بحث:اشراط الساعة

علائم ظهور حوادثی است که براساس بیانات معصومین، وقوع‌شان، نشان و خبر از ظهور می‌دهد. اما "اشراط الساعة" به معنای نشانه‌های قیامت است که آنها نیز در روایات بیان شده‌اند. این دو کاملاً با هم متفاوت هستند اما برای عده‌ای بین این نشانه‌ها خلط شده است.

چیستی اشراط الساعه (نشانه‌های قیامت)

• “اشراط” جمع “شرط” به معنای نشانه و سرآغاز است. و اشراط الساعة یعنی نشانه‌های آن، "الساعه" به بخشی از بخش‌های شبانه روز گفته می‌شود و مقصود از آن در اینجا قیامت است به جهت اینکه وقوع آن ناگهانی است و یا اینکه طول آن نزد خداوند مانند ساعتی از ساعات بندگان است. اشراط الساعة یعنی نشانه‌های قیامت. پس از سپری شدن عصر ظهور، فرجام تاریخ فرا می‌رسد و بساط دنیا درهم ریخته و قیامت برپا می‌گردد و پیش از حادث شدن قیامت، نشانه‌هایی ظاهر می‌شود که از بروز قیامت خبر می‌دهد، این نشانه‌ها در فرهنگ اسلامی اشراط الساعه نامیده شده‌اند. خداوند می‌فرماید: ﴿فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا﴾ در روایات "اشراط الساعه"، زنجیره‌ای از پدیده‌های انسانی و طبیعی شمرده شده که از زمان بعثت رسول اکرم (ص) آغاز و تا فروپاشی کامل نظام طبیعت ادامه می‌یابد.

اشتباه میان علائم ظهور و اشراط الساعه

• باید توجه داشت که در برخی از منابع برخی علائم به عنوان علائم ظهور معرفی شده‌اند اما برخی دیگر به عنوان اشراط الساعه مانند نزول حضرت عیسی، دجال و... که معمولا به عنوان علائم ظهور معرفی شده‌اند اما در منابع اهل سنت از نشانه‌های قیامت دانسته شده‌اند. دلیل این اشتباه می‌تواند چند امر باشد مانند:

1. واژۀ الساعه در برخی روایات به ظهور امام مهدی تأویل شده لذا راه برای احادیث اشراط الساعه هم باز شده است.
2. تعبیرات برخی احادیث که زمان ظهور نزدیک قیامت است، زمینۀ اشتباه میان دو علامت شده است مانند: «اگر یک روز از دنیا هم باقی نمانده باشد مهدی خواهد آمد.» و حال آنکه مراد این روایات قطعی بودن ظهور است.
3. نزدیک بودن و تشابه الفاظ قیام و قیامت و قائم با همدیگر دلیلی دیگر بر خلط علائم ظهور با نشانه‌های قیامت است.

چیستی علائم ظهور

• یکی از مطالبی که با موضوع علائم ظهور ارتباط نزدیک دارد، روایاتی است که دربارۀ نشانه های قیامت سخن می‌گوید. در بسیاری از منابع روایی اهل سنت و برخی جوامع حدیثی شیعه، نشانه های ظهور مهدی(علیه السلام) با علامت‌های نزدیک شدن و برپایی قیامت آمیخته و برخی نشانه‌هایی که به علائم ظهور مشهورند نشانه قیامت دانسته شده است. اما باید توجه داشت که میان علائم ظهور و نشانه های قیامت تفاوت وجود دارد. علائم به معنای نشانه‌ها، به اموری گفته می‌شود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند. و مراد از علائم ظهور آن دسته از حوادثی است که براساس بیان پیشوایان معصوم (ع)، قبل و یا در آستانۀ ظهور واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع قیام امام مهدی(ع) را می‌دهد.

نتیجه گیری

• بنابراین ماهیت علایم ظهور با اشراط الساعة متفاوت است؛ زیرا علایم ظهور، نشانه‌هایی برای ظهور امام مهدی (ع) است، ولی اشراط الساعة نشانه‌هایی برای قیامت است. البته باید توجه کرد تمام نشانه‌های ظهور پیش از برپایی قیامت واقع خواهد شد لذا آنچه در طول غیبت کبری واقع می‌شود به‌طور طبیعى پیش از برپایى قیامت واقع شده و در نتیجه از نشانه‌هاى قیامت است. بر این اساس، همه نشانه‌هاى ظهور، به‌گونه‌اى نشانه‌هاى قیامت هم هستند، ولى همه نشانه‌هاى قیامت، نشانه‌هاى ظهور نمى‌توانند باشند.