خشیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۱۴: خط ۱۴:
*[[امام]] {{ع}} در جملاتی [[ضرورت]] خشیت و نقش حضور این [[فضیلت]] در عرصه زندگی را این‌گونه بیان می‌دارد: پس ای [[بندگان خدا]]، از [[خدا]] پروا کنید و [[تقوای الهی]] پیشه سازید، تقوای صاحب‌دلی که [[تفکّر]] بر [[قلب]] او سایه افکنده و آن‌جا را تسخیر کرده، [[خوف]] از [[گناهان]] بندش را کاهیده، [[نماز]] و شب‌زنده‌داری، [[خواب]] را به کلّی از چشمش ربوده، [[امید]] به [[رحمت]] [[حق]] در روزهای داغ به [[روزه]] و تشنگی‌اش داشته، [[پارسایی]] شهواتش را مهار کرده، [[یاد خدا]] بر زبانش جاری شده، به‌خاطر محفوظ ماندن از [[عذاب]] [[آخرت]] در [[دنیا]] از [[گناه]] ترسیده، از امور پرجاذبه شبهه‌ناک که سدّ راه [[هدایت]] او شود روی گردانده، درست‌ترین و نزدیک‌ترین راه به‌سوی [[هدف]] و مطلوب را در پیش گرفته، فریب‌ها او را نفریفته و شبهه‌ها و [[فتنه‌ها]] او را [[نابینا]] نساخته است. چنین کسی مژده [[بهشت]] یابد و در مهد [[نعمت]] آرام گیرد و در [[بهترین]] و آسوده‌ترین آرامگاه و پرامنیت‌ترین روز –یعنی رستاخیز- قرار گیرد که از گذرگاه [[دنیا]] به‌خوبی و [[سربلندی]] عبور کرده، ره‌توشه [[آخرت]] و سعادتش را پیش فرستاده، از [[ترس]] عقوبت و [[مخالفت]] الهی به کارهای نیک [[سبقت]] گرفته، در مهلت زندگی در انجام [[وظایف]] از پای ننشسته، در جست‌وجوی [[رضایت]] الهی با [[جان]] و دل‌تلاش کرده، راه زندگی‌اش را در پرتو [[خوف]] و خشیت [[پروردگار]] پیموده، در [[دنیا]] [[رستاخیز]] را در نظر گرفته و آینده خویش را نگریسته، پس [[بهشت]] را [[پاداش]] و بهره خود دیده است...<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۸۲ نهج البلاغه|خطبه ۸۲]]: {{متن حدیث|"فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ تَقِيَّةَ ذِي لُبٍّ شَغَلَ التَّفَكُّرُ قَلْبَهُ وَ أَنْصَبَ الْخَوْفُ بَدَنَهُ وَ أَسْهَرَ التَّهَجُّدُ غِرَارَ نَوْمِهِ وَ أَظْمَأَ الرَّجَاءُ هَوَاجِرَ يَوْمِهِ وَ ظَلَفَ الزُّهْدُ شَهَوَاتِهِ وَ أَوْجَفَ الذِّكْرُ بِلِسَانِهِ وَ قَدَّمَ الْخَوْفَ لِأَمَانِهِ وَ تَنَكَّبَ الْمَخَالِجَ عَنْ وَضَحِ السَّبِيلِ وَ سَلَكَ أَقْصَدَ الْمَسَالِكِ إِلَى النَّهْجِ الْمَطْلُوبِ وَ لَمْ تَفْتِلْهُ فَاتِلَاتُ الْغُرُورِ وَ لَمْ تَعْمَ عَلَيْهِ مُشْتَبِهَاتُ الْأُمُورِ ظَافِراً بِفَرْحَةِ الْبُشْرَى وَ رَاحَةِ النُّعْمَى فِي أَنْعَمِ نَوْمِهِ وَ آمَنِ يَوْمِهِ وَ قَدْ عَبَرَ مَعْبَرَ الْعَاجِلَةِ حَمِيداً وَ قَدَّمَ زَادَ الْآجِلَةِ سَعِيداً وَ بَادَرَ مِنْ وَجَلٍ وَ أَكْمَشَ فِي مَهَلٍ وَ رَغِبَ فِي طَلَبٍ وَ ذَهَبَ عَنْ هَرَبٍ وَ رَاقَبَ فِي يَوْمِهِ غَدَهُ وَ نَظَرَ قُدُماً أَمَامَهُ فَكَفَى بِالْجَنَّةِ ثَوَاباً"}}</ref>. [[امام]] {{ع}} در عین حال هشدار می‌دهد که مبادا [[ترس]] از [[خداوند]] در اثر قصور در اعمال و انجام [[گناهان]] به‌وجود آید که در این‌صورت فضیلتی برای فرد به‌حساب نمی‌آید: و از او ([[خداوند]]) بهراسید، آن‌چنان که هرگز [[گناه]] نکنید، نه آن‌که عذر [[گناه]] آورید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳: {{متن حدیث|"فَاحْذَرُوا مِنَ اللَّهِ مَا حَذَّرَكُمْ مِنْ نَفْسِهِ وَ اخْشَوْهُ خَشْيَةً لَيْسَتْ بِتَعْذِيرٍ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 334- 335.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} در جملاتی [[ضرورت]] خشیت و نقش حضور این [[فضیلت]] در عرصه زندگی را این‌گونه بیان می‌دارد: پس ای [[بندگان خدا]]، از [[خدا]] پروا کنید و [[تقوای الهی]] پیشه سازید، تقوای صاحب‌دلی که [[تفکّر]] بر [[قلب]] او سایه افکنده و آن‌جا را تسخیر کرده، [[خوف]] از [[گناهان]] بندش را کاهیده، [[نماز]] و شب‌زنده‌داری، [[خواب]] را به کلّی از چشمش ربوده، [[امید]] به [[رحمت]] [[حق]] در روزهای داغ به [[روزه]] و تشنگی‌اش داشته، [[پارسایی]] شهواتش را مهار کرده، [[یاد خدا]] بر زبانش جاری شده، به‌خاطر محفوظ ماندن از [[عذاب]] [[آخرت]] در [[دنیا]] از [[گناه]] ترسیده، از امور پرجاذبه شبهه‌ناک که سدّ راه [[هدایت]] او شود روی گردانده، درست‌ترین و نزدیک‌ترین راه به‌سوی [[هدف]] و مطلوب را در پیش گرفته، فریب‌ها او را نفریفته و شبهه‌ها و [[فتنه‌ها]] او را [[نابینا]] نساخته است. چنین کسی مژده [[بهشت]] یابد و در مهد [[نعمت]] آرام گیرد و در [[بهترین]] و آسوده‌ترین آرامگاه و پرامنیت‌ترین روز –یعنی رستاخیز- قرار گیرد که از گذرگاه [[دنیا]] به‌خوبی و [[سربلندی]] عبور کرده، ره‌توشه [[آخرت]] و سعادتش را پیش فرستاده، از [[ترس]] عقوبت و [[مخالفت]] الهی به کارهای نیک [[سبقت]] گرفته، در مهلت زندگی در انجام [[وظایف]] از پای ننشسته، در جست‌وجوی [[رضایت]] الهی با [[جان]] و دل‌تلاش کرده، راه زندگی‌اش را در پرتو [[خوف]] و خشیت [[پروردگار]] پیموده، در [[دنیا]] [[رستاخیز]] را در نظر گرفته و آینده خویش را نگریسته، پس [[بهشت]] را [[پاداش]] و بهره خود دیده است...<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۸۲ نهج البلاغه|خطبه ۸۲]]: {{متن حدیث|"فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ تَقِيَّةَ ذِي لُبٍّ شَغَلَ التَّفَكُّرُ قَلْبَهُ وَ أَنْصَبَ الْخَوْفُ بَدَنَهُ وَ أَسْهَرَ التَّهَجُّدُ غِرَارَ نَوْمِهِ وَ أَظْمَأَ الرَّجَاءُ هَوَاجِرَ يَوْمِهِ وَ ظَلَفَ الزُّهْدُ شَهَوَاتِهِ وَ أَوْجَفَ الذِّكْرُ بِلِسَانِهِ وَ قَدَّمَ الْخَوْفَ لِأَمَانِهِ وَ تَنَكَّبَ الْمَخَالِجَ عَنْ وَضَحِ السَّبِيلِ وَ سَلَكَ أَقْصَدَ الْمَسَالِكِ إِلَى النَّهْجِ الْمَطْلُوبِ وَ لَمْ تَفْتِلْهُ فَاتِلَاتُ الْغُرُورِ وَ لَمْ تَعْمَ عَلَيْهِ مُشْتَبِهَاتُ الْأُمُورِ ظَافِراً بِفَرْحَةِ الْبُشْرَى وَ رَاحَةِ النُّعْمَى فِي أَنْعَمِ نَوْمِهِ وَ آمَنِ يَوْمِهِ وَ قَدْ عَبَرَ مَعْبَرَ الْعَاجِلَةِ حَمِيداً وَ قَدَّمَ زَادَ الْآجِلَةِ سَعِيداً وَ بَادَرَ مِنْ وَجَلٍ وَ أَكْمَشَ فِي مَهَلٍ وَ رَغِبَ فِي طَلَبٍ وَ ذَهَبَ عَنْ هَرَبٍ وَ رَاقَبَ فِي يَوْمِهِ غَدَهُ وَ نَظَرَ قُدُماً أَمَامَهُ فَكَفَى بِالْجَنَّةِ ثَوَاباً"}}</ref>. [[امام]] {{ع}} در عین حال هشدار می‌دهد که مبادا [[ترس]] از [[خداوند]] در اثر قصور در اعمال و انجام [[گناهان]] به‌وجود آید که در این‌صورت فضیلتی برای فرد به‌حساب نمی‌آید: و از او ([[خداوند]]) بهراسید، آن‌چنان که هرگز [[گناه]] نکنید، نه آن‌که عذر [[گناه]] آورید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳: {{متن حدیث|"فَاحْذَرُوا مِنَ اللَّهِ مَا حَذَّرَكُمْ مِنْ نَفْسِهِ وَ اخْشَوْهُ خَشْيَةً لَيْسَتْ بِتَعْذِيرٍ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 334- 335.</ref>.


==خشیت از عوامل رستگاری==
*افزون بر [[اطاعت از خدا]] و [[پیامبر]]{{صل}}، [[خشیت]] نیز از اسباب [[رستگاری]] است: {{متن قرآن|وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ}}<ref> و کسانی که از خداوند و پیامبرش فرمان برند و از خداوند بهراسند و از او پروا کنند کامیابند؛ سوره نور، آیه: ۵۲.</ref>. [[خشیت]] را به [[ترس]] همراه با [[بزرگداشت]]<ref>مفردات، ص ۲۸۳، «خشی».</ref> یا [[مراقبت]] از [[اعمال]] همراه [[ترس]]<ref>التحقيق، ج ۳، ص ۶۴، «خشی».</ref> معنا کرده‌اند<ref>[[حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده، حسین علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص ۶۱۰ - ۶۲۰.</ref>.
== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==



نسخهٔ ‏۱۴ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۲۶

مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل خشیت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

خشیت از عوامل رستگاری

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. أَلاَ تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَّكَثُواْ أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّواْ بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُم بَدَؤُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَوْهُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ؛ سوره توبه، آیه ۱۳
  2. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 334.
  3. وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَلِكَ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ ؛ سوره فاطر، آیه ۲۸
  4. نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳: «"قَدْ بَرَاهُمُ الْخَوْفُ بَرْيَ الْقِدَاحِ"»
  5. نهج البلاغه، خطبه ۶۵: «"مَعَاشِرَ الْمُسْلِمِينَ اسْتَشْعِرُوا الْخَشْيَةَ"»
  6. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 334.
  7. نهج البلاغه، خطبه ۸۲: «"فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ تَقِيَّةَ ذِي لُبٍّ شَغَلَ التَّفَكُّرُ قَلْبَهُ وَ أَنْصَبَ الْخَوْفُ بَدَنَهُ وَ أَسْهَرَ التَّهَجُّدُ غِرَارَ نَوْمِهِ وَ أَظْمَأَ الرَّجَاءُ هَوَاجِرَ يَوْمِهِ وَ ظَلَفَ الزُّهْدُ شَهَوَاتِهِ وَ أَوْجَفَ الذِّكْرُ بِلِسَانِهِ وَ قَدَّمَ الْخَوْفَ لِأَمَانِهِ وَ تَنَكَّبَ الْمَخَالِجَ عَنْ وَضَحِ السَّبِيلِ وَ سَلَكَ أَقْصَدَ الْمَسَالِكِ إِلَى النَّهْجِ الْمَطْلُوبِ وَ لَمْ تَفْتِلْهُ فَاتِلَاتُ الْغُرُورِ وَ لَمْ تَعْمَ عَلَيْهِ مُشْتَبِهَاتُ الْأُمُورِ ظَافِراً بِفَرْحَةِ الْبُشْرَى وَ رَاحَةِ النُّعْمَى فِي أَنْعَمِ نَوْمِهِ وَ آمَنِ يَوْمِهِ وَ قَدْ عَبَرَ مَعْبَرَ الْعَاجِلَةِ حَمِيداً وَ قَدَّمَ زَادَ الْآجِلَةِ سَعِيداً وَ بَادَرَ مِنْ وَجَلٍ وَ أَكْمَشَ فِي مَهَلٍ وَ رَغِبَ فِي طَلَبٍ وَ ذَهَبَ عَنْ هَرَبٍ وَ رَاقَبَ فِي يَوْمِهِ غَدَهُ وَ نَظَرَ قُدُماً أَمَامَهُ فَكَفَى بِالْجَنَّةِ ثَوَاباً"»
  8. نهج البلاغه، خطبه ۲۳: «"فَاحْذَرُوا مِنَ اللَّهِ مَا حَذَّرَكُمْ مِنْ نَفْسِهِ وَ اخْشَوْهُ خَشْيَةً لَيْسَتْ بِتَعْذِيرٍ"»
  9. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 334- 335.
  10. و کسانی که از خداوند و پیامبرش فرمان برند و از خداوند بهراسند و از او پروا کنند کامیابند؛ سوره نور، آیه: ۵۲.
  11. مفردات، ص ۲۸۳، «خشی».
  12. التحقيق، ج ۳، ص ۶۴، «خشی».
  13. یوسف‌زاده، حسین علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۳، ص ۶۱۰ - ۶۲۰.