←دلالت بر لزوم عصمت امام
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
=== دلالت بر [[انتصابی بودن امامت]] === | === دلالت بر [[انتصابی بودن امامت]] === | ||
=== دلالت بر [[لزوم عصمت امام]] === | === دلالت بر [[لزوم عصمت امام]] === | ||
[[متکلمان]] و [[مفسران امامیه]] با استناد به جمله: {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه 124.</ref>؛ چنین [[استدلال]] کرده‌اند: کسی که [[مرتکب گناه]] شود، [[ظلم]] کرده است؛ زیرا [[حدود الهی]] را نقض نموده و به [[نص قرآن]] {{متن قرآن|وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَأُو۟لَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّـٰلِمُونَ}}<ref>«و آنان که از حدود خداوند تجاوز کنند، ستمگرند» سوره بقره، آیه 229.</ref> [[ظالم]] است در حالی که [[خداوند]] فرموده است: {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه 124.</ref> مقصود از [[عهد]]،[[ امامت]] است؛ زیرا پیش از آن، جمله: {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}<ref>«من تو را پیشوای مردم می‌گمارم». سوره بقره، آیه 124.</ref> آمده است، و ابراهیم{{ع}} [[مقام امامت]] را برای [[فرزندان]] خود درخواست کرد و خداوند در پاسخ فرمود: «عهد من به [[ظالمان]] نمی‌رسد». اگر مقصود از عهد، امامت نباشد، پاسخ با سؤال هم آهنگ نخواهد بود. <ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیة، ج۱، ص۳۳۲-۳۳۳؛ شریف مرتضی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۴۱.</ref>. | |||
گفته شده ظالم کسی است که اوّلاً، [[مرتکب گناه کبیره]] شود و ثانیاً، از [[گناه]] خود [[توبه]] نکند، اما بر [[گناهکاری]] که توبه نماید، عنوان ظالم [[صدق]] نمی‌کند. | |||
پاسخ این است که [[نفی]] در [[آیه]] {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه 124.</ref> اطلاق دارد، و مفادش این است که بر هر کس در لحظه‌ای از [[زندگی]] خود عنوان ظالم منطبق گردد، از [[عهد امامت]] بهره‌ای نخواهد داشت، و تقیید این اطلاق به دلیل دیگری نیاز دارد که چنین دلیلی در دست نیست. <ref>طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۴۴۹؛ سید مرتضی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۳۹؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۲۰۲.</ref>. علاوه بر این، در این جا به دلیل وجود قرینه‌ای [[قطعی]]، کسانی که مرتکب گناه گردند و سپس توبه کنند از عهد امامت بهره‌ای نخواهند داشت و آن این است که [[ذریه ابراهیم]]{{ع}} را در یک تقسیم‌بندی کلی به چهار دسته می‌توان تقسیم کرد: | |||
# کسانی که در آغاز [[زندگی]] [[ظالم]] بوده، سپس [[توبه]] می‌کنند و تا پایان زندگی راه صواب را می‌پویند؛ | |||
# کسانی که در آغاز زندگی ظالم نیستند، ولی در ادامه ظالم می‌شوند و این رویه تا پایان زندگی آنان ادامه می‌یابد؛ | |||
# کسانی که از آغاز تا پایان زندگی راه [[ظلم]] را می‌پویند؛ | |||
# کسانی که هیچ گاه مصداق ظالم واقع نمی‌شوند. | |||
بدون [[شک]]، [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} برای دسته دوم و سوم از ذریّه خود از [[خداوند]] درخواست [[امامت]] نکرده است، آنچه مورد سؤال او قرار گرفته باشد دسته اول وچهارم است، از سوی دیگر، جمله {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه 124.</ref> بیانگر آن است که گروه نخست از [[عهد امامت]] بهره ای ندارند. بنابراین، تنها گروه چهارم بهره‌مند از امامت هستند؛ یعنی کسانی که هیچ گاه مرتکب کاری نمی‌شوند که مصداق ظالم باشند. <ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۷۴.</ref>..<ref>علی ربانی گلپایگانی، مقاله: آیه ابتلای ابراهیم، نشریه کلام اسلامی، شماره 54.</ref>. | |||
=== دلالت بر [[امامت اهل بیت]]{{عم}} === | === دلالت بر [[امامت اهل بیت]]{{عم}} === | ||