بتریه در فرق و مذاهب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'محمدبن' به 'محمد بن'
جز (جایگزینی متن - 'ذات السلاسل' به 'ذات‌السلاسل')
جز (جایگزینی متن - 'محمدبن' به 'محمد بن')
خط ۳۲: خط ۳۲:


== بزرگان بتریه ==
== بزرگان بتریه ==
پس از [[رهبران]] اصلی این [[طایفه]] نام چند تن از بزرگان آنان در طبقۀ اول می‌آید. بعضی از [[علما]] نام [[سالم بن ابی‌حفصه]]، [[ابوالمقدام]] [[ثابت الحداد]]، [[حکم ابن‌ عتیبه]] و [[سلمة بن کُهیل]] را در کنار آن دو تن می‌آوردند<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، ص:۱۳و ۵۷؛ [[طوسی]]، محمدبن حسن، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن المصطفوی، ص:۲۳۰، ۲۳۳، ۲۳۶، ۲۴۰؛ حلی، حسن بن علی، رجال، به کوشش جلال‌الدین حسینی "محدث"، صص: ۵۶۹، ۵۷۰</ref>. در کنار کثیر، از ابوالمقدام، [[حکم بن عتیبه]] و [[سلمة بن کهیل]] نام می‌برند و به این ترتیب طبقۀ اول بزرگان ابتریه شامل این چند تن است. نکتۀ قابل ذکر اینکه چون [[علمای رجال]] و [[حدیث]] از گروه‌های مذهبی [[مخالف]] [[زیدیه]] و [[ابتریه]] بوده‌اند، اغلب اوقات از بزرگان این [[فرقه]] به [[نیکی]] یاد نکرده و در [[مخالفت]] با آنان سخن رانده‌اند<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج ۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج ۱۱، ص: ۱۹.</ref>.
پس از [[رهبران]] اصلی این [[طایفه]] نام چند تن از بزرگان آنان در طبقۀ اول می‌آید. بعضی از [[علما]] نام [[سالم بن ابی‌حفصه]]، [[ابوالمقدام]] [[ثابت الحداد]]، [[حکم ابن‌ عتیبه]] و [[سلمة بن کُهیل]] را در کنار آن دو تن می‌آوردند<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، ص:۱۳و ۵۷؛ [[طوسی]]، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن المصطفوی، ص:۲۳۰، ۲۳۳، ۲۳۶، ۲۴۰؛ حلی، حسن بن علی، رجال، به کوشش جلال‌الدین حسینی "محدث"، صص: ۵۶۹، ۵۷۰</ref>. در کنار کثیر، از ابوالمقدام، [[حکم بن عتیبه]] و [[سلمة بن کهیل]] نام می‌برند و به این ترتیب طبقۀ اول بزرگان ابتریه شامل این چند تن است. نکتۀ قابل ذکر اینکه چون [[علمای رجال]] و [[حدیث]] از گروه‌های مذهبی [[مخالف]] [[زیدیه]] و [[ابتریه]] بوده‌اند، اغلب اوقات از بزرگان این [[فرقه]] به [[نیکی]] یاد نکرده و در [[مخالفت]] با آنان سخن رانده‌اند<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج ۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج ۱۱، ص: ۱۹.</ref>.


از بزرگان دیگر این [[فرقه]] می‌توان از [[عمر بن ریاح]] نام برد که کنیۀ وی "ابوحفص" بود<ref>ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۱۹۷؛ ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۷، ص:۴۴۷</ref>. همچنین از [[مسعدة بن صدقة العبدی]]<ref>نجاشی، احمدبن علی، رجال، ص:۴۱۵؛ حلی، حسن بن علی، رجال، به کوشش جلال‌الدین حسینی "محدث"، ص:۳۴۴</ref>، [[عمرو بن جُمَیع الاسدی]]<ref>نجاشی، احمد بن علی، [[رجال]]، ص:۲۲۸؛ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۲۵۱</ref>، [[قیس‌ بن ربیع الاسدی کوفی]]<ref>ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۳۹۱-۳۹۵</ref> نیز نام برده شده است<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج ۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج ۱۱، ص۱۹.</ref>.
از بزرگان دیگر این [[فرقه]] می‌توان از [[عمر بن ریاح]] نام برد که کنیۀ وی "ابوحفص" بود<ref>ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۱۹۷؛ ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۷، ص:۴۴۷</ref>. همچنین از [[مسعدة بن صدقة العبدی]]<ref>نجاشی، احمدبن علی، رجال، ص:۴۱۵؛ حلی، حسن بن علی، رجال، به کوشش جلال‌الدین حسینی "محدث"، ص:۳۴۴</ref>، [[عمرو بن جُمَیع الاسدی]]<ref>نجاشی، احمد بن علی، [[رجال]]، ص:۲۲۸؛ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۳، ص:۲۵۱</ref>، [[قیس‌ بن ربیع الاسدی کوفی]]<ref>ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی، تهذیب التهذیب، ج۸، ص:۳۹۱-۳۹۵</ref> نیز نام برده شده است<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج ۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج ۱۱، ص۱۹.</ref>.
خط ۸۸: خط ۸۸:


