بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'خواجه طوسی' به 'خواجه طوسی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
'''غرض از [[نصب امام]]''' [[پیروی]] [[امت]] از [[اوامر و نواهی]] اوست و [[امام]] به معنی مقتدا و الگوی [[مردم]] است. بر فرض عدم [[عصمت]] و انجام [[معصیت]] از او این [[هدف]] نقض میشود زیرا [[پیروی]] از غیر [[معصوم]] و عاصی لازم نیست. | '''غرض از [[نصب امام]]''' [[پیروی]] [[امت]] از [[اوامر و نواهی]] اوست و [[امام]] به معنی مقتدا و الگوی [[مردم]] است. بر فرض عدم [[عصمت]] و انجام [[معصیت]] از او این [[هدف]] نقض میشود زیرا [[پیروی]] از غیر [[معصوم]] و عاصی لازم نیست. | ||
== اثبات ضرورت امامت == | == نقض غرض در اصطلاح کلامی== | ||
نقض غرض؛ یعنی انجام کاری یا ترک عملی که شخص را از رسیدن به هدف او باز دارد؛ مثل این‌که شخصی می‌خواهد کسی را برای صرف غذا به خانه خود دعوت کند، شخص میزبان می‌داند که فقط در صورتی که آداب خاصی را رعایت کند، آن مهمان، به دعوتش پاسخ مثبت خواهد داد. حال اگر میزبان، این نوع از ادب را در دعوت خود رعایت نکند، نقض غرض کرده است. یعنی میزبان با ترک کردن آن آداب خاص، کاری می‌کند که مهمان، از پذیرش دعوت او خودداری کند. <ref>علامه حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، با تصحیح، مقدمه، تحقیق و تعلیقات، حسن زاده آملی، حسن، ص 325، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ چهارم، 1413ق.</ref>. | |||
== قبح نقض غرض == | |||
نقض غرض، کار محالی نیست؛ زیرا انجام آن؛ همان‌طور که در مثال بالا نیز آمد، ممکن است. این کار نه محال عقلی است و نه محال وقوعی. اما این کار برای شخص حکیم کاری قبیح است.<ref>علامه حلى، فاضل مقداد، حسینى، ابوالفتح بن مخدوم، الباب الحادی عشر مع شرحیه النافع یوم الحشر و مفتاح، ص 33، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامى، چاپ اول، 1365ش.</ref> از این‌رو؛ نقض غرض از جانب خداوند که حکیم علی الاطلاق است، صادر نمی‌شود؛ زیرا موجب خدشه‌دار شدن صفت حکیم بودنش میشود. | |||
بنابر این، می‌توان گفت: به هیچ وجه، خداوند کاری که موجب نقض غرضش شود، انجام نمی‌دهد. پس صدور این چنین افعالی از خداوند محال خواهد بود. | |||
== کارکردهای نقض غرض در علم کلام== | |||
متکلمان از این دلیل در علم کلام جهت اثبات اموری متعددی استفاده کرده‌اند که اثبات ضرورت امامت و اثبات عصمت امام از آن جمله است. | |||
=== اثبات ضرورت امامت === | |||
{{اصلی|اثبات ضرورت امامت}} | {{اصلی|اثبات ضرورت امامت}} | ||
== اثبات عصمت امام == | === اثبات عصمت امام === | ||
{{اصلی|اثبات عصمت امام}} | {{اصلی|اثبات عصمت امام}} | ||
برهان نقض غرض برای اثبات عصمت امام بر دو مقدمه [[استوار]] است: | برهان نقض غرض برای اثبات عصمت امام بر دو مقدمه [[استوار]] است: | ||