←آشنایی اجمالی
خط ۳: | خط ۳: | ||
سلمة بن فضل ابرش انصاری را منتسب به [[بنی کنده]]<ref> ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۸۷.</ref> و از موایان [[انصار]] گفتهاند.<ref> بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۸۴؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۵.</ref> کنیهاش «ابوعبدالله» و [[قاضی]] [[شهر]] [[ری]] بود. <ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۵؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۹.</ref> وی از [[محدثین طبقة نهم]]<ref> ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۷۸.</ref> و از شاگردان [[محمد بن اسحاق]] به شمار میرفت که در کنار [[نقل روایت]] از او، [[احادیث]] «المبتدی» و «[[مغازی]]» ([[تاریخ]] [[جنگها]] و روزگاران [[صدر اسلام]]) را نیز از او فرا گرفته است. سلمة بن فضل علاوه بر [[ابن اسحاق]]، از [[ابراهیم بن طهمان]]، [[حجاج بن أرطا]]، [[زکریا بن سلام عتبی]]، [[ابوخثیمه زهیر بن معاویه جعفی]]، [[سفیان ثوری]] و دیگران [[روایت]] نقل کرد و [[عبد الله بن عمر بن ابان کوفی]]، [[عثمان بن محمد بن ابی شیبة]]، [[محمد بن امیه ساوی]]، [[محمد بن عمرو زنیج]]، [[یحیی بن معین]] و جماعتی دیگر، ناقل روایتهای او به شمار رفتهاند.<ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۵-۳۰۶. نیز ر. ک. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۵۰؛ ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹.</ref> | سلمة بن فضل ابرش انصاری را منتسب به [[بنی کنده]]<ref> ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۸۷.</ref> و از موایان [[انصار]] گفتهاند.<ref> بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۸۴؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۵.</ref> کنیهاش «ابوعبدالله» و [[قاضی]] [[شهر]] [[ری]] بود. <ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۵؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۹.</ref> وی از [[محدثین طبقة نهم]]<ref> ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۷۸.</ref> و از شاگردان [[محمد بن اسحاق]] به شمار میرفت که در کنار [[نقل روایت]] از او، [[احادیث]] «المبتدی» و «[[مغازی]]» ([[تاریخ]] [[جنگها]] و روزگاران [[صدر اسلام]]) را نیز از او فرا گرفته است. سلمة بن فضل علاوه بر [[ابن اسحاق]]، از [[ابراهیم بن طهمان]]، [[حجاج بن أرطا]]، [[زکریا بن سلام عتبی]]، [[ابوخثیمه زهیر بن معاویه جعفی]]، [[سفیان ثوری]] و دیگران [[روایت]] نقل کرد و [[عبد الله بن عمر بن ابان کوفی]]، [[عثمان بن محمد بن ابی شیبة]]، [[محمد بن امیه ساوی]]، [[محمد بن عمرو زنیج]]، [[یحیی بن معین]] و جماعتی دیگر، ناقل روایتهای او به شمار رفتهاند.<ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۵-۳۰۶. نیز ر. ک. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۵۰؛ ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹.</ref> | ||
در [[وثاقت]] یا عدم وثاقت [[سلمه]] [[اختلاف]] است. [[یحیی بن معین]] او را فردی [[ثقه]] بیان کرده، آورده: «ما روایاتی را از او مکتوب نمودیم. او مردی [[زیرک]] بود و مغازیاش کاملترین مغازیها و هیچ کتابی در کتابها کاملتر از کتاب او نیست». <ref> ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷.</ref> وی در [[نقلی]] دیگر، از او با عنوان [[معلم]] کتاب یاد کرده است. <ref> ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷.</ref> [[عباس الدوری]] هم به نقل از یحیی بن مَعین آورده که «ما احادیثی از او ثبت کرده ایم و در وثاقت او جای [[نگرانی]] نیست. او از کسانی بود که اظهار [[تشیع]] میکرد». <ref> یحیی بن معین، تاریخ ابن معین، ج۲، ص۲۸۰. هسنجانی هم به نقل از یحیی بن معین آورده که: از جریر شنیدم که میگفت: از بغداد تا خراسان احدی استوارتر از سلمه بن الفضل در روایات ابن اسحاق نیست. (ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷) از ابراهیم بن موسی هم نقل شده که تمجید از شخصیت سلمة بن فضل گفته که احادیثش را بیش از یک بار شنیده است وی سپس ابوزرعه را متهم به دورغ گویی کرده، آورده او به دروغ سخنانی علیه سلمة بن فضل بر زبان جاری کرده است. (المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷))</ref> [[سلمة بن فضل]]، در کتاب [[ابن سعد]] نیز، فردی [[ثقه]] و [[صدوق]] معرفی شده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۶۷. ابن سعد در ادامه از او به عنوان معلم و متواضعترین مردم در نماز یاد کرده است.</ref> همچنین سلمة بن فضل در طریق [[روایات]] [[شیخ مفید]]<ref> شیخ مفید، الامالی، ص۷۰.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref> شیخ طوسی، الامالی، ص۵۸۱-۵۸۲.</ref> قرار گرفته و [[ | در [[وثاقت]] یا عدم وثاقت [[سلمه]] [[اختلاف]] است. [[یحیی بن معین]] او را فردی [[ثقه]] بیان کرده، آورده: «ما روایاتی را از او مکتوب نمودیم. او مردی [[زیرک]] بود و مغازیاش کاملترین مغازیها و هیچ کتابی در کتابها کاملتر از کتاب او نیست». <ref> ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷.</ref> وی در [[نقلی]] دیگر، از او با عنوان [[معلم]] کتاب یاد کرده است. <ref> ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷.</ref> [[عباس الدوری]] هم به نقل از یحیی بن مَعین آورده که «ما احادیثی از او ثبت کرده ایم و در وثاقت او جای [[نگرانی]] نیست. او از کسانی بود که اظهار [[تشیع]] میکرد». <ref> یحیی بن معین، تاریخ ابن معین، ج۲، ص۲۸۰. هسنجانی هم به نقل از یحیی بن معین آورده که: از جریر شنیدم که میگفت: از بغداد تا خراسان احدی استوارتر از سلمه بن الفضل در روایات ابن اسحاق نیست. (ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷) از ابراهیم بن موسی هم نقل شده که تمجید از شخصیت سلمة بن فضل گفته که احادیثش را بیش از یک بار شنیده است وی سپس ابوزرعه را متهم به دورغ گویی کرده، آورده او به دروغ سخنانی علیه سلمة بن فضل بر زبان جاری کرده است. (المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۷))</ref> [[سلمة بن فضل]]، در کتاب [[ابن سعد]] نیز، فردی [[ثقه]] و [[صدوق]] معرفی شده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۶۷. ابن سعد در ادامه از او به عنوان معلم و متواضعترین مردم در نماز یاد کرده است.</ref> همچنین سلمة بن فضل در طریق [[روایات]] [[شیخ مفید]]<ref> شیخ مفید، الامالی، ص۷۰.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref> شیخ طوسی، الامالی، ص۵۸۱-۵۸۲.</ref> قرار گرفته و [[ابوداوود سجستانی|ابوداوود]] و [[ترمذی]] و [[ابن ماجه]] در «التفسیر» از او [[روایت]] نقل کردهاند. <ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۹.</ref> | ||
در مقابل این دسته، برخی هم او را [[تضعیف]] کرده<ref> نسائی، کتاب الضعفاء و المتروکین، ص۱۸۴؛ عقیلی، کتاب الضعفاء، ج۲، ص۱۵۰.</ref> احادیثش را به جهت نقل برخی [[منکرات]]، رد میکنند. <ref> ابن حبان، کتاب المجروحین، ج۱، ص۳۳۷ به نقل از ابن راهویه؛ بخاری، الضعفاء الصغیر، ص۵۷. نیز ر. ک. بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۸۴.</ref> [[ابن ابیحاتم]] نیز به نقل از پدرش، سلمة بن فضل را فردی [[صالح]] و صادق معرفی کرده در عین حال آورده که «در حدیثش [[انکار]] است و روایات او از قوت برخوردار نیست... او [[احادیث]] خود را مینویسد و نمیتوان به او [[احتجاج]] کرد». وی در ادامه از طرد روایات او از سوی [[علی بن مداینی]] خبر داده و به نقل از او آورده: «ما از [[ری]] خارج نشدیم مگر این که [[روایات]] وی را رها کردیم». <ref> ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹.</ref> برخی از [[علما]] هم با اتخاذ موضعی میانه، در کنار [[تمجید]] از [[شخصیت]] سلمة بن فضل، وی را تجریح کردهاند؛ چندان که [[ابن حجر]] او را {{عربی|"صدوق كثير الخطأ"}} برشمرده<ref> ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۷۸.</ref> و [[ابو احمد بن عدی]] هم در ارزیابی [[احادیث]] سلمة بن فضل مینویسد: «روایات او دارای غرائب و مفردات است با این حال، روایتی از او که به حد [[انکار]] برسد نیافتم. روایات او متقاربه و محتمله است». <ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۸.</ref> [[ابن حبان]] نیز، ضمن ثبت نام او در کتاب «الثقات»، مینویسد: {{عربی|"يخالف ويخطأ"}} «او متناقض میگوید و [[خطا]] میکند». <ref> ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۸۷.</ref> [[مرگ]] سلمة بن فضل پس از سال ۱۹۰ هجری<ref> بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۸۴؛ ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۸۷. ذهبی تاریخ مرگ او را سال ۱۹۱ هجری عنوان کرده است. (ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۵۰).</ref> و در سن صد و ده سالگی اتفاق افتاده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۶۷.</ref> | در مقابل این دسته، برخی هم او را [[تضعیف]] کرده<ref> نسائی، کتاب الضعفاء و المتروکین، ص۱۸۴؛ عقیلی، کتاب الضعفاء، ج۲، ص۱۵۰.</ref> احادیثش را به جهت نقل برخی [[منکرات]]، رد میکنند. <ref> ابن حبان، کتاب المجروحین، ج۱، ص۳۳۷ به نقل از ابن راهویه؛ بخاری، الضعفاء الصغیر، ص۵۷. نیز ر. ک. بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۸۴.</ref> [[ابن ابیحاتم]] نیز به نقل از پدرش، سلمة بن فضل را فردی [[صالح]] و صادق معرفی کرده در عین حال آورده که «در حدیثش [[انکار]] است و روایات او از قوت برخوردار نیست... او [[احادیث]] خود را مینویسد و نمیتوان به او [[احتجاج]] کرد». وی در ادامه از طرد روایات او از سوی [[علی بن مداینی]] خبر داده و به نقل از او آورده: «ما از [[ری]] خارج نشدیم مگر این که [[روایات]] وی را رها کردیم». <ref> ابن ابیحاتم، الجرح و التعدیل، ج۴، ص۱۶۹.</ref> برخی از [[علما]] هم با اتخاذ موضعی میانه، در کنار [[تمجید]] از [[شخصیت]] سلمة بن فضل، وی را تجریح کردهاند؛ چندان که [[ابن حجر]] او را {{عربی|"صدوق كثير الخطأ"}} برشمرده<ref> ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۷۸.</ref> و [[ابو احمد بن عدی]] هم در ارزیابی [[احادیث]] سلمة بن فضل مینویسد: «روایات او دارای غرائب و مفردات است با این حال، روایتی از او که به حد [[انکار]] برسد نیافتم. روایات او متقاربه و محتمله است». <ref> المزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۳۰۸.</ref> [[ابن حبان]] نیز، ضمن ثبت نام او در کتاب «الثقات»، مینویسد: {{عربی|"يخالف ويخطأ"}} «او متناقض میگوید و [[خطا]] میکند». <ref> ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۸۷.</ref> [[مرگ]] سلمة بن فضل پس از سال ۱۹۰ هجری<ref> بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۸۴؛ ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۸۷. ذهبی تاریخ مرگ او را سال ۱۹۱ هجری عنوان کرده است. (ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۵۰).</ref> و در سن صد و ده سالگی اتفاق افتاده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۶۷.</ref> |