مقتل: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
{{سوگواری امام حسین}} | {{سوگواری امام حسین}} | ||
'''مقتل''' هم به معنای محلّ [[قتل]] است، هم کتابی که دربارۀ شرح [[قتل]] [[حسین بن علی]]{{ع}} و واقعۀ [[کربلا]] نوشته شده باشد. | '''مقتل''' هم به معنای محلّ [[قتل]] است، هم کتابی که دربارۀ شرح [[قتل]] [[حسین بن علی]] {{ع}} و واقعۀ [[کربلا]] نوشته شده باشد. | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
به [[نقل]] دهخدا: جایی و زمینی که کسی در آنجا کشته شده باشد. البته به معنای جایی و عضوی از [[بدن]] نیز گفته که اگر تیر یا تیغی بر آنجا وارد آید، سبب [[قتل]] شخص می‌شود. | به [[نقل]] دهخدا: جایی و زمینی که کسی در آنجا کشته شده باشد. البته به معنای جایی و عضوی از [[بدن]] نیز گفته که اگر تیر یا تیغی بر آنجا وارد آید، سبب [[قتل]] شخص می‌شود. | ||
(لغت‌نامه دهخدا) به انگیزۀ زنده نگهداشتن یاد [[حادثۀ عاشورا]] و [[شهدای کربلا]]، از [[صدر اسلام]] تا کنون، همواره کتاب‌هایی بعنوان "[[مقتل]]" نوشته شده و می‌شود. شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] بیش از هفتاد کتاب را با همین عنوان نام می‌برد که به [[حادثۀ کربلا]] مربوط می‌شود<ref>الذّریعه، ج۲۲، ص۲۱ به بعد. همچنین در کتاب «نگرشی به مرثیه سرایی در ایران» عبد الرضا افسری کرمانی، ص۱۳۷، بیش از شصت کتاب شعر و به نثر عنوان «مقتل» را با نام گردآورندگان آنها آورده است.</ref> و "[[مقتل]]" [[اصبغ بن نباته]] (از [[یاران علی]]{{ع}}) را اولین مقتلی می‌داند که نگاشته شده است<ref>الذّریعه، ج۲۲، ص۲۳، شماره ۵۸۳۸.</ref>. نام برخی از مقتل‌های معروف از این قرار است (البته آنها که عنوان "[[مقتل]]" دارد): "مقاتل الطالبیّین": نوشتۀ [[ابوالفرج اصفهانی]] (م ۳۵۶) که در شرح حال و ذکر [[اسامی]] شهدای [[فرزندان ابوطالب]] است. این کتاب به [[فارسی]] نیز ترجمه شده است: "سرگذشت کشته‌شدگان از [[فرزندان ابوطالب]]"، [[سید]] [[هاشم]] رسولی محلاتی. | (لغت‌نامه دهخدا) به انگیزۀ زنده نگهداشتن یاد [[حادثۀ عاشورا]] و [[شهدای کربلا]]، از [[صدر اسلام]] تا کنون، همواره کتاب‌هایی بعنوان "[[مقتل]]" نوشته شده و می‌شود. شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] بیش از هفتاد کتاب را با همین عنوان نام می‌برد که به [[حادثۀ کربلا]] مربوط می‌شود<ref>الذّریعه، ج۲۲، ص۲۱ به بعد. همچنین در کتاب «نگرشی به مرثیه سرایی در ایران» عبد الرضا افسری کرمانی، ص۱۳۷، بیش از شصت کتاب شعر و به نثر عنوان «مقتل» را با نام گردآورندگان آنها آورده است.</ref> و "[[مقتل]]" [[اصبغ بن نباته]] (از [[یاران علی]] {{ع}}) را اولین مقتلی می‌داند که نگاشته شده است<ref>الذّریعه، ج۲۲، ص۲۳، شماره ۵۸۳۸.</ref>. نام برخی از مقتل‌های معروف از این قرار است (البته آنها که عنوان "[[مقتل]]" دارد): "مقاتل الطالبیّین": نوشتۀ [[ابوالفرج اصفهانی]] (م ۳۵۶) که در شرح حال و ذکر [[اسامی]] شهدای [[فرزندان ابوطالب]] است. این کتاب به [[فارسی]] نیز ترجمه شده است: "سرگذشت کشته‌شدگان از [[فرزندان ابوطالب]]"، [[سید]] [[هاشم]] رسولی محلاتی. | ||
"[[مقتل]] [[ابی مخنف]]": نوشتۀ [[لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف]]، معروف به [[ابو مخنف]] که دربارۀ حوادث عاشوراست. این کتاب نیز به [[فارسی]] ترجمه شده است. اخیراً با نام "[[مقتل]] الحسین و مصرع [[اهل]] بیته و اصحابه فی [[کربلا]]" در ۲۳۰ صفحه توسط مؤسسه الوفاء چاپ شده است. | "[[مقتل]] [[ابی مخنف]]": نوشتۀ [[لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف]]، معروف به [[ابو مخنف]] که دربارۀ حوادث عاشوراست. این کتاب نیز به [[فارسی]] ترجمه شده است. اخیراً با نام "[[مقتل]] الحسین و مصرع [[اهل]] بیته و اصحابه فی [[کربلا]]" در ۲۳۰ صفحه توسط مؤسسه الوفاء چاپ شده است. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
"[[مقتل]] خوارزمی": متن [[تاریخی]] مربوط به حوادث کربلاست، در دو جزء که توسط موفق بن [[احمد]] [[مکی]] [[خوارزمی]](م ۵۶۸) تألیف شده و اغلب مطالبش را از [[تاریخ]] ابن اعثم (م ۳۱۴) [[نقل]] کرده است. | "[[مقتل]] خوارزمی": متن [[تاریخی]] مربوط به حوادث کربلاست، در دو جزء که توسط موفق بن [[احمد]] [[مکی]] [[خوارزمی]](م ۵۶۸) تألیف شده و اغلب مطالبش را از [[تاریخ]] ابن اعثم (م ۳۱۴) [[نقل]] کرده است. | ||
