اهل بیت پیامبر خاتم در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '﴿' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'ابیطالب' به 'ابی طالب')
جز (جایگزینی متن - '﴿' به ' ')
خط ۱: خط ۱:
====دو نکته عرفانی، معنوی و معرفتی درباره «أهل بیت النبوه»====
====دو نکته عرفانی، معنوی و معرفتی درباره «أهل بیت النبوه»====
*الف. برخی عرفا برآنند که مراد از «بیت النبوه» شهر و خانۀ علم است که آن وجود مقدس رسول‌اکرم{{صل}} می‌باشد و مراد از «اهل خانۀ علم» علی{{ع}} دانستۀ هدی{{عم}} هستند و در این معنای لطیف اشاره به روایتی از امیرالمؤمنین{{ع}} کرده‌اند که فرمود: ماییم خانه‌هایی که خدای متعال امر فرمود از درهای آن وارد شوند.<ref>{{عربی|"نحن البیوت التی امر الله ان یوتی من ابوابها"}}. ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب{{عم}}»، ج۲، فصل فی المسابقة بالعلم، ص۳۴.</ref> و این شاید اشاره به همان حدیث مشهور باشد که رسول‌اکرم{{صل}} فرمودند: «من شهر علم هستم و علی درب آن شهر است».<ref>قال رسول الله{{صل}}: «انا مدینة العلم و علیّ بابها». ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، «تحف العقول عن آل الرسول»، ص۴۳۰؛ ابن بابویه، محمد بن علی، «الامالی»، ص ۳۴۵؛ ابن بابویه، محمد بن علی، «عیون اخبار الرضا{{ع}}»، ج۲، ص۶۶.</ref> و به مصداق آیۀ شریفۀ {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوابِها}}﴾}}<ref>سوره بقره:۲، آیه ۱۸۹.</ref> چنانکه رسول‌اکرم، خانۀ علم باشد، درهای آن خانه، ائمّۀ هدی{{عم}} هستند که باید از آن درها داخل آن مقام گردید. پس می‌توان در ترجمۀ {{عربی|"السلام علیکم یا أهل بیت النبوّه"}} با عنایت به نکتۀ فوق گفت: سلام بر شما ای اهل‌ خانۀ علم! و سلام بر شما که باب علم را به روی مشتاقان خود می‌گشایید.<ref>[[احمد زمردیان|زمردیان، احمد]]، [[مقام ولایت در شرح زیارت جامعه کبیره (کتاب)|مقام ولایت در شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص۲۶-۲۷.</ref>  
*الف. برخی عرفا برآنند که مراد از «بیت النبوه» شهر و خانۀ علم است که آن وجود مقدس رسول‌اکرم{{صل}} می‌باشد و مراد از «اهل خانۀ علم» علی{{ع}} دانستۀ هدی{{عم}} هستند و در این معنای لطیف اشاره به روایتی از امیرالمؤمنین{{ع}} کرده‌اند که فرمود: ماییم خانه‌هایی که خدای متعال امر فرمود از درهای آن وارد شوند.<ref>{{عربی|"نحن البیوت التی امر الله ان یوتی من ابوابها"}}. ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب{{عم}}»، ج۲، فصل فی المسابقة بالعلم، ص۳۴.</ref> و این شاید اشاره به همان حدیث مشهور باشد که رسول‌اکرم{{صل}} فرمودند: «من شهر علم هستم و علی درب آن شهر است».<ref>قال رسول الله{{صل}}: «انا مدینة العلم و علیّ بابها». ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، «تحف العقول عن آل الرسول»، ص۴۳۰؛ ابن بابویه، محمد بن علی، «الامالی»، ص ۳۴۵؛ ابن بابویه، محمد بن علی، «عیون اخبار الرضا{{ع}}»، ج۲، ص۶۶.</ref> و به مصداق آیۀ شریفۀ {{عربی| {{متن قرآن|وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوابِها}}﴾}}<ref>سوره بقره:۲، آیه ۱۸۹.