اجرای آزادی سیاسی در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

در نگرش [[قرآنی]]، درست است که [[انسان]]، [[اختیار]] [[تکوینی]] دارد که [[حق]] یا [[باطل]] را [[انتخاب]] کند، مسیر خویش را به سوی راه یا [[چاه]] بپیماید، اما به واقع و به [[حکم]] [[تشریع الهی]]، نباید باطل را برگزیند و لذا اگر چنین کند در [[دادگاه الهی]] [[محاکمه]] می‌شود. همه [[آزادی‌ها]] از سوی [[خدای متعال]] در ذات و [[سرشت انسان]] نهاده می‌شود؛ لذا به تعبیر صاحب [[تفسیر تسنیم]]، این اصل که به [[ایمان]] و [[اعتقاد]] شخص مربوط می‌شود، زوال‌پذیر نیست، چنان که در [[قرآن]] بدان تصریح شده است<ref>ر.ک: {{متن قرآن|متن}} بقره ۲۵۶.</ref>؛ زیرا [[عقیده]] امری [[قلبی]] و [[باطنی]] است و هر کس در [[دین‌داری]] و دین‌پذیری [[آزاد]] است؛ وی سپس به این امر اشاره می‌کند که این آزادی به معنای آن نیست که نتایج [[اعتقادی]] هر دو طریق (دین‌داری و [[بی‌دینی]]) یکسان باشد. درست است که [[خداوند]] انسان را تکویناً آزاد [[آفریده]] است؛ امّا هرگز نفرموده که نتیجه هر دو طریق (ایمان و [[کفر]]) واحد است و او را به یک مقصد رهنمون می‌سازند. انسان، تکویناً صاحب [[اراده]]، [[خلق]] شده و می‌تواند یکی از دو مسیر [[هدایت]] یا [[ضلالت]] را برگزیند: {{متن قرآن|إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا}}<ref>«ما به او راه را نشان داده‌ایم خواه سپاسگزار باشد یا ناسپاس» سوره انسان، آیه ۳.</ref> لیکن پس از انتخاب مسیر و ادامه آن [[قادر]] به انتخاب نتیجه نخواهد بود؛ زیرا نتایج [[اعمال]]، اعتباری نیستند، بلکه [[حقیقی]] و تکوینی‌اند. نتیجه طریق ایمان، [[بهشت]] است و مقصد کفر، [[جهنم]]؛ اولی تنّعم است و دومی تألّم، به همین جهت در ادامه خداوند می‌فرماید: {{متن قرآن|قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ}}<ref>«که رهیافت از گمراهی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref>؛ یعنی پس از انجام دادن [[رسالت]] [[پیامبر عظیم‌الشأن اسلام]] که مسیر هدایت را از ضلالت جدا فرمود و [[مردم]] دو مسیر مختلف را از هم شناخته و به آثار و نتایج آن [[آگاه]] شدند، اکراهی در کار نیست و هیچ کس [[حق]] [[اکراه]] دیگری را ندارد، [[گزینش]] [[دین]] یا [[بی‌دینی]]، امری است [[قلبی]] و [[باطنی]] که اکراه در آن راه ندارد؛ نظیر [[آزادی]] [[بشر]] در [[انتخاب]] عسل و سمّ که هیچ جبری در میان نیست؛ لیکن هر یک اثر خاص خود را دارد<ref>عبدالله جوادی آملی، تفسیر موضوعی، جامعه در قرآن، ج۱۷، ص۴۷۵.</ref>؛ پس [[انسان]] هرچند از حیث [[تکوینی]] می‌تواند هر نوع [[حکومتی]] را برگزیند، اما از حیث [[تشریعی]] و با توجه به دستور دین، نمی‌تواند [[حکومت استبدادی]] را بپذیرد و طبعاً آثاری که از هر [[حکومت]] به [[جامعه انسانی]] می‌رسد، متفاوت خواهد بود.