خمس در لغت: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[خمس]] در لغت به معنای یک سهم از پنج | [[خمس]] در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم و در اصطلاح، یکی از [[درآمدهای عمومی]] است که در زمینههای معینی مانند [[غنایم جنگی]]، گنجها، [[معادن]]، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی [[تشریع]] شده است. | ||
پیش از [[اسلام]] در سرزمین [[عربستان]]، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنانکه از ادبیات [[عصر جاهلی]]<ref>ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به دست میآید، چیز دیگری به نام «[[مرباع]]» بود که شباهتهای بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع ـ همان طور که اسم آن نشان میدهد ـ ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته میشد و به [[رئیس]] [[قبیله]] اختصاص داشت. در برخی متون [[تاریخی]] نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در [[عصر جاهلیت]] و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر. ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.</ref>.<ref>[[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)| دانشنامه امام علی ج۷]]، ص ۳۸۹.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == |
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۳۸
مقدمه
خمس در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم و در اصطلاح، یکی از درآمدهای عمومی است که در زمینههای معینی مانند غنایم جنگی، گنجها، معادن، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی تشریع شده است.
پیش از اسلام در سرزمین عربستان، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنانکه از ادبیات عصر جاهلی[۱] به دست میآید، چیز دیگری به نام «مرباع» بود که شباهتهای بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع ـ همان طور که اسم آن نشان میدهد ـ ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته میشد و به رئیس قبیله اختصاص داشت. در برخی متون تاریخی نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در عصر جاهلیت و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر. ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ حسینی، سید رضا، مقاله «بیت المال»، دانشنامه امام علی ج۷، ص ۳۸۹.