=== آراء دیگر ===
=== آراء دیگر ===
[[حسن بن صالح]] [[جهاد]] زیر لوای [[خلیفه]] و [[نماز جمعه]] را ترک کرده بود، زیرا [[نماز]] به [[امامت]] [[فاسق]] را درست نمی‌دانست<ref>ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۱، ص:۴۹۷؛ </ref>. [[سالم بن ابی حفصه]]، از [[بیم]] [[بنی‌امیه]] در [[کوفه]] با [[اختفا]] [[زندگی]] می‌کرد و هنگامی که برای [[ابوالعباس سفاح]] [[بیعت]] می‌گرفتند با [[امید]] به برافتادن [[حکومت بنی‌امیه]]، مخفیانه کوفه را ترک کرد. او را در حال [[طواف]] [[خانۀ خدا]] دیده بودند که می‌گفت {{عربی|"لبيك مهلك بني‌اميه"}}» <ref>طوسی، محمدبن حسن، [[اختیار]] معرفة الرجال، به [[کوشش]] [[حسن]] المصطفوی، ص:۲۳۶؛ نیز نک‌ ‌: ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۲، ص:۱۱۰؛ ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۳، ص:۴۳۴</ref>.
[[حسن بن صالح]] [[جهاد]] زیر لوای [[خلیفه]] و [[نماز جمعه]] را ترک کرده بود، زیرا [[نماز]] به [[امامت]] [[فاسق]] را درست نمی‌دانست<ref>ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۱، ص:۴۹۷؛ </ref>. [[سالم بن ابی حفصه]]، از [[بیم]] [[بنی‌امیه]] در [[کوفه]] با [[اختفا]] [[زندگی]] می‌کرد و هنگامی که برای [[ابوالعباس سفاح]] [[بیعت]] می‌گرفتند با [[امید]] به برافتادن [[حکومت بنی‌امیه]]، مخفیانه کوفه را ترک کرد. او را در حال [[طواف]] [[خانۀ خدا]] دیده بودند که می‌گفت {{عربی|"لبيك مهلك بني‌اميه"}}» <ref>طوسی، محمد بن حسن، [[اختیار]] معرفة الرجال، به [[کوشش]] [[حسن]] المصطفوی، ص:۲۳۶؛ نیز نک‌ ‌: ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، ج۲، ص:۱۱۰؛ ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، ج۳، ص:۴۳۴</ref>.


جدا از دیدگاه [[ابتریه]] در مورد [[خلافت]] و [[امامت]]، در سایر زمینه‌ها چندان سخنی از آنان در دست نیست. آنان نیز چون دیگر [[زیدیه]] کوشش خود را بیش‌تر مصروف فعالیت‌ها و [[مبارزات سیاسی]] می‌کردند، اما با شیعۀ [[امامیه]] و با [[امامان]] و رهبرانشان [[همراهی]] نداشتند. ابتریه در نیمۀ اول سدۀ ۶ ق / ۱۲ م از لحاظ [[اصول اعتقادی]] پیرو ائمۀ [[معتزله]] بودند و در [[فروع]] از [[ابوحنیفه]] و گاهی هم از [[شافعی]] و یا از [[شیعه]] [[پیروی]] می‌کردند<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، به کوشش محمد بن فتح‌الله بدران، ص:۳۲۲</ref>.<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج ۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج ۱۱، ص: ۱۹.</ref>
جدا از دیدگاه [[ابتریه]] در مورد [[خلافت]] و [[امامت]]، در سایر زمینه‌ها چندان سخنی از آنان در دست نیست. آنان نیز چون دیگر [[زیدیه]] کوشش خود را بیش‌تر مصروف فعالیت‌ها و [[مبارزات سیاسی]] می‌کردند، اما با شیعۀ [[امامیه]] و با [[امامان]] و رهبرانشان [[همراهی]] نداشتند. ابتریه در نیمۀ اول سدۀ ۶ ق / ۱۲ م از لحاظ [[اصول اعتقادی]] پیرو ائمۀ [[معتزله]] بودند و در [[فروع]] از [[ابوحنیفه]] و گاهی هم از [[شافعی]] و یا از [[شیعه]] [[پیروی]] می‌کردند<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، به کوشش محمد بن فتح‌الله بدران، ص:۳۲۲</ref>.<ref>[[مسعود جلالی مقدم|جلالی مقدم، مسعود]]، [[ابتریه (مقاله)|مقاله «ابتریه»]]، [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج ۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج ۱۱، ص: ۱۹.</ref>
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش