ولایت فقیه - امام خمینی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '| تعداد جلد = ↵|' به '|')
 
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان = <big>ولایت فقیه </big>  
| عنوان پیشین =
| عنوان اصلی = ([[حکومت اسلامی (کتاب)|حکومت اسلامی]])
| عنوان = <big>ولایت فقیه </big>  
| عنوان پسین = ([[حکومت اسلامی (کتاب)|حکومت اسلامی]])
| شماره جلد =
| عنوان اصلی =
| تصویر = 11146.jpg
| تصویر = 11146.jpg
| اندازه تصویر = 200px
| اندازه تصویر = 200px
خط ۱۸: خط ۲۱:
| موضوع = [[ولایت فقیه]] و [[حکومت اسلامی]]
| موضوع = [[ولایت فقیه]] و [[حکومت اسلامی]]
| مذهب = شیعه
| مذهب = شیعه
| ناشر = [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ناشر)|انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی]]
| ناشر = مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی  
| به همت =  
| به همت =  
| وابسته به =  
| وابسته به =  
خط ۲۸: خط ۳۱:
| شماره ملی =  
| شماره ملی =  
}}
}}
'''ولایت فقیه'''، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی موضوع حکومت اسلامی می‌پردازد. این کتاب اثر [[سید روح الله موسوی خمینی |امام خمینی]] است و [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[http://www.fa.downloadbook.org/Book/246/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%87-(-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-) وبگاه مرکز دانلود کتب الکترونیکی]</ref>
'''ولایت فقیه'''، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی موضوع حکومت اسلامی می‌پردازد. این کتاب اثر [[سید روح الله موسوی خمینی |امام خمینی]] است و [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[http://www.fa.downloadbook.org/Book/246/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%87-(-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-) وبگاه مرکز دانلود کتب الکترونیکی]</ref>


== دربارهٔ کتاب ==
== دربارهٔ کتاب ==
خط ۴۸: خط ۵۱:
امام خمینی با [[نقد]] چگونگی تهیه [[قانون اساسی]] [[مشروطه]] در [[ایران]]<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۳.</ref>، [[نظام سلطنتی]] و [[ولایت عهدی]] را خلاف اسلام می‌داند و [[معتقد]] است [[مبارزه]] با نظام سلطنتی و [[تشکیل حکومت اسلامی]]، امری [[واجب]] و [[وظیفه دینی]] همه مسلمانان است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۱ – ۲۲.</ref>.
امام خمینی با [[نقد]] چگونگی تهیه [[قانون اساسی]] [[مشروطه]] در [[ایران]]<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۳.</ref>، [[نظام سلطنتی]] و [[ولایت عهدی]] را خلاف اسلام می‌داند و [[معتقد]] است [[مبارزه]] با نظام سلطنتی و [[تشکیل حکومت اسلامی]]، امری [[واجب]] و [[وظیفه دینی]] همه مسلمانان است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۱ – ۲۲.</ref>.


ایشان با اشاره به [[جامعیت]] [[قوانین]] و [[احکام اسلامی]] [[معتقد]] است [[سیره پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی]]{{ع}} و مفاد [[روایات]]<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۶ – ۲۸.</ref>، [[لزوم]] [[نجات]] انسان‌های مذلاوم و [[محروم]] و [[اجرای قوانین]] جامع [[اسلام]]، [[ضرورت]] برقراری [[حکومت اسلامی]] را می‌رساند. ایشان [[انقلاب]] [[سیاسی]] را [[وظیفه]] همه می‌داند و دستیابی به [[وحدت اسلامی]] و نجات [[مظلومان]] را لازم می‌شمرد و [[برپایی حکومت اسلامی]] را تنها راه قطع [[نفوذ]] [[استعمار]] و ایادی آن می‌داند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۵ – ۴۱.</ref>.
ایشان با اشاره به [[جامعیت]] [[قوانین]] و [[احکام اسلامی]] [[معتقد]] است [[سیره پیامبر]] {{صل}} و [[امام علی]] {{ع}} و مفاد [[روایات]]<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۶ – ۲۸.</ref>، [[لزوم]] [[نجات]] انسان‌های مذلاوم و [[محروم]] و [[اجرای قوانین]] جامع [[اسلام]]، [[ضرورت]] برقراری [[حکومت اسلامی]] را می‌رساند. ایشان [[انقلاب]] [[سیاسی]] را [[وظیفه]] همه می‌داند و دستیابی به [[وحدت اسلامی]] و نجات [[مظلومان]] را لازم می‌شمرد و [[برپایی حکومت اسلامی]] را تنها راه قطع [[نفوذ]] [[استعمار]] و ایادی آن می‌داند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۵ – ۴۱.</ref>.


به [[اعتقاد]] [[امام خمینی]]، تفاوت حکومت اسلامی با دیگر [[حکومت‌ها]] در آن است که در اسلام [[اختیار]] [[قانون‌گذاری]] و [[تشریع]] به [[خداوند]] اختصاص دارد و هیچ‌کس جز خداوند [[حق]] قانون‌گذاری ندارد و هیچ قانونی جز [[حکم شرع]] را نمی‌توان به [[اجرا]] گذاشت؛ بدین معنا که حکومت اسلامی، [[حکومت مطلقه]] و [[استبدادی]] نیست، بلکه [[مشروطه]] است؛ یعنی حکومت‌کنندگان در [[اجرای احکام]] و [[اداره جامعه]] [[مقید]] به [[قرآن کریم]] و [[سنت رسول اکرم]]{{صل}} هستند. از این‌رو حکومت اسلامی [[حکومت]] [[قانون الهی]] بر [[مردم]] است؛ براین اساس [[شارع مقدس]] یگانه [[قدرت]] [[مقننه]] است؛ اما در حکومت‌های دیگر، کسانی که خود را [[نماینده]] [[اکثریت]] مردم می‌دانند، خواسته‌های خود را به نام [[قانون]] تصویب و بر مردم [[تحمیل]] می‌کنند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۳ – ۴۴.</ref>.
به [[اعتقاد]] [[امام خمینی]]، تفاوت حکومت اسلامی با دیگر [[حکومت‌ها]] در آن است که در اسلام [[اختیار]] [[قانون‌گذاری]] و [[تشریع]] به [[خداوند]] اختصاص دارد و هیچ‌کس جز خداوند [[حق]] قانون‌گذاری ندارد و هیچ قانونی جز [[حکم شرع]] را نمی‌توان به [[اجرا]] گذاشت؛ بدین معنا که حکومت اسلامی، [[حکومت مطلقه]] و [[استبدادی]] نیست، بلکه [[مشروطه]] است؛ یعنی حکومت‌کنندگان در [[اجرای احکام]] و [[اداره جامعه]] [[مقید]] به [[قرآن کریم]] و [[سنت رسول اکرم]] {{صل}} هستند. از این‌رو حکومت اسلامی [[حکومت]] [[قانون الهی]] بر [[مردم]] است؛ براین اساس [[شارع مقدس]] یگانه [[قدرت]] [[مقننه]] است؛ اما در حکومت‌های دیگر، کسانی که خود را [[نماینده]] [[اکثریت]] مردم می‌دانند، خواسته‌های خود را به نام [[قانون]] تصویب و بر مردم [[تحمیل]] می‌کنند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۳ – ۴۴.</ref>.


در [[حکومتی]] که بر پایه اسلام بنا شده است، از تشریفات و [[فساد]] و [[حیف]] و میل [[بیت‌المال]] خبری نیست و [[زمامدار]] حکومت اسلامی نیز افزون بر شرایط عام، باید دو شرط [[علم]] به قانون و [[عدالت]] را داشته باشد و در [[شناخت]] احکام اسلامی [[برتر]] از دیگران باشد<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۷ - ۵۰.</ref>. ایشان با اشاره به اینکه حکومت، جدا از [[اجرای احکام الهی]] و [[خدمت به مردم]]، فی نفسه ارزشی ندارد<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۵۴ – ۵۵.</ref>. معتقد است بر این حکومت، قانون الهی [[حاکم]] است و [[فقیه]] تنها موخلف به [[اجرای احکام اسلامی]] است و اگر بر خلاف [[موازین اسلامی]] کاری انجام دهد، خودبه خود از [[حکومت]] [[عزل]] می‌شود<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۷۲ – ۷۳.</ref>.
در [[حکومتی]] که بر پایه اسلام بنا شده است، از تشریفات و [[فساد]] و [[حیف]] و میل [[بیت‌المال]] خبری نیست و [[زمامدار]] حکومت اسلامی نیز افزون بر شرایط عام، باید دو شرط [[علم]] به قانون و [[عدالت]] را داشته باشد و در [[شناخت]] احکام اسلامی [[برتر]] از دیگران باشد<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۷ - ۵۰.</ref>. ایشان با اشاره به اینکه حکومت، جدا از [[اجرای احکام الهی]] و [[خدمت به مردم]]، فی نفسه ارزشی ندارد<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۵۴ – ۵۵.</ref>. معتقد است بر این حکومت، قانون الهی [[حاکم]] است و [[فقیه]] تنها موخلف به [[اجرای احکام اسلامی]] است و اگر بر خلاف [[موازین اسلامی]] کاری انجام دهد، خودبه خود از [[حکومت]] [[عزل]] می‌شود<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۷۲ – ۷۳.</ref>.


سبک [[امام خمینی]] در این موضوع همان سبک متدوال دروس عالی [[حوزه‌های علمیه]] است. ایشان افزون بر ذکر [[ادله عقلی]] در [[اثبات ولایت فقیه]]، [[روایات]] مربوط در این باب را به عنوان مؤید مطرح و بررسی می‌کند و با استناد به روایات، در [[اثبات ولایت]] [[فقها]]، [[فقیهان]] را [[منصوب]] [[امامان معصوم]]{{عم}} به امر حکومت و [[قضاوت]] می‌داند و آنان را در [[اداره حکومت]] صاحب همان اختیارات و [[ولایتی]] می‌شمارد که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} در امر حکومت داشتند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۵۹ – ۱۲۵.</ref>.
سبک [[امام خمینی]] در این موضوع همان سبک متدوال دروس عالی [[حوزه‌های علمیه]] است. ایشان افزون بر ذکر [[ادله عقلی]] در [[اثبات ولایت فقیه]]، [[روایات]] مربوط در این باب را به عنوان مؤید مطرح و بررسی می‌کند و با استناد به روایات، در [[اثبات ولایت]] [[فقها]]، [[فقیهان]] را [[منصوب]] [[امامان معصوم]] {{عم}} به امر حکومت و [[قضاوت]] می‌داند و آنان را در [[اداره حکومت]] صاحب همان اختیارات و [[ولایتی]] می‌شمارد که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[امامان]] {{عم}} در امر حکومت داشتند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۵۹ – ۱۲۵.</ref>.


در بخش پایانی کتاب، امام خمینی به [[ضرورت]] [[برنامه‌ریزی]] و [[مبارزه]] طولانی برای [[تشکیل حکومت اسلامی]] پرداخته و در این زمینه، [[تبلیغ]] و [[تعلیم]] و بهره‌گیری از اجتماعات و [[مقاومت]] و [[اصلاح]] حوزه را [[راهبرد]] [[مبارزه برای تشکیل حکومت]] [[اسلامی]] شمرده و فقیهان را برخوردار از توان [[نظارت]] و اداره [[کشور]] و [[بسط عدالت]] و [[حفظ]] [[آزادی]] و [[استقلال]] دانسته است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۲۷ – ۱۴۲.</ref>. ایشان به مقدس‌نماها و آخوندهای درباری [[انتقاد]] کرده و خاطرنشان می‌کند آنان مانع ارائه درست [[اسلام]] شده و [[پرهیز]] از دخالت در [[امور سیاسی]] را رواج داده‌اند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۴۳ – ۱۴۹.</ref>. پس از مطرح‌شدن دیدگاه امام خمینی و عینیت‌یافتن آن با [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]]، مسئله [[ولایت فقیه]] در جایگاه اصلی خود شکوفا شد و بر [[فقه]] سایه افکند و نتایج فراوانی به بار آورد<ref>جوادی آملی، عبدالله، بنیان مرصوص، ص۲۴۴ – ۲۴۵.</ref>. مباحث کتاب ولایت فقیه در [[ایران]] پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] با وجود سخت‌گیری‌های [[سازمان]] اطلاعات و [[امنیت]] کشور (ساواک)، مورد استقبال گسترده قشرهای گوناگون قرارگرفت<ref>امام خمینی، کتاب البیع، ج۱، ص۱۳۲ - ۱۳۴ و ۱۴۱.</ref> و نظرهای امام خمینی در این کتاب به نقطه عطفی در روند [[مخالفت]] [[علما]] با [[رژیم]] پهلوی تبدیل شد؛ زیرا امام خمینی در این مباحث، بر نابودی [[حکومت سلطنتی]] و [[جایگزینی]] آن با یک [[نظام دینی]] تأکید کرده است<ref>مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب ولایت فقیه، ص۴ ۔ ۵.</ref>.
در بخش پایانی کتاب، امام خمینی به [[ضرورت]] [[برنامه‌ریزی]] و [[مبارزه]] طولانی برای [[تشکیل حکومت اسلامی]] پرداخته و در این زمینه، [[تبلیغ]] و [[تعلیم]] و بهره‌گیری از اجتماعات و [[مقاومت]] و [[اصلاح]] حوزه را [[راهبرد]] [[مبارزه برای تشکیل حکومت]] [[اسلامی]] شمرده و فقیهان را برخوردار از توان [[نظارت]] و اداره [[کشور]] و [[بسط عدالت]] و [[حفظ]] [[آزادی]] و [[استقلال]] دانسته است<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۲۷ – ۱۴۲.</ref>. ایشان به مقدس‌نماها و آخوندهای درباری [[انتقاد]] کرده و خاطرنشان می‌کند آنان مانع ارائه درست [[اسلام]] شده و [[پرهیز]] از دخالت در [[امور سیاسی]] را رواج داده‌اند<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۱۴۳ – ۱۴۹.</ref>. پس از مطرح‌شدن دیدگاه امام خمینی و عینیت‌یافتن آن با [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]]، مسئله [[ولایت فقیه]] در جایگاه اصلی خود شکوفا شد و بر [[فقه]] سایه افکند و نتایج فراوانی به بار آورد<ref>جوادی آملی، عبدالله، بنیان مرصوص، ص۲۴۴ – ۲۴۵.</ref>. مباحث کتاب ولایت فقیه در [[ایران]] پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] با وجود سخت‌گیری‌های [[سازمان]] اطلاعات و [[امنیت]] کشور (ساواک)، مورد استقبال گسترده قشرهای گوناگون قرارگرفت<ref>امام خمینی، کتاب البیع، ج۱، ص۱۳۲ - ۱۳۴ و ۱۴۱.</ref> و نظرهای امام خمینی در این کتاب به نقطه عطفی در روند [[مخالفت]] [[علما]] با [[رژیم]] پهلوی تبدیل شد؛ زیرا امام خمینی در این مباحث، بر نابودی [[حکومت سلطنتی]] و [[جایگزینی]] آن با یک [[نظام دینی]] تأکید کرده است<ref>مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب ولایت فقیه، ص۴ ۔ ۵.</ref>.
خط ۶۸: خط ۷۱:
== فهرست کتاب ==
== فهرست کتاب ==
{{فهرست اثر}}
{{فهرست اثر}}
*ضرورت و بداهت ولايت فقيه؛
* ضرورت و بداهت ولايت فقيه؛
*نقش استعمار در معرفى ناقص و نادرست اسلام؛
* نقش استعمار در معرفى ناقص و نادرست اسلام؛
*خودباختگى افراد جامعه در برابر پيشرفت‌هاى مادى غرب؛
* خودباختگى افراد جامعه در برابر پيشرفت‌هاى مادى غرب؛
*اعتقاد به ضرورت تشكيل حكومت جزء ولايت است.
* اعتقاد به ضرورت تشكيل حكومت جزء ولايت است.
===دلايل لزوم تشكيل حكومت===
=== دلايل لزوم تشكيل حكومت ===
*لزوم مؤسسات اجرايى؛
* لزوم مؤسسات اجرايى؛
*سنت و رويه رسول اكرم {{صل}}؛
* سنت و رويه رسول اكرم {{صل}}؛
*ضرورت استمرار اجراى احكام؛
* ضرورت استمرار اجراى احكام؛
*رويه اميرالمؤمنين على بن ابى طالب {{ع}}؛
* رويه اميرالمؤمنين على بن ابى طالب {{ع}}؛
*ماهيت و كيفيت قوانين اسلام.
* ماهيت و كيفيت قوانين اسلام.
===بررسى نمونه‌‏هايى از احكام اسلامى===
=== بررسى نمونه‌‏هايى از احكام اسلامى ===
*احكام مالى؛
* احكام مالى؛
*احكام دفاع ملى؛
* احكام دفاع ملى؛
*احكام احقاق حقوق و احكام جزايى:
* احكام احقاق حقوق و احكام جزايى:


:۱. لزوم انقلاب سياسى؛
:۱. لزوم انقلاب سياسى؛
خط ۹۱: خط ۹۴:
:۴. لزوم حكومت از نظر اخبار.
:۴. لزوم حكومت از نظر اخبار.


===طرز حكومت اسلامى===
=== طرز حكومت اسلامى ===
*اختلاف آن با ساير طرز حكومت‌ها؛
* اختلاف آن با ساير طرز حكومت‌ها؛
*شرايط زمامدار؛
* شرايط زمامدار؛
*شرايط زمامدار در دوره غيبت؛
* شرايط زمامدار در دوره غيبت؛
*ولايت فقيه؛
* ولايت فقيه؛
*ولايت اعتبارى؛
* ولايت اعتبارى؛
*ولايت تكوينى؛
* ولايت تكوينى؛
*حكومت وسيله‌‏اى است براى تحقق بخشيدن به هدف‌هاى عالى؛
* حكومت وسيله‌‏اى است براى تحقق بخشيدن به هدف‌هاى عالى؛
*هدف‌هاى عالى حكومت؛
* هدف‌هاى عالى حكومت؛
*خصال لازم براى تحقق اين هدف‌ها.
* خصال لازم براى تحقق اين هدف‌ها.
===ولايت فقيه به استناد اخبار===
=== ولايت فقيه به استناد اخبار ===
*جانشينان رسول اكرم فقهاى عادلند؛
* جانشينان رسول اكرم فقهاى عادلند؛
*بحث در روايت {{عربی|«اذا مات المؤمن‏»}}؛
* بحث در روايت {{عربی|«اذا مات المؤمن‏»}}؛
*بحث در روايت {{عربی|«الفقهاء امناء الرّسل‏»}}؛
* بحث در روايت {{عربی|«الفقهاء امناء الرّسل‏»}}؛
*هدف بعثت‌ها و وظايف انبياء؛
* هدف بعثت‌ها و وظايف انبياء؛
*فقها در اجراى قوانين و فرماندهى سپاه و اداره جامعه و دفاع از كشور و دادرسى و قضاوت مورد اعتماد پيامبرند؛
* فقها در اجراى قوانين و فرماندهى سپاه و اداره جامعه و دفاع از كشور و دادرسى و قضاوت مورد اعتماد پيامبرند؛
*حكومت بر وفق قانون؛
* حكومت بر وفق قانون؛
*منصب قضا متعلق به كيست؛
* منصب قضا متعلق به كيست؛
* دادرسى با فقيه عادل است؛
* دادرسى با فقيه عادل است؛
*در رويدادهاى اجتماعى به كه رجوع كنيم؛
* در رويدادهاى اجتماعى به كه رجوع كنيم؛
*بحث در روايت مقبوله عمر بن حنظله؛
* بحث در روايت مقبوله عمر بن حنظله؛
*بحث پيرامون آياتى از قرآن مجيد؛
* بحث پيرامون آياتى از قرآن مجيد؛
*مقبوله عمر بن حنظله؛
* مقبوله عمر بن حنظله؛
*تحريم دادخواهى از قدرت‌هاى ناروا؛
* تحريم دادخواهى از قدرت‌هاى ناروا؛
*حكم سياسى اسلام؛
* حكم سياسى اسلام؛
*مرجع امور علماى اسلامند؛
* مرجع امور علماى اسلامند؛
*علما منصوب به فرمانروايی‌‏اند؛
* علما منصوب به فرمانروايی‌‏اند؛
*بحث در روايت ابى خديجه؛
* بحث در روايت ابى خديجه؛
*آيا علما از منصب حكومت معزولند؟
* آيا علما از منصب حكومت معزولند؟
*منصبهاى علما هميشه محفوظ است؛
* منصبهاى علما هميشه محفوظ است؛
*بحث در صحيحه قَدّاح؛
* بحث در صحيحه قَدّاح؛
*بحث در روايت ابوالبخترى؛
* بحث در روايت ابوالبخترى؛
*بررسى روايت ابوالبخترى؛
* بررسى روايت ابوالبخترى؛
*اثبات ولايت فقيه از طريق نص؛
* اثبات ولايت فقيه از طريق نص؛
*مؤيدى از فقه رضوى؛
* مؤيدى از فقه رضوى؛
*ساير مؤيدات.
* ساير مؤيدات.
===برنامه مبارزه براى تشكيل حكومت اسلامى===
=== برنامه مبارزه براى تشكيل حكومت اسلامى ===
*اجتماعات در خدمت تبليغات و تعليمات؛
* اجتماعات در خدمت تبليغات و تعليمات؛
*عاشورايى به وجود آوريد؛
* عاشورايى به وجود آوريد؛
*مقاومت در مبارزه‏اى طولانى؛
* مقاومت در مبارزه‏اى طولانى؛
*اصلاح حوزه‌‏هاى روحانيت؛
* اصلاح حوزه‌‏هاى روحانيت؛
*از بين بردن آثار فكرى و اخلاقى استعمار؛
* از بين بردن آثار فكرى و اخلاقى استعمار؛
*اصلاح مقدس‏‌نماها؛
* اصلاح مقدس‏‌نماها؛
*تصفيه حوزه‌‏ها؛
* تصفيه حوزه‌‏ها؛
*آخوندهاى دربارى را طرد كنيد؛
* آخوندهاى دربارى را طرد كنيد؛
*حكومت‌هاى جائر را براندازيم؛
* حكومت‌هاى جائر را براندازيم؛
*منابع.<ref name=p1></ref>
* منابع.<ref name=p1></ref>
{{پایان فهرست اثر}}
{{پایان فهرست اثر}}


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش