتی از [[امام رضا]] {{ع}}، علّت [[حرمت]] تعرّب بعد از هجرت، بازگشت از دین و ترک [[یاری]] [[پیامبران]] و حجّت‌های [[خداوند]] شمرده شده است و نیز در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}}، تعرّب بعد از هجرت به ترک [[ولایت]] [[ائمّه]] {{عم}} پس از معرفت آن [[تفسیر]] شده است. <ref>مصباح المنهاج، ص۲۶۷ ـ ۲۶۸؛ کلمة التقوی، ج ۱، ص۵۸۶.</ref>
 در کلمات برخی آمده که تعرّب (به معنای در بادیه سکنی گزیدن) از این جهت که مستلزم ترک دین و [[کناره‌‏گیری]] از [[علم]] و [[آداب و سنن]] [[شرع]] [[مبین]] می‏‌گردد مورد نهی قرار گرفته است. <ref>مرآة العقول، ج۹، ص۱۰.</ref> برخی دیگر گفته‏‌اند: تعرّب عبارت است از [[انحراف از حق]] و [[پیوستن]] به [[گمراهان]] و [[منحرفان]] پس از ورود به [[حریم]] [[سعادت]] و [[همراهی]] با [[هدایت]] یافتگان. <ref>الرواشح السماویة، ص۱۴۲</ref> بنابر این سکونت در سرزمین کفر یا بادیه و مانند آن اگر موجب نقص در دین [[انسان]] نشود تعرّب محسوب نمی‏گردد، <ref>ارشاد السائل، ص۱۹۴؛ صراط النجاة، ج ۱، ص۴۵۱</ref> چنان‏که در برخی روایات به آن اشاره شده است. <ref>وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص۱۰۱ و ج ۲۰، ص۵۶۳.</ref> از این عنوان به مناسبت در باب [[صلات]] سخن رفته است.