{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوحمیضه | مداخل مرتبط = [[ابوحمیضه در تراجم و رجال]] - [[ابوحمیضه در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }}
#تغییر_مسیر [[معبد بن عباد انصاری]]
{{جعبه اطلاعات اصحاب
| نام = ابوحمیضه
| مشهور به =
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه
| نام کامل = معبد بن عباد بن قشیر بن فدم بن سالم انصاری
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ بدر]] | [[جنگ احد]] }}
| نقش‌ها =
| فعالیت‌ها =
| علت شهرت =
| علت درگذشت =
| علت شهادت =
| راوی از =
| روایات مشهور =
| مشایخ او =
| راویان از او =
| آخرین راوی از او =
}}
== مقدمه ==
نامش [[معبد بن عباد بن قشیر بن فدم بن سالم انصاری]] معروف به حبلی - به دلیل بزرگی شکم سالم، نام حبلی (آبستن) بر [[خاندان]] او گفته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۳۱.</ref>. وی از خاندان [[بنی جزء بن عدی خزرجی]] است<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref>. [[ابن قداح]] - [[عبدالله بن عماره انصاری]]، نسب‌شناس [[انصار]] - در [[نسب]] او به جای «معبد بن عباد»، «معبد بن عماره» آورده است <ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۲ و ج۶، ص۷۶.</ref>. ابن ماکولا این را از ابن قداح [[اشتباه]] و همان معبد بن عباد را درست دانسته است<ref>ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۸.</ref>. در نام و [[کنیه]] وی [[اختلاف]] است؛ چنانکه [[ذهبی]] می‌گوید: «نام و کنیه وی دچار [[اضطراب]] شده است»<ref>ذهبی، ج۲، ص۸۵.</ref>. کنیه معبد بن عباد را ابوعصیمه، ابومحمیصه، ابوحمضه و ابو محمیضه گفته‌اند. [[موسی بن عقبة]]، [[ابن اسحاق]] - به [[روایت]] بکایی - <ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰.</ref> واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱.</ref>، کنیه وی را [[ابو خمیصه]]، و ابن اسحاق به روایت [[ابراهیم بن سعد]] - [[یحیی بن سعید اموی]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۷۶.</ref>، ابن کلبی<ref>ابن کلبی، ج۲، ص۹۰.</ref>، [[ابن شهاب]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.</ref>، [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۵۲۸.</ref> و ذهبی<ref>تجرید، ج۲، ص۱۶۰.</ref> کنیه معبد را ابوحمیضه دانسته‌اند. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref> نیز مدعی شده که بیشتر او را ابوحمیضه ضبط کرده‌اند. تنها ابومعشر، کنیه او را ابوعصیمه<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱ و ۲۵۶؛ ذهبی، سیر، ج۱۴، ص۴۸۶.</ref> و برخی نیز ابوحمضه دانسته‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.</ref>. البته ابن عبدالبر گفته است: ابومعشر در نامگذاری او به ابوعمیمه، [[خطا]] کرده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۴.</ref>. ابن حجر نیز گفته است ابوعصیمه، تصحیف ابوحمیضه است <ref>الاصابه، ج۷، ص۸۱.</ref>. ابن عبدالبر<ref>ابن عبدالبر، ج۳، ص۴۷۹.</ref>، [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۱۵.</ref> و ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref>، هم ذیل نام معبد بن عباد، هر دو کنیه - ابوحمیضه و [[ابوخمیصه]] - را آورده‌اند و هم ذیل کنیه‌های ابو خمیصه و ابوحمیضه، نام آن دو را [[معبد بن عباد]] دانسته‌اند. بنا براین، شکی باقی نمی‌ماند که یکی از [[کنیه‌ها]] به دیگری تصحیف شده است و چنانکه [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۶، ص۱۳۱.</ref> اشاره کرده، [[شهرت]] ابوحمیضه بیشتر است.
افزون بر اختلاف‌های یاد شده، در [[کنیه]] معبد بن عباد در برخی منابع، ذیل کنیه [[ابوخمیصه]]<ref>ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷ و ج۷، ص۱۵۶؛ ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۳۹؛ طبری، جامع، ج۱۶، ص۴۲؛ سیوطی، ج۴، ص۲۵۳.</ref> و در برخی منابع، ذیل کنیه ابوحمیضه<ref>بخاری، ج۵، ص۱۷۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۲۲؛ ابن ماکولا، ج۳، ص۵۳۸.</ref> نام [[عبدالله بن قیس بن حارث]] ذکر شده است که بسا بتوان گفت دو نفر بوده‌اند.
از معبد بن عباد در شمار شرکت‌کنندگان در [[بدر]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۵۰؛ واقدی، ج۱، ص۱۶۷.</ref> و [[احد]]<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۱۱؛ ابن کثیر، ج۲، ص۵۰۵.</ref> یاد و گفته شده است که از بزرگان [[انصار]] بود<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۲۰۶.</ref>. اما ذیل نام عبدالله بن قیس گفته شده است او از [[امام علی]] {{ع}} [[روایت]] دارد<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۵، ص۱۳۹؛ ابن حبان، ج۵، ص۴۲؛ ابن ماکولا، ج۲، ص۵۳۷.</ref>. وی از [[امام]] درباره [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا}}<ref>«آنان که کوشش‌هایشان در زندگانی دنیا تباه شده است ولی خود گمان می‌برند که نیکوکارند» سوره کهف، آیه ۱۰۴.</ref>، شنیده است که فرمود: مراد از {{متن قرآن|الأَخْسَرِينَ أَعْمَالا}}<ref>«از کسان زیانکارتر» سوره کهف، آیه ۱۰۳.</ref> [[راهبان]] هستند که خود را در دیرها [[حبس]] کرده‌اند<ref>بخاری، ج۵، ص۱۷۲؛ سیوطی، ج۴، ص۲۵۳.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوحمیضه»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۵۴-۲۵۵.</ref>
