فطرت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نکته''': منظور از این عالم و این [[پیمان]] همان عالم استعدادها و “پیمان فطرت” و [[تکوین]] و [[آفرینش]] است، به این ترتیب که به هنگام [[خروج]] [[فرزندان آدم]] به صورت نطفه از صلب [[پدران]] به رحم [[مادران]] که در آن هنگام ذراتی بیش نیستند، [[خداوند]] استعداد و [[آمادگی]] برای [[حقیقت توحید]] به آنها داده است، هم در نهاد و فطرتشان این سرّ [[الهی]] به صورت یک [[حس]] درون ذاتی به [[ودیعه]] گذارده شده است و هم در [[عقل]] و خردشان به صورت یک [[حقیقت]] خودآگاه! بنابراین همه افراد [[بشر]] دارای [[روح]] توحیدند و سؤالی که [[خداوند]] از آنها کرده به زبان [[تکوین]] و [[آفرینش]] است و پاسخی که آنها داده‌اند نیز به همین زبان است<ref>برگزیده تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۱۰.</ref>. [[علامه طباطبایی]] می‌نویسد: "و از آنجایی که نفس هر صاحب نفسی از جهاتی به غیر خود [[ارتباط]] و تعلق دارد و ممکن است [[انسان]] نسبت به پاره‌ای از آنها استشهاد شود و نسبت به پاره‌ای دیگر نشود، از این رو اضافه کرد: {{متن قرآن|أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ}} تا بدین وسیله مورد استشهاد را معلوم کرده باشد و بفهماند آن امری که برای آن، [[ذریه]] [[بشر]] را استشهاد کرده‌ایم [[ربوبیت]] [[پروردگار]] ایشان است تا در موقع [[پرستش]] به [[ربوبیت]] [[خدای سبحان]] [[شهادت]] دهند. پس [[انسان]] هر [[قدر]] هم دچار [[کبر]] و [[غرور]] باشد و هر چند رو به راه بودن وضع زندگی‌اش مغرورش کرده باشد نمی‌تواند این معنا را حاشا کند که مالک وجود خود نبوده و در [[تدبیر امور]] خود مستقل و بی‌نیاز نیست، چون اگر مالک وجود خود بود خویشتن را از [[مرگ]] و سایر آلام و [[مصائب]] [[زندگی]] نگه می‌داشت و اگر در [[تدبیر امور]] خود مستقل بود، هرگز ناچار نمی‌شد که در برابر اسباب طبیعی و وسائلی که او به [[خیال]] خود [[مدبر]] آنها و [[حاکم]] در آنهاست [[خضوع]] کند، آن هم اسباب و وسائلی که خود آنها نیز مانند [[انسان]] به غیر خود محتاجند و در برابر [[حکم]] حاکمی [[غیبی]] هر چند علیه‌شان باشد [[مطیع]] و منقادند و حوائج‌شان به‌دست [[انسان]] برآورده نمی‌شود و [[انسان]] [[حاکم]] و [[مدبر]] آنها نیست. پس احتیاج [[آدمی]] به پروردگاری که مالک و [[مدبر]] است جزء [[حقیقت]] و ذات [[انسان]] است و [[فقر]] به چنین پروردگاری در ذات او نوشته شده و [[ضعف]] بر پیشانی‌اش مکتوب گشته و این معنا بر هیچ [[انسانی]] که کم‌ترین [[درک]] و [[شعور]] [[انسانی]] را داشته باشد پوشیده نیست، عالم و [[جاهل]]، صغیر و کبیر و [[شریف]] و وضیع همه در این [[درک]] مساویند. آری، [[انسان]] در هر منزلی از منازل [[انسانیت]] قرار داشته باشد از [[ناحیه]] ذات خود این [[احساس]] را می‌کند که برای او پروردگاری است که مالک او و [[مدبر]] امور اوست و چطور ممکن است این [[احساس]] را نداشته باشد با اینکه احتیاج ذاتیش را [[درک]] می‌کند؟ و چگونه [[تصور]] دارد که [[شعور]] او [[حاجت]] را [[درک]] بکند و لیکن آن کسی را که احتیاجش به اوست [[درک]] نکند؟ پس اینکه فرمود: {{متن قرآن|أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ}} بیان آن چیزی است که باید به آن [[شهادت]] داد و جمله {{متن قرآن|بَلَى شَهِدْنَا}} اعتراف [[انسان‌ها]] است به اینکه این مطلب را ما [[شاهد]] بودیم و چنین شهادتی از ما واقع شد. لذا بعضی گفته‌اند [[آیه شریفه]] اشاره است به آن مواردی که [[انسان]] در [[زندگی]] دنیایش به احتیاج خود در جمیع جهات [[زندگی]] و متعلقات و لوازم و [[احکام]] وجودش پی می‌برد و معنایش این است که ما بنی [[آدم]] را در [[زمین]] [[خلق]] کردیم و ایشان را در اقطار [[زمین]] پراکنده نموده و با توالد و تناسل از یکدیگر متمایزشان ساختیم و ایشان را به محتاج بودن و مربوب بودنشان واقف ساختیم و در نتیجه همه به این معنا اعتراف کرده و گفتند: “آری ما شاهدیم که تو [[پروردگار]] مایی”<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۸، ص۴۰۲.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۳۶۷.</ref>