بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== احادیث خاصه == | == احادیث خاصه == | ||
[[امام حسن مجتبی]] {{ع}} بعد از [[شهادت]] [[امیرالمؤمنین]] در نخستین خطبه‌اش در معرفی خود فرمودند: "من از خاندانی هستم که [[خداوند]] [[محبت]] و [[ولایت]] آنان را بر همه [[مسلمانان]] [[واجب]] کرده است و به پیامبرش فرموده: به [[مردم]] بگو: من از شما | [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} بعد از [[شهادت]] [[امیرالمؤمنین]] در نخستین خطبه‌اش در معرفی خود فرمودند: "من از خاندانی هستم که [[خداوند]] [[محبت]] و [[ولایت]] آنان را بر همه [[مسلمانان]] [[واجب]] کرده است و به پیامبرش فرموده: به [[مردم]] بگو: من از شما مزد رسالت نمی‌خواهم، جز [[محبت]] خاندانم..."؛<ref>{{متن حدیث|وَ أَنَا مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ الَّذِينَ افْتَرَضَ اللَّهُ مَوَدَّتَهُمْ وَ وَلَايَتَهُمْ، فَقَالَ فِيمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ {{صل}}: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}}}؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص۲۷۰؛ شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید معتزلی، ج۱۶، ص۳۰، عبارت {{متن حدیث|الَّذِينَ افْتَرَضَ اللَّهُ مَوَدَّتَهُمْ}} به تنهایی آمده است.</ref>. در این [[حدیث]] نیز [[امام]] با واژه {{متن حدیث|افْتَرَضَ اللَّهُ}} که [[وجوب]] [[مودت]] را می‌رساند، مطلب را بیان می‌کند. | ||
در [[حدیثی]] دیگر، | در [[حدیثی]] دیگر، حضرت [[امام باقر]] {{ع}} در این باره می‌فرمایند: [[خدای تعالی]] در این [[آیه]] {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> خواسته است درد [[رسول خدا]] {{صل}} چیزی علیه امتش نباشد، لاجرم [[مودت]] در [[قربی]] را بر [[امت]] [[واجب]] کرد حال اگر به آن عمل کنند واجبی را انجام داده‌اند و اگر ترکش کنند باز واجبی را ترک کرده‌اند<ref>بحارالأنوار، ج۹، ص۲۳۵ وج ۲۳، ص۲۳۷.</ref><ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۸۹.</ref>. | ||
== احادیث عامه == | == احادیث عامه == | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
[[فخرالدین رازی]] بر [[وجوب محبت]] [[اهل بیت]] این گونه [[استدلال]] کرده است: شکی نیست که [[پیامبر]] {{صل}} [[امام علی]]، [[فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} را [[دوست]] می‌داشت، بر این اساس، این عمل بر همه [[امت]] [[واجب]] است زیرا [[خداوند]] فرموده است {{متن قرآن|قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref> بگو: ای مردم! به راستی من فرستاده خداوند به سوی همه شمایم، همان که فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین از آن اوست، هیچ خدایی جز او نیست که زنده می‌دارد و می‌میراند، پس به خداوند و فرستاده او پیامبر درس ناخوانده‌ای که به خداوند و قرآن او ایمان دارد ایمان بیاورید و از او پیروی کنید باشد که راهیاب گردید؛ سوره اعراف، آیه ۱۵۸.</ref>. و نیز فرموده است: {{متن قرآن|قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref> بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است؛ سوره آل عمران، آیه۳۱.</ref> و نیز فرموده است: {{متن قرآن|لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة}}<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.</ref>؛ وی، [[آل محمد]] {{صل}} را به [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} [[تفسیر]] کرده و گفته است: [[آل محمد]] کسانی‌اند که نسبت آنان به [[پیامبر]] {{صل}} باز می‌گردد، بنابراین، هر کس نسبتش با [[پیامبر]] شدیدتر و کاملتر باشد، [[آل]] او خواهد بود و شکی نیست که [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} با [[پیامبر]] {{صل}} شدیدترین تعلق را داشتند. بنابراین، آنان [[آل]] پیامبرند. آنگاه به روایتی استشهاد کرده است که [[زمخشری]] [[نقل]] کرده که هنگامی که [[آیه مودت]] نازل شد، از [[پیامبر]] {{صل}} پرسیدند اقربای شما که [[محبّت]] آنها بر ما [[واجب]] است، چه کسانی‌اند، [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]] و دو پسر آنان است<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.</ref>. | [[فخرالدین رازی]] بر [[وجوب محبت]] [[اهل بیت]] این گونه [[استدلال]] کرده است: شکی نیست که [[پیامبر]] {{صل}} [[امام علی]]، [[فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} را [[دوست]] می‌داشت، بر این اساس، این عمل بر همه [[امت]] [[واجب]] است زیرا [[خداوند]] فرموده است {{متن قرآن|قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref> بگو: ای مردم! به راستی من فرستاده خداوند به سوی همه شمایم، همان که فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین از آن اوست، هیچ خدایی جز او نیست که زنده می‌دارد و می‌میراند، پس به خداوند و فرستاده او پیامبر درس ناخوانده‌ای که به خداوند و قرآن او ایمان دارد ایمان بیاورید و از او پیروی کنید باشد که راهیاب گردید؛ سوره اعراف، آیه ۱۵۸.</ref>. و نیز فرموده است: {{متن قرآن|قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref> بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است؛ سوره آل عمران، آیه۳۱.</ref> و نیز فرموده است: {{متن قرآن|لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة}}<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.</ref>؛ وی، [[آل محمد]] {{صل}} را به [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} [[تفسیر]] کرده و گفته است: [[آل محمد]] کسانی‌اند که نسبت آنان به [[پیامبر]] {{صل}} باز می‌گردد، بنابراین، هر کس نسبتش با [[پیامبر]] شدیدتر و کاملتر باشد، [[آل]] او خواهد بود و شکی نیست که [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} با [[پیامبر]] {{صل}} شدیدترین تعلق را داشتند. بنابراین، آنان [[آل]] پیامبرند. آنگاه به روایتی استشهاد کرده است که [[زمخشری]] [[نقل]] کرده که هنگامی که [[آیه مودت]] نازل شد، از [[پیامبر]] {{صل}} پرسیدند اقربای شما که [[محبّت]] آنها بر ما [[واجب]] است، چه کسانی‌اند، [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا|فاطمه]] و دو پسر آنان است<ref>التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.</ref>. | ||
'''اشکال:''' در [[آیات]] [[قرآن]] تأکید شده است که [[پیامبران]] [[الهی]] بر [[تبلیغ رسالت]] [[خداوند]] از [[مردم]] درخواست مزد نمی‌کردند و این یکی از [[ویژگی‌های پیامبران]] بوده است، آنان تأکید می‌کردند که مزدشان بر [[خداوند]] است و نه دیگری {{متن قرآن|إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ}}<ref> سوره هود، آیه۲۹.</ref>. در این صورت، چگونه می‌توان [[مودت اهل بیت]] [[پیامبر]] {{صل}} را | '''اشکال:''' در [[آیات]] [[قرآن]] تأکید شده است که [[پیامبران]] [[الهی]] بر [[تبلیغ رسالت]] [[خداوند]] از [[مردم]] درخواست مزد نمی‌کردند و این یکی از [[ویژگی‌های پیامبران]] بوده است، آنان تأکید می‌کردند که مزدشان بر [[خداوند]] است و نه دیگری {{متن قرآن|إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ}}<ref> سوره هود، آیه۲۹.</ref>. در این صورت، چگونه می‌توان [[مودت اهل بیت]] [[پیامبر]] {{صل}} را مزد رسالت او به شمار آورد؟ | ||
'''پاسخ:''' از مجموع [[آیات]] مربوط به | '''پاسخ:''' از مجموع [[آیات]] مربوط به مزد رسالت [[پیامبر]] {{صل}} به دست می‌آید که وی هیچ گونه مزد مادی و غیر مادی که به خود او باز گردد از [[مسلمانان]] نخواسته است: {{متن قرآن|قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ}}<ref> بگو: من از شما پاداشی بر این (رسالت) نمی‌خواهم و چیزی بر خود نمی‌بندم؛ سوره ص، آیه۸۶.</ref> و اگر هم [[مودت اهل بیت]] خود را به عنوان مزد رسالت خویش مطرح کرده است، در واقع به خود آنان باز می‌گردد: {{متن قرآن|قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ}}<ref> بگو هر پاداشی از شما خواسته باشم از آن خودتان باد! پاداش من جز با خداوند نیست و او به هر چیزی گواه است؛ سوره سبأ، آیه۴۷.</ref> مزدی که [[پیامبر]] {{صل}} از [[مردم]] خواسته است و در واقع به خود آنان باز می‌گردد این است که [[آیین]] او را بپذیرند و به آن عمل کنند، چرا که [[آیین]] او [[راه خدا]] است، و [[برگزیدن]] [[راه خدا]] مایه [[سعادت]] مندی [[انسان]] خواهد بود: {{متن قرآن|قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلا}}<ref> بگو: برای این (پیامبری) از شما مزدی نمی‌خواهم جز اینکه هر کس بخواهد به سوی پروردگار خویش راهی پیش گیرد؛ سوره فرقان، آیه۵۷.</ref>. امّا پیمودن [[راه خدا]] در گرو [[شناخت]] آن است، و [[شناخت]] [[راه خدا]] به راه‌شناسی نیاز دارد که هم راه را به خوبی بشناسد و هم در پیمودن آن کوشا و [[راسخ]] قدم باشد، این [[راهنمایان]] همان [[اهل بیت]] [[معصوم]] پیامبرند. [[بدیهی]] است کسی که بخواهد از [[راهنمایی]] آنان به طور کامل بهره ببرد، قبل از هر چیز باید آنان را [[دوست]] بدارد و به آنان با دیده [[تکریم]] و [[تعظیم]] بنگرد تا [[شخصیت]] آنان برای او جذّاب و تأثیرگذار باشد. این مطلب در [[آیه مودت]] [[قربی]] آمده است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||