←ادبیات قرآن (اسلوب‌های بیانی قرآن)
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
*در پی آن، کتاب‌های متعددی به زبان‌های مختلف و به ویژه فارسی و عربی به رشته تحریر درآمد. از جمله تألیفات جامع در این موضوع کتاب تاریخ قرآن نوشته دکتر [[محمود رامیار]] است که نخستین اثر به زبان فارسی در این موضوع است. با نگاه به آثار موجود در زمینه تاریخ قرآن، در می‌یابیم که این آثار به صورت جامع و مانع حاوی مباحث مربوط به تاريخ قرآن نیستند؛ بلکه بیش‌تر آن‌ها از یک طرف برخی از مباحث، نظیر ماهیت وحی و موارد کاربرد واژه وحی در قرآن را ـ که ماهیتی زمانی ندارند ـ مورد بررسی قرار داده‌اند و از طرف دیگر، به برخی از مباحث نظیر مسئله عدم تحریف یا نسخ در قرآن ـ که زمان در آن‌ها مدخلیّت دارد ـ پرداخته‌اند<ref> باید گفت که آیت الله محمد هادی معرفت در اثر خود با عنوان تاریخ قرآن، موضوع صیانت قرآن از تحریف را نیز آورده است.</ref><ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص: ۷ - ۱۴.</ref>. | *در پی آن، کتاب‌های متعددی به زبان‌های مختلف و به ویژه فارسی و عربی به رشته تحریر درآمد. از جمله تألیفات جامع در این موضوع کتاب تاریخ قرآن نوشته دکتر [[محمود رامیار]] است که نخستین اثر به زبان فارسی در این موضوع است. با نگاه به آثار موجود در زمینه تاریخ قرآن، در می‌یابیم که این آثار به صورت جامع و مانع حاوی مباحث مربوط به تاريخ قرآن نیستند؛ بلکه بیش‌تر آن‌ها از یک طرف برخی از مباحث، نظیر ماهیت وحی و موارد کاربرد واژه وحی در قرآن را ـ که ماهیتی زمانی ندارند ـ مورد بررسی قرار داده‌اند و از طرف دیگر، به برخی از مباحث نظیر مسئله عدم تحریف یا نسخ در قرآن ـ که زمان در آن‌ها مدخلیّت دارد ـ پرداخته‌اند<ref> باید گفت که آیت الله محمد هادی معرفت در اثر خود با عنوان تاریخ قرآن، موضوع صیانت قرآن از تحریف را نیز آورده است.</ref><ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص: ۷ - ۱۴.</ref>. | ||
=== ادبیات قرآن (اسلوب‌های بیانی قرآن)=== | === [[ادبیات قرآن]] ([[اسلوب‌های بیانی قرآن]])=== | ||
*شناخت ادبیات قرآن و فنون مربوط به آن از مقدّمات لازم برای فهم قرآن کریم است. قرآن علاوه بر این‌که کلام خدا است و حاوی معارف الهی و آیین و دستور العمل زندگی است، یک متن ادبی بی بدیل نیز هست. در قرآن از انواع ادبی و اسلوب‌های بیانی گوناگونی استفاده شده است. دانشمندان علوم قرآنی، گاه در ضمن کتب علوم قرآنی و گاه به صورت مستقل، شیوه‌های بیانی قرآن و دانش‌های مربوط به آن‌ها را مورد توجه قرار داده‌اند. | *شناخت ادبیات قرآن و فنون مربوط به آن از مقدّمات لازم برای فهم قرآن کریم است. قرآن علاوه بر این‌که کلام خدا است و حاوی معارف الهی و آیین و دستور العمل زندگی است، یک متن ادبی بی بدیل نیز هست. در قرآن از انواع ادبی و اسلوب‌های بیانی گوناگونی استفاده شده است. دانشمندان علوم قرآنی، گاه در ضمن کتب علوم قرآنی و گاه به صورت مستقل، شیوه‌های بیانی قرآن و دانش‌های مربوط به آن‌ها را مورد توجه قرار داده‌اند. | ||
*به عنوان نمونه [[بدر الدین زرکشی]] در البرهان فی علوم القرآن و [[جلال الدین سیوطی]] در الاتقان فی علوم القرآن فصل‌های مستقلی را به مجمل و مبین، حقیقت و مجاز، کنایه و تعریض، خطاب‌های قرآن، مشاکلَه، عام و خاص، مُطْلَقْ و مُقَید، منطوق و مفهوم، مبهمات قرآن، ایجاز و اطناب، امثال قرآن، سوگندهای قرآن، جدل در قرآن، وجوه و نظائر، اعراب قرآن، غرائب قرآن کریم و الفاظ عجمیِ قرآن و... اختصاص داده‌اند. | *به عنوان نمونه [[بدر الدین زرکشی]] در البرهان فی علوم القرآن و [[جلال الدین سیوطی]] در الاتقان فی علوم القرآن فصل‌های مستقلی را به مجمل و مبین، حقیقت و مجاز، کنایه و تعریض، خطاب‌های قرآن، مشاکلَه، عام و خاص، مُطْلَقْ و مُقَید، منطوق و مفهوم، مبهمات قرآن، ایجاز و اطناب، امثال قرآن، سوگندهای قرآن، جدل در قرآن، وجوه و نظائر، اعراب قرآن، غرائب قرآن کریم و الفاظ عجمیِ قرآن و... اختصاص داده‌اند. | ||
*علاوه بر این در برخی از علوم مقدماتیِ فهم قرآن کتاب‌های مستقلی نیز به رشته تحریر درآمده است. به عنوان مثال، در زمینه معناشناسی واژه‌های قرآن، کتاب‌های بی شماری با عناوینی چون مفردات قرآن، غریب القرآن و معانی القرآن عرضه شده است که در این میان می‌توان به کتاب مفردات راغب اصفهانی اشاره کرد که مورد توجه مفسران قرآن کریم و دیگر قرآن‌پژوهان قرار گرفته است<ref>این کتاب با عنوان ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن به فارسی برگردانده شده است.</ref>. همچنین در زمینه نقش نحوی هر یک از کلمات در جمله، کتاب‌هایی با عناوینی چون اعراب القرآن و مشکل اعراب القرآن به رشته تحریر درآمده است که در این میان می‌توان به دو مجموعه بزرگ و ارزشمند الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و بیانه اثر [[محمود صافی]] و اعراب القرآن الكريم و بیانه نوشته [[محی الدین درویش]] اشاره کرد که هر دو نویسنده از دانشمندان معاصر هستند<ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص: ۷ - ۱۴.</ref>. | *علاوه بر این در برخی از علوم مقدماتیِ فهم قرآن کتاب‌های مستقلی نیز به رشته تحریر درآمده است. به عنوان مثال، در زمینه معناشناسی واژه‌های قرآن، کتاب‌های بی شماری با عناوینی چون مفردات قرآن، غریب القرآن و معانی القرآن عرضه شده است که در این میان می‌توان به کتاب مفردات راغب اصفهانی اشاره کرد که مورد توجه مفسران قرآن کریم و دیگر قرآن‌پژوهان قرار گرفته است<ref>این کتاب با عنوان ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن به فارسی برگردانده شده است.</ref>. همچنین در زمینه نقش نحوی هر یک از کلمات در جمله، کتاب‌هایی با عناوینی چون اعراب القرآن و مشکل اعراب القرآن به رشته تحریر درآمده است که در این میان می‌توان به دو مجموعه بزرگ و ارزشمند الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و بیانه اثر [[محمود صافی]] و اعراب القرآن الكريم و بیانه نوشته [[محی الدین درویش]] اشاره کرد که هر دو نویسنده از دانشمندان معاصر هستند<ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص: ۷ - ۱۴.</ref>. | ||
===قرائت و تلاوت قرآن=== | ===قرائت و تلاوت قرآن=== | ||
*در زمینه قرائت و تلاوت قرآن دو باب کاملاً مجزا در علوم قرآنی گشوده شده است: | *در زمینه قرائت و تلاوت قرآن دو باب کاملاً مجزا در علوم قرآنی گشوده شده است: | ||