"[[مقتل]] الحسین": [[عبدالرزاق المقرم]] (م ۱۳۹۱ ق در [[نجف]]) که دربارۀ [[نهضت حسینی]] است و وقایع [[کربلا]] از [[خروج]] [[امام حسین]]{{ع}} از [[مدینه]] تا حوادث پس از [[عاشورا]] را در بر دارد. کتاب‌های [[مقتل]] دیگری هم معروف است، همچون: [[نفس المهموم]]، لهوف، [[منهاج]] الدموع، العیون العبری، مثیر الاحزان، [[روضة الشهدا]]، [[اسرار الشهاده]]، منتهی الآمال، [[بحار الانوار]] (ج۴۵) و...<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۴۶۴.</ref>. | "[[مقتل]] الحسین": [[عبدالرزاق المقرم]] (م ۱۳۹۱ ق در [[نجف]]) که دربارۀ [[نهضت حسینی]] است و وقایع [[کربلا]] از [[خروج]] [[امام حسین]] {{ع}} از [[مدینه]] تا حوادث پس از [[عاشورا]] را در بر دارد. کتاب‌های [[مقتل]] دیگری هم معروف است، همچون: [[نفس المهموم]]، لهوف، [[منهاج]] الدموع، العیون العبری، مثیر الاحزان، [[روضة الشهدا]]، [[اسرار الشهاده]]، منتهی الآمال، [[بحار الانوار]] (ج۴۵) و...<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۴۶۴.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۲
مقتل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مقتل در حدیث - مقتل در تاریخ اسلامی - مقتل در معارف و سیره حسینی - پرسش‌های مرتبط |
| سوگواری امام حسین |
| رویدادها |
|---|
| واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
| افراد |
| علی اکبر • علی اصغر • عباس بن علی • زینب کبری • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
| جای‌ها |
| حرم امام حسین • تل زینبیه • حرم عباس بن علی • گودال قتلگاه • بین الحرمین • نهر علقمه |
| مناسبت‌ها |
| تاسوعا • عاشورا • اربعین |
| مراسم |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت |
مقتل هم به معنای محلّ قتل است، هم کتابی که دربارۀ شرح قتل حسین بن علی (ع) و واقعۀ کربلا نوشته شده باشد.
مقدمه
به نقل دهخدا: جایی و زمینی که کسی در آنجا کشته شده باشد. البته به معنای جایی و عضوی از بدن نیز گفته که اگر تیر یا تیغی بر آنجا وارد آید، سبب قتل شخص می‌شود. (لغت‌نامه دهخدا) به انگیزۀ زنده نگهداشتن یاد حادثۀ عاشورا و شهدای کربلا، از صدر اسلام تا کنون، همواره کتاب‌هایی بعنوان "مقتل" نوشته شده و می‌شود. شیخ آقا بزرگ تهرانی بیش از هفتاد کتاب را با همین عنوان نام می‌برد که به حادثۀ کربلا مربوط می‌شود[۱] و "مقتل" اصبغ بن نباته (از یاران علی (ع)) را اولین مقتلی می‌داند که نگاشته شده است[۲]. نام برخی از مقتل‌های معروف از این قرار است (البته آنها که عنوان "مقتل" دارد): "مقاتل الطالبیّین": نوشتۀ ابوالفرج اصفهانی (م ۳۵۶) که در شرح حال و ذکر اسامی شهدای فرزندان ابوطالب است. این کتاب به فارسی نیز ترجمه شده است: "سرگذشت کشته‌شدگان از فرزندان ابوطالب"، سید هاشم رسولی محلاتی.
"مقتل ابی مخنف": نوشتۀ لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف، معروف به ابو مخنف که دربارۀ حوادث عاشوراست. این کتاب نیز به فارسی ترجمه شده است. اخیراً با نام "مقتل الحسین و مصرع اهل بیته و اصحابه فی کربلا" در ۲۳۰ صفحه توسط مؤسسه الوفاء چاپ شده است.
"مقتل خوارزمی": متن تاریخی مربوط به حوادث کربلاست، در دو جزء که توسط موفق بن احمد مکی خوارزمی(م ۵۶۸) تألیف شده و اغلب مطالبش را از تاریخ ابن اعثم (م ۳۱۴) نقل کرده است.
"مقتل الحسین": عبدالرزاق المقرم (م ۱۳۹۱ ق در نجف) که دربارۀ نهضت حسینی است و وقایع کربلا از خروج امام حسین (ع) از مدینه تا حوادث پس از عاشورا را در بر دارد. کتاب‌های مقتل دیگری هم معروف است، همچون: نفس المهموم، لهوف، منهاج الدموع، العیون العبری، مثیر الاحزان، روضة الشهدا، اسرار الشهاده، منتهی الآمال، بحار الانوار (ج۴۵) و...[۳].
منابع
پانویس
- ↑ الذّریعه، ج۲۲، ص۲۱ به بعد. همچنین در کتاب «نگرشی به مرثیه سرایی در ایران» عبد الرضا افسری کرمانی، ص۱۳۷، بیش از شصت کتاب شعر و به نثر عنوان «مقتل» را با نام گردآورندگان آنها آورده است.
- ↑ الذّریعه، ج۲۲، ص۲۳، شماره ۵۸۳۸.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۴۶۴.
| سنت‌ها و مراسم‌ها |  | |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | ||
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | ||