حسن بن سلیمان ملطی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = راویان امام رضا| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط =| پرسش مرتبط = }} == آشنایی اجمالی == با این عنوان نامی در کتب رجال نیست، در جامع الرواة گفته: حسن بن سلیمان جعفری از راویان ابوالحسن{{ع}} است که حسین بن سعید از وی نقل...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
[[الحسن بن سلیمان الملطی]]<ref>ر.ک: تنقیح المقال، ج۱۹، ص۲۸۸، ش۵۲۱۴؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۹۸، ش۳۵۶۴.</ref> از [[عیون أخبار الرضا]]{{ع}} در سند یک [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] واقع شده است: | |||
{{عربی|فی عیون الأخبار، بإسناده<ref>{{عربی|وَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يُوسُفَ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ}}. (عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۷۴، ح۳۴۱).</ref> إِلَی الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا{{ع}} قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} كَادَ الْحَسَدُ أَنْ يَسْبِقَ الْقَدَرَ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۵۴۹-۵۵۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۶، ص 510.</ref> | |||
==شرح حال [[راوی]]== | |||
عنوان یادشده، در هیچ یک از [[کتب رجالی شیعه]] و [[سنی]] عنوان نشده، بلکه در سند سه روایت عیون أخبار الرضا{{ع}} واقع گردیده است: | |||
#روایت مذکور. | |||
#{{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يُوسُفَ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ فِي مَشْهَدِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْقَاسِمِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مُوسَى الْعَلَوِيُّ بِقَصْرِ ابْنِ هُبَيْرَةَ وَ دَارِمُ بْنُ قَبِيصَةَ بْنِ نَهْشَلٍ النَّهْشَلِيُّ قَالُوا حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَا عَلِيُّ مَا سَأَلْتُ أَنَا رَبِّي شَيْئاً إِلَّا سَأَلْتُ لَكَ مِثْلَهُ غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ لَا نُبُوَّةَ بَعْدَكَ أَنْتَ خَاتَمُ النَّبِيِّينَ وَ عَلِيٌّ خَاتَمُ الْوَصِيِّينَ}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۷۳، ح۳۳۷.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يُوسُفَ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ وَ نُعَيْمُ بْنُ صَالِحٍ الطَّبَرِيُّ وَ دَارِمُ بْنُ قَبِيصَةَ النَّهْشَلِيُّ قَالُوا حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا{{ع}} عَنْ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}} عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صأَنَا خِزَانَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ مِفْتَاحُهَا وَ مَنْ أَرَادَ الْخِزَانَةَ فَلْيَأْتِ الْمِفْتَاحَ}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۷۴، ح۳۴۱.</ref>. | |||
بعضی از [[محققان]] احتمال دادند که مقصود از [[راوی]]، [[حسن بن سلیمان قبیطه]]<ref>{{عربی|و القبطیة: ثیاب بیض رقاق من کتان تتخذ بمصر}}. (تاج العروس، ج۱۰، ص۳۷۰).</ref> باشد که در [[رجال اهل سنت]] عنوان گردیده <ref>مسند الإمام الرضا{{ع}}، ص۵۲۴، ح۸۹: {{عربی|لم نجده فی کتب رجال الشیعة و فی لسان المیزان: الحسن بن سلیمان الملقب قبیطة... قال ابن یونس فی تاریخ مصر کان ثقة حافظا مات فی آخر جمادی الآخرة سنة إحدی و ستین و مائتین}}؛ ابن عساکر نوشته است: {{عربی|الحسن بن سلیمان بن سلام أبو علی الفزاری المصری المعروف بقبیطة أصله من البصرة و سکن العسکر بمصر}}. (تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۱۰۸، ش۱۳۴۳)؛ ذهبی: {{عربی|قبیطة؛ الحافظ الثقة أبو علی الحسن بن سلیمان البصری نزیل مصر. سمع أبا نعیم و أبا غسان النهدی و عبدالله بن یوسف التنیسی و طبقتهم. حدث عنه أبوبکر بن خزیمة و أبوبکر بن زیاد النیسابوری و جماعة. وصفه ابن یونس بالحفظ و قال: مات بمصر سنة إحدی و ستین و مائتین}}. (تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۵۷۲، ش۵۹۶).</ref> و در سال ۲۶۱ هجری [[قمری]] [[وفات]] کرده است؛ لیکن قرینه‌ای بر این [[اتحاد]] پیدا نشد، بلکه محتمل است راوی، همان [[ابو جعفر الملطی]] باشد که [[روایات]] متعددی از [[امام رضا]]{{ع}} در [[تفسیر السلمی]] گزارش کرده است؛ از جمله: | |||
#{{عربی|سمعت منصور بن عبدالله يقول: سمعت أبا القاسم السكندري يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد قوله: {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ}}<ref>خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و لوح محفوظ نزد اوست سوره رعد، آیه ۳۹.</ref> قال: يمحو الكفر و يثبت الإيمان، و يمحو النكرة و يثبت المعرفة، و يمحو الغفلة و يثبت الذكر، و يمحو البغض و يثبت المحبة، و يمحو الضعف و يثبت القوة، و يمحو الجهل و يثبت العلم، و يمحو الشك و يثبت اليقين، و يمحو الهوي و يثبت العقل علي هذا الشق و دليله {{متن قرآن|كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ}}<ref>هر که در آسمان‌ها و زمین است از او درخواست دارد، او هماره در کاری است سوره الرحمن، آیه ۲۹.</ref>}}<ref>تفسیر السلمی، ج۱، ص۳۳۷.</ref>. | |||
#{{عربی|قوله عزوجل: {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي}}<ref>و بی‌گمان به تو سوره فاتحه و قرآن سترگ را داده‌ایم سوره حجر، آیه ۸۷.</ref> سمعت منصور بن عبدالله الأصبهاني، و يقال الهروي يقول: سمعت أبا القاسم الإسكندراني يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول: عن علي بن موسي الرضي، عن أبيه، عن جعفر في هذه الآية. قال: أكرمناك، و أنزلنا إليك و أرسلناك، و ألهمناك، و هديناك، و سلطناك ثم أكرمناك سبع كرامات. أولهما الهدي، و الثاني النبوة، و الثالث الرحمة، و الرابع الشفقة، و الخامس المودة و الألفة، و السادس النعيم، و السابع السكينة، و القرآن العظيم، و فيه اسم الله الأعظم}}<ref>تفسیر السلمی، ج۱، ص۳۵۹-۳۶۰.</ref>. | |||
#{{عربی|سمعت منصور يقول: سمعت أبا القاسم الإسكندراني يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول: عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد في قوله: {{متن قرآن|إِلَّا آتِي الرَّحْمَنِ عَبْدًا}}<ref>جز این نیست که هر که در آسمان‌ها و زمین است به بندگی به درگاه (خداوند) بخشنده می‌آید سوره مریم، آیه ۹۳.</ref> قال: فقيرا ذليلا بأوصافه أو عزيزا دالا بأوصاف الحق}}<ref>تفسیر السلمی، ج۱، ص۴۳۳.</ref>. | |||
#{{عربی|سمعت منصور بن عبدالله يقول: سمعت أبا القاسم الإسكندراني يقول: سمعت أبا جعفر الملطي، عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد في قوله: {{متن قرآن|مَسَّنِيَ الضُّرُّ}}<ref>و ایّوب را (یاد کن) آنگاه که پروردگارش را خواند که به من گزند رسیده است و تو بخشاینده‌ترین بخشایندگانی سوره انبیاء، آیه ۸۳.</ref> قال: حبس عني الوحي أربعين يوما فخشي الهجران من ربه، و القطيعة فقال: {{متن قرآن|مَسَّنِيَ الضُّرُّ}}}}<ref>تفسیر السلمی، ج۲، ص۱۲-۱۳.</ref>. | |||
#{{عربی|سمعت منصور بن عبدالله يقول: سمعت أبا القاسم يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول: عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد{{عم}} في قوله: {{متن قرآن|طَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ}}<ref>خانه مرا برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان سجده‌گزار پاکیزه بدار! سوره حج، آیه ۲۶.</ref> قال: طهر نفسك من مخالطه المخالفين و الإختلاط بغير الحق، و القائمين هم قواد العارفين المقيمون معه علي بساط الأنس و الخدمة، {{متن قرآن|وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ}}<ref> رکوع‌کنندگان سجده‌گزار سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref>: الأمة و السادة الذين رجعوا إلي البداية عن تناهي النهاية}}<ref>تفسیر السلمی، ج۲، ص۲۰.</ref>. | |||
مراد از [[ابو جعفر الملطی]] کیست؟ با تتبع فراوان نیز [[شناسایی]] نشد، درنتیجه از [[راویان مجهول]] یا مهمل شمرده می‌شود.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۶، ص 510-514.</ref> | |||
==[[طبقه راوی]]== | |||
نام [[راوی]] در [[کتب رجالی]] یاد نشده، درنتیجه اطلاعی از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] ایشان در دست نیست؛ اما در [[روایات]] ذکر شده، در دو سند بی‌واسطه و در یک سند باواسطه از [[امام رضا]]{{ع}} [[روایت]] کرده است، پس از [[راویان طبقه ششم]] یا هفتم شمرده می‌شود.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۶، ص 514.</ref> | |||
==[[استادان]] و [[شاگردان راوی]]== | |||
در [[اسناد روایات]] مذکور، [[محمد بن القاسم بن العباس العلوی]] و [[دارم بن قبیصة النهشلی]] از استادانش و [[علی بن محمد بن جعفر بن عیینة]] از شاگردانش شمرده می‌شوند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۶، ص 514.</ref> | |||
==[[مذهب]] راوی== | |||
از کیفیت سند، که از [[امام صادق]]{{ع}} با عنوان جعفر تعبیر شده و [[حدیث]] نیز به [[پیامبر]]{{صل}}<ref>{{عربی|حدثنا علی بن موسی الرضا{{ع}}، عن أبیه موسی بن جعفر، عن أبیه جعفر، عن أبیه محمد بن علی{{عم}}، عن جابر بن عبدالله الأنصاری قال: قال رسول الله{{صل}}:...}}. (عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۷۴، ح۳۴۱) علامه شوشتری در ترجمه جعفر بن محمد بن عمار پس از نقل روایت وی با عبارت {{عربی|عنه، عن الصادق جعفر بن محمد، عن أبیه، عن آبائه، قال النبی -{{صل}}-}} نوشته است: {{عربی|و لا یبعد عامیته من روایته عنه{{ع}} بالإسم و ذکر آبائه{{عم}} إلی النبی{{صل}}}}. (قاموس الرجال، ج۲، ص۶۷۷-۶۷۸، ش۱۵۲۸).</ref> منتهی شده است، عامی بودن [[راوی]] استفاده می‌شود؛ لیکن از مضامین [[روایات]] وی، نیز ذکر نام [[علی بن محمد بن جعفر بن عیینه]] (شاگردش) و [[دارم بن قبیصه]] (استادش) در [[رجال النجاشی]]<ref>{{عربی|علی بن محمد بن جعفر بن عنبسة الحداد العسکری أبو الحسن قال أبو عبدالله بن عیاش: یقال له ابن رویدة، مضطرب الحدیث. له کتاب الکامل، یقال إنه فی معنی کتب الحسین بن سعید، و کتاب من روی من نشأ من أبی طالب}}. (رجال النجاشی، ص۲۶۲، ش۶۸۶) {{عربی|دارم بن قبیصة بن نهشل بن مجمع أبو الحسن التمیمی الدارمی السائح روی عن الرضا{{ع}} و له عنه کتاب الوجوه و النظائر، و کتاب الناسخ و المنسوخ أخبرنا أحمد بن علی بن العباس قال: حدثنا أبو علی الحسین بن إبراهیم بن میسور الصائغ، قال: حدثنا علی بن محمد بن جعفر بن عنبسة قال: حدثنا دارم}}. (رجال النجاشی، ص۱۶۲، ش۴۲۹).</ref> [[تشیع]] وی استظهار می‌گردد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۶، ص 514-515.</ref> | |||
==جایگاه [[حدیثی]] راوی== | |||
چنان‌که گذشت، به جهت ذکر نشدن نام راوی در [[کتب رجالی]] و فقدان قرائن دیگری بر حال وی، در زمره [[راویان مجهول]] یا مهمل قرار می‌گیرد؛ ولی از مضامین روایاتش که از سداد و قوام [[اعتقادی]] برخوردار است، [[حسن حال]] وی استظهار می‌شود.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۶، ص 515.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده: IM009730.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۶ (کتاب)|'''رجال تفسیری ج۶''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۱: | خط ۴۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:رجال تفسیری]] | |||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:راویان | [[رده:طبقه ششم راویان]] | ||
[[رده: | [[رده:طبقه هفتم راویان]] | ||
نسخهٔ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۷
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
الحسن بن سلیمان الملطی[۱] از عیون أخبار الرضا(ع) در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق واقع شده است:
فی عیون الأخبار، بإسناده[۲] إِلَی الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا(ع) قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) كَادَ الْحَسَدُ أَنْ يَسْبِقَ الْقَدَرَ[۳].[۴]
شرح حال راوی
عنوان یادشده، در هیچ یک از کتب رجالی شیعه و سنی عنوان نشده، بلکه در سند سه روایت عیون أخبار الرضا(ع) واقع گردیده است:
- روایت مذکور.
- «حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يُوسُفَ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ فِي مَشْهَدِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْقَاسِمِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مُوسَى الْعَلَوِيُّ بِقَصْرِ ابْنِ هُبَيْرَةَ وَ دَارِمُ بْنُ قَبِيصَةَ بْنِ نَهْشَلٍ النَّهْشَلِيُّ قَالُوا حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) يَا عَلِيُّ مَا سَأَلْتُ أَنَا رَبِّي شَيْئاً إِلَّا سَأَلْتُ لَكَ مِثْلَهُ غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ لَا نُبُوَّةَ بَعْدَكَ أَنْتَ خَاتَمُ النَّبِيِّينَ وَ عَلِيٌّ خَاتَمُ الْوَصِيِّينَ»[۵].
- «حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يُوسُفَ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ وَ نُعَيْمُ بْنُ صَالِحٍ الطَّبَرِيُّ وَ دَارِمُ بْنُ قَبِيصَةَ النَّهْشَلِيُّ قَالُوا حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا(ع) عَنْ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ(ع) عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صأَنَا خِزَانَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ مِفْتَاحُهَا وَ مَنْ أَرَادَ الْخِزَانَةَ فَلْيَأْتِ الْمِفْتَاحَ»[۶].
بعضی از محققان احتمال دادند که مقصود از راوی، حسن بن سلیمان قبیطه[۷] باشد که در رجال اهل سنت عنوان گردیده [۸] و در سال ۲۶۱ هجری قمری وفات کرده است؛ لیکن قرینه‌ای بر این اتحاد پیدا نشد، بلکه محتمل است راوی، همان ابو جعفر الملطی باشد که روایات متعددی از امام رضا(ع) در تفسیر السلمی گزارش کرده است؛ از جمله:
- سمعت منصور بن عبدالله يقول: سمعت أبا القاسم السكندري يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد قوله: ﴿يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ﴾[۹] قال: يمحو الكفر و يثبت الإيمان، و يمحو النكرة و يثبت المعرفة، و يمحو الغفلة و يثبت الذكر، و يمحو البغض و يثبت المحبة، و يمحو الضعف و يثبت القوة، و يمحو الجهل و يثبت العلم، و يمحو الشك و يثبت اليقين، و يمحو الهوي و يثبت العقل علي هذا الشق و دليله ﴿كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ﴾[۱۰][۱۱].
- قوله عزوجل: ﴿وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي﴾[۱۲] سمعت منصور بن عبدالله الأصبهاني، و يقال الهروي يقول: سمعت أبا القاسم الإسكندراني يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول: عن علي بن موسي الرضي، عن أبيه، عن جعفر في هذه الآية. قال: أكرمناك، و أنزلنا إليك و أرسلناك، و ألهمناك، و هديناك، و سلطناك ثم أكرمناك سبع كرامات. أولهما الهدي، و الثاني النبوة، و الثالث الرحمة، و الرابع الشفقة، و الخامس المودة و الألفة، و السادس النعيم، و السابع السكينة، و القرآن العظيم، و فيه اسم الله الأعظم[۱۳].
