بحث:آیا حضرت خضر علم غیب دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «==پاسخ اجمالی== ==حضرت موسی{{ع}} و شاگردی حضرت خضر{{ع}}== *آیات<ref>سوره کهف، آ...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==[[روایات]] دال بر [[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ==[[روایات]] دال بر [[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ||
*بنا بر [[نقل]] [[روایات]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج ۱۵، ص ۱۰۴؛ حائری طهرانی، سید علی، پیشین؟؟؟، ج ۶، ص ۳۱۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۳، ص ۳۰۴، ح ۳۱؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref> علمِ [[حضرت خضر]] [[علمی]] بود که در [[الواح]] [[حضرت موسی]]، نوشته نشده بود، در حالی که [[حضرت موسی]] می‌پنداشت، همۀ چیزهایی که به آنها [[نیازمند]] است، در تابوتش موجود و همه علومی که لازم دارد در [[الواح]]، نوشته شده است.<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref> | *بنا بر [[نقل]] [[روایات]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج ۱۵، ص ۱۰۴؛ حائری طهرانی، سید علی، پیشین؟؟؟، ج ۶، ص ۳۱۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۳، ص ۳۰۴، ح ۳۱؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref> علمِ [[حضرت خضر]] [[علمی]] بود که در [[الواح]] [[حضرت موسی]]، نوشته نشده بود، در حالی که [[حضرت موسی]] می‌پنداشت، همۀ چیزهایی که به آنها [[نیازمند]] است، در تابوتش موجود و همه علومی که لازم دارد در [[الواح]]، نوشته شده است.<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref> | ||
*در [[تفسیر]] نورالثقلین ضمن [[حدیث]] مفصّلی که ذیل [[آیه]] ۶۵ [[سوره کهف]]<ref>{{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَیْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا}}<ref>«و بنده‌ای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵. | *در [[تفسیر]] نورالثقلین ضمن [[حدیث]] مفصّلی که ذیل [[آیه]] ۶۵ [[سوره کهف]]<ref>{{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَیْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا}}<ref>«و بنده‌ای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> آمده چنین بیان شده:<ref>«علمِ حضرت خضر علمی بود که در الواح حضرت موسی، نوشته نشده بود». علی بن جمعة العروسی الحویزی، نورالثقلین، ج ۳، ص ۲۷۳، ح ۱۳۹.</ref> «قد کان عند العالم ([[خضر]]) [[علم]] لم یکتب لموسی فی الألواح<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref>» و در [[حدیث]] دیگری آمده:<ref>علی بن جمعة العروسی الحویزی، نورالثقلین، ج ۳، ص ۲۷۹. (شایان ذکر است این حدیث، در تفاسیر اهل سنت و جوامع حدیثی آنان مورد استناد بوده است از جمله؛ در صحیح بخاری، صحیح مسلم، جامع ترمذی و مسند احمد بن حنبل، ر.ک. المعجم المفهرس لألفاظ الحدیث النبوی، (عن الکتب السته و عن مسند الدّارمی و مُوَطَّا مالکِ و مسند احمد بن حنبل)، مع مشارکة محمد فؤاد عبدالباقی، مطبعة بریل فی مدینة لیدن، سنه ۱۹۶۲، الجزء الرابع، ص ۳۳۳ - ۳۳۴.)</ref> {{متن حدیث|قال (خضر)... یا موسی إنّی علی علمٍ من الله لا تعلمه علمینه و انتَ علی علمٍ من الله علمک لا أعلمه أنا}}<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref>» | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*نتیجه اینکه کارهای [[حضرت خضر]]{{ع}} نشان از خبر داشتن از [[اسرار]] و [[علوم غیبی]] و خبر داشتن از [[علم غیب]] ایشان بود<ref>ر.ک. نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟؛ عسکری امام‌خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ هاشمی، سید علی، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان.</ref>. | *نتیجه اینکه کارهای [[حضرت خضر]]{{ع}} نشان از خبر داشتن از [[اسرار]] و [[علوم غیبی]] و خبر داشتن از [[علم غیب]] ایشان بود<ref>ر.ک. نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟؛ عسکری امام‌خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ هاشمی، سید علی، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان.</ref>. | ||