</ref> چنانکه رسول‌اکرم، خانۀ علم باشد، درهای آن خانه، ائمّۀ هدی{{عم}} هستند که باید از آن درها داخل آن مقام گردید. پس می‌توان در ترجمۀ {{عربی|"السلام علیکم یا أهل بیت النبوّه"}} با عنایت به نکتۀ فوق گفت: سلام بر شما ای اهل‌ خانۀ علم! و سلام بر شما که باب علم را به روی مشتاقان خود می‌گشایید.<ref>[[احمد زمردیان|زمردیان، احمد]]، [[مقام ولایت در شرح زیارت جامعه کبیره (کتاب)|مقام ولایت در شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص۲۶-۲۷.</ref>  
*ب. رسول‌اکرم{{صل}} دارای دو نوع خانه است: یکی خانه ظاهری - مانند بقیه افراد - که از خِشت و گِل است؛ و دیگری خانۀ نبوّت است. این خانۀ نبوّت، محلّ تجلّی و ظهور اسماء و صفات خداوند است این خانه دارای دو در است: یک درش به سوی عالم وحدت واحدّیت غیب الغیوب ذات باری تعالی و در دیگرش به سوی عالم کثرت یعنی: خلق و ما سوی الله است. لذا فرمود: {{عربی|"اُوتیتُ جوامعَ الکَلِم"}}.<ref>«جوامع‌الکلم»‌ ترکیبی‌ وصفی‌ است‌ که‌ در آن‌ جای‌ صفت‌ و موصوف‌ عوض‌ و صفت‌ به‌ موصوف‌ اضافه‌ شده‌، صورت‌ اصلی‌ آن‌ «الکَلِمُ الجامعه» بوده‌ است‌. جوامع‌، جمعِ جامعه‌ است‌ و کَلِم‌، جمعِ کلمه‌، و کلمه‌ هم‌ یک‌ لفظ‌ و هم‌ مجموعه‌ای‌ از الفاظ‌ را در بر می‌گیرد. در زبان‌ عربی‌ واژه کلمه‌ را به‌کار می‌برند و از آن‌ مجموعه‌ای‌ از کلمات‌، نظیر یک‌ خطبه‌ و یک‌ قصیده‌، را قصد می‌کنند. کَلِم‌ هم‌ کمتر از سه‌ کلمه‌ را در بر نمی‌گیرد. بنابراین‌، منظور از «جوامع‌الکلم‌«، مجموعه‌ای‌ از جملات‌ و سخنان‌ جامع‌ و فراگیر است‌. دیلمی، حسن بن محمد، «ارشاد القلوب الی الصواب»، ج۱، الجزء الاول، ص۱۲.</ref> برای ظهور اسماء و صفات حق تعالی خلیفه‌ای لازم بود که در ظهور، جانشین او گردد و بنابراین نور او در آینۀ خلافت و ولایت و نبوّت منعکس گردید و درهای برکت گشوده شد.
*ب. رسول‌اکرم{{صل}} دارای دو نوع خانه است: یکی خانه ظاهری - مانند بقیه افراد - که از خِشت و گِل است؛ و دیگری خانۀ نبوّت است. این خانۀ نبوّت، محلّ تجلّی و ظهور اسماء و صفات خداوند است این خانه دارای دو در است: یک درش به سوی عالم وحدت واحدّیت غیب الغیوب ذات باری تعالی و در دیگرش به سوی عالم کثرت یعنی: خلق و ما سوی الله است. لذا فرمود: {{عربی|"اُوتیتُ جوامعَ الکَلِم"}}.<ref>«جوامع‌الکلم»‌ ترکیبی‌ وصفی‌ است‌ که‌ در آن‌ جای‌ صفت‌ و موصوف‌ عوض‌ و صفت‌ به‌ موصوف‌ اضافه‌ شده‌، صورت‌ اصلی‌ آن‌ «الکَلِمُ الجامعه» بوده‌ است‌. جوامع‌، جمعِ جامعه‌ است‌ و کَلِم‌، جمعِ کلمه‌، و کلمه‌ هم‌ یک‌ لفظ‌ و هم‌ مجموعه‌ای‌ از الفاظ‌ را در بر می‌گیرد. در زبان‌ عربی‌ واژه کلمه‌ را به‌کار می‌برند و از آن‌ مجموعه‌ای‌ از کلمات‌، نظیر یک‌ خطبه‌ و یک‌ قصیده‌، را قصد می‌کنند. کَلِم‌ هم‌ کمتر از سه‌ کلمه‌ را در بر نمی‌گیرد. بنابراین‌، منظور از «جوامع‌الکلم‌«، مجموعه‌ای‌ از جملات‌ و سخنان‌ جامع‌ و فراگیر است‌. دیلمی، حسن بن محمد، «ارشاد القلوب الی الصواب»، ج۱، الجزء الاول، ص۱۲.</ref> برای ظهور اسماء و صفات حق تعالی خلیفه‌ای لازم بود که در ظهور، جانشین او گردد و بنابراین نور او در آینۀ خلافت و ولایت و نبوّت منعکس گردید و درهای برکت گشوده شد.
*مقام نبوّت{{صل}} در حدیثی چنین فرمودند: «آدم و کلّ هستی یعنی ما سوی الله تحت ولایت حقایق خداوند می‌باشد».<ref>{{عربی|"آدمُ و مَن دونَه تحت لِوائی"}}. راوندی، قطب الدین، سعید بن هبة الله، «الخرائج و الجرائح»، ج۲، الباب السابع عشر فی الموازاة بین معجزات نبینا و معجزات اوصیائه و...، ص۸۷۶.؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب {{عم}}»، ج۱، فصل فی اللطائف، ص۲۱۴.</ref>   
*مقام نبوّت{{صل}} در حدیثی چنین فرمودند: «آدم و کلّ هستی یعنی ما سوی الله تحت ولایت حقایق خداوند می‌باشد».<ref>{{عربی|"آدمُ و مَن دونَه تحت لِوائی"}}. راوندی، قطب الدین، سعید بن هبة الله، «الخرائج و الجرائح»، ج۲، الباب السابع عشر فی الموازاة بین معجزات نبینا و معجزات اوصیائه و...، ص۸۷۶.؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، «مناقب آل ابی طالب {{عم}}»، ج۱، فصل فی اللطائف، ص۲۱۴.</ref>   
*عدم پذیرش ولایت و خلافت و نبوّت ایشان از سوی برخی به دلیل ضعف استعداد و نقصان آن‌ها در پذیرش کمال و مقام وجود است. نبوّت، جایگاه ظهور خلافت و ولایت است و این دو مقام، باطن نبوّت هستند و وصّی آن حضرت{{صل}} یعنی امیرالمؤمنین{{ع}} طبق فرمایش قرآن، نفس رسول‌خدا{{صل}} می‌باشد. چنانکه فرمود{{صل}}: «من و علی از یک نور آفریده شده‌ایم».<ref>قال رسول الله{{صل}}: «خُلقتُ انا و علیّ من نور واحد». ابن بابویه، محمدبن علی، «الخصال»، ج۱، ص۳۱؛ ابن ابی جمهور، محمدبن زین الدین، «عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية»، ج۴، ص۱۲۴.</ref>  
*عدم پذیرش ولایت و خلافت و نبوّت ایشان از سوی برخی به دلیل ضعف استعداد و نقصان آن‌ها در پذیرش کمال و مقام وجود است. نبوّت، جایگاه ظهور خلافت و ولایت است و این دو مقام، باطن نبوّت هستند و وصّی آن حضرت{{صل}} یعنی امیرالمؤمنین{{ع}} طبق فرمایش قرآن، نفس رسول‌خدا{{صل}} می‌باشد. چنانکه فرمود{{صل}}: «من و علی از یک نور آفریده شده‌ایم».<ref>قال رسول الله{{صل}}: «خُلقتُ انا و علیّ من نور واحد». ابن بابویه، محمدبن علی، «الخصال»، ج۱، ص۳۱؛ ابن ابی جمهور، محمدبن زین الدین، «عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية»، ج۴، ص۱۲۴.</ref>  
خداوند می‌فرماید: ﴿و أشرقتِ الأرضُ بنور ربّها﴾.<ref>«و (در آن روز روی) زمین به نور پروردگارش (نور خاصی که برای آن روز آفریده شده)، روشن گردد.» سوره زمر:۳۹، آیه۶۹.</ref>
خداوند می‌فرماید: و أشرقتِ الأرضُ بنور ربّها﴾.<ref>«و (در آن روز روی) زمین به نور پروردگارش (نور خاصی که برای آن روز آفریده شده)، روشن گردد.» سوره زمر:۳۹، آیه۶۹.</ref>
*[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «مراد از رب زمین، همان امام زمین است»<ref>حویزی، عبدعلی بن جمعة، «تفسیر نور الثقلین»، ج۴، ص۵۰۳، ذیل آیه۶۹ سوره مبارکه نور.</ref>  
*[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «مراد از رب زمین، همان امام زمین است»<ref>حویزی، عبدعلی بن جمعة، «تفسیر نور الثقلین»، ج۴، ص۵۰۳، ذیل آیه۶۹ سوره مبارکه نور.</ref>  
*امام هادی{{ع}} نیز در فرازی از همین زیارت جامعه می‌فرماید: {{عربی|"واشرقت الأرضُ بنورکم"}} یعنی به نور محمّد{{صل}} و اهل‌بیت او{{عم}}».<ref>«و زمین به نور شما ] اهل بیت[ روشن گردد»</ref>  
*امام هادی{{ع}} نیز در فرازی از همین زیارت جامعه می‌فرماید: {{عربی|"واشرقت الأرضُ بنورکم"}} یعنی به نور محمّد{{صل}} و اهل‌بیت او{{عم}}».<ref>«و زمین به نور شما ] اهل بیت[ روشن گردد»</ref>  
قال الله تعالی (في الحديث القدسي): {{عربی|"لولاکَ لَما خلقتُ الأفلاک"}}.<ref>«اگر تو ای فاطمه نبودی، همانا زمین و آسمان‌ها را خلق نمی‌کردم.». فیض کاشانی، محمد بن حسن بن شاه مرتضی، «الوافی»، ج۱، ص۵۲.</ref>  
قال الله تعالی (في الحديث القدسي): {{عربی|"لولاکَ لَما خلقتُ الأفلاک"}}.<ref>«اگر تو ای فاطمه نبودی، همانا زمین و آسمان‌ها را خلق نمی‌کردم.». فیض کاشانی، محمد بن حسن بن شاه مرتضی، «الوافی»، ج۱، ص۵۲.</ref>  
ای رسول! اگر تو نبودی هیچ‌چیز را خلق نمی‌کردم.
ای رسول! اگر تو نبودی هیچ‌چیز را خلق نمی‌کردم.