بنی‌اود: تفاوت میان نسخه‌ها

۶٬۰۹۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۰ اوت ۲۰۲۳
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} ==نسب قبیله== بنی اَود بن صعب بن سعد العشیره از زیر شاخه‌های قبائل مذحج و در شمار قبایل قحطانی است<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۸۷؛ عمر رضا...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۷: خط ۷:


==[[نسب]] [[قبیله]]==
==[[نسب]] [[قبیله]]==
[[بنی اَود بن صعب بن سعد العشیره]] از زیر شاخه‌های قبائل [[مذحج]] و در شمار [[قبایل قحطانی]] است<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۸۷؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۴۹.</ref> که [[مردم]] آن نسب از اود بن صعب بن سعد العشیرة<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> بن مالک (مذحج) بن أُدد بن زید بن یشجب بن عریب بن زَید بن کهلان بن سبأ می‌‌برند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> منبّه و کعب پسران اود بن صعب بودند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱؛ شهاب الدین أبو الحجاج الأشعری الشافعی، التعریف بالانساب والتنویه بذوی الاحساب، ج۱، ص۵۲.</ref> که از [[مادری]] به نام [[زینب]] بنت جَذِیمَةَ الأَبْرَش تولد یافتند.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲.</ref> منبه، صاحب پنج فرزند گردید با اسامی [[ربیعه]] و [[حارث]]،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲.</ref> سعد، [[عوف]] و [[عامر]] که از آنها بطون [[بنی سعد]]، [[بنی عوف]] و [[بنی عامر]] شکل یافت.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲-۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱. برخ منابع هم با اختلاف، از فرزندان سعد با اسامی «مالک، عابد، حراب، بدل، عوف (معروف به عوفه وإمامه) وعبد» یاد کرده‌اند. (شهاب الدین أبو الحجاج الأشعری الشافعی، التعریف بالانساب والتنویه بذوی الاحساب، ج۱، ص۵۲.)</ref> از سعد بن مُنَبَّه هم، مالک، [[حرب]]، عوف (القِرْفَه)، [[عبد]]، زید و [[عائذ]] متولد شدند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲.</ref> که شاخه بزرگ بنی سعد بن منبه را پدید آوردند. از معروفترین شاخه‌های این [[طایفه]]، می‌‌توان به تیره بنی الزعافر یا همان حرب بن سعد بن منبه بن أود بن صعب بن سعد العشیره اشاره کرد.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> از کعب بن اود فرزند دیگر صعب بن سعد العشیره - نیز، فرزندانی به اسامی مالک (أَلْوَذ)، وهب، سلمه، جدیّه ([[حارث]])،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> صُرَیم<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳. ابن حزم از او با نام "حریم" یاد کرده است. (ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.)</ref> و [[زمان]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> تولد یافتند که هر یک سرشاخه‌های طایفه]‌ای به همین نام شدند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> از الوذ (مالک) بن کعب نیز پسرانی به نام‌های قَرَن و [[ربیعه]] بر جای ماند که [[طوایف]] بنی قرن و [[بنی ربیعه]] از آنان شکل یافت.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> بدین ترتیب، از تیره‌های بنی زعافر،<ref>بتی، تذکرة الألباب بأصول الأنساب، ص۱۳۸.</ref> [[بنی عوف]]،<ref>بتی، تذکرة الألباب بأصول الأنساب، ص۱۳۸؛ قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۳۸۲.</ref> [[بنی عامر]]،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲-۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> بنی أَلْوَذ، بنی وهب، [[بنی سلمه]]، بنی جدیّه،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> بنی صُرَیم،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳. به نقل ابن حزم "بنی حریم". (ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.)</ref> بنی زمان<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> بنی قرن و بنی ربیعه<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> می‌‌توان به عنوان برخی از اصلی‌ترین طوایف اَود بن صعب بن سعد العشیره یاد کرد.
[[بنی اَود بن صعب بن سعد العشیره]] از زیر شاخه‌های قبائل [[مذحج]] و در شمار [[قبایل قحطانی]] است<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۸۷؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۴۹.</ref> که [[مردم]] آن نسب از اود بن صعب بن سعد العشیرة<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> بن مالک (مذحج) بن أُدد بن زید بن یشجب بن عریب بن زَید بن کهلان بن سبأ می‌‌برند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> منبّه و کعب پسران اود بن صعب بودند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱؛ شهاب الدین أبو الحجاج الأشعری الشافعی، التعریف بالانساب والتنویه بذوی الاحساب، ج۱، ص۵۲.</ref> که از [[مادری]] به نام [[زینب]] بنت جَذِیمَةَ الأَبْرَش تولد یافتند.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲.</ref> منبه، صاحب پنج فرزند گردید با اسامی [[ربیعه]] و [[حارث]]،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲.</ref> سعد، [[عوف]] و [[عامر]] که از آنها بطون [[بنی سعد]]، [[بنی عوف]] و [[بنی عامر]] شکل یافت.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲-۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱. برخ منابع هم با اختلاف، از فرزندان سعد با اسامی «مالک، عابد، حراب، بدل، عوف (معروف به عوفه وإمامه) وعبد» یاد کرده‌اند. (شهاب الدین أبو الحجاج الأشعری الشافعی، التعریف بالانساب والتنویه بذوی الاحساب، ج۱، ص۵۲.)</ref> از سعد بن مُنَبَّه هم، مالک، [[حرب]]، عوف (القِرْفَه)، [[عبد]]، زید و [[عائذ]] متولد شدند<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲.</ref> که شاخه بزرگ بنی سعد بن منبه را پدید آوردند. از معروفترین شاخه‌های این [[طایفه]]، می‌‌توان به تیره بنی الزعافر یا همان حرب بن سعد بن منبه بن أود بن صعب بن سعد العشیره اشاره کرد.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> از کعب بن اود - فرزند دیگر صعب بن سعد العشیره - نیز، فرزندانی به اسامی مالک (أَلْوَذ)، وهب، سلمه، جدیّه ([[حارث]])،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> صُرَیم<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳. ابن حزم از او با نام "حریم" یاد کرده است. (ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.)</ref> و [[زمان]]<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> تولد یافتند که هر یک سرشاخه‌های طایفه]‌ای به همین نام شدند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> از الوذ (مالک) بن کعب نیز پسرانی به نام‌های قَرَن و [[ربیعه]] بر جای ماند که [[طوایف]] بنی قرن و [[بنی ربیعه]] از آنان شکل یافت.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> بدین ترتیب، از تیره‌های بنی زعافر،<ref>بتی، تذکرة الألباب بأصول الأنساب، ص۱۳۸.</ref> [[بنی عوف]]،<ref>بتی، تذکرة الألباب بأصول الأنساب، ص۱۳۸؛ قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۳۸۲.</ref> [[بنی عامر]]،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۲-۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> بنی أَلْوَذ، بنی وهب، [[بنی سلمه]]، بنی جدیّه،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.</ref> بنی صُرَیم،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳. به نقل ابن حزم "بنی حریم". (ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۱.)</ref> بنی زمان<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> بنی قرن و بنی ربیعه<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۳.</ref> می‌‌توان به عنوان برخی از اصلی‌ترین طوایف اَود بن صعب بن سعد العشیره یاد کرد.


لازم به ذکر است که طایفه‌ای با نام مشابه "بنی أود" در [[قبیله همدان]] وجود دارد که [[نسب]] از بنی أود بن عبدالله بن قادم بن زید بن عریب بن حشم بن حاشد بن حبران بن [[نوف]] بن [[همدان]]، می‌‌برند.<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۸۷.</ref> این امر، دقت محققین [[محترم]] را جهت عدم [[اشتباه]] و خلط مباحث این دو طایفه، می‌‌طلبد.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
لازم به ذکر است که طایفه‌ای با نام مشابه "بنی أود" در [[قبیله همدان]] وجود دارد که [[نسب]] از بنی أود بن عبدالله بن قادم بن زید بن عریب بن حشم بن حاشد بن حبران بن [[نوف]] بن [[همدان]]، می‌‌برند.<ref>قلقشندی، نهایة الارب فی معرفه انساب العرب، ج۱، ص۸۷.</ref> این امر، دقت محققین [[محترم]] را جهت عدم [[اشتباه]] و خلط مباحث این دو طایفه، می‌‌طلبد.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
==منازل و [[مساکن]] بنی اود==
خاستگاه و موطن اصلی این [[طایفه]]، [[سرزمین]] بزرگ [[مذحج]] موسوم به "سرو مَذحج" که امروزه «[[بیضاء]]» نامیده می‌شود، و از [[تثلیث]] و [[نجران]] در شمال تا [[مأرب]] و دَثینه را در برمی‌گرفت،<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۰-۹۶.</ref> بوده است. در این سرزمین وسیع، بنی زائد بن حی بن أود، [[منزل]] داشتند. سرزمین بنی زائد از الخزانه، نسبة و الهجیره - که در [[جاهلیت]] آب [[انبار]] [[مردم]] بود - قرار داشت. "الشهد" از قلعه‌های آنان بود و در اطرافش [[اموال]] بسیار وجود داشت. السرّ و نواس و [[عبایه]] که قلعه معروف "الهضیمه" در آن قرار داشت، هم، از دیگر مساکن و منازل این تیره از بنی اود بن صعب به شمار می‌‌رفت. ضمن این که [[وادی]] "نعوه" هم، منزل مشترک بنی منبه و [[بنی قیس]] از شاخه‌های بنی اود بود.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۰.</ref> ألوذی‌ها هم در دو دره حصامه و شوکان سکنی داشتند و کریش هم، [[مسکن]] مشترک اودی‌ها و اصبحی‌ها بود. صحب و بلاس نیز از آن اودی‌ها بود و دعام بن رزام دهبلی از شاخه‌های اود با دایی‌های خود اصبیحی‌ها در قلعه‌ای معروف به القمر [[زندگی]] می‌‌کردند.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۱.</ref> دره‌های تاران در دثینه هم، محل سکونت بنی قیس از تیره‌های اود بود و وادی کبیر از آن بنی شکل بن حیّ بن اود و وادی "عرفان" متعلق به بنی افعی از شاخه‌های بنی ربیعة بن اود بود. المقیق، [[سکونت]] گاه بنی شهاب بن ارقم بن حی بن اود و [[رائش]]، [[کوه]] بنی اود در این منطقه بود که آب بنی عمرو بن ارقم بن حی بن اود را تأمین می‌‌کرد. المعموران و الحمیراء هم دره‌های بنی مزاحم از شاخه‌های بنی الدهابل - از اشراف و بزرگان بنی اود و از [[نسل]] بنی ربیعة بن اود - بود.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۱.</ref> الخنینه هم منزل بنی سویق از شاخه‌های بنی حیّ بن اود بود.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۲.</ref> شرجان در السرو، [[مسکن]] بنی مالک بن الوذ بود و در "اعناب" هم قلعه‌ای بود به نام "القمر" که مسکن مشترک اصبحی‌ها و بنی دعام بن رزام کتیفی - از اشراف اود، - بود. صحب هم، [[منزل]] مشترک [[نخع]] و بنی اود در انتهای منطقه [[السر]] قرار داشت. قسمت ابتدایی [[سرزمین]] دثینه، اختصاص به حباب بن اود داشت. دثینه گودالی بود مانند گودال [[مأرب]] که بنی اود از هر تباری در آن حضور داشتند و در مزارع آن به [[کشاورزی]] می‌‌پرداختند. روستاهای بنی [[شبیب]] و [[بنی قیس]] از مهمترین مناطق مسکونی‌ای بود که در این سرزمین قرار داشت.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۶.</ref> الجبابات (جبّ)<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۹۷.</ref> را هم از دیگر منازل [[جاهلی]] بنی اود گفته‌اند.
[[پس از ظهور اسلام]] و انجام [[فتوحات اسلامی]]، جماعتی از [[مردم]] اود بن صعب بن سعد العشیره به [[عراق]] کوچ کردند و در مناطق آن، بخصوص [[کوفه]] ساکن شدند. [[جمعیت]] بسیار آنها در این [[شهر]] موجب شد تا محله ای که در کوفه به ایشان اختصاص یافته بود، به نام ایشان أود خوانده شود.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۲۷۷؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۴۹. نیز ر. ک. دینوری، الاخبار الطوال، ص۳۵۸.</ref> همچنین، با توجه به [[همراهی]] گسترده اودی‌ها در [[نبرد صفین]] با [[معاویه]]،<ref>ر. ک. مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۱۴۴.</ref> و نیز نسبت برخی از [[محدثین]]<ref>المزی، تهذیب الکمال، ج۲۸، ص۴۸۵؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۸، ص۴۱۳.</ref> به نظر می‌‌رسد جمعی از آنان در [[شام]] نیز ساکن شده باشند. برخی از آنان هم، از سوی امیرالمؤمنین علی{{ع}} از کوفه به شام [[تبعید]] شدند.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۲۴؛ العجلی، معرفة الثقات، ج۱، ص۳۴۱.</ref> همچنین پس از فتح [[آذربایجان]]، جماعتی از مردم اود در برخی از نقاط این سرزمین سکنی گزیدند که منطقه "[[برزه]]" از آن جمله بود. [[برزه]] از آن [[طایفه]] اود بود و [[شهر]] آن به مردی از همین طایفه تعلق داشت. وی [[مردمان]] را در آنجا جمع کرد و قلعه‌ای در آن بنا نهاد. بعدها منبری نیز در آن برپا شد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۳۲.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۷۶٬۰۸۹

ویرایش