نسخهٔ ۲ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۷:۱۲
پاسخ اجمالی
حضرت موسی(ع) و شاگردی حضرت خضر(ع)
- آیات[۱] و روایاتی[۲] که در مورد علم و محدث بودن حضرت خضر آمده، بیان کنندۀ آن است که این علم از عنایات خاص خداوند و علم لدنی ایشان بوده است.[۳] بنابراین خداوند متعال ایشان را معلم حضرت موسی قرار داد. لذا هنگامی که به مقام نبوت رسید و الواح تورات را دریافت کرد، خداوند متعال به او خطاب کرد: "معلمی است که علمش را از ما یاد گرفته است ﴿وَإِذًا لَآتَیْنَاهُمْ مِنْ لَدُنَّا أَجْرًا عَظِیمًا﴾[۴] باید او را پیدا کرده و شاگردی او را بنمایی. حضرت موسی(ع) به همراه وصیش یوشع بن نون گشت تا در محل تلاقی دو دریا هر دو خسته شدند. هنگامی که خواستند ماهی بریان همراه خود را بخورند ناگهان ماهی زنده شد و به دریا رفت. بعد از مدت زمانی حضرت موسی فرمود:﴿فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِینَا مِنْ سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا﴾[۵] [۶] همراه حضرت عرض کرد: آن جایی که کنار سنگ تکیه داده بودیم ماهی زنده شد و به دریا رفت. همین که موسی کلیم این را شنید فهمید معلم الهی آنجا است؛ پس برگشت و او را پیدا کرد و بنای شاگردی او را گذاشت[۷].
علم غیب حضرت خضر(ع)
- در این ماجرا، آن معلم، سه کار انجام داد: کشتی برخی ماهی گیران را سوراخ کرد؛ نوجوانی را به قتل رساند؛ دیواری را که در حال خراب شدن بود، آباد کرد، با اینکه مردم آن روستا به او و حضرت موسی غذا ندادند. حضرت موسی(ع) از حکمت کارهای آن ولی خدا آگاه نبود، لذا در مقابل کارهای او اعتراض می‌‌کرد؛[۸] معلم گفت: تو هرگز نمی‌توانی شکیبا باشی، چون در چیزی که به آن آگاهی فراگیر نداری چگونه می‌‌توانی صبر کنی؟ حضرت موسی گفت: اگر خداوند بخواهد، صبر می‌‌کنم و از امر تو سر‌پیچی نمی‌کنم»[۹]؛[۱۰] آن معلم، بعد از چند بار اعتراض حضرت موسی حکمت کارهای عجیب خود را بیان کرد.[۱۱] اگر بپذیریم مراد از "عبد" در آیۀ ۶۵ سورۀ کهف ﴿فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا﴾[۱۲] حضرت خضر(ع) باشد، چنان که اکثر مفسرین بر این عقیده‌اند[۱۳] بالتبع علم او به تصریح قرآن کریم، علم لدنّی بوده، و در لسان مفسّران، با تعابیر مختلفی چون، "علم به باطن اشیاء،[۱۴] یا "علمی از علوم غیبی" آمده است[۱۵].
روایات دال بر علم غیب حضرت خضر
- بنا بر نقل روایات،[۱۶] علمِ حضرت خضر علمی بود که در الواح حضرت موسی، نوشته نشده بود، در حالی که حضرت موسی می‌پنداشت، همۀ چیزهایی که به آنها نیازمند است، در تابوتش موجود و همه علومی که لازم دارد در الواح، نوشته شده است.[۱۷]
- در تفسیر نورالثقلین ضمن حدیث مفصّلی که ذیل آیه ۶۵ سوره کهفخطای یادکرد: برچسب تمام‌کنندهٔ
</ref>برای برچسب<ref>پیدا نشد آمده چنین بیان شده:[۱۸] «قد کان عند العالم (خضر) علم لم یکتب لموسی فی الألواح[۱۹]» و در حدیث دیگری آمده:[۲۰] «قال (خضر)... یا موسی إنّی علی علمٍ من الله لا تعلمه علمینه و انتَ علی علمٍ من الله علمک لا أعلمه أنا»[۲۱]»
نتیجه گیری
- نتیجه اینکه کارهای حضرت خضر(ع) نشان از خبر داشتن از اسرار و علوم غیبی و خبر داشتن از علم غیب ایشان بود[۲۲].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ سوره کهف، آیۀ ۶۰ الی ۸۲.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۱۰، ح ۴؛ صفّار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۲۱ ـ ۳۲۲؛ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۷۳، ح۲۰؛ ««عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: أَنَّ عَلِیّاً کَانَ مُحَدَّثاً قَالَ: بَلَی قُلْتُ مَنْ کَانَ یُحَدِّثُهُ قَالَ: مَلَکٌ قُلْتُ فَأَقُولُ إِنَّهُ نَبِیٌّ أَوْ رَسُولٌ قَالَ لَا بَلْ قُلْ مَثَلُهُ مَثَلُ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَی وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ مَا سَمِعْتَ أَنَّ عَلِیّاً سُئِلَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ نَبِیّاً کَانَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ کَانَ عَبْداً أَحَبَّ اللَّهَ فَأَحَبَّهُ وَ نَاصَحَ اللَّهَ فَنَصَحَهُ فَهَذَا مَثَلُه»»
- ↑ ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟
- ↑ «و در آن صورت، ما به آنان از نزد خود پاداشی سترگ می‌دادیم» سوره نساء، آیه ۶۷.
- ↑ «و چون (از آنجا) گذشتند، (موسی) به شاگرد خود گفت: چاشتمان را بیاور که به راستی از این سفر خویش خستگی دیده‌ایم» سوره کهف، آیه ۶۲.
- ↑ ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.
- ↑ سوره کهف، آیات ۶۳ ـ ۶۴؛ ﴿قَالَ أَرَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنَا إِلَی الصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ وَمَا أَنسَانِیهُ إِلاَّ الشَّیْطَانُ أَنْ أَذْکُرَهُ وَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ عَجَبًا * قَالَ ذَلِکَ مَا کُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَی آثَارِهِمَا قَصَصًا﴾
- ↑ ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟
- ↑ سوره کهف، آیات، ۶۷ الی ۶۹؛ ﴿قَالَ إِنَّکَ لَن تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا * کَیْفَ تَصْبِرُ عَلَی مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا * قَالَ سَتَجِدُنِی إِن شَاء اللَّهُ صَابِرًا وَلا أَعْصِی لَکَ أَمْرًا﴾
- ↑ ر.ک. قرهی، روح‌الله، پایگاه اطلاع‌رسانی مهدی؛ گل‌افشان پارسانسب، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا، ص۳۲.
- ↑ ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟
- ↑ «و بنده‌ای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ – ۱۰۸؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟
- ↑ سید قطب، پیشین، ج ۱، ص ۴۵۸؛ بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمان، ج ۱، ص ۲۷۳؛ آلوسی، روح المعانی ج ۳، ص ۳۵؛ طبرسی، مجمع البیان، ج ۳، ص ۷۴۶؛ محمد بن یوسف (ابوحیان اندلسی)، پیشین؟؟؟، ج ۶، ص ۱۳۹.
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ج ۱۵، ص ۱۰۴؛ حائری طهرانی، سید علی، پیشین؟؟؟، ج ۶، ص ۳۱۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۳، ص ۳۰۴، ح ۳۱؛ میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.
- ↑ «علمِ حضرت خضر علمی بود که در الواح حضرت موسی، نوشته نشده بود». علی بن جمعة العروسی الحویزی، نورالثقلین، ج ۳، ص ۲۷۳، ح ۱۳۹.
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.
- ↑ علی بن جمعة العروسی الحویزی، نورالثقلین، ج ۳، ص ۲۷۹. (شایان ذکر است این حدیث، در تفاسیر اهل سنت و جوامع حدیثی آنان مورد استناد بوده است از جمله؛ در صحیح بخاری، صحیح مسلم، جامع ترمذی و مسند احمد بن حنبل، ر.ک. المعجم المفهرس لألفاظ الحدیث النبوی، (عن الکتب السته و عن مسند الدّارمی و مُوَطَّا مالکِ و مسند احمد بن حنبل)، مع مشارکة محمد فؤاد عبدالباقی، مطبعة بریل فی مدینة لیدن، سنه ۱۹۶۲، الجزء الرابع، ص ۳۳۳ - ۳۳۴.)
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.
- ↑ ر.ک. نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟؛ عسکری امام‌خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟؛ هاشمی، سید علی، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان.