بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'تاویل' به 'تأویل') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مهدویت}} | {{مهدویت}} | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اشراط الساعة در قرآن]] - [[اشراط الساعة در | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اشراط الساعة در قرآن]] - [[اشراط الساعة در کلام اسلامی]] | پرسش مرتبط = اشراط الساعة (پرسش)}} | ||
== معنای اشراط الساعه == | |||
"اشراط" جمع "شرط" به معنای نشانه و سرآغاز<ref>العین، ص۴۱۱؛ معجم مقائیس اللغة، ج۳، ص۲۶۰.</ref> است و "الساعه" به بخشی از بخشهای شبانه روز گفته میشود و مقصود از آن در اینجا [[قیامت]] است<ref>ر. ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۰۶؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۸۰.</ref>. | |||
[[اشراط الساعة]] یعنی [[نشانههای قیامت]]<ref>ر. ک. پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۸۰؛ [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]، ص ۹۱ ـ ۹۳.</ref>. پس از سپری شدن [[عصر ظهور]]، فرجام [[تاریخ]] فرامیرسد و بساط [[دنیا]] درهم ریخته و [[قیامت]] برپا میگردد و پیش از حادث شدن [[قیامت]]، رویدادها و نشانههایی ظاهر میشود که از بروز [[قیامت]] خبر میدهد، این [[نشانهها]] در [[فرهنگ اسلامی]] اشراط الساعه نامیده شدهاند. [[خداوند]] میفرماید: {{متن قرآن|فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا}}<ref>«پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا میرسد؟ و به راستی نشانههای آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟» سوره محمد، آیه ۱۸.</ref>. | |||
در [[روایات]]<ref>وسایل الشیعه، ج۱۵، ص۵۶.</ref> "اشراط الساعه"، زنجیرهای از پدیدههای [[انسانی]] و طبیعی شمرده شده که از زمان [[بعثت رسول اکرم]] {{صل}} آغاز و تا [[فروپاشی]] کامل [[نظام طبیعت]] ادامه مییابد<ref>ر. ک. [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]]، ص۲۱؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۱۰۶.</ref>. | |||
== [[نشانههای قیامت]] == | == [[نشانههای قیامت]] == | ||
رویدادهای پیش از [[قیامت]]، یکسان نیستند و تنوع دارند و میتوان آنها را به سه دسته تقسیم کرد: | |||
# دگرگونیهای [[رفتاری]] و [[اخلاقی]] [[مردم]]: بنابر [[روایات]]، [[جامعۀ انسانی]] پیش از [[رستاخیز]] رو به افول مینهد. [[احکام الهی]] تباه میشوند، [[تبهکاران]] بر [[جهان]] [[حکومت]] میکنند، [[ستم]] و [[فساد]] و [[گناه]] بسیار میشود، [[مردم]] از [[هوا و هوس]] خویش [[پیروی]] میکنند و دنیاپرستان را بزرگ میدارند، [[آخرت]] را به [[دنیا]] میفروشند، [[انصاف]] از میان [[مردم]] رخت برمیبندد، به زیردستان و تنگدستان [[کمک]] نمیکنند، بزرگان را [[حرمت]] نمینهند، مردانْ، خویش را همانند [[زنان]] میآرایند و [[زنان]]، خودشان را شبیه مردان میکنند، بنیان [[خانواده]] [[سست]] میشود و [[طلاق]] میان [[همسران]] فراوان میشود<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۲.</ref>. | # دگرگونیهای [[رفتاری]] و [[اخلاقی]] [[مردم]]: بنابر [[روایات]]، [[جامعۀ انسانی]] پیش از [[رستاخیز]] رو به افول مینهد. [[احکام الهی]] تباه میشوند، [[تبهکاران]] بر [[جهان]] [[حکومت]] میکنند، [[ستم]] و [[فساد]] و [[گناه]] بسیار میشود، [[مردم]] از [[هوا و هوس]] خویش [[پیروی]] میکنند و دنیاپرستان را بزرگ میدارند، [[آخرت]] را به [[دنیا]] میفروشند، [[انصاف]] از میان [[مردم]] رخت برمیبندد، به زیردستان و تنگدستان [[کمک]] نمیکنند، بزرگان را [[حرمت]] نمینهند، مردانْ، خویش را همانند [[زنان]] میآرایند و [[زنان]]، خودشان را شبیه مردان میکنند، بنیان [[خانواده]] [[سست]] میشود و [[طلاق]] میان [[همسران]] فراوان میشود<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۲.</ref>. | ||
# پیشامدهای مهم [[اجتماعی]]: [[بعثت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و [[نزول]] [[قرآن کریم]]، شکافته شدن ماه که از [[معجزات پیامبر]] اکرم {{صل}} بود، از پیشامدهای قبل از [[قیامت]] است. [[ظهور حضرت مهدی]] و [[رجعت]] [[آل محمد]] {{صل}} و نیز [[نزول حضرت عیسی]] {{ع}} و [[ظهور]] [[دابة الارض]] (موجودی که از [[زمین]] برمیخیزد و با [[مردم]] سخن میگوید و [[مؤمن]] را از [[کافر]] جدا میسازد)، [[دجال]]، [[سفیانی]] و [[طایفه]] [[یأجوج و مأجوج]] از نشانههای دیگر، [[قیامت]] است<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۳.</ref>. | # پیشامدهای مهم [[اجتماعی]]: [[بعثت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و [[نزول]] [[قرآن کریم]]، شکافته شدن ماه که از [[معجزات پیامبر]] اکرم {{صل}} بود، از پیشامدهای قبل از [[قیامت]] است. [[ظهور حضرت مهدی]] و [[رجعت]] [[آل محمد]] {{صل}} و نیز [[نزول حضرت عیسی]] {{ع}} و [[ظهور]] [[دابة الارض]] (موجودی که از [[زمین]] برمیخیزد و با [[مردم]] سخن میگوید و [[مؤمن]] را از [[کافر]] جدا میسازد)، [[دجال]]، [[سفیانی]] و [[طایفه]] [[یأجوج و مأجوج]] از نشانههای دیگر، [[قیامت]] است<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۳.</ref>. | ||
# پیشامدهای [[نظام خلقت]]: در بسیاری از [[آیات قرآنی]]، از دگرگونیها و تحولات ژرف در [[نظام خلقت]] سخن به میان است که پیش از [[قیامت]] رخ میدهند، مانند: لرزیدن کوهها و [[زمین]] | # پیشامدهای [[نظام خلقت]]: در بسیاری از [[آیات قرآنی]]، از دگرگونیها و تحولات ژرف در [[نظام خلقت]] سخن به میان است که پیش از [[قیامت]] رخ میدهند، مانند: لرزیدن کوهها و [[زمین]] {{متن قرآن|يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَكَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيبًا مَهِيلًا}}<ref>«روزی که زمین و کوهها به لرزه درآیند و کوهها تودهای از ریگ روان باشند» سوره مزمل، آیه ۱۴.</ref> و از جا کنده شدن، درهم کوفته شدن و فروریختن کوهها {{متن قرآن|وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةً وَاحِدَةً}}<ref>«و زمین و کوهها را فرا بردارند و یکباره در هم کوبند» سوره حاقه، آیه ۱۴</ref>؛ {{متن قرآن|وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا فَكَانَتْ هَبَاءً مُنْبَثًّا}}<ref>«و کوهها ریزریز شوند، چون غباری پراکنده» سوره واقعه، آیه ۵ ـ ۶</ref>، شکافته شدن دریاها {{متن قرآن|وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ}}<ref>«و هنگامی که دریاها روان گردند و به هم پیوندند» سوره انفطار، آیه ۳</ref>؛ {{متن قرآن|وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ}}<ref>«و آنگاه که دریاها برجوشند» سوره تکویر، آیه ۶.</ref>، [[خاموشی]] [[خورشید و ماه]] و [[ستارگان]]{{متن قرآن|عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ}}<ref>«(در آن هنگام) هر کس بداند که چه آماده کرده است،» سوره تکویر، آیه ۱۴.</ref>، شکافته شدن [[آسمانها]]<ref>{{متن قرآن|إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ}}«هنگامی که آسمان شکاف بردارد» سوره انشقاق، آیه ۱</ref>؛ {{متن قرآن|وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ}}<ref>«و اما (قوم) عاد با تندباد سردی بنیانکن، از میان برداشته شد» سوره حاقه، آیه ۶.</ref> و آشکار گشتن دودی که همۀ [[زمین]] را فرا میگیرد {{متن قرآن|فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِينٍ يَغْشَى النَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«پس به روزی چشم بدوز که آسمان دودی آشکار برمیآورد. که مردم را فرا میپوشد؛ این عذابی دردناک است» سوره دخان، آیه ۱۰ ـ ۱۱</ref>. بدینسان [[نظام آفرینش]] دگرگون میشود و [[زمین]] و [[نظام]] [[حاکم]] بر آن، به کلی تحول مییابند {{متن قرآن|وَلَنُسْكِنَنَّكُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ ذَلِكَ لِمَنْ خَافَ مَقَامِي وَخَافَ وَعِيدِ}}<ref>«و شما را پس از آنان در این سرزمین جای خواهیم داد؛ این برای کسی است که از ایستادن در پیشگاه من و از هشدار من میهراسد» سوره ابراهیم، آیه ۱۴.</ref>. آنگاه با نفخ صور همه [[آدمیان]] میمیرند و سپس با نفخ صور دوم، برای [[رستاخیز]] به پا میخیزند {{متن قرآن|وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ}}<ref>«و در صور دمیده میشود آنگاه هر کس در آسمانها و در زمین است بیهوش میگردد- جز آن کس که خدا بخواهد- سپس بار دیگر در آن میدمند که ناگاه آنان برمیخیزند، به انتظار میمانند» سوره زمر، آیه ۶۸.</ref>.<ref>ر. ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۳.</ref> | ||
== خلط میان [[علائم ظهور]] و اشراط الساعه == | == خلط میان [[علائم ظهور]] و اشراط الساعه == | ||
یکی از مطالبی که با موضوع [[علائم ظهور]] ارتباط نزدیک دارد، روایاتی است که دربارۀ [[نشانههای قیامت]] سخن میگوید. در بسیاری از [[منابع روایی اهل سنت]] و برخی [[جوامع حدیثی]] [[شیعه]]، [[نشانههای ظهور]] [[مهدی]] {{ع}} با علامتهای نزدیک شدن و [[برپایی قیامت]] آمیخته و برخی نشانههایی که به [[علائم ظهور]] مشهورند [[نشانه قیامت]] دانسته شده است. اما باید توجه داشت میان [[علائم ظهور]] و [[نشانههای قیامت]] تفاوت وجود دارد و مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان معصوم]] {{ع}}، قبل و یا [[در آستانۀ ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام امام مهدی]] {{ع}} را میدهد<ref>ر. ک: [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانههای ظهور]]، ص ۹۱ ـ ۹۳؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[غیبت کبری (کتاب)|غیبت کبری]]، ص ۵۴۹ـ ۵۵۲؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید (کتاب)|معارف و عقاید]]، ص ۲۵۱ـ ۲۵۲؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۸۰.</ref>. | |||
[[دلیل]] اشتباه میان [[علائم ظهور]] و اشراط الساعه میتواند چند امر باشد مانند: | |||
# واژۀ الساعه در برخی [[روایات]] به [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} تأویل شده لذا راه برای [[احادیث]] اشراط الساعه هم باز شده است<ref>ر. ک: [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۷ـ ۴۲۹.</ref>. | # واژۀ الساعه در برخی [[روایات]] به [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} تأویل شده لذا راه برای [[احادیث]] اشراط الساعه هم باز شده است<ref>ر. ک: [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۷ـ ۴۲۹.</ref>. | ||
# تعبیرات برخی [[احادیث]] که [[زمان ظهور]] نزدیک [[قیامت]] است، زمینۀ اشتباه میان دو علامت شده است مانند: «اگر یک روز از [[دنیا]] هم باقی نمانده باشد [[مهدی]] خواهد آمد»<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّی یُخْرِجَ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی}}؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۴۹.</ref> و حال آنکه مراد این [[روایات]] قطعی بودن [[ظهور]] است<ref>ر. ک: [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۷ـ ۴۲۹.</ref>. | # تعبیرات برخی [[احادیث]] که [[زمان ظهور]] نزدیک [[قیامت]] است، زمینۀ اشتباه میان دو علامت شده است مانند: «اگر یک روز از [[دنیا]] هم باقی نمانده باشد [[مهدی]] خواهد آمد»<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّی یُخْرِجَ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی}}؛ الغیبة، نعمانی، ص ۱۴۹.</ref> و حال آنکه مراد این [[روایات]] قطعی بودن [[ظهور]] است<ref>ر. ک: [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۷ـ ۴۲۹.</ref>. | ||
# نزدیک بودن و تشابه الفاظ [[قیام]] و [[قیامت]] و [[قائم]] با همدیگر دلیلی دیگر بر خلط [[علائم ظهور]] با [[نشانههای قیامت]] است<ref>ر. ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۷ـ ۴۲۹. </ref>. | # نزدیک بودن و تشابه الفاظ [[قیام]] و [[قیامت]] و [[قائم]] با همدیگر دلیلی دیگر بر خلط [[علائم ظهور]] با [[نشانههای قیامت]] است<ref>ر. ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ص ۴۲۷ـ ۴۲۹. </ref>. | ||
بنابراین ماهیت [[علایم ظهور]] با اشراط الساعة متفاوت است؛ زیرا [[علایم ظهور]]، نشانههایی برای [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} است، ولی اشراط الساعة نشانههایی برای [[قیامت]] است. البته باید توجه کرد تمام [[نشانههای ظهور]] پیش از [[برپایی قیامت]] واقع خواهد شد، لذا آنچه در طول [[غیبت کبری]] واقع میشود به طور طبیعی پیش از [[برپایی قیامت]] واقع شده و در نتیجه از [[نشانههای قیامت]] است. بر این اساس، همه [[نشانههای ظهور]]، به گونهای [[نشانههای قیامت]] هم هستند، ولی همۀ [[نشانههای قیامت]]، [[نشانههای ظهور]] نمیتوانند باشند<ref>ر. ک. [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۱۰۴؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۸۰.</ref>. | |||
== پرسش مستقیم == | == پرسش مستقیم == | ||
* [[فرق بین علایم ظهور با اشراط الساعة چیست؟ (پرسش)]] | * [[فرق بین علایم ظهور با اشراط الساعة چیست؟ (پرسش)]] | ||
{{پرسمان نشانههای آخرالزمان}} | {{پرسمان نشانههای آخرالزمان}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* [[پرونده:137289.jpg|22px]] [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|'''تاریخ غیبت کبری''']] | * [[پرونده:137289.jpg|22px]] [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|'''تاریخ غیبت کبری''']] | ||
#[[پرونده:10119015.jpg|22px]] [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|'''دانشنامهٔ امام مهدی''']] | |||
#[[پرونده:13681080.jpg|22px]] [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|'''نشانههای یار و چکامه انتظار''']] | |||
#[[پرونده:151908.jpg|22px]] [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[تحلیل تاریخی نشانههای ظهور (کتاب)|'''تحلیل تاریخی نشانههای ظهور''']] | |||
#[[پرونده:136865.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت''']] | |||
#[[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] | |||
#[[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | |||
#[[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه''']] | |||
#[[پرونده:151828.jpg|22px]] [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|'''مهدویت پرسشها و پاسخها''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||