- سمعت منصور يقول: سمعت أبا القاسم الإسكندراني يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول: عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد في قوله: ﴿إِلَّا آتِي الرَّحْمَنِ عَبْدًا﴾[۱۴] قال: فقيرا ذليلا بأوصافه أو عزيزا دالا بأوصاف الحق[۱۵].
- سمعت منصور بن عبدالله يقول: سمعت أبا القاسم الإسكندراني يقول: سمعت أبا جعفر الملطي، عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد في قوله: ﴿مَسَّنِيَ الضُّرُّ﴾[۱۶] قال: حبس عني الوحي أربعين يوما فخشي الهجران من ربه، و القطيعة فقال: ﴿مَسَّنِيَ الضُّرُّ﴾[۱۷].
- سمعت منصور بن عبدالله يقول: سمعت أبا القاسم يقول: سمعت أبا جعفر الملطي يقول: عن علي بن موسي الرضا، عن أبيه، عن جعفر بن محمد(ع) في قوله: ﴿طَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ﴾[۱۸] قال: طهر نفسك من مخالطه المخالفين و الإختلاط بغير الحق، و القائمين هم قواد العارفين المقيمون معه علي بساط الأنس و الخدمة، ﴿وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ﴾[۱۹]: الأمة و السادة الذين رجعوا إلي البداية عن تناهي النهاية[۲۰].
مراد از ابو جعفر الملطی کیست؟ با تتبع فراوان نیز شناسایی نشد، درنتیجه از راویان مجهول یا مهمل شمرده می‌شود.[۲۱]
طبقه راوی
نام راوی در کتب رجالی یاد نشده، درنتیجه اطلاعی از تاریخ ولادت و وفات ایشان در دست نیست؛ اما در روایات ذکر شده، در دو سند بی‌واسطه و در یک سند باواسطه از امام رضا(ع) روایت کرده است، پس از راویان طبقه ششم یا هفتم شمرده می‌شود.[۲۲]
استادان و شاگردان راوی
در اسناد روایات مذکور، محمد بن القاسم بن العباس العلوی و دارم بن قبیصة النهشلی از استادانش و علی بن محمد بن جعفر بن عیینة از شاگردانش شمرده می‌شوند.[۲۳]
مذهب راوی
از کیفیت سند، که از امام صادق(ع) با عنوان جعفر تعبیر شده و حدیث نیز به پیامبر(ص)[۲۴] منتهی شده است، عامی بودن راوی استفاده می‌شود؛ لیکن از مضامین روایات وی، نیز ذکر نام علی بن محمد بن جعفر بن عیینه (شاگردش) و دارم بن قبیصه (استادش) در رجال النجاشی[۲۵] تشیع وی استظهار می‌گردد.[۲۶]
جایگاه حدیثی راوی
چنان‌که گذشت، به جهت ذکر نشدن نام راوی در کتب رجالی و فقدان قرائن دیگری بر حال وی، در زمره راویان مجهول یا مهمل قرار می‌گیرد؛ ولی از مضامین روایاتش که از سداد و قوام اعتقادی برخوردار است، حسن حال وی استظهار می‌شود.[۲۷]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: تنقیح المقال، ج۱۹، ص۲۸۸، ش۵۲۱۴؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۹۸، ش۳۵۶۴.
- ↑ وَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يُوسُفَ الْبَغْدَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُلَيْمَانَ الْمَلَطِيُّ. (عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۷۴، ح۳۴۱).
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۵۴۹-۵۵۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۶، ص 510.
- ↑ عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۷۳، ح۳۳۷.
- ↑ عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۷۴، ح۳۴۱.
- ↑ و القبطیة: ثیاب بیض رقاق من کتان تتخذ بمصر. (تاج العروس، ج۱۰، ص۳۷۰).
- ↑ مسند الإمام الرضا(ع)، ص۵۲۴، ح۸۹: لم نجده فی کتب رجال الشیعة و فی لسان المیزان: الحسن بن سلیمان الملقب قبیطة... قال ابن یونس فی تاریخ مصر کان ثقة حافظا مات فی آخر جمادی الآخرة سنة إحدی و ستین و مائتین؛ ابن عساکر نوشته است: الحسن بن سلیمان بن سلام أبو علی الفزاری المصری المعروف بقبیطة أصله من البصرة و سکن العسکر بمصر. (تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۱۰۸، ش۱۳۴۳)؛ ذهبی: قبیطة؛ الحافظ الثقة أبو علی الحسن بن سلیمان البصری نزیل مصر. سمع أبا نعیم و أبا غسان النهدی و عبدالله بن یوسف التنیسی و طبقتهم. حدث عنه أبوبکر بن خزیمة و أبوبکر بن زیاد النیسابوری و جماعة. وصفه ابن یونس بالحفظ و قال: مات بمصر سنة إحدی و ستین و مائتین. (تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۵۷۲، ش۵۹۶).
- ↑ خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و لوح محفوظ نزد اوست سوره رعد، آیه ۳۹.
- ↑ هر که در آسمان‌ها و زمین است از او درخواست دارد، او هماره در کاری است سوره الرحمن، آیه ۲۹.
- ↑ تفسیر السلمی، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ و بی‌گمان به تو سوره فاتحه و قرآن سترگ را داده‌ایم سوره حجر، آیه ۸۷.
- ↑ تفسیر السلمی، ج۱، ص۳۵۹-۳۶۰.
- ↑ جز این نیست که هر که در آسمان‌ها و زمین است به بندگی به درگاه (خداوند) بخشنده می‌آید سوره مریم، آیه ۹۳.
- ↑ تفسیر السلمی، ج۱، ص۴۳۳.
- ↑ و ایّوب را (یاد کن) آنگاه که پروردگارش را خواند که به من گزند رسیده است و تو بخشاینده‌ترین بخشایندگانی سوره انبیاء، آیه ۸۳.
- ↑ تفسیر السلمی، ج۲، ص۱۲-۱۳.
- ↑ خانه مرا برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان سجده‌گزار پاکیزه بدار! سوره حج، آیه ۲۶.
- ↑ رکوع‌کنندگان سجده‌گزار سوره بقره، آیه ۱۲۵.
- ↑ تفسیر السلمی، ج۲، ص۲۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۶، ص 510-514.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۶، ص 514.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۶، ص 514.
- ↑ حدثنا علی بن موسی الرضا(ع)، عن أبیه موسی بن جعفر، عن أبیه جعفر، عن أبیه محمد بن علی(ع)، عن جابر بن عبدالله الأنصاری قال: قال رسول الله(ص):.... (عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۷۴، ح۳۴۱) علامه شوشتری در ترجمه جعفر بن محمد بن عمار پس از نقل روایت وی با عبارت عنه، عن الصادق جعفر بن محمد، عن أبیه، عن آبائه، قال النبی -(ص)- نوشته است: و لا یبعد عامیته من روایته عنه(ع) بالإسم و ذکر آبائه(ع) إلی النبی(ص). (قاموس الرجال، ج۲، ص۶۷۷-۶۷۸، ش۱۵۲۸).
- ↑ علی بن محمد بن جعفر بن عنبسة الحداد العسکری أبو الحسن قال أبو عبدالله بن عیاش: یقال له ابن رویدة، مضطرب الحدیث. له کتاب الکامل، یقال إنه فی معنی کتب الحسین بن سعید، و کتاب من روی من نشأ من أبی طالب. (رجال النجاشی، ص۲۶۲، ش۶۸۶) دارم بن قبیصة بن نهشل بن مجمع أبو الحسن التمیمی الدارمی السائح روی عن الرضا(ع) و له عنه کتاب الوجوه و النظائر، و کتاب الناسخ و المنسوخ أخبرنا أحمد بن علی بن العباس قال: حدثنا أبو علی الحسین بن إبراهیم بن میسور الصائغ، قال: حدثنا علی بن محمد بن جعفر بن عنبسة قال: حدثنا دارم. (رجال النجاشی، ص۱۶۲، ش۴۲۹).
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۶، ص 514-515.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۶، ص 515.